No. 364 DE AM"STE-m&A4IME»R, WEEKSLAB V08R NEDERLAND. van zijnen naamgenoot bjj het binnentreden der poorten waar, de hoop ophoudt" of vervuld wordt. Louis Brassin was van Aken geboortig, maar vele jaren professor aan 't Brusselsen conservatorium, ahvaar hij-de beginselen van het moderne klavierspel handhaafde, en met groote energie doorzette. Kracht van de eene, fijnheid van de andere zijde karakteriseerde zijn spel. Men boorde 't hem aan hoe de geesten van Hnmmel rechts en van Thalberg links de nieuwe richting niet vergaven. Brassin voerde onder anderen in Belgi den noordschen kernachtigen Grieg binnen, dien men te Amsterdam niet minder weet te schatten, en schreef zelf eene reeks merkwaardige tïides in dien geest. Sedert eenige jaren had hij eene plaats als orkestmeester te St. Petersburg aangenomen, en kwam aldaar te overlijden. Zijn op volger te Brussel is de hoogst begaafde Zarembski, wiens zwakte van ge zondheid ongelukkig aan de volledige ontwikkeling zijner kunstgaven in den weg staat; als een grootsch aangelegd gebouw waarvan burgeroorlog, brand of geldgebrek de voltooiing vertragen. Belgiëlevert van zulke scheppingen zoovele voorbeelden op, dat de toespeling den lezevs niet onnatuurlijk moge schijnen. Talrijk zijn de onvolbouwde torens, de half voltooide oude k o op h a 11 e n, meesterwerken der edelste soort, bij de tegenwoordig meer en meer in den smaak komende inarchcs couvcrts te vergelijken, zooals eene welingerichte troonzaal bij eei;e schuur. Doch, door de wijziging in de eisehen des handels zijn die aloude hallen, iu 't verloop der eeuwen van bestemming veranderd, en men herkent nauvvlijks de oorspronkelijke bestemming. Niet minder dan vele andere gebouwen is het stadhuis te Gent een voorbeeld dier stoornis der voltooiing van een aanzienlijk kunstwerk, hetwelk mij hier te eer in den zin komt, dewijl het plan tot eene herstelling is gemaakt, waarvan de kosten op l Yi miliioen franken zjjn geraamd. De eerste steen van dit gebouw werd in 1481 gelegd, doch het bouwen duurde slechts drie jaren geregeld voort. Na 1518 was de hoofdgevel eerst afgewerkt. Na 1600 zou het werk weder opgenomen worden, maar de geest van den stijl der 15e eeuw was weggevlogen. Eenezüowtó- eromeinsche manier plekte tcet buitengewone ruwheid hare levenlooze versierselen op de aloude fijne proüels. De bouwmeester van Piijsselbergbe heeft het plan der restauratie voorgeslagen, doch zonder do tweede verdieping op te bouwen, welke oorspronkelijk tot het plan behoorde. Wanneer de lezer deze vreedzame medodeelingen onder 't oog zal krijVen, zal de groote slag geslagen zijn, die morgen huif Belgiëin rep en'roer brengt. Wat zeg ik? Morgen? Half België?... Neen, morgen, en jaai- in jaar nit, geheel Belgiëiti beweging zet. Do kiesstrijd. Hot zal morgen evenwel scherper dau ooit toegaan; daarom aal oi.ze burgerwacht, de troepen lanciers, enz. ondersteunende, op alle gevaar!ijke(?) punten deistad bijtyds gaan postvatten om mogelijke groote vechtpartijen en straat schenderij te voorkomen. In het voortreffelijk overzicht der politische gebeurtenissen heelt het Weekblad verleden Zondag reeds den uitslag der verkiezingen voor de provinciale Staten medegedeeld, welke, onverwacht, door de uitbrei ding van het kiesrecht (vai progi-essistische zijde op't touw gezet), aan de katholieken een zeker overwicht hebben gegeven. Daardcoi- van de ccuo zijde bemoedigd, van do andere zijde verbitterd of teleurgesteld, wordt da kamp om zetels in ds kamer nu met grootere hevigheid dan ooit dooi de partijen opgenomen. En vraag nu niet of deze opgewondenheid dadelijken invloed heeft op het sociale leven, op latterou., op kunst! Slechts al te zeer. Krachtige beweging en maatregelen tor verheffing vnn den intcllcctueelen barometer worden er door verlamd. Vóór eene maand of drie werd ecüo algemeene Landdag" beraamd, ter bespreking dor grieven van de Ylaamsche bevolking, tegenover de Waalscho. Men zou eens eene duchtige klacht