Historisch Archief 1877-1940
J»»» 796.
DE AMSTERDAMMER
WEEKBLAD VOOR NEDE
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
uitgevers: DAGBLADVEBEENIGING HOLTZ £ Co.
Kantoor: Singel 211.
Hoofd-Agenten: te Batavia, G. EOLFF & Oo.
^ondag 7 September.
Abonnement per 3/m. ? 1.?. fr. p. p. ? 1.15.
Afzonderlijke Nnmmers aan de Kiosken verkrijgbaar a 0.10.
Advertentiën van 1?6 regels f l,?, elke regel meer . 0.15.
tnsachen den tekst per regel ...«,?1.?,
Abonnement op de Mail-Editie per jaar ,..,,.?18. .
Advertentiën in regel ....... <X2o!
I N O U D
BUITENLAND. Persoverzicht. Naar aanleiding der laatste
JuristenVergadering. Warme Kadetjes, een Zaterdag-avond Praatje, LV, door Aquarius.
uit het Haagje, door Pasquino. K u n s t: Hot Amsterdamsen Tooneel, door K. J. W.
Wandelingen op de Driejarigen" Tentoonstelling I, door B. A. G.
PavilioenSchilderijeu De Vos", door A. Th. Teeksnsehool van Fólix Meritis". Uit
België, door M. A. Letterkunde: Grambergen'a Hartoog van Pierlepon en
Gryphins' Peter Squenz, door Dr. B. A. Kollewijn. Mannen van beteekenis in
onze dagen, beoordeeld door Scaramouche VIII. Berichten en Mededeeliugen.
Inhoud van Tijdschriften.?Nieuwe uitgaven. Militaire Z a k e n: De
Landtorpedo's, door Bataaf. Schaakspel. Feuilleton: Het ongelukskind, een verhaal
uit Emsland VI, door E. von Dincklage. NIEUWS VAN DE WEEK. Faillissementen.
Uitlotingen. Overzicht van de Effectenmarkt, door S. Amerikaansche sporen,
XXVII, door J. v. di Burg. Burgerlijke stand. Veiling van vaste goederen.
Te huur. Advertentiën, Schouwburgen, enz.
BUIT E Sf JL, A 18" .
De heer Gladstone heeft zijne derde verkiezingscampagne in
het district Mid-Lothian, dat hem in 1879 verkoos, ten einde ge
bracht, en daarbij een. drietal groote politieke redevoeringen ge
houden.
Het bleek, dat de bijna 75-jarige Premier noch naar het lichnarn
noch naar den geest onder den last der jaren gebukt gaat. Met
jeugdige volharding en jeugdige kracht sprak hij, uren lang, vóór
vergaderingen, die door duizenden werden bijgewoond, terwijl hij
voor de talrijke deputatie», die hem ten huize van zijn gastheer,
Lord Rosebery, kwamen bezoeken, steeds een kortere of langere
toespraak over had.
In twee der drie groote speeches behandelde de heer Gladstone
het onderwerp der kieswethervorming. Natuurlijk moest hierbij de
houding" van het Huis der Lords ter sprake komen, en werd den
erfelijken \vctgevers de critiek niet gespaard. Toch ging de heer
Gladfitone niet, zoprwr als vele zijner toehoorders wenschtea. Hij'
opence niet het minste uitzicht op eene constitutioneel hervorming,
waardoor de invloed der Lords zou worden verminderd of hun al
thans het recht van veto zou worden ontnomen. Integendeel, hij bleef
met zijn gewoon optimisme vasthouden aan het denkbeeld van een
compromis tusschen de beide tdkken der vertegenwoordiging. Of het
hem gelukken zal, zulk eene overeenkomst tot stand te brengen, is
nog zeer twijfelachtig. In elk geval verdient het erkenning en
waardeering, dat de heer Gladstone geen gebruik wilde maken
van de eenigszins onberaden geestdrift, die vele zijner politieke
vrienden nu reeds den kreet »Down with the Lords" op de lippen
deed nemen.
Weinig bevredigend was hetgeen de Premier ter verdediging
zijner buitenlandsche staatkunde aanvoerde. Engeland zoo
betoogde 'hij had de hulp en den steun der groote mogend
heden van het vasteland veel minder noodig, dan deze onderling.
Engeland kan buiten het Europeesch concert blij ven, doch wenscht
met iedereen in vrede en vriendschap te leven. Daarom behoorde
het voor de buitenlandsche politiek de leer tot richtsnoer te nemen:
behandel anderen, zooals gij zelf door hen wenscht behandeld te
worden.
Dat de toepassing van dezen regel op de in Egypte gevolgde
politiek aan duidelijkheid zeer veel te wenschen overlaat, laat
zich begrijpen.
In Duitschland is de voorbereiding der verkiezingen voor den
Rijksdag begonnen. De conservatieven hebben hun manifest.»met
God voor Keizer en Rijk'' uitgevaardigd, de Germcmia heeft de
bedoeling der centrummannen aangegeven, de heer Eugen Richter
heeft in een tiental verkiezings-speeches de houding der Vrijzin
nigen tegenover de regeeringspolitiek en de eischen en nooden
der werklieden uiteen gezet, kortom de eerste stappen zijn gedaan.
Veel nieuws is tot dusver niet te berde gebracht. De partijen
zoeken als 't ware naar een goede verkiezingsleuze en zijn tot
dusverre het sterkst in 't negatieve, in het bestrijden der plannen
en bedoelingen der tegenpartij terecht of ten onrecht toegekend,
, Waarschijnlijk zullen de eerstvolgende weken rijk zijn in weinig
opwekkende verkiezingslectuur en zal eerst allengs het strijdperk
nauwer afgepaald en de kamp belangwekkender worden.
