Historisch Archief 1877-1940
Hé. 854
DE AMSTEtë«AlHI-E'R, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
3
het charfckter van een wakkeren
i«ce-»iW! op; -te «pelen. Da
boèftgróêp is zelfs niet al te harmoniesch ontworpen. De toeschouwer
;_.A«eft weinig .sympathie voor Henri Morisson, die de Barones en haar
znqea te-g*lijk het hof maakt. Tot in het 5e Bedrijf, weet men nog
? toiei, al is de knoop nóg zoo naar alle regelen .dier tooneellogika gelegd,
feö* de sebfië*er hem zal losmaken. Men weet, wat bet slot moest zijn:
v tournee? Be. Baron is op het punt Henri in het bpsch te gaan vinden,
om te deoden of gedood te worden. De Barones is intusschen heel weinig1
J' ?chuldif. Daar komt Geneviève, die van niets weet (behalve dat Henri
haar ayn liefde heeft beleden) van het bal der dorpelingen op het kasteel
te-rug. Zij vindt haar zwager met een pistool in de hand. Zij staat er niet
b£ stil, dat hy dit niet voor de jacht kan hebben gereed gemaakt. Zg
Vertelt hem, wat zij gedaan heeft, om hem populair te maken. Zij, het
' tobidlijk kind, beeft beurtelings gedanst met de boeren, die zij verdacht
1 T»n anti-Baron-Burgemeester te zijn, en zij heeft ze bekeerd. Zij laat hem
? Biet gaan, voor zo zijn toestemming tot haar huwelijk heeft. Met wien?
? ??Wel, met Henri Morisson. Zij heeft den steun vanhaar zwager noodig;
'- ?'?? went haar zuster schijnt niet van Henri te houden; deze heeft hem, in
de laatste weken, altgd vermeden. De Baron krijgt de overtuiging van
..V--' <$»~buohuld zijner vrouw; Geneviève big f t vreemd aan de gerezen
veri - dwiking, aan de oplettendheden, die Henri gehad heeft voor Pauline;
w«' jSjswri. wordt gelukkig gemaakt met de ketens, die hem door Genevièves
:?-? b»»d zullen worden aangelegd; het publiek is te-vreden, dat de goede
?* Téfhonding tnswben 'de echtgenoten hersteld is.
<-?>>< ^ÜCevrwur R6s»ing-Sablairolles heeft, in het door haar gespeelde 5e Bedrijf
*?'?** tJBTfife gotfo Stritenlni, eeu onverganklijken lauwer behaald. Met meer
"^ ftl&tteid, schaMtbeid, goedheid, fijn gevoel en gratie is het heerljjk
toó:. ?'?: fi«d der onbedoelde inlichting van den Baron niet te spelen. Als geen
regen van boeketten onze jonge voortreflijke kunstenares hier ten deel
* getallen is, moet het aan iets anders worden geweten dan te-kort-koming
? van h4re zijöe: want zg heeft in waarheid geschitterd. Nu werd zg
uit' "', gtekend gesekondeerd. De kreatie van den Barpn-Maire is een titel voor
.. den- Heer Bouwmeester : alles was, in de eenvoudige behandeling van de
???<> rJainsttaak, onverbeterlijk: kop, uitdrukking, mate van redelijkheid en
; -hartstochtelijkheid, Voordracht, gebaar: men zag en hoorde den door het
heele dorp miskenden Baron-Maire, die, als Parijzenaar, bij Die goede
. -'jBuitenliii geen goed kon doen. Het is een hoog en fijn kunstgenot, den
? ?;?? ; He*r. Bouwnfeester.' en Mevrouw Bössing in dit stuk te zien. Ook de Heer
«van Dommelen, een der intelligentste leden van het Nederlandsen
Too'Was, als déaptheker en aspirant-Maire Floupin, zeer góéd. Bizonder
-.? AV -«ndWBcheidde zieh ook Mej. Chr. Poolman, als jonge wasehvrouw.
^v-^i Aprilt ' A. Tb,
''?' ''"' vs HET TOONEEL TE: ROTTERDAM.
t ;> / , ,. ' Set flest van Mevr. Tdlois.
, A Hat was «en mooie avond, die Woensdagavond, onvergetelijk voor de
' '""' toeschouwers; maar wie zal den indruk beschreven, die hjj op haar, voor
^""?^ji het' feest was bestemd, moet gemaakt hebben. Kransen, bloemen,
ge. . Bcheoken, fanfares en toejuichingen werden gebracht aan den avond van
" ' dit JiuBBtenaarsleven ; een kunstenaarsleven in de lente zoo rijk, zoo
' schoon, zoo vol bekoring en thans.... laat ik mijn gedachten niet neer
schrijven, misschien leest zy mijne woorden en zou smartelijk herinnerd
?worden aan de waarheid. Grieven zou ik haar misschien en dat wil ik
J', niet, waarlijk niet. Het feest ia grootsch geweest, Rotterdam heeft er
,.'?:' «** van. : ? ? " - ?
,' ' l^egeven werd Moeder en Zoon van Charlotte Birch naar een roman
..... Die Nachbar» uit het Zweedsch van Frederika Bremer.
