Historisch Archief 1877-1940
Sb. 355
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
alken berekend voor de wintermaanden in vollen vredestijd? Eene nauw
keurige inzage van Staat No. l doet de vraag bij ons opkomen: wie con
troleert het aan het einde van iedere 5 dagen in dien staat voorkomende
uit de ménage aan zakgeld uitbetaald?" De kwartiarmeester kan het
Biet, tenzij hij het menageboek ter inzage krijgt en dan nog moeten
daar geene fouten in zijn. Zijn die er in, dan is natuurlijk ook d« bijslag
Op model No. 5 fout en de fout gaat dan drie meanden mede. Hoe is
het mogelqk, Tragen w\j verder ons zei ven af, dat het vertrouwen n geld
eaken zich zoover uitstrekt dat op l Januari voor zes dagen soldij wordt
ontvangen (vooruit) en slechts op 28 Februari de helft benoodigd is?
Op de wg'ze zooals tot 31 Dec. 1883 door de compagnieën administratie
gevoerd werd, had men eenvoudig het mutatie-rapport en per 5 dagen de
leeningslijst; bij ziekte of absentie van den sergeant-majoor, gaf het ver
vangen van deEen niet de minste aanleiding tot zwarigheid of ongerust
heid, terwyl men nu 20 dagen van het kwartaal in spanning zit, of hier
of daar een niet opgemerkt foutje is ingeslopen. In een gewoon kwartaal,
zooals het afgeloopene, met weinig personeel en sergeanten-majoors, dio
anders niet noemenswaard te verrichten hebben, gaat alïes nog tamelijk
geregeld zijn gang, ofschoon er toch nog fouten pernaakt worden, maar,
?Wat zal er van onze administratie terecht komen in tyden van drukte,
veel mutatiën, mobilisatie of wel wanneer er in de open lucht of in eene
tent op een kistje zal moeten gewerkt worden, of de kogels omdeooren
fluiten. Maak dan maar geregeld weg model No l zouder fouten (N. B.
in Oorlogstijd telken dage door den kwartiermeester aan de Hoofd-admi
nistratie te verzeilden). Gelukkig is men zoo verstandig geweest in oorlogs
tijd de monaterrollea te doen vervallen; men begreep zeker, dat die toch
aiet zonden kloppen.
Wfl hebben de klacht hooren uiten, dat de monsterrol niet in vredes
tijd is vervallen. Deze grief echter achten wjj ongemotiveerd. Het
laten vervallen, in vredestijd, van de monsterrol toch is eene onmogelijk
heid, zoolang de comptabiliteits-wet, naar welke de Rekenkamer verifieert,
aiet is veranderd; en het is niet billijk er het voorschrift een verwjjtvan
te maken, dat hat eene onmogelijkheid niet mogelijk heeft gemaakt.
Staat model No. 5 levert eveneens veel moeielijkheden op; dat aanhou
dend cijferen, dat overbrengen van totalen, geeft, evenals bij model No, l,
ook voor hen, die goed met de zaak bekend zijn, veelvuldige aanleiding
zich te vergissen. Men moet nu de leening, met inbegrip van Staat model
No. l, vijftienmaal per 5 dagen repeteeren, in stede van vroeger slechts
ns per 5 dagen. De vroegere leeningslijst was veel gemakkelijker dan
de nieuwmodische. Vroeger werd zij, zooals wij opmerkten, eens per vijf
dagen opgemaakt en geboekt en was het noodig kon men haar ook
voor n dag, voor twee dagen enz. opmaken, hetgeen bij den modernen
Staat model No. l niet kan. Verder veroorloven wij ons de vraag, of het
niet beter zou zjjn wanneer de Staat model No. 5 (voorzijde), in plaats
van zooals nu de berekening naar de sterkte en naar de positie
van den laatsten der vorige vyf dagen, inhield: de berekening naar de
sterkte en de positie van den laatsten der vijf dagen, waarvan de keer
zijde de verzameling der staten No. l bevat. Nu kan men door de
vernaderingen van den eersten der vijf dagen te voegen bij of af te trekken van
den laatsten der vorige vjjf dagen, wel tot het resultaat komen, maar
dan behoefde men den staat slechts om te draaien, om te zien of men
goed gewerkt heeft.
