No. 37S DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDER-LAND. -eigen weg gaan, zoodat botsingen werden vermeden. Erheerschte veel opgewondenheid, en hier en daar was het gedrang ontzet tend, vooral bij de liberale meeting, waaraan 10,000 personen deelnamen, maar van ongeregeldheden is geen sprake geweest. De stukken, door de leiders der beweging ontworpen, werden in 't gebouw der Kamers afgegeven en daarna toog alles weder huis waarts. Ook bij de redevoering door den heer Janson, eea der woordvoerders, gehouden, bleef het rustig. Den vorigen dag, Zaterdag, had mede een manifestatie nu van ernstiger aard, plaats gehad. Op uitnoodiging van den Burgemeester Buis in Brussel en De Waal in Antwerpen zijn een aantal libe rale burgemeesters en leden van den raad van verschillende gemeenten te Brussel gekomen om te protesteeren legen het sshoolwet-ontwerp, hetwelk lijnrecht indruischt tegen de consti tutie, daar geheel het neutraal karakter van het onderwijs door stad, persoon of gemeente te verstrekken, zal worden gedesorga niseerd. Met nadrukkelijken eed bekrachtigde de opgekomenen de verklaring dat zij zouden blijven aandringen op de rechten des volks, op Staatsonderwijs en eerlijke uitvoering van art. 17 der constitutie. Het ministerie heeft zich vooralsnog niet gestoord noch aan den eed der liberale gemeente-autoriteiten, noch aan de manifestatie in Brussels straten. Jacobs heeft eergisteren zijn denkbeelden over eenige bijzonderheden, de voorgenomen wijziging betreffend, uit eengezet en daaruit blijkt volstrekt niet dat de liberale protesten ? invloed op hem hebben gemaakt. Het is zijn voornemen de subsidiën van den Staat aan de gemeente-scholen te verminderen van 9 tot O millioen francs, en de subsidiön voor de bewaarscholen en de herhalings-scholen van 1.600,000 fr, op l millioen f r. Voorts is de minister voornemens de helft der normaalscholen op te heffen. Het onderwijs in den godsdienst zal op de normaalscholen fa cultatief zijn voor de hoogere, verplicht voor de lagere klassen, als althans de ouders daartegen geen bedenking hebben. Het provinciaal en gemeentelijk toezicht zal behouden blijven en het aantal inspecteurs wordt voorloopig niet verminderd. Aan de onderwijzers die hun betrekking verliezen zal een wacht geld worden toegekend, hetwelk voor hen, die slechts 5 jaar in dienst zijn, wordt bepaald op 1/2, vo°r hen die 15 dienstjaren hebben op 2/s. voor de overigen op s/4 van hun traktement. De regeering zal echter trachten de onderwijzers elders te plaatsen. Weigeren zij, dan vervalt hun wachtgeld. Een zeker aantal middelbare scholen en athenea zullen worden opgeheven. Onder de laatste die te huin, Bouillon, Virton, Dinant en Yperen. Men zal weder tot de gemeentelijke inrichtin gen terugkeeren of wel, in die plaatsen waar de athenea worden opgeheven, aan de middelbare scholen een cursus verbinden voor et latijn. Men zal hieruit bespeuren dat de clericalen vooralsnog niet , voornemens zijn den strijd met minder ijver voort te zetten. 't Blijft echter mogelijk dat door tusschenkomst der independanten eenige verzachting wordt aangebracht. Een der leden, de heer Pirmez, heeft reeds in dien geest een voorstel gedaan. Men zegt dat de heer du Tour van Bellinchave bij de Nuts-eeuwfeestviering den President dank heeft gezegd voor het hem geschonken genot. Dat geschiedde erg bijzonder officieus, en petit comité. Officieel zweeg de Regeering zorgvuldig. De Minister van Justitie kon dan ook zeer moeielijk openlijk zeggen dat hij de Nuts-rede, in vele opzichten een liberale geloofsbelijdenis en op 't gebied van de onderwijs-quaestie een krachtig pleidooi voor de neu trale school, zoo mooi had gevonden. Hij mocht niet vergeten dat hij anti-revolutionnair Kamer-kandidaat ia geweest. Zijn komst allén was echter voldoende om te toouen dat ook hij met 1 verloopen van het getij de bakens heeft verzet. ONZE BLADEN. De warmte deed haren invloed gevoelen op de dagbladpers. SchaarBcb. Varen hare uitingen van eenig belang. Toch waren er enkele uitstekende punten in de eentonige vlakte. De Standaard gaf in twee artikelen haar vergoelijkend oordeel over het gedrag onzer diplomaten in de Nisero-quaestie, wel niet in lijnrechte tegenspraak met, maar toch afwijkend van de vroeger aangenomen krach tiger houding. Overigens wees De Standaard nog op den gewichtigen dag van 17 Augustus, den jaardag der bekrachtiging van de schoolwet, waarop jaarIjjks door eene collecte de sympathie der Nederlanders voor de School nut den Bijbel wordt gepokt. Na den maaltijd der Haarlemsche verkiezing dischte Het Vaderland krachtige mosterd op in een artikel, getiteld Gemis aan Leiding", waar in de politieken toestand in donkere kleuren werd geschetst en het be kende standpunt van Het Vaderland tegenover Kappeyne en zijn volgera weder tot zijn recht kwam. Hetzelfde blad trok uit het gebeurde in Belgiëna den