.;. Frau Birch heeft de kunst verstaan, om stukken voor het Duitsehe
pu'" ^ :,. tiiek te schrijven, die succes moesten hebben. Er is een tijd geweest dat
... 2$ de Duitsehe Bühnen als het ware beheerschte en thans nog zijn haar
]"\ . . Griïle, Waise von Lowood, Dorf wnd Stadt e. a., répertoire-stukken der
... beste Duitsohe .theaters; Daar het haar geheel aan scheppingskracht ont
brak, greep zij naar novellen en romans, die op dat oogenblik het meest
opgang maakten, zooals de Duitsohe van Auerbach, Immerman, Levin Schil*
dong, de Fransche van Victor Hugo, Qeorge Sand, de Engelsche van
Bulwer, Elliot, de Zweedsche van Frederika Bremer e. a. en sneed daaruit met
eene verbazende virtuositeit, zonder zich natuurlijk om de wetten van het
" , dfama te bekommeren, tooneelstukken, dia moesten dienen, om de tranen
\, '* vin weenlnstige oude joflferu te doen vloeien. Vlijtig moet zg zeker
ge~'f "'" ireest zjjfl, want buiten en behalve hare werkzaamheden als zeer gevierde
fooaeelspeelster, schreef zij 74, zegge vier en zeventig tooneelstukken,
- '~" meestal vaa 5 bedrijven, die in 23 deeten bij Reclam te Leipzig zijn
uit.. /:: gekomen. ' - " -- :' ' .-? -- ?
Mtttter upct Sohn, dal Woensdagavond werd opgevoerd, fa sa een»
. overweldigend vervelend, dan weer kunnen er tranen met tuiten bij
ge, J huild worden. Den- Heer van Zuylen een verwijt er van te maken, dat
hij dit stuk uit de archieven, waarin het bedolven was, te voorschijn heeft
.gehaald, past nuj niet; ik zou hem liever een pluimpje willen geven, dat
. ' hij, geheel zijn eigenbelang vergetende, dit stuk heeft genomen, om Mevr.
\ Taloia nog eens in al hare krachten te doen schitteren. Hoewel ik niet
/ . jn een beoordeeling van het spel wil treden de voorstelling droeg een
"'.'" te bijzonder cachet kan ik toch niet nalaten, om Mevr. de Graai' mijn
*"" Compliment te maken voor haar geestig spel.
Voor het overige ia van onze tooneel-wereld niets te berichten; het is
= - ~-'<lood kalm aan onzen theater-hemel; Van Zuylen speelde zijn Smid, het
Nedtrl. Tooneel speelde de Industrieel] Dinsdag jl. ginj? dit stuk voor het .
*r-. .Jaatat;. Medea zal echter zijn plaats niet innemen, want Baas Qaneendonfo
Wordt aangekondigd.
Waaneer «Kt schrijven onder de oogen van het publiek komt, zal da
' - - Voefiet-voorstelling voor den talentvollen orkest-directeur der Hoogd. Opera,
«Un heer MiiÜer, die daartoe Wagner'a Walküre heeft gekozen, reeds
achtw d«a rog ffiia. . Zaterdag . 12 April viert Mevr. Jaïde haar 25-jarig ja*
bileüm ; zij zal optreden als Fides in Der Prophet. Ook haar zal het
zaker aan .belangrijke bewijzen van sympathie niet ontbreken.
' '
PARIJSCHE Dr. VAN HAMEL IN DE HOLLANDSCES
MAATSCHAPPIJ".
De Sollandsche Maatschappij van fraai/e Kunsten en Wetenschappen
hield op Maandag 31 Maart hare Tiende" en, voor dit seizoen, laatste
pLeesvergadering".
De Afdeeljng Amsterdam" mag zich in een bloei verheugen, waarvan
in welsprekende toosten aan het gastmaal, dat de werkzaamheden besloot,
nadrukkelijk getuigd werd. Meestal hebben de verslaggevers dan ook
met ingenomenheid kunnen gewagen van hetgeen o. a. door de
Maandagavondsprekers in den afgeloopen winter werd ten beste gegeven.
Wel heeft onlangs een der personen, die door de tramkondukteurs met
het woord Dame" worden aangesproken, zich zeer ongunstig uitgelaten
Over eene redevoering, door een vrij goed bekend Hoogleeraar onlangs in
de Maatschappij" gehouden, onder anderen, de ten-toon-hanging
van eenige hier nog weinig bekende fotogranën, die bestemd waren de
rede toe te lichten, met den naam van uitstalling" en platenmagazijn"
veroordeelend, maar het verslag getuigde van zoo veel misverstand
bij de schrijfster, dat alle Heeren, die zich met de initialen O. E. teekenen,
zich zeker verheugen in de omstandigheid, dat men weet welke cot illon
achter dat masker heen- en weêrdribbelt.
De redevoering van Dr. A. G. van Hamel was van uitmuntende qualiteifc,
800 wat keuze van* stof, als verdeeling en stijl betrof.
