Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER
WEEKBLAD VOOR JNEDERLAM).
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
Uitg«T«r«: DAGBLADVEREENIdlNÖEOLTZ A Co,
Kantoor: Singel 211.
Hoofd-Agenten: te Batavia, O. KOLFP & Oo.
Zondag 2 November.
Abonnement per 3/m. . f 1.?. fr. p. p. f 1.15.
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar a 0.10.
Advertentiën van 1?6 regels f 1.?, elke regel mcar . 0.15.
B tusschen 3en tekst per regel ...... 1.?.
INHOUD:
. BINNENLAND. Pewoverzicbt. n den Baad, door Ilaads.
lid BO. 40. ithetHatgjsX, door Pasqnino. Kunst: Het Amsterdamsen Tooneel,
door K. J. TV.**?Het Eotterdamsob Tooneol, door M. H. Wandelingen op de
Tentoonstelling, VIII, door B. A. G. De Vergadering van liet Toaneelverbond, II,
door K. S. W. Letterkunde: Een Lent van Vaerzen I, door Louis Couperas,
beoordeeld door Alb. Th. Berichten on Mededeelingen. Inhoud van Tijd
schriften. Nieuwe uitgaven. Militaire Zak en: Militairisme bij de Kon.
Ned. Marine. Schaakspel. Feuilleton: Memento Mori, novelle naar het
Duitsch van Oesip Schubin. (Slot}. Brievsnbus. IEUWS VAN DE WEEK. -?
Faillissementen. Uitlootingen. Overzicht van ds Efifóctonnurkt, door S.
Amerikaansche Sporen, door J. T. d. Burg. ? Burgerlijke Sta:ui, Veilingen. To
htrar. Advertentiën,
B U I T E H IL A. I
Aanstaanden Dinsdag zal. de Fransche Senaat over zijn eigen
samenstelling discussieeren. Het laat zich aanzien dat de Senaat
handelbaarder zal zijn, dan men gewacht had, en het van den mi
nister Ferry goed gezien was, het wetsontwerp bij dit lichaam
zelf het eerst intedienen.
liet rapport der commissie is door den heer Demole uitgebracht.
De wijze van verkiezing der senatoren en de afschaffing van het
levenslang scnatorschap vormen de beide hoofdmomenten van het
ontwerp. Omtrent het eerste punt kon de commissie van
rapporleurs zich niet vereenigen met het denkbeeld, om die
verkiezingo door toepassing van het algemeen stemrecht te doen geschie
den. Voor het alccmecn stemrecht op zichzelf betuigt zij natuur
lij!; allen eerbied te hebben, maar indien men de wenschelijkheid
van liet bestaan van twee Kamers erkent, moeten deze, volgens
de commissie, niet dcnzclfilcn oorsprong hebben. Evenmin is de
commissie ingenomen met het denkbeeld, om den Senaat door
ds leden der gemeenteraden te laten verkiezen; deze laatste
lichamen toch zouden hierdoor eene ongcwenschte politieke
beteckgnis verkrijgen.
In plaats hiervan stelt de commissie voor het thans gebruike
lijke stelsel, dat de senatoren doet verkiezen door afgevaardigden
dcv gemeenten, en dnarbij elke gemeente, groot of klein, n en
kelen afgevaardigde laat benoemen, te vervangen door een der
gelijk stelsel, waarbij echter met den omvang en de bctcekcnis
der gemeenten rekening zou worden gehouden.
Meer sympathie had de commissie, voor het voorstel der
regeerin^, om geen senatoren meer voor den duur van hun leven te
benoemen. Zulk eeue instelling achtte zij onbestaanbaar met dt
beginselen der democratie.
liet, En^elschc Parlement heelt zich de gohcelc wet* bozig ge
houden met de discussiön over hot adres van antwoord op do
troonrede. De regceringspolitick werd daarbij aan eene niet zeer
welwillende critiek onderworpen. Vooral de toestanden in
ZuidAfrika gaven den conservatieven Jingo's reden tot ergernis; indien
de grcote woorden van den Londenschen Lord-Ma yor Fowler even
goed doel troffen als de kogels der Boeren, zou het er voor do
Transvaal treurig uitzien. Toegevende aan den drang dor verte
genwoordiging, zal de rcgeering den kolonel Sir Charles Clavke
naar Zuid-Ahïka zenden, ten einde in Dechuana-land de orde te
herstellen.
