Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER
4* Sgt.
WEEKBLAD YOOE NEDERLAND.
Verschuilt eiken Zaterdagavond.
g«T««; DAGBLADVEREENIGIXG HOLTZ t Co.
Kantoor: Spuistraat 216.
Hoofd-Agenten: te Bxtam, G. KOL FF & Co.
????^?????????i
I N H O U »
BUITENLAND. BINNENLAND: Onze bladen. Warme kadetjes, een Zater.
dagayond-praaije, XXXVI, door Aquarius. Kunst: Causerie over muziek en
toonêel in België, door Jlaurice Hageman. Feestviering ia Architecture et Amicitia,"
door Alb. U'h. Uit België. SLIS, door M. A. -Letterkunde: Mémoires van
Heiarich Heine. Berichten en Medodeelingen. Inhoud van Tijdschriften. ?
Mwra Uitgaven, ??Militaire Zaken: Kadermanoeuvres, door Bataaf. Over
zicht v»n militaire artikelen'ia dagUadcn. Feuilleton: De liefde eener
Romcin?ütts:, (Slot}. Schaakspel. NIEUWS VAN DE VfEfcK. Br i ere nous: Het
raakt ons niet! door W. F. Margadant. Benoemingen. School. Kerk.
Faillissementen. - Overzicht van de Effectemnarkt. Amerikaansche Sporen. IV,
door J. v. d. Burg. Burgerlijke Stand. Veiling van raste goederen. Te Huur.
Adfertentien. Schömrburgen, enz. -*?
BUITEN^AN».
Toen ons vorij nommer ter perse ging, werd in den Pruisischen*
Landdag een debat over de kerkelijke wetten gevoerd, dat eenige
klaarheid braehl in deze ingewikkelde zaak. De heer Peter
ReiQhensperger had namens het Centrum reeds voor het Kerstre
ces een voorstel ingediend om in de Pruisische Grondwet de artikelen
weder op te nemen, die 1875 werdeïi geschrapt, omdat zij de
autonomie der kerkgenootschappen verhieven tot een beginsel van
Pruisisch Staatsrecht.
voorstel werd verworpen; zelfs de bijstand der
geavanceerddtöhet naar eene commissie wilden verzenden, om te
trachten op deze wijze een nieuwen grondslag voor de verhouding
tusschen Kerk en Staat te vinden, mocht niet baten.
De regeering verzekerde in het debat, dat zij het voorstel
mocht het worden aangenomen nimmer aan den Koning ter
teekening zou voorleggen. De ministers stelden zich daarenboven
wederom zeer beslist op het standpunt van de almacht van den
Slaat, die niet met Rome, noch met de bisschoppen onderhandelt,
maar zelfstandig aan de Kerk de grenslijn trekt, binnen welke
deze zich mag bewegen.
Tot verbijstering der cleriealen verklaarde de minister Von
Gosïler, dat noen hij, noch een zijner ambtgenooten ooit het be
sluit zou teekenen om de aartsbisschoppen van Posen eu Keulen
ia hun ambt te herstellen.
Weg zijn dus alle voorboden van een tijdperk van vrede en
rust. De groote verwachtingen, door de Pruisische cleriealen vast
geknoopt aan de reis van den Kroonprins, zijn bitter teleurgesteld,
en de heer Windthorst gaf zijn indruk von de houding des minis
ters terug in de woorden: »Wij staan aan den vooravond van
een nieuwen strijd". Tot zekere hoogte is dit waar, hoewel hetj
niet denkbaar is dat de strijd dezelfde verhoudingen zal aannemen
als vroeger. Doch nu de staat weigert alle eischen der cleriealen
ia te willigen en de onderhandelingen die tot een vergelijk kun
nen voeren, afwijst, blijft de toestand den naam van strijd waardig.
Om op de wederzijdsche verhouding nog meer nadruk te leggen,
heeft de heer Windlhorst een voorstel ingediend tot afschaMing
der wet van 1875, waardoor de geldelijke bijdragen van den Staat
aan de bisdommen werden ingetrokken.
*
*
In liet Oostenrijksche parlement wordt een voorstel behandeld,
dat geene verre strekking heelt, maar toch de politieke harts
tochten in beweging brengt. Een reeds oud voorstel van den heer
Wurmbrand is in behandeling genomen, dat strekt om de re
geering uit te noodigen tot het indienen eener wet, waarbij het
Duitsch wordt erkend als de taal van den Oostenrijkschen staat en
het gebruik der landstaal van de verschillende staten in de admi
nistratie en de school tot zekere grenzen wordt toegelaten.
Dn conservatieven en cleriealen, die samen den hechten steun van
de Oostenrijksche federalisten uitmaken, komen tegen tlat ontwerp
niet in hunne volle kracht op. De katholieke afgevaardigde Lienbacher
heeft zich met eene kleine groep van hen afgescheiden, en de
Rulhen.en zullen zich, uit haat tegen de Polen, in, dit geval voegen
Zondag 27 Januari.