De luitenant-kwartiermeester, alhoewel hij Staat No. l en Staat No 5
naziet en voor in orde bevonden" teekent, is niet bij machte na te gaan
of het uitgetrokkene voor soldij en brood (Staat No. 1), die den vorigen
dag wordt opgemaakt (voorzijde Staat No. 5), goed ontvangen wordt,
want hij kan niet zien of de sterkte goed is. Sluipt bij de opgave der
Sterkte een foutjev eene verschrijving in, door b.v. een of meer militairen
van verschillende graden meer daarop te plaatsen, dan kan zulk eene
onwillekeurige fout of verschrijving (vooral bij het besfin van een kwar
taal) aanleiding geven niet allén tot financieel nadeel, maar ook wat
erger is tot een groote warboel. Bij de oude wijze van administratie
voeren was in dergelijk geval financieel nadeel voor den betrokken per
soon niet te vermijden en misschien Verdiend, maar men kreeg ten minste
geen warwinkel. De groote fout o. i. is dat alle staatjes te weinig op zich
eelve staan, te veel van elkander afhangen, zoodat wanneer in een dier
staatjes, om zoo te zeggen, n cijfer het onderste te boven staat, alles
n den war geraakt en Keulen in last is.
Staat model No. 3 is grootendeels een afschrift van staat model No 1;
alweer dus eene opeenstapeling van cijfers, die licht tot fouten aanleiding
kan geven. Ons zijn compagnieën bekend, die er een klad-staat No 3 op
na houden (alweer dus papier- en tijdverspilling), omdat men de overtui
ging heeft, dat men zich zoo gemakkelijk kan vergissen. De vroegere
Summiere aanteekening was veel duidelijker; men kon met n oogopslag
uien, hoeveel dar militairen van de compagnie absent waren en waar zij
eich bevonden als: hospitaal, gedetacheerd, krijgsraad, vermist enz. Nu is
alles eaamgevat in n kolom.
Nu er in vredestijd toch een monsterrol moet zijn, om al die staatjes te
controleeren, mag men veilig aannemen dat de commissie, die ons dit
nieuwe voorschrift tot het voeren der compagnies-administratie verschafte,
Zelve wel ingezien heeft, dat men op de 90 staatjes per kwartaal niet al
te vast moet vertrouwen. Want om het aankomende voor kleeding en
reparatie enz. te berekenen, heeft men toch de monsterrol niet noodig.
Men zou daarvoor b.v. een afzonderlijken staat der presente manschapen
kunnen maken. Maar wanneer nu bij het einde van het kwartaal de
monsterrol eens niet klopte met staat model No. 5 wat dan? Och! eene klei
nigheid, dan maar eventjes alle NEGENTIG staatjes nagerekend. Vindt men
de fout niet, dan mag de Hoof d-Administratie haar opzoeken en vindt
zij (waar, met alle mogelijke respect gezegd, veel kans op is) haar
ook niet, dan maar gerapporteerd aan, het Departement van Oorlog. Maar
dat is nog niet alles. Heeft men bij ongeluk te weinig geld ontvangen
dan waarop men blijkens de monsterrol recht heeft (en dit geld is toch
zeker aan personen, die er recht op hadden, uitbetaald), dan ontvangt
men het ontbrekende eerst na vereffening der ministerrol, terwijl men
zooala de administratie vroeger gevoerd werd het te min ontvangene door
den Staat verantwoording van soldij en brood" onmiddellijk terug ont
ving.
De nieuwe wijze van administratie-voeren kost veel inspanning, kost
baren t\jd en PAPIER. Waar men vroeger Vs vel papier als mutatie-rapport
ingaf, heeit men nu iederen dag 1/4 vel papier (en voor het meerendeel
1/3 vel) noodig. Wij meenen voldoende aangetoond te hebbeu, dat ze meer
inspanning, meer tijd en meer papier kost, maar wij voorzien dat ze aldra
ook meer GELD zal kosten, want spoedig vreezen wij zal het blijken,
dat men een afzonderlijken sergeant-majoor-administrateur zal noodig
hebben.