er over verheffen hoe bijna alle directeuren der Atheneums en ande.ro middelbare scholen in 't hart van 't vlaamsche land Walen zijn, hoe of bijna uitsluitend Waalsche douanen worden aangesteld, welke daarbij noc de schriftelijke belofte moeten afleggen geene poging te doen de Vlaamsche provinciën ooit te verlaten'-' (zie Het Volksbelang van de 31 n. Mei, 8e kolom). Doch plotseling rijst de gedachte aan de verkiezingen op: Wij kun nen of willen da papen niet helpen, het ministerie brandende takkcbcssen aan de schenen te leggen". Taal, letteren, de natuurlijke aanleg des volks, moeten daarbij achterstaan. Andere liberalen zijn niet van deze meening, en beweren dat de liberale partij niets verliezen kan door een geregeld vasthouden aan de rechtmatige eisehen voor de bescherming van den geest des duitschon stams. Wanneer de bisschoppen ook Fransc-hgezind zijn, en de bisschop van Brugge zelfs het eerediploom aanneemt van anti-Vlaanm-he ge zelschappen, wij zullen de geestelijkheid wel dwingen hunne scholon naai den aard van 't volk in te richten, wanneer wij maar durven, 't Is echter waar: de geestelijkheid meent dat de groote lui" nog niet veel van Vlaamsen willen hooren klappen, en worden de staatsscholen vervlaamschfc dan neemt de bisschoppelijke school in aantal kinderen toe. Vervlaarnschen wij onze scholen" zoo spreekt de geestelijkheid dan loopen do groote lui's kinderen weg.... met een deel van onzen invloed" En soo blijft Vlaanderen zelfs Fransch of is in stilte uit bitterheid orangistisch, d. i. zou van Holland het gecstesvoedsel willen verkrijgen, wat de eigene geestelijke overheid niet geven wil. Aldus worden clan een aantal goede rechtvaardige middelen, die tot een even rechtvaardig doel leiden, geneutraliseerd door politieke partij schap. Men zegge nu vrij: In den tusschentijd der verkiezingen zal men de Vlaamsche belangen zonder aanzien der partij handhaven!" Doch men bedenke: 't jaar '8=1 heeft drieërlci verkiezing, waar tusschenin de wapenen moeten gesmeed worden. Een enkel oogenblik van vrede en vreugde zien wij dit jaar nog te gemoet op den 2tn Augustus, de dagteekening van 't taaicongres te Brugge, ofschoon ook daarover al weder verschillend wordt gesproken. Ba gelegenheid, dezer vergadering vyeuscheu de. lieercn, J. Caliebertr Eegnaert, onderwijzer te Dadizeele, en Alfried La Gravière, letterkundig» te Weenen, eene bloemlezing uit te geven van Vlaamsche dichter» bene den de 34 jaren. Elk jonkman mag eene levensbeschrijving aan ajjn ge dichtje toevoegen; het werk zal keurig gedrukt-ia drie boekdeelen ver schijnen. 'Nu nog de zeer verblijdende tijding dat Die Slclsfersingcr von Niirnberg in 't volgend tooneelseissoen zullen worden opgevoerd. De ver taling van den tekst door Victor Wilder moet den 25sten September gereed zijn. liet beroemde qnintet en andere fragmenten werden reeds, gelijk men weet, onder Joseph Duponts leiding (niet Auguste Dupont, zooals ik laatst bij vergissing schreef) in een Concert populaire ten gehoore ge bracht, 't Is bekend dat Joseph Dupont tevens orkestmeester der Monnaïa is. Men bereidt hier ook de viering of het vijftigjarig jubelfeest van den bouw der eerste spoorlijn voor. Er zal onder anderen een op tocht plaats hebben, voorstellende de ontwikkeling dezer nijverheid: een geschiedkundig overzicht der vervoermiddelen en ander materiaal. De gedachte is niet gezocht; de uitvoering kan haar nut hebben. Kef is geen bepaalde voorstander van wagens (met groote moeite en kosten voorbereid) waarop een aantal beroemde on onberoemde mannen in bonte kleccliug plaats nemen, om zoogenaamd een historisch tijdperk voor te stellen; groepen meestal zonder samenhang of eenheid, van weinig kunst of historische waarde, niet genoeg op 't leven afgezien om eenen blijvenden indruk te maken, op wagens uit het oogpunt van bouw- en schilderkunst in den regel belachelijk. Brussel, 9 Juni 84. M. A. NB. De groote slag is geslagen. De cleiïcalen hebben de meerderheid in de kamer verkregen. Zullen nu de bisschoppelijke scholen, die over bodig geworden zijn, pas opgebouwd, voor afbraak worden verkocht? That is the question. 