Abonnement per S(m f 1.?. fr p. p f 115
Afzonderlijke Nummer» a>n de Kiosken verkrijgbaar a' o'io'
Advertentiëa «n 1-6 regels f l.?, elke »g8l meer . - o'lö"
tuteohen oen tekst per regel . . , j _
Abonnement op de llaH-Editie per jaar ...... IS?'
Advertentiën in . .. resei " '
bij de Duitsch-liberalen, aan wie zij overigens niet verknocht zijn.
Zoo is van de kansen van dit ontwerp niets te voorspellen.
Het strekt niet verder dan het wettelijk regelen van een bestaanden
toestand, en toch doet deze officieele erkenning den autcojfiittjisteir
de schrik voor verduilsching om het hart slaan.
*
» **.
De houding der Engelsche regeering in de Egyptische quaestie
heeft eene belangrijke wijziging ondergaan. Sedert verscheidene
weken had de openbare meening reeds den man aangewezen, die
beter dan iemand anders in staat zou zijn, om indien het nog
niet te laat was de Egyptenaren en Europeanen in Soedan
uit hun hachelijken toestand te verlossen en met goed gevolg als
bestrijder van den Mahdi en hersteller van de orde op te treden.
Men had het oog op generaal Cordon, die zich in menige
buitenlandsche expeditie als een beleidvol aanvoerder heeft doen kennen
en gedurende drie jaren, als gouverneur van Soedan, eene feitelijk
onbeperkte heerschappij over die streek heeft uitgeoefend.
Ter elfder ure heelt de regeering aan dien drang toegegeven;
Zij ontbood Cordon, die op het punt stond om, in tijdelijken
dienst van den koning der Belgen, naar de Gongo te vertrekken,
en dien men daarvoor met ontslag uit den Engelschen dienst had
bedreigd. Cordon weigerde echter eene dergelijke betrekking aan
te nemen, als door Ilicks-pacha en, na diens jammerlijk uiteinde,
door Baker-pacha werd bekleed. Hij wilde met den Khedive en
de Egyptische ministers niets te maken hebben, en zijne bevelen
alleen van de Engelsche regeering ontvangen.
Na eenige aarzeling gaven de Engelsche ministers toe* Om da
beteekenis van dit besluit in te zien, behoeft men zich slechts te
herinneren, dat Gordon's aanstelling feitelijk aan den Khedive heft
bevel over zijn eigen leger ontneemt, en dat Engeland voortaan,
zoowel in naam als inderdaad, de volle verantwoordelijkheid draagt
voor de gebeurtenissen in het Nijl-land.
Generaal Cordon is onmiddellijk vertrokken en reeds in Egypte
aangekomen. Hij zal daar elke ontmoeting met de Egyptische
autoriteiten vermijden, alleen Sir Evelyn Baring raadplegen, en
dan, naarmate de toestand het eischt, óf naar Soealdm of naar
Khartoem gaan.
Tot op dit oogenblik s nog geen der bedreigde en belegeistó
plaatsen in handen van den Mahdi gevallen.
*
* 9
Markies Tseng, >de zwervende gezant", blijft thans schijnbaat1
rustig te Folkeslone, maar heeft intusschen door een zijner secre
tarissen aan den redacteur der Deutsche Revue een brief doen
schrijven, zooals men dien van een gezant zeker niet verwachten
zou. Frankrijk wordt daarin herinnerd aan Metz en Sedan; aan
de groote mogendheden wordt verweten dat zij Frankrijk niet
belet hebben China's rechten aan te tasten, en de brief besluit
met eene bedreiging, dal de Europeesche Staten eerst berouw
zullen hebben over hunne werkeloosheid, als de likin, de belas
ting op vreemde goederen, in plaats van opgeheven, verdubbeld wordt.
De brief heeft in de geheele pers verwondering gewekt en de
Fransche regeering heeft ophelderingen gevraagd, waarop de mar
kies heeft besloten, te verklaren dat zijn secretaris in het algemeen
zijne denkbeelden juist had weergegeven, maar dat de openbaar
making dier denkbeelden en de mededeeling van den brief aan
^het ministerie te Berlijn geheel buiten zijn wensch en zijne ver
wachting geweest was.
,k
* ?
De belangstelling heeft zich te Parijs afgewend van Bac-Ninh
en Berlijn, om zich te concentreeren op de horizons pwchains, de
vuilnisbakken en politie-agenten. De kreet van verontwaardiging
die van de voddenrapers uitging, tengevolge van het besluit van
den prefect der Seine, waarbij hun schilderachtig beroep de gena
deslag werd toegebracht, vond in het hart van alle toeristen in
Europa eenigen weerklank. Later kwam men echter lot andere
inzichten. De verdediging der voddenrapers door den. hertog de