Historisch Archief 1877-1940
No. 380
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
kiesrecht en het voorstel van den Heer Van Houten ; W. J. Knoop.
Herinneringen aan de Belgische omwenteling van 1830 I; Dr. Jan te
Winkel. Het middeleeuwsch lierdicht I; Nieuwe uitgaven en vertalin
gen ; Antonio, Op de heide ; T. G. van der Kulk, Levenswoorden.
Wetenschappelijke Bladen. October,
Het Instinct door Ch. Darwin ; August Böckh en Karl Otfried Muller
(Deutsche Rundschau) ; Inrichting van den wetenschappelijken arbeid".
(Preus. Jahrbücher); De gebroeders Sainte Claire Devillo. (Revue
Scientifique) ; De rustplaatsen op den levensweg van de Revue des
deux Mondes". (Le livre) ; Een overzicht van binnen- en buitenland.
The Coniemporary Review, October.
Reform of the House of Lords by E. A. Freeman, Goethe by Prof.
Seeley. Socialismus government by H. A. Taine. Flying and
balloonsteering by Henry CoxwelL The Americans painted by
themselves by Lady Verney. A national school of forestry by Sir John
Lublock. Mechanical modes of worship by F. Gordon Cmnming.
Redistribution by A. B. Fenvood. Contemporary life and thought in the
United States by Prof. Adams. Contemporary Records.
Rundscliau October.
An unsere Leser; Mutter und Toehter von Ernst Wicliert;
Reise in den Andes von Chile und Argentinien vonPaw? Gutzféld. I?III;
Charlotte Diede von Otto Hartwig; Delos von Gr. Hirsclifddt;
Deutsche Golonial politik von F. H. Geffken; Die Rathsmitdel von
Helena B(ihlau\ >?Ein Deutscher Freund von Thomas Carlyle (Joseph
Neuberg; Politische Rundschau; Dilthej-'s Einleitung in die
Geisteswissenschaften; Pauli's Aufsatze zur Englisehen Geschichte; Herr
Ton Stockmar und Ossip Schubin enz.
Niemve uitgaven in Nederland.
C. Alberdingk Thijm, In vrijen tijd. Oorspronkelijke verhalen voor
de jeugd. No. 6 (De redder) ....... ,
P. C. Hooft's, Granida. Uitgegeven en toegelicht door Dr. A.
Kollewijn ............
Kant's Wijsbegeerte, kortelijk verklaard door D. Burger. 2e verb.
en verm. uitgave ..........
Archibald, Honigdroppelen. Blijspel in twee bedrijven . . .
Bibliotheca Vondeliana. Catalagus van boekwerken van en over
Joost van Vondel bijeenverzameld door wijlen Mr. A. D. de
Vries Az. Aan de Bibliotheek der Universiteit van Amsterdam
ten geschenke gegeven door zijne broeders en zusters , .
Mr. Ch. Th. Desponts, In het heiligdom van een ouden vrijer, of
zalig zijn de ongehuwden. Blijspel met zang in n bedrijf. Vrij
naar het Fransch van Charles Nancy ......
Gabriël en Dupenty, De Klappermolen. Blijspel met zang in n
bedrijf, Naar het Fransch ........
Mr. S. van Houten, Staatkundige brieven. No. 8. . . . ,
Dr. W. J. A. Jonckbloet, Geschiedenis der Nederlandsche letter
kunde. 3e geheel omgew. uitgave. Ie deel (Middeleeuwen I) .
Nieiiwe Uitgaven in Engeland.
E. Bellamy, Miss Ludington's sister 11..
3. Bickerdijke, With the best intentions. . . {
A. R. Courtenay, Tho orphans of the forest .,',
Mrs. Edwards, Phavisees ..,..»;
Mrs. Holmes, Dora Freeman . j . . . ; |
E. Husband, Good daya to coma i ! J ', * \
E. Jenkins, A week of passion ,"?.',,
A. L. O. E., Life in the white bear's den ! . 3
J. Lloyd, Duty and faith . . . . ! j > K
L. Meadows, Adventures of Maurice Drummore . i
J. Sturges, My friends and I i
C. Robinson, Maggie or light in darknesa S ?
E. Sullivan, Stray Shots, Political . . ? '. ,(
S. Tytler, Beauty and the beast ....(
F. Eliot, Diary of an idle women in Spain new ed, ',
Indian Tribes of the united States ed. by Drake . l
Beauties of Festas by a Student ....!