10 Juni 's avondsLETTERKUNDE. *>^'-." _ DON JUAN TENORIO. III. Onclcrtusschen had ook de toonkunst zich van de oude sage meester gemaakt. Reeds in 1713 had Le Tellier eene opcra-uomique, Don Juan" genaamd, vervaardigd en in Parijs doen opvoeren; verschillende Italianen behandelden na hem hetzelfde thema eii ook Glück componeerde in 1760 de muziek voor een balltt, dat ten onrechte ia vergetelheid geraakt is. Eindelijk schreef Lorenzo da Ponte den tekst voor Mozarfs heerlijke schepping. Met deze opera, die den 29 October 1787 voor het eerst te Praag werd opgevoerd, breekt eeue nieuwe periode in de ontwikkelings geschiedenis van het Don Juan-type aan. Het streven naar vereenvoudiging van het aan handeling al te rijke Spaausche drama, dat men bij bijna alle volgende bewerkingen opmerkt, is ook door da Ponte toegepast. De karakters der Hertogin Isabclla en Donna Anna uit deii Burlador vereeuigde hij in ccn persoon en vermeed zoodoende ukt alleen da herhaling van de nachtelijke poging tot verleiding maar verkreeg ook meer ruimte om het karakter van zijne Anna beter te ont wikkelen. Ook Tbbea en Amiuta worden door slechts eene landelijke schoonheid, Zerline, vervangen. Aan Molière ontleent hij Elvire; ook hier vindt men hetzelfde aarzelen tusschen liefde en medelijden, berusting en haat. In tegenstelling met Tirso's held, die in 't laatste oogenblik om een biechtvader roept, gaat hier de groote zondaar te gronde zonder berouw te toonen, en redt daardoor zijne tragische grootheid. Het oorspronkelijke, dat in de sage sluimerde, het poëtische, dat reeds in Tirso's drama aanwezig is, had Mozart met zijn doordringenden geest ontdekt. Da sage had reeds tweehonderd jaren lang naar onsterfelijkheid gestreeft, doch geen der dichters was het gelukt haar die te verschaffen, geen had haar diep genoeg opgevat. Een toonkunslenaar eindelijk slaagde erin. En zulks is iiict te verwonderen. Wanneer Faust voor den dichter de meest tragische stof is, dan heeft Don Juan dezelfde beteekenis voor den com ponist, liet gebied dier beide kunsten is verschillend; het woord onthult hi;t rijk dor gedachten, de taal der tonen daarentegen dat van het gevortl. Faust behoort tot het eerstgenoemde gebied, Don Juan tot het tweede. Dit hebben zij echter met elkaar gemeen, dat de onvolkomenheid der menscbelijke natuur beiden ten ondergang brengt. Faust geeft zich ever aan stral'bai'e,heineltergendc gedachten, Don Juan aan een ovennaat van wellustige genietingen; Faust werkt zich, bij Götbe, weer op uit de diepte, waarin hij gezonken was, door een rusteloos werken en streven, door de daad; Don Juan bespot, bij Mozart, de vermaning van den geest en wil niet erkennen, dat zijn verloochenen der bovennatuurlijke machten eene dwaling en een misdaad is; dus wordt hij door de helsche geesten ver scheurd. De Spaant-che sage, op den bodem van het katholicisme ont sproten, ademt een warmen zuidelijken gloed, terwijl de Duitsche, uit den tijd der Reformatie, nergens de meer abstracte richting van het Noorden verloochent. Bt-ida zoo verschillende sagen kunnen dus onmogelijk tot haar recht komen door eene en dezelfde kunst. De lotgevallen van Don Juan zijn van eene meer zinnelijke, die van Faust van eene meer geeste lijke natuur; het ::ieleleven van den eenen kan dus slechts door de muziek, dat van den anderen slechts door de poëzio volmaakt worden weerge geven. Mozart's Don Juan is geen Spanjaard of Franschman meer, evenmin behoort hij langer tot eenigen godsdienst. De macht der muziek verheft hem verre boven zijna gewone, aardsche omgeving, zij maakt hem tot een demon, tot een souverciu heerscher over de lichamen en zielen van ai degenen die zich, gelijk de mug door de kaars, met eene onweerstaan bare kracht vo.elüu aangetrokken dooc 340.9 fretftOKflreade peraonnlakhoaL