DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. WARME KADETJES. Een Zaterdag-avond Praat e LII. Toen ik onlangs geïnterviewd werd, dacht ik mij half suf over c!e woor den die mijn bezoeker mij toevoegde: er ligt wat voor u in het vet"; maar al te spoedig echter begreep, ik al het helsche dier uitdrukking, toen ik het schrijven: de Beurs-quaestie opgelost", door Piet Sagittarii*;» onder de oogen kreeg. Dit plan is eene flauwe copie van een ontwerp dat uit mijne woning ontvreemd werd; maar daarover later; laat ik beginnen met de gebre ken er van aan te toonen en aan te geven hoe een goed en practisch beursgebouw zoude moeten zijn. Zeer zeker is de hoofdgedachte, om nl. het gebouw naar willekeur td kunnen doen rijzen en dalen, uitstekend goed, maar het idee om het slechts twee verdiepingen te geven en met een plantsoen te bedekken, verraadt verregaande onbedrevenbeid en totale onbekendheid met het geen de beursmannen wenscben. "Wie niet volslagen vreemdeling op den Amsterdamschen Werkuurtempel is, weet byv. dat de effecten-handelaars op eene bodem-opper plakte aanspraak maken, die om en nabij even groot is als het vroegere Funen; natuurlijk kan met, deze manie om vijf pooten aan een schaap te willen hebben geen rekening .worden gehouden, maar men dient de fondsenmannen toch een beetje tegemoet te komen en hen een eigen lokaal te geven, waarin zij niet door den goederen-handel gehinderd worden. Daarentegen heeft de goederen-handel weder het recht om te eischen dat hij niet door dringende en schreeuwende fondsen-mannen worde gehin derd, gelyk tot heden maar al te dikwerf het geval is. Eindelijk zij opgemerkt, dat de graanhandelaars sedert tijden hun nood over het feit klagen, dat zij door het ontbreken van zuiver noorderlicht belemmering in hunne transactiën ondervinden; het beursplan van Piet S. voorziet niet enkel volstrekt niet in die behoefte, maar maakt de toe standen nog slechter dan zij reeds waren; bij het aandachtig beschou wen van de teekening der geprojecteerde oppompbare beurs zal men ontwaren dat slechts Noord-Wester of Zuid-Ooster-licht er kan binnen vallen, zoodat de oude grieve dat witte boonen eene groene tint znllen hebben, haver een grijs-grauwachtig aanzien verkrijgt en koolzaad onver koopbaar wordt, in geenen deele uit den weg zijn geruimd. Al die bezwaren zijn slechts dan op vreedzame wijze op te lossen, wanneer men een gebouw van drie verdiepingen en met een glazen koepeldak bouwt. Eens tweede grieve tegen het plan is dat het niot verplaatsbaar is; kwam het tot stand dan zouden enkel de bewoners van het Damrak het voorrecht hebben om steeds naar het nieuwe wonderwerk te staren; Let ligt echter voor de hand dat ook andere bewoners van Amsterdam gelijk recht hebben en daarom moet een nieuw beursgebouw transportabel zijn. Bij de tegenwoordige vorderingen der wetenschap kan dergelijke in richting met weinig bezwaar worden tot stand gebracht en men geniet dan de volgende voordeelen: ten eerste dat de beurs, wanneer zij ergens in den weg staat, eenvoudig naar eenander oord der stad wordt e ebracht; ten tweede: dat er geen jaloezie onder de Amsterdammers behoeft tej bestaan, daar verschillende punten beurtelings de eer zullen hebben om het gebouw te herbergen en ten slotte: dat men in eene stad als de onze die, goed beschouwd, nog in staat van wording verkeert, niet weder binnen eene halve eeuw voor het treurige feit moet behoeven te staan, dat men iets rijk is wat men wel gaarne zoude wegkijken; met de transportabele beurs kan dit immers gebeuren, want men rolt" haar eenvoudig weg. Eene hoofdgrief, die ik tegen het plan heb, is dat er hoegenaamd geene rekening is gehouden met de eischen die men tegenwoordig wat comfort" betreft, aan een beursgebouw stellen mag; met enkele trekjes is een parapluiebakje en eene vestiaire in duo decimo aangegeven en men vindt een kneipje afgebeeld waar nieuwe haring en knackworst wordt verkocht, maar ziedaar