val van het li beraal ministerie wijze lessen voor de Nederlandsche liberalen. Overigens was er niet veel in de couranten, wat de aandacht in bijzon dere mate trekt. De ArnïtemscJie Ct. besprak de thans actueele vraag der onderwijzers-examens; de voorgenomen naasting der Centraal-spoor gaf aan het Dagblad aanleiding tot een hartig woord. Het feit van de week was, behalve de ruime opbrengst der Rijksmid delen, het Nutsfeest. In eene korte vergadering en lange feesten vierde het Nut zijn lOOjarig bestaan. Ons Dagblad wijdde er een paar artike len aan. Eigen Haard bevatte een uitvoerige beschouwing van den heer De Veer, en de Tyd nam in twee artikelen het oude Nut a faire. Het staat er op zijn ouden dag niet losser om. Met n voet geworteld in een schoon verleden, plant het den anderen voet midden in belangrijke maatschappelijke quaesties van het heden, en het behoeft in dien stevigen stand niet te vreezen voor den last, der Maatschappij door de Tgd op gelegd. Zij aal dat kruis weten te dragen nog jaren lang. WARME KADETJES. Een Zaterdag-avond Praat je) LIV. De schrik zit mij nog door mijne leden en toch is de zaak reeda een paar weken achter den rug. Welks schrik en welke zaak? vraagt wellicht een lezer en ik zie mij in antwoord daarop genoodzaakt om te vertellen dat ik, zittende aan de oevers van den Manzanares, het nummer van het weekblad ontving waarin mijn drio en vijftigste kadetje was afgedrukt. Genadige hemel! Ik kreeg een schok alsof ik den hoofdprijs uit de loterij-leening der stad Madrid had getrokken die, naar men weet de ge trokken prijzen nimmer uitbetaalt, want... er had eene vreeselijke omis sie plaats gevonden en ik vond een stuk afgedrukt dat niet voor open baarmaking bestemd was. Er mo«t een vergissing hebben plaats gevonden, de notulen der ten mijnen huize gehouden vergadering moeten in een verkeerd couvert zijn geraakt, heb ik gedacht, maar al myn denken hielp niets en veranderde niets aan de zaak die ik dan ook, in vredesnaam verder maar onbespro ken zal laten. Wat ik in Spanje heb uitgericht? In de eerste plaats maakte ik er financieele studiën met het oog op mijne leening en dan ben ik er gaan peinzen over het vraagstuk of ik mijn dierbaar vaderland in deze dagen van financieelen tegenspoed niet nuttig zoude kunnen zijn. Mijn studiën slaagden en mijn gepeins had schitterende resultaten; maar daarofer naderl Yoor heden zie ik mij genoodzaakt iets zeer ernstigs te behandelen. In 't vaderland teruggekeerd nam ik natuurlijk de couranten der laat ste weken ter hand en ontwaarde tot mijne verbazing dat van vele zijden steeiien naar het Amsterdamsch gemeentebestuur worden geslingerd en dat men het verwijt te kort te komen in de zorg voor de openbare ge zondheid. Ik wensch eenige dier klachten eens bij het licht te bekijken. In de eerste plaats trof mij het verwijt dat poelen ongedempt en vuur nislioopen onopgeredderd blijven. Wat zeg je daarvan?" vroeg ik mijnen vriend, doctor Pulveris. Niemendal," antwoordde hij, dat is enkel laag en gemeen krantengeschrijf en verraadt volslagen onkunde omtrent de wijze maatregelen die ons stadsbestuur bezig is te nemen." Hoe meen je dat?" sprak ik verbaasd. Je hebt toch wel over Koch en Pasteur hooren praten en over het feit dat die beroemde mannen verschillende opiniën zijn toegedaan?" Jawel", zei ik. Welnu daar de eene geleerde betoogt dat droogte, en de andere dat vocht de bacillen doodt " Er ging mij een licht op; dus gaat men volgens uwe opinie, niet tot demping en wegruiming over, omdat ons achtbaar gemeentebestuur zich door proefnemingen wil overtuigen welke geleerde heer gelijk heeft." Precies^, antwoordde de doctor. Maar dat ia kranig gedacht", riep ik, dat is waarachtig eminent ge vonden! Zoude nu ook wellicht de toestand aan het Spui voorbedachtelijk niet veranderd worden, omdat men daar een gemeentebacillen-fokke rijtje heeft ingericht':'" Daar zeg je zoo iets", sprak de doctor goedkeurend knikkende, dat moet ik morgen toch eens uitsnuiven. 't Zoude een kapitaal idee zijn! Ik zal een paar microscopen meenemen, want weHicht vang ik een paar komma-bacillen''. Vertelt u mij toch eens hoe die beesten aan zoo'n raren naam komen: is dat wellicht om ze van komma-punt- of vraagteeken-bacillen te onder scheiden?" Houdt je mij voor het lapje?" zei de doctor, die microscopische we zens danken hun naam aan hun eigenaardigen vorm." O zoo! maar we-«praten nu toch eenmaal over geleerde zaken, zoudt U mij ook kunnen zeggen waarom mijn Jan als hij zeker soort pruimen ziet, niet over mirabellen maar over microbellen praat." Jan zal da klok hebben hooren luiden", sprak de doctor lachende, hij heeft zeker het gebruik van pruimen hooren afkeuren en over microben hooren praten en is toen aan 't fantaseeren gegaan; maar sapperloot, ik gta mijn tijd te verpraten. Adieu!" De doctor snelde weg en ik ging naar de Spuistraat, want ik bad eeo