De Sedansdag van 2 Sept. is met de gebruikelijke plechtigheid
gevierd. De Keizer woonde, gedeeltelijk te paard, de groote parade
te Berlijn bij en bewees daardoor, dat de val eenige dagen vroeger
gedaan, geen ernstige gevolgen heeft gehad.
Do verhouding tusschen Frankrijk en Ghina, zwevend tusschen
CQ#10g en vrede, eigenaardig en nieuw dpor Ferry ctat ds repre
genoemd, is nog niet gewijzigd. Adjniraal Courbet heeft,
na het platschieten van het arsenaal van Fod-Chow, de forten die
den ingang der rivier bestreken, vernield, en met zijn eskader
de Min verlaten.
_ Eenige dagen lang heeft men zijn spoor verloren en China wist
niet of het hem in de golf van Petchili, ter bedreiging van Peking,
of in de rivier van Canton of wel op de kusten van Formosa
verwachten moest. De laatste berichten melden, dat hij op dat
eiland de haven en stad Kelung gebombardeerd en bezet heeft,
een der aangewezen panden voor de van Ghina te verkrijgen schade
vergoeding.
Intusschen zal men van China's benarde positie gebruik maken.
Rusland houdt het oog op de Mongoolsche grens gericht. Corea,
dat de golf van Petchili beheerscht, wordt door Chineesche en
Japansche troepen gezamentlijk bezet gehouden, maar geraakt hoe
meer onder Japansch overwicht; nu, naar men verneemt, de be
kwame Li-IIung-Ghoag die er goeverneur van was, is
afgezet en gedegradeerd, zal deze Japansche invloed toe
nemen. Japan zelf ten slotte eischt de erkenning van zijne
betwiste rechten op de eilanden van den Lioe-Kioe-Archipel.
Ghina moet, ondanks dit alles, aan Frankrijk den oorlog
verklaard hebben; van deze oorlogsverklaring, indien zij gesehied
is, heeft de Fransche regeering geen notitie genomen, en aan de
andere Europeesche mogendheden schijnt zij niet meegedeeld
te zijn.
Het Fransche ministerie is niet te Parijs en heeft het ook nog
niet noodig geacht, de Kamers bijeen te roepen. Eene vergade
ring van leden der iiitersteiinker zijde, onder voorzitterschap van
Barodet, heeft daarom een adres opgesteld, en dit aan den presi
dent Grévy gezonden, om hetn uit te noodigen zelf de Kamers
bijeen te "roepen en Ferry van schending der constitutie aan te
, klagen, als oorlog voerend zonder voorkennis van de Kamers. De
'"président heeft op het adres nog niet geantwoord.
Uit Tonkin. is generaal Millot, wiens troepen bij Bac-lèdoor de
Chineezen in hinderlaag gewacht en verslagen werden, naar Parijs
lenig geroepen, althans zijn aanvraag om ontslag wegens gezond
heidsredenen wordt in dien zin uitgelegd. Zijn opvolger is nog
niet benoemd.
:? * ?'
K *
Zondag had te Brussel een ontzagwekkende manifestatie plaats.
De Brnsselsche liberalen, door deputatien uit de provinciën tot
een stoet van 80,000 personen versterkt, trokken met muziek,
deviezen en banieren de stad door, en overhandigden aan den ad
judant in het ledig paleis des konings een protest tegen de school
wet die het clericale ministerie wil invoeren. Aanstaanden Zondag
zal eene clericale manifestatie trachten den pendant van dezen op
tocht te leveren. Indien de Senaat de wet aanneemt, zou de ko
ning, wilde hij den wensch der liberale manifestanten gehoor geven,
de Kamers moeten ontbinden en het ministerie moeten ontslaan;
het is zeer de vraag of hij tot dezen stap zal overgaan. i
De Belgische Senaat nam met 41 tegen 19 stemmen het wets
ontwerp tot herstel der diplomatieke betrekkingen met het
Yatikaan aan.
»
?t »
In Italiëtreedt thans, ondanks de strenge quarantaine-maatre
gelen, welke aan de grenzen toegepast zijn, de cholera niet hevig
heid op. De provinciën Cuneo en Bergamo zijn zeer aangetast,
en thans ook Napels, waar de nadering der ziekte eene onbe
schrijfelijke paniek onder de bevolking gewekt heeft. De primitieve
gezondheidsmaatregelen der Zuid-Italiaansche steden, die door Toulon
weinig in onzindelijkheid overtroffen worden, wettigen zeker eenige
bezorgdheid, maar de bevolking is aan ware radeloosheid overge
geven. Groote steden sluiten hare poorten; men belet den reizi
gers uit Napels met geweld het uitstappen; men spreekt van ver
giftigde putten en heeft reeds doctoren ?willen steenigen. ?'
Een bezoek van den Koning en eenige ministers te Napels en
vooral de krachtige hulp der geestelijkheid zal veel bijdragen om
de bevolking tot kalmte te brengen.
*
* *
Terwijl de aandacht in den laatsten tijd grootendeels was ge
wijd aan Afrika's Westkust in verband met de kolonisatieplanneO;
der Duitsche regeering vraagt op dit oogenblik de Zuidpunt en'
vooral Transvaal onze opmerkzaamkeid. De depuutatie is na haar
langdurig onderhandelen in Engeland en haar daarop gevolgden
triomftocht door Nederland en België, Frankrijk, Portugal en
Duitschland, weder in goeden welstand te Pretoria gearriveerd en
daar mot de meeste hartelijkheid ontvangen. Zeer spoedig is ,de'