Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD V9ÜR NEDERLAND.
No.
eens n»ar den zin hebben gemaakt! Doch malcontenten zijn er ten
allen tijde. La critique .... enz.! Drie weken achtereen des Woens
dags de Beurs verzuimd en koude soep gegeten met een
moedelooze ega, brutale telgen en een ontstemde gouvernante. Drie weken
achtereen mijn Woensdagavond-partijtje gemist en 's nachts gedroomd
van een stikwarme raadszaal met twintig dommelige en de helft zoo
veel ... al te weinig dommelige raadsleden. Ik zet het den kiezers dat
na te doen.
Maar nu is, Goddank, alles achter den rug. De voordracht is er door
en de Baad ook.
De concessie is verleend en de Duinwater Maatschappij blijft
opperschenkster der gemeente, tenzij ze, wat God verhoede, na al het gesol
met de voordracht, bezwaar mocht maken de concessie te aanvaarden....
Geheel onmogelyk is dit niet. Ik zeg altijd maar: wie den duim op de
'kraan heeft, kan het water laten loopen of niet laten loopen, juist zooals
hij verkiest. Vandaar, dat ik van den beginne mijn stem « prori aan de
voordracht heb gegeven. B. en W. waren hier in mijn oog als 't ware de
zaakwaarnemers der gemeente, die maar moesten zien, wat zij van de
Drinkwater-Maatschappq konden gedaan krijgen. En't is waarachtig geen
kleinigheid, wat ze voor onze besle stadskas bedongen hebben. Araster
dam mocht willen, dat het van alle verdere levensbehoeften evenveel trok
als van het water!
En dan zpu men, zelf zijn heerlijke procenten trekkend, den fabrikant
een enkel tonnetje winst meer misgunnen!
Dan zou er sprake zijn van welwillendheid tegenover den exploitant!
Waarachtig, het doet denken aan de definitie, die een menschkundig
Franschman eens van la lienveiHance gaf: Kuse ordinaire des grands,
mais toujours nouvelle par Ie succes.
Wf) zijn hier de grands en ons succes is de nieuwe stijving der gemeen
tekas, die de burgerij voor hare rekening krijgt, zonder dat ze er iets
van bemerkt.
Uit dit oogpunt vond ik het onverantwoordelijk van den heer Kerdijk,
dat bij van indirecte belastingen" heeft gerept. Dergelijke vage
philosophisterijen beteekenen niets en werken alleen de commune in de hand.
Of zou de heer Kerdijk heusch willen, dat we, tegelijk met zijn
gratisrestauratie voor de lieve schooljeugd, een kostelboze Trinkansta.lt voor
de gansche burgerij bouwden ?
En zoo niet, wat wil hij dan? Nog meer geld voor de stadskas?
Maar wie waarborgt hem hooger intrest?
Er zijn ons allerlei berekeningen voorgelegd, maar de heer Kerdijk heeft
die immers niet nagerekend?! En als hij 't misschien gedaan heeft, zal
hij tooh niet van ons eischen, dat we 't óók doen ?
Ik althans wil eerlijk bekennen, dat ik er geen kans toe zie. Daar
hadt ge b. v. die wiskunstige saltamortales over de annuïteit! Mijn hoofd
af, ak ik er een enkel cijfer van begrepen heb. En als chef van een der
oudste huizen onzer oude handelsstad, meen ik toch iets van cijfers te
weten.
Dergelijke dingen mogen echter door professoren in de wiskunde worden
pageplozen, maar een koopman heeft wel wat beters te doen. Vooral
Vanneer hjj, eeoals ik, in principe tegen aflossingen door rentebetaling is,
en liever rente laat betalen zonder aflossing.
Ik hoop dan ook, dat zulke prijsraadsels" ons voor de toekomst be
spaard blijven, en zal anders voorstellen een wiskunstig adviseur te be
noemen, die ze voer ons uitwerkt.
Intusschen, de voordracht is nu aangenomen en
Die sohricHixt van my sivyght,
Heeft allerbest geselt!"
Wellicht ware het geraden geweest, hetzelfde te doen van de plannen,
cm aan de overzij van 't Y, op Amsterdams grondgebied, een
dynamietfabriek te bouwen.
