doet zyn dan de vroeger aangewende mijnen en de tegenwoordige vaste water-torpedo's, is, zooals wij boven reeds aanstipten, de groote een voudigheid en deugdelijkheid van haar ontstekingstoestel; hierbij zijn geen kostbare, ingewikkelde electrische toestellen noodig. Gewone infanterie-patronen zijn hier voldoende, om de ontsteking teweeg te brengen; deze zijn steeds voorhanden; men behoeft daarvoor niet eens de hulp van den trein of de munitiecolonns in te roepen, men vindt ze bij elke troep, hoe klein ook. Daarentegen zijn electrische toestellen moeilijk op te stellen; hunne werking is hoogst onzeker, zelfs wanneer bij de behandeling de grootste voorzorgen worden gebruikt; men kan er niet meer op rekenen in geval van men onverwachts een groot aantal torpedo's moet aanleggen. Het omhulsel der geleiddraden verliest bij veelvuldig vervoer en verplaatsing of bij groote afwisseling van temperatuur zijn isoleerende kracht. De aanwending van den militairen telegraafkabel zoude kostbare, lastige en bezwarende aanschaffingen ten gevolge hebben. De mechanische ontsteking vermijdt al deze moeilijkheden. Een gewoon touw of ijzerdraad is voldoende. De gelijktijdige ontsteking van een zeker aantal torpedo's heeft geen bezwaar; het is voldoende, voor zoover liet de geobserveerde torpedo's betreft, om voor elke torpedo of voor elke groep er van, een man ter waarneming op te stellen; zooals b.v. bij het aanleggen van een stelsel k r u i s-t o r p e d o' s, in welk geval een groot aantal der omliggende ontstoken wordt door middel van een ijzerdraad, dat de middelste torpedo doet ontploffen. Wat de trap- en aanraking s-torpedo's aangaat, de uitbarsting daarvan wordt door den vijand zelf teweeg gebracht, hetgeen bij electrische ontsteking veel moei lijker te verkrijgen is.1 De ontploffing der l a n d-t o r p e d o 's is overigens even oogenblikkelijk, alsof dit langs den electrischen weg plaats vond. Zij zijn zonder eenig gevaar bij de behandeling, gemakkelijk in het vervoer, kunnen snel worden aangelegd op een aangeduid punt en even spoedig, daar niet meer noodig, naar een ander worden overgebracht. (Als een bewijs hiervoor herinneren wij, hoe indertijd in Oostenrijk, onder leiding van den kapt. Szmercsanyi en luit. Schwab, 10 man van de 18e Comp. 2e Genie-Reg. in 17 minuten met 15 torpedo's den pas van Han volledig afsloten.) Zij kunnen door afdeelingen van alle wapens wor den aangewend, zoowel voor den veiligheidsdienst als in het gevecht; zij voldoen evengoed om een kamp te bewaken als om batterijen te bescher men, voorposten te dekken of om een op zich zelf onbeduidende terreinhindernis ontoegankelijk te maken, de gemeenschap af te snijden of het weerstandsvermogen van op het slagveld aangelegde werken te verhoogen; zij kunnen door beide partijen gebruikt worden bij belegeringen, om de uitvallen van den belegerde tegen te gaan, of om de aanvalswerken van den belegeraar te bemoeilijken. Van de in Oostenrijk-Hongarija genomen proeven maakten wij in bo venbedoeld artikel: Iets over torpedo's reeds gewag. Wij laten hier nog eenige bijzonderheden volgen aangaande dio, welke in Zweden hebben plaats gehad en welke door het Tidskrift i Fortification werden mede gedeeld. Nadat op aanwijzing van den Luit. von Zubowitz op het SlaclsJiagen (proefveld en exeercitieplaats te Stockholm) onder leiding vau den kapt. Kinell en den Luit. Leijenhufvud, verschillende torpedo's met den meest gunstigen uitslag waren beproefd, werden de proefnemingen op ruimer schaal behaald in tegenwoordigheid van Z. M. den Koning, do priusen, den Generaal, Commandant der Genie en een groot aautal olïi eieren van het garnizoen te Stockholm. Eerst werden onder de rails van een spoorweg twee trap- of d r u ktorpedo's, zonder springlading, geplaatst, die afgingen, de eerste bij het passeeren van de locomotief, de tweede na een vooraf vastgesteld aantal seconden, nadat de locomotief was voorbijgegaan. Daarna stelde men een aanrakings-torpedo in een caisson, welke een gedeelte eener baricade voorstelde, welke eveneens behoorlijk werkte, toen men het voertuig trachtte te verwijderen. Eindelijk legde men in den rand van een bosch, d<at verondersteld werd ter verdediging te zijn ingericht; een rij van 5 aa nrakings-torpedo's, respectievelijk met 41, 12, 8, 19 en 50 kilogram dynamiet gevuld. Daar het onder deze omstandigheden natuurlijk onmogelijk was, om de ontploffing door werkelijke aanraking te doen plaats hebben ontstak de Luit. von Zubowitz deze torpedo's achtereenvolgens als of het g e o berveerde torpedo's waren, door middel van een 309 Motor lang ijzer draad. Een caisson, boven een dezer