dan ook alles. Van een beursgebouw dat millioenen kosten moet, wordt zeer terecht, meer gevergd en de bezoekers ervan hebben het recht te eischen, dat zg er alles zullen vinden wat aangenaam en gemakkelijk is, en wat zij te huis maar al te vaak moeten missen. Zoo bijv. eene bad-inrichting, (men wane niet, dat ik eene satirieke toespeling op vuile" zaakjes op het oog heb) toilet-en garderobe-kamers, wasch- en gemak inrichtingen, salons voor baarsnijden, scheeren en schoenpoetsen, lees- en studeerkamers, correspondentie-zalen, buffetten en wat niet al meer. Het is wel waar, dat men slechts een of anderhalf uur op de beurs doorbrengt en bet dus zoude kunnen schijnen alsof al die gemakken overdaad waren, maar die bewering gaat daarom niet op, omdat het juist beursbezoekers waren, die al die zaken hebben geëischt en men toch wel mag aannemen, dat zij het best op de hoogte der behoeften zijn. Nog minder gaat het aan om te zeggen, dat de meeste beursbezoekers in het dagelijksch leven zoo weinig aan weelde gewend zijn, dat zij er wel anderhalf uur buiten kunnen en dat de eischen dus belachelijk zijn; wanneer men op dergelijke wijze spreekt taxeert men het beursbezoekend publiek en dat is eenvoudig onbegonnen werk, want de ervaring heeft geleerd dat een beursbezoeker den eenen dag vrij wat waard kan zijn, terwijl hij den anderen beneden nul is. Naast het grove abuis om alle gemakken te vergeten, ia ook op geene enkele wijze getracht om het gebouw productief te maken; wellicht is de gedachte om zalen er van des avonds voor tooneel-voorstellingen, vergaderingen, café's-concert enz. enz. te verhuren, wat buitensporig, maar toch verdient zij overweging: in onze dagen kijkt men zoo nauw niet meer en met de pruiken en de deftigheid der vaderen is ook het no blesse oblige" voor een goed deel verdwenen en wellicht beleven wij de tijden, dat ia hetzelfde gebouw waar des morgens in Peru gegokt of in eenig ander fonds gecontramineerd werd, des avonds de tonen van het liefelijk lied: Ie jeu, Ie vin, les belles!" weerklinken of acerobatische; evolutiën worden verricht. Hij die dit denkbeeld bespottelijk mocht vinden, denke er eens over na, dat wij naast allerlei soort van belastingen tegenwoordig ook baten vinden door de hondjes, de gas- en waterverbruikers, de tramreizigers, enz. enz., op allerlei wijzen te drukken, ja dat men zelfs voor het recht betaalt om voor de deur zijner woning materieel te zien opstapelen, dafc er niet te huis behoort. Bij de gebleken zucht om uit alles geld te slaan, moet men niet te nauwgezet naar de middelen vragen en allerminst zoude men het ons achtbaar gemeentebestuur tot een grieve mogen aanrekenen, wanneer 't bet nieuwe beursgebouw zoo productief mogelijk trachtte te maken. Ik meen een middel aan de hand te kunnen doen om dat doel in da hand te werken; wij zijn wel reeds eene beursbelasting rijk die aardige voordeeltjes afwerpt, maar zij geeft nog te weinig en er is met weinig moeite meer te halen. Men verdeele het grondvlak, of de grondvlakken, der nieuwe beurs ia vakjes en beschildere die met den naam der firma's of personen dio er, gedurende het beursuur eene standplaats willen innemen en late dan daarvoor natuurlijk goed betalen. Naast de financieele bate, zoude voortaan het g:mak staan, dat men zich. niet langer half suf behoeft te zoeken; 't geen geheel zal vermeden worden, wanneer men met oordeel te werk gaat en iederen tak van handel een eigen hoekje aanwijst. Overweging verdient eindelijk het denkbeeld of er ook niet niet vedame" maken" geld zoude te maken zijn; het aanplakken op de beurs, gelijk dat thans geschiedt, is heel aardig, maar 't brengt maar weinig op ; zoude men nu bij de vermelding der namen niet bovendien advertentiüu kunnen opnemen van den volgenden inhoud: Iedereen drinkt Minerva-Y» ater", Lees de Amsterdammer, Dagblad voor Nederland", de Yereeniging ef Bank, neemt gelden a deposito a, ... put", enz. enz. Wij hebben