Pierre Gariet de Chamblain de Marivanx is eene der gestalten, die, een
tijd lang met zekere geringschatting bejegend, ja Vaak vergeten, in onze
dagen hare heropwekking en de rechtvaardigng van vroegere popula
riteit beleven.
Sedert 1880 hebben De Lescure, Joseph Reinech, Jean Fleury, Emilo
Goseot, RenéLavollée, Mej. Marie Chateauminois, en vooral Güstave
Larroumet, alle, in minder of meerdere mate, lijnen en kleuren geleverd, die
hét beeld van dat merkwaardig vernuft met vrij groote volledigheid voor
ons doen optreden.
In de aangenaamste vormen en met welluidende voordracht schetste Dr.
van Hamel ons een tafereel van het gezelschapsleven der XVIIIe Eeuw.
Wat al geest, wat soort van gevoel, wat beminnelijke deugden en
elega,nte gebreken, welke harmonizeerende lieflijkheid in dat leven uitkomen
werd met geestige hand aangeduid. De eigenaardigheden van het ancien
régime werden niet slechts in haar zwier, met al hare kieschbeden, in
het licht gesteld, maar er werd ook een ernstig en waardig woord ge
sproken om ons te herinneren aan het zedenverval, dat onder zulk
glansrijk uiterlijk vaak schuilging.
De spreker nam aanleiding om over de gezelschappen der XVllle Eeuw
te spreken uit de bizonderheid, dat luj Marivaux bij ons wilde inleiden
of ons (gelijk hQ, meen ik, zeide) aan hem wilde voorstellen. Daar bet
leven van dezen tooneel- en romanschrijver zich uitstrekt tussehen de jaren
1688 en 1763 had men wel mogen vergen, dat nog wat meer van nabg
de verscheidenheid der verschillende decenniën, waarin Marivaux optrad,
was in het oog gehouden, 't Is bijv. te vreezen, dat het auditorium in
Antoine Watteau een waayerschilder van 1750 zal meenen te begroeten.terwijl
dese voortreffelijke kunstenaar in Aug. 1721 reeds was ten grave gedaald.
Moeilijk te rechtvaardigen is dan ook de blaam, dat deze vertolker der
dramatische charakters van het Thédtre ilalien door eenvormigheid in zijne
vrouwenfyzionomiën zondigde.
Met smaak heeft de Heer vaa Hamel, ter toelichting van Marivaux'
denkwijze over de liefde, en van dezes oordeel over de wijze, waarop zij
somtijds gedreven wordt, eenige charakteristieke plaatsen in goed
hollandeche vertaling aan zgn gehoor te genieten geboden. Misschien zou de hoor
der nog wel iets meer van het charakter en het leven des merkwaardigen
mans hebben willen vernemen. Wellicht had men nietslechts Lelio (Riccoboni)
tegenover ld Diva, de tooveres Silvia (Zanetta Rosa Benozzi) geplaatst wil
len zien, maar ook Marivaux zelven en den jaloerschen, ruwen echtgenoot,
Signor' Balletti. Wanneer Dr. van Hamel nog eens op het onderwerp
te-rug-komt, zal hij ons ook de beteekenis van het literair optreden van
Marivaux als Théophraste moderne, en als makar van parodiën, ook als een
soort van Cervantes duidelijker doen uitkomen. Maar vooral kan
nog veel meer licht vallen op het charakter van den edelen en
beminnelijken man: zijne zedigheid, bij zijn gehechtheid aan eigen oordeel, zijn
hoflyk aanhooren van raadgevingen, die hij nooit zal volgen, zijn zin voor
het domein van fabel en féerie kan nog vrij wat schildering lijden. Lof
moet hem gegeven worden, als literator, dat hij een voorlooper van Ie
ndrame bourgeois is geweest (in zijne Mère eonfidente), zoo dat de priori
teit daarin eenigszins aan Engeland en Duitschland door Frankrijk kan
worden betwist ; lof moet hem gegeven worden, dat hij den onedelen
Voltaire, zijn vijand, niet heeft willen bestrijden, toen deze van alle zijdea
werd aangevallen.
Wij bevelen on» zeer voor een meêdeeling der verdere studiën van
den begaafden Dr. van Hamel op dit en andere onderwerpen aan, en
zullen niets liever zien dan dat de schitterende hollandsche talenten, die
o. a. Parijs bewonen, voortgaan ons op onvervalschte heerlijke hollandscho
klokspüs (zij zij dan uit fraasche grondstoffen bereid) te onthalen.
6 April 84. Alb. Th.
VAN DER WAA? ft* WITKAMP, IN DE PANORAMA-ZAAL;
Onder dea titel: Alva's laatste rit langs den buitenkant te Amsterdam11
is van de hand der Heeren N. van der Waay en E. S. Witkamp Jr.eeaa
voortreflijke historische schilderij aan de kennisneming, en ik twijfel niet,
aan de bewondering hunner landgenoten overgegeven.
Het verdient hooge lof, dat jonge kunstenaars van groot talent eo-een
zeker vruchtbare toekomst door dadea toonden te willen meewerken OB