torpedo's geplaatst, werd op ecu belangrijken afstand weggeslingerd en verbrijzeld. De zwaarst gcUukn torpedo sloeg een gat van 26 pas in omtrek en 2 meter diepte in don grond; het omliggend terrein was tot op 500 meter van het punt, waar de uitbarsting had plaats gehad, omgewoeld en opengescheurd. Bij deze ontploffingen werden hevige schuddingen van den boden en slonn^cu van den dampkring waargenomen. Uit al hetgeen hiervoren is vermeld en door de genomen proeven in werkelijkheid is bewezen, blijkt voldoende welk een groot overwicht een leger op dat van zijn tegenstander zal hebben, wanneer het eerste wél, het tweede niet van land-torpedo's is voorzien. Wij vestigen hier nogmaals de aandacht op het groote nut, dat zij in onze koloniën zouden hebben, in het aldaar zoo bij uitstek bedekte terrein, met zijn vele ravijnen en défilé's, zijn afgelegen, dikwijls zwak bezette posten tegen een wel is waar meestal overmachtigen, maar dan toch altijd minder ontwikkelden vijand. Van niet minder gewicht zouden zij hier te lande zijn, vooral ook [voor de kustverdediging; zij zouden voorzeker in niet geringe inate het weer standsvermogen der kustbattarijen verhoogen, zoodat die met een min der sterke bezetting zouden kunnen verdedigd worden; zij zouden, bij de poging eener vijandelijke landing, de posten kunnen dekken, welke langs de kusten zijn opgesteld tot de waarneming en ontsteking der in zee neergelaten vaste water-torpedo's; eindelijk zouden zij tegen eiken aanval bij verrassing of bestorming kunnen beveiligen zoowel de vestingen en permanente versterkingen langs do kust aangelegd, als de nabij de zes "^ tijdelijk opgeworpen werken, welke tijdens den krijg door de omstandig-, digheden worden vereischt. De beide eoo/ten van torpedo's, zoowel de l a n d - als de water-; torpedo's hebben n streven, n doel, dat is: zich zooveel mogelijk aan de met den dag geduchter wordende uitwerking der artillerie ta onttrekken. Het is het eenige wapen, dat op den duur het brutaal geveld van het kanon schijnt te zullen kunnen weerstaan. Bij den strijd tusschen de kleine torpedo-booten en de reusachtige pantserschepen, is eene enkele ontploffing eener torpedo voldoende om zulk een drijvend fort uiteen te doen springen of te doen zinken. Bovendien hebben de land- en de w a t e r-t o r p e d o's nog een be« langrijk punt van overeenstemming. Het zijn, zooals men weet, vooral de kleine Staten die, uit een natuur lijke zucht van zelfbehoud, hunne kusten door middel van ingezonken torpedo's trachten te beveiligen, en die, voor zoover hunne finantiëele krachten dit toelaten, aan het aantal hunner torpedo-booten de grootst mogelijke uitbreiding geven; en het zijn juist, het is niet onbelangrijk hier op te wijzen, deze zelfde Staten van den tweeden rang, die uit den aard der zaak meer op* verdediging dan op aanval bedacht moetende zijn, steeds, in het gevoel hunner zwakte, zoeken naar nieuwe middelen, in staat hen tegen de aanslagen der sterkeren te beschermen, of ten minste de kansen van den strijd minder ongelijk te maken; het zijn die kleine Staten welke er voor gezorgd hebben om, wanneer noodig, zich van het gebruik van dit machtig wapen, de Landtorpedo, te verzekeren. Hoe lang zal Nederland nog achterwege blijven om dit goede voorbeeld te volgen? Bataaf. S CIIA A K S P E L. No. 36. Van W. d. V. te Amsterdam. ZWART. itPP Ifffj ip! lul fiiï'1 pp m 'pp" "'fipj ' ^^^J^^J^^^P^^^ / -w a b a d o WIT. V7it apeolt voor en geeft in 2 zetten mat. (Wit 5 en Zwart 5 stukken met K. D 4). OPLOSSING VAN SC H AAK PR O B LEE M No, SI l 3? l F 5! Dame speelt (a 2 T. D 4 of Td. geeft mat. (? ) l ..... E. nt D. (b 2 B 2 B 3 mat. (b) l ..... Pd. nt C 3 of B 2 (c a F 5 nt C S mat. F 5 nt D 3 mat. ra. E l spoelt (d l ..... Anders 2 D., T., Pd, of P. geeft mat. INGEZONDEN OPLOSSINGEN. Juist is No. ,U e:i 3j opgelost door V/, v. II ta De'ut; Ko. 3 i uu Ui u[r.;ilo;L door . Toni; 01 tn lij door W. il. V.; .Iot z'u vieren :i.L:eu lo A'.n.-U'rdM'.n. Ycurts Ko, 35' duur v. d. M. tüN.N. (Uw probleem is reed» ;nib No. 25 goplaiUït). BRIEFWISSELING. Do heer P. J. C. te A. Zouder geestige pointe en tó gemakkelijk. N. E. Bij het inzenden van oorspronkelijke problouia'a verzoeken wy do oplossing apart in concert, er bij te willen voe^cu. Schijnbaar reddeloozo partij No. 6 van J. H. G. Kans te Hoorn. Wit: K. h l, T. a 8, Pd. b 3 on c 6. Zwart: K. b l, D. e 3, P. h 2. Wit maakt in 3 zetten remise. Een verhaal uit Ernslanc DOOK «Mijnheer!" donderde de veearts, »ik ken u \\e\ niet, maar ik-'moet u toch uit naam der geachte burgerij mededeelen, dat wij ..er geen drommel om geven, wien het volk als koniag erkent; er