Historisch Archief 1877-1940
No. 300
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
klonk da toon der bladen door gansch Nederland. Sommigen riepen in
moedeloosheid: Arm Nederland!" Anderea zagen, het verlies niet min
der gevoelende, d« toekomst met meer gerustheid in.
De thani naaste erfgename tot den troon, de vierjarige prinses, vond
de sympathie, welke niemand aan een kind van dien leeftijd kan ont
zeggen, maar welke juist door de luttele oorzaken dier algemeene
wel? willendheid van zeer geringe beteekenis is. Hooger waarde hadden de
algemeene betuigingen van sympathie, waarmede onze jeugdige koningin
' werd begroet, zg die, naar alle waarschijnlijkheid, eenmaal regentes zal
zijn en zeker de trouwe opvoedster van het dochtertje, dat Willem III
moet opvolgen. Zonder onderscheid leggen de bladen vertrouwen aau
'den dag in de vorstin, nu eensklaps tot zoo gewichtige rol geroepen.
Be Pers bleef niet te lang bij hare droefheid stilstaan. Ons Dagblad
gaf het voorbeeld door te wijzen op de onvermijdelijkheid eener spoedige
' - regeling van hét regentschap wegens de gebrekkige bepalingen der Grond
wet op dit stuk, die van een roekeloos uitstel de grootste gevaren doet
dachten.
-Ook de Troonopvolging lokte veel geschrijf uit. Na hetgeen over dit
punt in délaatste jaren is geschreven, schijnt het onnoodig de quaestie
? ?? weder te behandelen. Bieden al de bepalingen der Grondwet voor som
migen hier en daar iets duisters, de bedoeling staat thans genoegzaam
vast en ernstige strijd is op dit punt niet te wachten. Alleen gaf de
opvolging in Luxemburg, dat overgaat in de oudere linie der Nassau's,
??«leiding 'tot Hadere uiteenzetting.
:''?'??" Jfèt Vaderland en Het, Handelsblad gaven artikelen, waarin de Troon
opvolging werd behandeld. Eerstgenoemd blad knoopte daaraan beschou
wingen vast over het Regentschap; .Hei Handelsblad betoogde het nut
tftr beperkte grondwetsherziening, zoowel ten opzichte van het klemmend
art. 198 als tftn de regeling der Troonopvolging in de zijlinie.
Déze hoogst gewichtige aangelegenheden hielden echter slechts voor een
'?-* deel' de aandacht der Pers bezig. Over de financieele aangelegenheden dos
lande, een onderwerp dat weder weer actualiteit heeft veikregen door de
, verwerping der klassenbelastinjr, schreven de Oranjevaan, de Kamper
Courant en het Haagsche Dagblad.
In het Handelsblad bepleitte mr. N. G. Pierson de deelneming in de
'? TraBBVwl-Spborweg-Maatachappij, en de Zutplt. CV. schreef daarvoor eene
opwekking. Ook het Handelsblad behandelde deze zaak als een Ne
erlandich Belang.
Het haridélstifictaat met Spanje en de redevoering van prof. Lohman
leverden stof aan de Ti/d, tenvgl de N. Kott. Gt. twee artikelen wijdde
aan de Strafrechtnovelle.
WARME KADETJES.
...,-Een Zaterdag-avond Praatje.
?? - ? V- ', ' ' ' ' LI..
- ? -?- --' *??-:*? ? ' ' '
Ik feliciteer je", zeide Sagittarras.
Dank je zeer', was mijn antwoord, maar mag ik, bij geval, ook weten
W*t ds reden as, dat je mg gelukwenscht?"
. Doe heb i k het au", riep mijn vriend, houdt je je maar zoo, of zou je
heusch niet begrepen, dat ik je feliciteer naar aanleiding van het heuglijk
feit dat je voor 3» iffftigate maal een onsterfelijk Kadetje schroeft?"
Sagittarius heeft eene onhebbelijke manier om iemand voor het lapje
te houden en ik kookte inwendig van woede, nu hij mij op zoo
huichelachtig* wjjee iu de hoogte stak, ik deed echter alsof ik het nietbemerkta
en aud« fewl-zoetsappig: o, meen je dat! Och zie je, ik loop anders
zoo hoog niet iflet mijn eigen werk! Apropos vertel mij eens, jij komt
? veel onder de menschen en ik verwijder mij haast nooit van Meerlust.
Wat zegt het publiek wel van mijne Zaterdag-avoud-praatjes?"