Ik weet niet hoe het komt, misschien wel door dat ik altoos nog al
belang heb gesteld in de Russische politiek, maar ik ben erg bang voor
dynamiet. En daarom had ik dat Amsterdamsche dynamiet ook maar
liever laten rusten. De heer Van Nierop echter roerde het aan en de
heer Pels scheen er plezier in te hebben ons allen kippenvel te doen
krijgen, want hij schetste een brand in de Petroleumhaven en een
gelijktijdige ontploffing van het dynamiet.
Ik werd er zoo koud van als een steen en toen ik het later aan mijn
yronw vertelde, zei ze, dat ze er van droomen zou.
Hopen we dus het beste van 't adres aan de Regeering en anders....
Och, de fabriek staat er nog niet en voor 't geval dat zij werkelijk komen
moest, herinner ik onze Amsterdamsche studenten aan de geschiedenis
van den muur van Oestmejjer. De jongelui mogen wel weer eens iets
doen tot heil der gemeente, nu ze aan een stads-hoogeschool studeeren!
Of daar moet ik onzen burgemeester en den wethouder van financiën
eens over spreken zou er voor de gemeente niet een slaadje uit die
dynamiet zjjn te slaan? Dan is het wat anders! \
Raadslid No. 40.
KUNST.
MUZIEK.
fl hebben te dezer plaatse nog geen melding gemaakt van het groot
vocaal en instrumentaal concert, onder welwillende leiding van den heer
Henri F. R. Brandts Buys, met medewerking der Amsterdamsche
Orkestvereeniging, door de leerlingen onzer lagere scholen waarbij zich ook
de kweekelingen der Kweekschool voor onderwijzers en onderwijzeressen
gaarne hadden aangesloten in het Paleis voor Volksvlijt teu bate der
gezondheids- en vacantie-koloniën gegeven, en wel zooals het in de Fan
tasie van Justus van Maurik jr., die aan den tekst der liederen vooraf
ging, werd gezegd voor kinderen zonder eenig onderscheid te maken
van kerkgenootschap, te rade gaande met medici en de hoofden van
scholen". De groote zaal was tot achteraan gevuld en in de bijzalen was
er haast geen plaatsje onbezet, 't Scheen, alsof men algemeen den plicht
erkende het streven te steunen van hen, die in navolging van wat reeds
in andere landen was geschied, aan een aantal kinderen onzer minst be«
deelde stadgeuooten
Onder de groene hoornen
In het frissche gras"
tot herstel hunner gezondheid het genot der buitenlucht en van het vrije
leven in de dennenbosscben of aan het strand wenschten te verschaffen.
Over de meerdere of mindere voortreffelijkheid der uitvoering zelve
wenschen wij thans niet meer in bijzonderheden te treden. Alleen kwam
het ons voor, dat vele knapen, maagdelijns en meisjens" heerlrjken
aanJeg voor den zang bezitten en dat het voor onze onderwijzers eene be
langrijke taak mag heeten, die gaven door voorstandig geregeld onder
wijs tot echoone ontwikkeling te brengen. Wat ons in de uitvoering
vooral trof, was de voor ieder bevattelijke wijze, waarop het groote be
ginsel van Self help" den kinderen onzer volksschool werd ingeprent
die zelven ten bate hunner kameraden mochten optreden. Daarin ligt
de hooge moraliteit der uitvoering in het Paleis voor Volksvlijt, die wij
ook thans nog in herinnering meenden te brengen.
Het optreden van Dr. Hans von Biilow in Felix heeft heel wat opschud
ding veroorzaakt in onze muzikale kringen. Op den avond der uitvoering
toch werd den leden bij afzonderlijke kennisgeving medegedeeld, dat alleen
het Adagio en het Rondo van het Concert van Brahms zouden worden
gespeeld, terwijl de andere gedeelten moesten achterwege blijven. Aan
welke oorzaak was dit toeteschrijven? Was het de luim van een kunste
naar, wiens zin en lust door gezond verstand niet altijd bestuurd wordt,
of was de ongewenschte wijziging van het programma in werkelijkheid
noodzakelijk? Wij vinden geen vrijheid om cnze meening achterwege te
houden, dat de voorafgaande repetitie den begaafden pianist volkomen
onvoldoende is voorgekomen en dat hij op dien grond het concert van
Brahms niet in zijn geheel wilde uitvoeren. De orkestleden en vooral
de orkestdirecteur mogen er voor de toekomst hun voordeel mede
doen. Wij hebhen te dikwerf over slechte begeleiding geklaagd, dan dat
ons de bevestiging van het door ons uitgesproken oordeel door Dr. Hans
von Biilow niet eenigszins welkom zou wezen. En wij halen daarom de
schouders op over de wijze, waarop de een of andere, die, als het de leden
oneer orkesten of onze kunstenaren betreft, alleen het register zijner
voortreffelijkheden weet samen te stellen, tegenover buitenlandsche
artisten van hooge beteekenis de eischen der billijkheid met voeten durft treden.