Uit het Blauwboek. over de Soedan-quaestieblijkt, dat
aanLordWolseley inslrucliëu zijn gegeven, om generaal Cordon, kolonel
Stewart (die'inlusschen vermoord-is) en den-heer-Power, goed
schiks of kwaadschiks, uit Khartoem weg te voeren, een ande
ren uitleg kan men aan de woorden to bring away" moeilijk
geven. Kan Gordon daarbij een deel zijner troepen medenemen,
dan zal de Engelsche Piegeering zich daartegen niet verzetten,
maar dit is voor haar bijzaak. Over de garnizoenen van Scnnaar,
Kassala en de zuidelijke provinciön bekommert zij zich in 't ge
heel niet. Generaal Wolseley moet dan ook slechis bij dringende
noodzakelijkheid verder dan Dongola gaan. Men ziel dat het motto
rescue and retire" vergeten is. De nieuwe wending getuigt
noch voor de standvastigheid, noch voor de oprechtheid van het
Engelsche Kabinet.
De stemming over het kieswet-ontwerp zal wellicht in het
Lagerhuis reeds hebben plaats gehad, waaneer deze regelen onder
de oogen onzers lezers komen. Men verwacht, dat Gladstonc,
hetzij door mededeeling van den hoofdinhoud van het wetsontwerp
betreffende de indeeling der kiesdistricten, hetzij door de bepa
ling van een datum, waarop dit ontwerp zal worden ingediend,
den Lords een brug zal bouwen, die hun het terugtrekken ge
makkelijk maakt. Hieromtrent is echter nog niets met zeker
heid te zeggen.
n »
*
ct Belgische Transactie-kabinet kwam deze week tot
maar is niet zooveel liberaler geworden als de minderheid wel ge
hoopt had. In plaats van de II.U. Malou, Woeste en Jacobs zijn
gekozen de UIL De Volder, Thonissen en Prins de Garaman-Chimay;
eenige der vroegere ministers hebhen echter van portefeuille
gewisseld, zoodat de samenstelling thans is: Beernaert
financiön; De Volder, justiiie; Thonissen, binnenlandsche zaken en on
derwijs; Van den Poereboom, openbare werken; Pontus, oorlog;
Caraman-Chimay, builenlandsche zaken in plaats van De Moreau
d'Andoy, die thans tot minister van landbouw afgedaald is. -<
Naar beweerd wordt, zouden de wijzigingen, welke de nieuwe
ministers in de onderwijswet zullen brengen, voornamelijk ten doel
hebben het uitsluiten der vreemdelingen uit het onderwijs en het
verbeteren van den toestand der op wachtgeld gestelde onderwijzers.
In Ilalie is een nieuwe minister van oorlog benoemd. Generaal
Ferrero is door generaal Riccotti vervangen. Behalve verschil van
inzichten omtrent de landsverdediging, heeft deze wijziging in het
kabinet ook zijn oorsprong in een wijziging van politiek. Het
ministerie Depretis heelt daarmede weder een stap hi conserva
tieve richting gedaan, daar generaal Riccotti beslist tot de rech
terzijde behoort. De beweging van links naar rechts, met het
trasjormismo begonnen, is dus thans door het ministerie tot
de verste consequentie doorgezet.
Duitschland doorleeft een tijd van verkiezingen, die ongetwijfeld
grootc belangstelling verdienen, al kan het eindresultaat door de
talrijke herslcmmingcn nog niet worden opgemaakt. Van de
defim'licl gekozen behooren 13 tot het centrum, 17 tot de
sociaaldemocratische partij, 6 tot de Duitsch-vrijzinnigen, C tot de
nationaal-liberalen, 5 tot de Duitsche rijkspartij, 4 tot de conservatieven,
2 tot de jvolkspartij, n tot de Welfen en cn tot de Elzassers.
Dit is het vluchtige beeld dat wij tot nu toe van de verkiezingen»
cniwcrpen kunnen; doch hoewel eerst na de herstemmingen, die.
misschien wel honderd bedragen, de waarde van den strijd geheef
kan worden bepaald, vallen er nu toch reeds enkele opmerkingen
te maken over den voorloopigen uitslag.
Vooreerst hebbén de meest heterogecne bestanddcelen zich ge-'
groepcerd. Do naiionaal-liberalen, dio zich op ecnigszins kunst-*
matige wijze met de conservatieven verbonden, scheidden,zich
van de.-Duits'cli-vrijzinnigen; en de conservatieven
kcerdcn^hunncu ouden bondgenoolemuit het Centrum.den rug toe. Hier en