Dat is nog al verschillend", antwoordde Sagittarius, er zijn menschen
die ? er zich over beklagen dat je tegenwoordig niet geregeld schrjjft,
terwijl er anderen zij a die beweren dat je kadetjes somtijds wat oudbak
ken zgn".
Ik begreep -zter goed dat het begin van het antwoord er enkel toe
diende, om al de hatelijkheid van het slot nóg onaangenamer te maken,
maar ifa hield', mij '-goed en geen spier van mijn gelaat vertrok toen ik
vervolgde: en zegt men anders niets?"
: Jawel* een heeleboel, en eene groote gemeenheid ook ; er zijn namelijk
personen die beweren, dat je zoon Jan en ik in werkelijkheid niet bestaan."
"Verbaasd keek ik op en vroeg op verwonderden toon: ,jhoe komt men
tot dat dwaze vermoeden en wat zonde ik er aan hebben om persoonlijk
heden te ngeeren?"
Nu dat ligt nog-al voor de hand", meende mijn vriend, je laat in je
stukken Jan en mij altijd de hatelijkheden en de stoutigheden zeggen en
? stelt' je eigen persoontje steeds als een bezadigd, gemoedelijk man voor;
't is dua geen wonder dat men op de gedachte is gekomen, dat je zoon
en je vriend je eenigermate als schilden moeten dienen."
Maar dat is infaam!" barstte ik los, ik zal Jan's geboorte-akte "
Geef je geen moeite; het publiek zoude je toch niet gelooven; als het
zich eenmaal wat in het hoofd heeft gezet, dan kryg je het er toch niet uit!"
Nu doel je waarschijnlijk op het gerucht dat de Kroonprins reeds lang
zoude overleden zijn, alvorens de officiëele mededeeling in de wereld
kwam."
Neen, daar denk ik niet aan! Ik ken echter ons publiek zoo terdege,
ik ben zoozeer op de hoogte van toestanden en personen, dat
maar laten we liever over wat anders praten, want ik zoude kwaadaar
dig worden, en?gelijk mijn oude schoolmeester zeidc, mij eigen bloed
opeten."
; Heb jij je over het menschdom te beklagen? Ik zoude wel eens willen
?tóen dat je mij dat kondet bewijzen."
Wil je, MB b«wij», «en heel klein bewü» uit duizend andere bewyzen?"
Ik knikte toestemmend.
Ik ben een huiselijk man," begon Saggittarius, ik maak mij marmer
aan buitensporigheden schuldig en ga maar zelden des avonds de deur
uit; alleen Zondags maak ik eene uitzondering op dien regel want dan
ga ik tegen tien uur een potje bier drinken om me een oogenblik te
verkneukelen in de lectuur van Kladderadatsch"; je vindt dat misschien
heel kinderachtig
Volstrekt niet," haastte ik mij te zeggen, ik lees kladderadatsch"
ook graag."
Welnu ik kan niet in het Cafékomen of het satirieke blad is door
een drietal lui in beslag genomen die het letterlijk uitspellen; die men
schen hebben ieder een kwartier noodig om een stuk of wat uien te ge«
nieten en zij doen dat op eene manier alsof zij gewichtig politiek nieuws
onder handen hebben."
Maar zij geven het blaadje toch niet aan elkander en een kwartiertje
is spoedig om," zeide ik op kalmeerenden toon.
Daar heb je het juist," riep Sagittarius; als nummer een het blad
uit heeft geeft hij het aan nummer twee, en deze geeft het weder aan
nummer drie en ondertusschen mag je ongeveer een uur zitten wachten."
Dan is het eenvoudigste middel om een plakkaat aan den muur te
hechten we.arop met groote letters te lezen staat: heeren die leeren
spellen of vreemde talen slechts ten deele machtig zijn, worden verzocht
de dag- en weekbladen die reeds eenigen tijd oud zijn ter hand te nemen."
Het zoude toch niet helpen," meende Sagittarius, wil je wel geloo
ven dat ik een vent ken die twee kranten in zijn zak stopt, op drie an
dere kranten gaat zitten, er onder ieder arm een neemt en dan nog in
een achtste leest en die niet eerder een dier bladen afgeeft alvorens hij
ae allen van a tot z heeft doorgespeld!"
Dat is nogal barbaarsch!"