/ O.G5
» 0.60
0.30
0.30
0.30
0.50
0.60
0.20
2.90
Bh.
»
n
»
n
n
n
a
»
»
n
»
n
r.
n
6
2.6
2.6
31.G
2
2.6
31.6
2.6
2
3.6
5
2
10.6
31. G
3.G
84
2
Nieuwe uitgaven in Dmtscliland.
Baur, Geschichts- und Lebensbilder^
O. Blumenthal, Von der Bank der Spotter!
A. Dulck, Der Irrgang des Leben Jesu.'
Max Duncker, Geschichte des Altertums.
J. Engelmann, Die Leibeigenschaft in Rn3slan&
Gedenkblatt ber Emanuel Geibel.
MILITAIRE ZAKEN.
EEN EN ANDER OVER DE LAATSTE CAVALERIE-ïiJANOEUVRES.
Amice!
Onder denzelfden titel leverde onze wederzijdsche vriend" JRietslerike
het vorige jaar op uw verzoek eenige beschouwingen over de destijds ge
houden najaarsoefeningen der cavalerie. Nu hij, bij het depot
overgeplaatst,*de sabel tegen de chambrière heeft verwisseld en meer over de
derde halswervel en het nageven van den rug denkt dan over de half
colonne en het uitzenden van een offensieve flank, komt ge tot mij met het
verzoek om hem als geschiedschrijver te vervangen. Dank het aan onze
oude vriendschap en ook een weinig aan dezen winderigen en
regenachi
tigen Zaterdag-avond, dat ik zoo grif aan uw verzoek voldoe. Maar
houdt er vooral bij in het oog, dat ik vertel naar eigen 'waarneming
niet alleen, doch ook naar hooren zeegen", omdat ik niet alle
algemeene denkbeeelden, onderstelde toestanden en opdrachten" ben kunnen
meester worden.
Van alle oorden van ons land, zou ik haast kunnen zeggen, ratelden
Dinsdag den loden September jl. de extratreinen hun zeer kostbaren" last
naar zijn bestemming en in den namiddag van dien dag kantonneerden
5 escadrons van het 2de regiment huzaren met de 1ste rijdende batterij in
de gemeenten nabij Doonverth, een gelijke macht van het 3de regiment
met de 2de rijdende batterij te Ede.
Het algemeen denkbeeld voor de drie eerstvolgende dagen was, dat de
vooruitgeschoven cavalerie eener oostelijke troepenmacht tussehen
Westervoort en Doesburg den IJsel was overgetrokken en in de richting der
Grebbelinie vooruitrukte, waarin en waarvoor zich een westelijke troe
penmacht bevindt, met het doel de eerstgenoemde tegen te houden.
Van de oostelijke macht rukte den 17den September eene brigade, sterk
5 escadrons van bet 2de regiment en een rijdende batterij, uit
haarkantonnementsbivak Lij Ueclsum vooruit tot liet verrichten eener openlijke
verkenning in de richting van Barnevcld. Niet ver van dat dorp en wel
op den Lïndettboomsberg bivakkeerde het 3de regiment met de toegevoegde
artillerie met den last om bij de nadering des vijands dezen te gemoefc
te gaan en terug te werpen. Van zelve gaven de opdrachten dus voor het
2de regiment aanleiding tot een verkenning over een zeer uitgebreid
terreiugedeelte en voor het geheel tot een ontmoeting der beide partijen
nabij Ede. Door een overmacht van drie gemarkeerde escadrons aan de
westpartij gegeven, was do beslissing ten gunste van deze en keerde het
2de regiment na eene zosr nuttige en goed uitgevoerde verkenning in zijn
bivak terug.
Daar stond het Donderdag den 18den vroeg, dan ook weder in afwachting
vau versterking en onder bescherming eener zeer sterke voorpostenop
stelling, die gaande over de slechts op de enkele bruggen te passeeren
Molenbeek en den Eijnspoorwegdyk oostwaarts daarvan de nadering vaa
het bivak voor cavalerie vrij wel onmogelijk maakte! Het 3de Regiment,
dat daartoe evenwel was gecommandeerd, kon dan ook het vraagstuk
niet oplossen, daar de spoor-Jen brugovergangen met afgezeten ruiters
sterk waren bezet en had slechts het voordeel van zijne tegenpartij, dia
intusschen op de Benkumsche heide was opgesteld, duchtig te beschieten.