Het cecilia-concert was niet 'druk bezocht. Op het programma kwa
men voor Symphonie in G dur (Jupiter) van Mozart; Entr'acte No 2
in Bes dur uit Rosamunde van Schubart; Zorahayda Légende (op 11)
van Johan S. Svendsen; Wellington's Sieg, oder die Slacht bei Vittoria,
Beethoven, Symphonie dramatique van Rubinstein.
Wanneer men weet, dat de uitvoering der Symphonie dramatiqne bijna
een uur eischte, zal men ons de meening ten goede houden, dat de mu
zikale disch wat al te rijkelijk voorzien was. De opkomst der belang
hebbenden was niet zoo groot als het fraaie programma en de betrekke
lijke zorg, die aan de vertolking werd ten koste gelegd, had doen ver
moeden. Het Beethovensche nummer werd met attentie, doch zonder
eenige geestdrift aangehoord. En 't moge oneerbiedig klinken, het eerste
gedeelte kwam ons voor de klip der banaliteit in viad ng en samenstel
ling niet vermeden te hebben.
Bij de sluiting der kamermuziek-soireés voegt een woord van waardee
ring aan de artisten, die het vaandel der echte kunst zoo trouw biijven
en door hunne voortreffelijke uitvoeringen telkens nieuwe belangstelling
wekken. Den beminnaars van den bel canto" werd door het optreden van
Mme. Albani een niet alledaagsch kunstgenot bereid, waarvoor ook den.
Heer Voitus van Hamme de betuiging veler erkentelijkheid moge toe
komen.
Met de ? uitvoering der Scenen aus Goethes Faust" eindigde ook de
afdeeling Amsterdam der Maatschappij van Toonkunst haar muzikaal
seizoen. Als solisten traden daarbij op Mevr. Schmidt?Scanyi uit
Schwerin (sopraan), Mej. Augusta Hohenschild, Berlijn, (alt), Mej. B. Eggera
en D. Tollenaar, Amsterdam, de Heer Ilogmans, (tenor) en Fr. K
Arasterdam, de Heeren Garl Maijer (bariton) uit Keulen en J. Bletzacher,
uit Haunover (bas) terwijl de Amsterdamsche Orkestvereeniging met de
begeleiding was belast, De uitvoering was verdienstelijk, zonder echter
in alle deelen voortreffelijk te mogen heeten. Het slotkoor o. a. waa
zelfs beneden matige eischen en liet aan klankgehalte en zekerheid bij da
attaques heel wat te wensshen over. Met fraaie interpretatie werd
Waldung" gezongen, terwijl ook het Dies irae" inde eerste afdeeling voldoende
ton gehooi'e werd gebracht. Het orkost liet hier en daar te wenschen
over, niet alleen aaii distinctie bij het optreden der solo-instrumenten,
maar ook aan correctheid. De solisten waren verdienstelijk.
De Sopraan behaalde veel succes, doch intoneerde in het hooge register
dikwerf onzuiver. De bariton heeft veel warmte in de voordracht, doch
zong het Hier ist die Aussicht frei" mat minder innigheid dan wij het
vroeger van Lissman hoorden. Bletzacher heeft vooral door goede dictie
recht op waardeering. De Heer Rog-mans zong de rol van Ariëhmet fraaie
stcmmiddelen en wist ook door zijne voordracht toejuiching te verwerwen.
Dat de samenstelling der koren bij de afdeeling Amsterdam te wenschen
overlaat is bij het laatste concert duidelijk aan het licht getreden. Laten
wij hopen, dat het volgend seizoen daarin gunstige wijzigingen zal aan
brengen. Auditor.
MUZIEK IN DE HOFSTAD.
Na b enefice-voorstellingen voor den verdienstelijken regisseur De Beer
(Jjoccacc) en voor mrne. Danglade (die, wonderlijk genoeg, de titelrol in
Bizet's Carmen had gekozen, hoewel rolle. Lender die gedurende het
seizoen had vervuld) kwam als afscheid vóór Pasehea Masaenet's clratne
sacré: Marie-Jilagildeine.