Bleek uit het bovenstaande, dat het Voorschif t, houdende wijziging van
de verantwoording van soldij, brood enz. eaz. bij de compagnieën van de
korpsen der landmacht" niet in onzen smaak valt voor zoover den tijd
van vollen vrede betreft, voor oorlogstijd bevalt het ons nog minder,
want bijna al het bovengezegde geldt natuurlijk ook voor dien bijzonderen
toestand. Daarin heeft het voorschrift o;> bladz. 12 voorzien, zal men ons
tegenwerpen, want daar staat uitdrukkelijk: de onder a, l>, c, en d ge
noemde registers komen te vervallen, en daarvoor treedt in de plaata
staat model No. 3. Maar nu vragen wij op onze beurt, of dat wel zoo
veel eenvoudiger is, daar:
a. op dien staat er nog uitgebreider op voorkomt;
l>. maar enkele korpsen geldt;
C. veel minder omslachtig is, en
d. bestaat in, ns in de drie maanden, Vs velletje.
Alles resumeerende komen wij tot, het besluit, dat do nieuwe wijze van
administreeren iu het practisch gebruik niet voldoet; onze vroegere wijze
Van administratie-voeren was, op weinige uitzonderingen na, als militaire
administratie verre boven haar opvolgster te verkiezen. Men vergat bij
het samenstellen van het nieuwe Voorschrift, dat, en vooral in oorlogs
tijd hoe eenvoudiger, hoe minder omslachtig eeu militaire administratie
is, hoe beter en accurater zy Jecm en sal gevoerd worden; men vergat,
dat vooral in oorlogstijd een compagnies-, escadrons- of batterij
commandant niet is in de eerste plaats administrateur.
BIBLIOGRAPHIE.
Het Indisch Militair Tijdschrift, No. 2, bevat:
De expeditie naar Samalangan in 1877. (Met eene Jcaart). De
Samalangan-schilderij te Amsterdam, beschouwd in hare wordingsgeschiedenis, hare
waarde en beteekenis, vooral voor het Nederlandsch-Indische Leger.
Vrijwillige Sinjckorpsen. (Vcrvelg en slot). De Atjeh-quaestie in het Indisch
Genootschap. Da capo. Nog eens: Welke waarde heeit het voorloopig of
korpsonderzoek (art. 8 K. L.) in den verderen loop der procedure, bij da
militaire rechtspleging omschreven? Rechtspraak in militaire zaken. De
krijgsraad is niet bevoegd om kennis te nemen van overtredingen \an
reglementen betreffende het opiummonopolie.
SCHAAKSPEL.
No. 15.
Van J, J. B. (Amsterdam)»
ZWAET.
a )) a d e
WIT.
Wit apeelt voor en geeft in 3 zetten maf. (t)
{Wit 5 en Zwart G stukken met K. D 5).
(f) Dit probleem niet minder fraai dan probleem 12, vereischt oot Veel aandacht
bij het tegenspel, wil men niet in verleidtngapel vervallen. ~^
OPLOSSING VAN SCHAAKPEOBLEEM No. 13»
l H 8 G 8!I
2 E 7 nt P 8 E.
3 F 8 C 5 mat.
2 E 7 nt D 8 Pd.
3 D 8 C 6 mat.
E 6 F 8 (a
A 8 nt B 8
E G D 8 (5
K. nt E.
(b)
l ..... E 6 elders.
2 E 7 E 8 D. Onverschillig.
3 E 8 nt C G mat. (ff)
Het volgende 2-zettige probleem van Ma. Lamouroux (Parijs) is ook geestig»
Wit K. a l, T. h i, Pd. c 6 en E G P. d 7. Zwart K. d 5.
INGEZONDEN OPLOSSINGEN.
Nb. 13 en 14 ia goed opgelost door W. v. H. te Delft.
NAGEKOMEN OPLOSSINGEN.
Goede oplossingen van No. 13 van v. d. M. te N.N. alsmede 18 en 14 Van Wi d»
V. te Amsterdam.
(tt) Een vernuftige gedaehte mat weinig middelen meesterlijk uitgoveerdJ