De zware eischen, den vorigen dag aan de paarden van het 2de regiment
gestold, maakten een verder voortzetten der manoeuvre minder gewenscht,
zoodat dien dag de eigenlijke schok achterwege bleef.
De 19de Septe:nber was bestemd tot het houden eener brigade-manoeuvre
tegen een gemarkeerden vijand. Negen escadrons en een batterij van 6
stukken rukten daartoe uit de rendezvous-stelling bij Hseïsuin in de rich
ting van Barnevcld vooruit, om de in die richting vermoed wordende vij
andelijke cavalerie terug te drijven. Toen de voorhoede der brigade de
G-hikél had bereikt, bleek bij dien opmarsch uit het kanonvuur eensklaps,
dat de gemarkeerde vijand zich in meer westelijke richting nabij
Langenberg bevond en zag men dezen dan ook, 8 escadrons sterk, tot den aan
val aanrijden. Natuurlijk gaf dit bij de brigade aanleiding tot eene
frontverandering links, weldra door den schok der beide partijen gevolgd. Na
dat halt was gemaakt, defileerde de geheele brigade voor den leider,
niet het minst tot het genoegen van de lieve jonge meisjes van de kost
school uit Ede. Donzelf'den dag nog betrokken wij nieuwe
kantonnementen, waartoe aan het 2de regiment Khcncn en aan het 3de Wapeningen
was aangewezen. Door die indeeling wisselden dus te gelijk de rollen,
zoodat, laat ons zeggen, het 2de Nederlander, het 3de invaller werd.
In het algemeeue denkbeeld voor den 20sten September ziet het er daar
bij voor het vaderland al donkerder uit, want dat luidt: Eenewestelijke
troepenmacht is achter de Grebbelinie teruggetrokken, de cavalerie eener
oostelijke macht tot voor de linie gevolgd".
Maar voor het oogenblik zijn de huzaartjes en de rijers nog in de linie.
Het 2de regiment en de 1ste batterij zullen ten minste op dien datum
trachten de vijandelijke ruiters er uit te houden, waartoe door deze troepen
tussehen den Rijn en het Omleidingskanaal bij Veenendaal eene defen
sieve stelling is ingenomen. Intusschen rukt de oostelijke cavalerie vooruit
en uit de tegenovergestelde voornemens van verdediger en aanvaller ont
spint zich nabij de G>'cbbe een gevecht te voet van afmetingen, zooals gij,
mijn waarde, en ik het nog nooit hebben bijgewoond.
De vuurdiscipline liet te wenschen over" lazen we met een
Homcrischen lach in een kreupel verslag van een onzer nieuwsbladen; wij allen,
deelnemers en competente beoordeelaars, vonden het geheel niet alleen
aardig, maar vertrouwenwekkend bij voorkomende gelegenheid, als we
zullen moeten toonen, dat we in waarheid cavalerie op de hoogte van
onzen tijd" zijn. De aanval mislukte glad af, ofschoon de reserve van den
verdediger vrij laat, ja ter elfder ure op het terrein kwam.
En omdat het den volgenden dag Zondag was, had niemand onzer den
21sten oorlogzuchtige denkbeelden; integendeel, we brachten dien onder ons
kameraden en met onze niet genoeg te prijzen kwartiergevers voor dia
't niet begrijpt, met de goede en hartelijke burgerij onzer
kantonneinenten zoo gemoedelijk en fideel mogelijk door.
Maar, daar klinkt op den morgen van Maandag den 22sten bij den ver
dediger als een donderslag: de Grebbelinie is tusschcn Vesnendaal en
Amersfoort geforceerd", bij den aanvaller als ? denk zelf maar wat U het
aangenaamst klinkt geruchten, dat de verdediging der Grebbe is
opgegevBB, z|jn ingekomen", dat wil zeggen voor den eersten terug", voor
den laatsten vooruit en voeling houden". En al verliest men soms aan
genamer voeling, toch vooruit met het lied op de lippen: wer weisz, ob
wir uns wieder sehn".
De Westpartij Nederland gaat terug, maar zij laat de achter
ijzers niet zien; hoor, daar kraken weer de karabijnsalvo's aan de Grebbe,
aan de overgangen van den nog niet gebruikten spoorweg, daar dondert
weer het kanon van onze rijers. Voet voor voet kan de indringer slechts
vooruit .en als eindelijk de .teruggaande party daar boven op den Eisten*