een knappen burgemeester, dio nog al wat aandurft, en bijv. gemoedelijk verklaart dat de nieuwe concessie der Duin.v.af,er-T\i:iatschappij goed beschouwd een strop voor die maatschappij is; wij xijn een kranig college van wethouders rijk, die (ee:i enkele ktontjgheid uit gezonderd) trouw naar eer en plicht met zijn EdelAchtb. medegaan ; wij hebben eindelijk een Gemeenteraad, die verlicht en zelfstandig gcr.oeg is om bijna altijd door den bril van het dagelijksch bestuur to kijken, en op grond fan al die overwegingen ben ik in gemoede overtuigd, dat als rnijno gedachte levens-vatbaar blijkt te zijn, zij ook wel met twee j» meerdcra handen zal worden aangegrepen. Ziedaar eenige kantteekeningen op het jongst verschenen plan, die ik uit plichtsgevoel (omdat ik een rechtgeaard Amsterdammer beu) maar met bloedend hart nederschreef; met bloedend hart want, ik ven.ieldde het reeds met een paar woorden, het plaa is eene 7.\vakke navolging" van eea fraai concept dat mijn zoon ontwierp en dat r-.ifc mijne woning ver dwenen is. Ik zal over de zaak echter niet veel woorden vuil nin':nn en vermeld enkel dat het publiek gedupeerd is, aangezien Sagitterius in IK t geheel geen zoon heeft, (wanneer bij er een had zoude het vennoedaiiji; een idioot te zijn) en dat ik allo vriendschapsbanden mee dien m re u )'<..:?meel verbreek; hij zal niet meer op Meeriust verschijnen en ik zal ander.) relatiën trachten aan te knoopen om zoodoende op de hoogte van vele toestanden te blijven. Eena zaak troost mij: liet stuift t.ogonwocrclig zoo ver.schrïl-Jrr Amsterdam, dat mijne stofbrillen-fabriek fraaie ;«keu w a al: t; uit. 1\ en Paleisstraten en van den Nieuwezijds Voorburgwal lcou;c M fv. o',. missiën iu, zoodat ik, met het oog op cis breker; en graver j iN ? .??:..:j;o:; te wachten staat, aan uitbreiding der fabjiek en ve-grooling van het kapitaal moet gaat denken. Maar daarover een volgend maal. P.S. Een lid der groote familie Nurks feiiroef r.iij ovü;;i;;.;; re;.,< in'.jsive; zoude die correspondent, die beweert, eo;i n<''.:tir;.ed van n; ij t u rij», niet wat duidelijker voor den dag willen komen? BRIEVEN VAN JAN VAN 'T BTICHT. Ik woon tusschen twee pianino'a, een viool en era r,.-;-v;r,o !n. 't la pleizierig! Er ontbreekt nog maar aan, dat er een m!or'j;_(?- e;;ci::.Mi me komt wonen. Neen, 't is niet uitteboudcn: Als !;er, ji:rt.^v;::v::a.>-.t dan zet ik een volkspetitionnement op touw tcgo., >'?/? r.:r/if>. '?'"???' alle muziek van de aarde verdreven, dan zulke inu::ielv to racrfOH r::.;.:-!. Ik zat rustig in mijn tuintje en dacht na over welk on<brr?-en> ik ..i;. :....! aan de Amsterdammer zou Eclnijven. Weer over rjiï-rijkoy.';, (J.';;K! i;;; dat gaat niet. Hoewel ik nog heel veel interessants ovor hen r.;:-<^;edeolen heb, is bet toch geen onderwerp, waarmee ir.ui ier.i^a j..r:> achtereen aangenaam kun bezig houden, even-niu als rij <!:it. y.-'.i ''???»}>''??>? Die interessante rnededeelingen moet ik dus mg on;i j M ??.?: n:v.-'.^i-:-, tot den tijd dat zij weer groote buitengewone voo^;-i;;.-.;.?;--n i>'\7.M:< u te geven. Dan zal ik u eens op de beschrijving vnu to'n Jie.'h, u^ i;avond onthalen. Dus niet over rederijkers, daar was ik het spoed;-: met. mr^ea OVP:eens. Waarover dan? Over de warmte?... maar ieu^'eu is warm ; \v:;r. kan het een ander schelen of ik het ook warm heli. V/achf! ciaur hel) ik het. Ik zal schrijven over... Rompompompie.... Riepompompom! Dat was mijn bnin-mnn recnts, d^ 5-ijn vingeren over de toetsen deed glijden, l'.n hij Kpoclde, dat hot r-pn lust was. Muzikanten zijn precies kanarievogeltjea; ui-; XP e":;s a,a?i (i^i gang zijn weten ze van geen uitscheiden en, wat erger i?, als r-r ,-i:;i speelt dan beginnen de anderen ook. Zoo ging hel ook weer op <l;!/,i warmen namiddag. Nauwelijks had mijn buurman rechts de eerste totea aangeslagen, of twee huizen verder zag ik voor een open venster esa jonge dame voor het klavier plaats nemen en daar hadden «s ec-a