Ja en ik begrijp niet hoe men het durft te doen. Ik ken een klein
beetje Spaansch, maar ik zoude het niet in mijn hoofd halen om het eerst
een pas verschenen blad in die taal te willen genieten en ik zoude be
hoorlijk afwachten totdat allen die behoorlijk Spaansch verstaan, het ge
lezen hadden Er schijnen echter lieden te zijn die zich voor niets gêneeren."
Maar in ieder geval Sagittarius," merkte ik op... is dit bewijs wat heel
zwak en wettigt bet in geenen deele je haat tegen het menachdom."
Ben je soms dezer dagen op de donkere sluis geweest?" vroeg hij
grimmig.
Ik moest bekennen dat ik er niet geweest was.
Dat kon ik wel denken want dan zou je ook anders praten; het is
xlaar ean toestand die je elk oogenblik doet wanen dat je in Parijs, tijdens
liet bombardement bent: je breekt er nek en beenen, je wordt er over
reden, je stikt er in den modder, je moet 8r als de duisternis valt op goed
geluk ronddwalen als of je in een Pontijnsch moeras rondzwalkt en over
dag weet je je lichaam haast niet te bergen, want dan wordt er met
paardea eu karren op smalle wegen rondgereden en je staat
doodsbeuauwdheden uit."
Maar tot nog toe is er op dat punt, zoover ik weet, nog geen enkel
ongeluk gebeurd," merkte ik dood kalm aan.
Dat is dan ook een wonder, een ondoorgrondelijk en geheimzinnig
wonder, want er hadden, op zijn minst, reeds vijf- en twintig menschen
moeten verongelukken. Enfiu, er zal wel eens wat gebeuren en dan komt
er wellicht eenige verbetering "
Maar Sagittarius l"
Maar Aquarius! och kerel met jou is ook alweer niet te praten; je
bent precies als de rest van de Amsterdammers, weken lang kuier je,
om het koninklijk postkantoor te bereiken, langs een weggetje dat
nauwe? lijka breed genoeg ia voor eene gans en dat langs een gapendeu afgrond
voert die van een wrak en ellendig leuninkje voorzien is, je klontert heel
gewillig over de stoep van dat postkantoor heen en als je valt en je
neusbeen en een paar ribben breekt dau zeg je misschien nog: dat is
genadig afgeloopen!"
Je overdrijft vriend", maar al overdreef je niet dan vind ik je gemop
per toch nog hoogst ongepast. De werkzaamheden aan de donkere sluis
moeten nu eenmaal plaats vinden en ik heb van jongs af geleerd me te
onderwerpen, wanneer "
Er is van onderwerpen geen sprake en enkel over de lamme en akelige
manier waarop tegenwoordig gewerkt wordt."
Mag ik je doen opmerken dat je je in mijne woning bevindt en ja
daarom verzoeken je in je uitdrukkingen wat. te matigen ?"
Sagittavius lachtte honend. Je hebt visschenbloed" riep hij, ik maak mfl
jandone sterk, dat zelfs alles wat in zake de nieuwe gasfabriek gebeurt
je koud laat".
Men moet voor het leggen der pijpen de straten openbreken en dat
kan nu eenmaal niet anders; ik voor mij zie daar niets in wat de ver
ontwaardiging behoeft op te wekken".
Mijn vriend zag bleek van drift: ik laat dat openbreken nu nog daar"
zeide hij, hoewel er nutteloos schatten gouds mede verknoeid worden,
maar ik erger me half dood dat men het Amsterdamsche publiek op
Russische wijze wil behandelen; moet men zich niet reeds nu, anderhalf
jaar vóór de fabriek in werking komt, over aansluiting décideeren?"
Wat beteekent dat nog?" vroeg ik bedaard.
Alsof ik binnen anderhalf jaar niet wel vijf en twintig maal dood kan
zijn! Kan ik ook, als ik in een buurhuis woon, tusschen nu en November
geen standjes met mijn huisbaas krijgen, tengevolge waarvan hij mij tegen
Mei de huur opzegt? "Wat moet ik dan weder beginnen? Wil ik je eens
wat zeggen, ik vertrap het om mij te laten ringelooren en ik ga in den
vervolge weder op ouderwetsche wijze patent-olie branden."
Nu feliciteer ik jou mijnerzijds," zeide ik spotachtig, Heb je misschien
nog wat op je hart? Ik kan niet zeggen dat je diskoers van ayond
amusant is".
Ja ik heb nog wat op mijn hart, en het moet er af ook. Daar is de
zer dagen de Kroonprins overleden en ik acht dit verlies een slag voor
het land en het spijt aai persoonlijk geducht l Waar geeft het echter
aan