Historisch Archief 1877-1940
D'E* All S TE R D Ali'M R,' \VE K 5L AD V O O R If E DER LAS D.
Na. 384
U
T
zelschap, hoe klein het ook moge zijn, toch nog menig stuk
zeer goed kan bezetten.
Ik ben verplicht er op te wijzen, dat, wanneer een acteur een Engelsch
man moet voorstellen, die een paar woorden Eugelèch heeft te spreken,
hij die enkele woorden dan ook goed zegt of anders zijn moeders taal
gebruikt, want very good" in plaats wn very well", zooals Dinsdag
avond gezegd werd, klinkt uit den mond van een Engelschman
eeuvoudjg bespottelijk. M. H. .
WANDELINGEN OP DE TENTOONSTELLING.
VIII.
Brussel, 24 Oct. 1881.
Daar was eens een oukleêr die een uitdragerswinkeltje had, op do
Weesperstraat bij de Heerengracht, en in 't bezit was geraakt van vier
houten statuetten in vrouwelijke dracht van 't laatst der achttiende eeuw.
Zij kosten hem nen tot twee gulden per stuk. Koe zou hij die nu het
best verkoopen? Alle bijeen was wel 't voordeeligst. Doch", zoo sprak
bij tot zijnen zoon Isaak, doopen, doopen is de hoofdzaak;" en hij
? oopte ze De Vier Jaargetijden".
Eenige dagen later deed zich een kooper op, wien alleen De Lonto"
beviel. Maar Mozes, de oukleêr, zei: bij kon n enkel jaargctij niet af
staan. De kooper bood eindelijk 10 gulden en Blozes gaf De Lente"
weg. Toen sprak hij "weder tot zijnen zoon: Isaak, doopen, dooiicn is
de hoofdzaak;" en zij noemden de drie overbKjvende achttiende-eeuwsche
beeldekens: Geloof, Hoop en Liefde". Weder kwam een kooper. De
Liefde"1 beviel hem. En Mozes sprak: Och, wat zal ik met Het Geloof"
en De Hoop" zonder Liefde" beginnen! Zij werden het eens over den
prijs en Mozes zei: oopen, Isaak, doopen is de hoofdzaak", en hij
doopte de twee overblijvende vrouwkens Nacht en Morgen". En weer
kwam eon kooper; weder werd geredetwist: alleen De Morgen" werd ver
kocht. Toen bleef Mozes met n beeldeken over, en doopte het Da
Gerechtigheid", die spoedig verkocht was, en Mozes had zijn kapitaal door
den doop verviervoudigd.
Wij zien op onze tentoonstelling velen kunstwerken duidelijk aan, dat
de kunstenaars, nadat zij hun model hadden nagebootst, den vrisnd dio
hunnen atelier bezocht gevraagd hebben: Hoe zal ik 'ra hecteu ? Want
doopen, doopen is da hoofdzaak." Eu de eene antwoordde: Job"; en
tot eenen anderen beeldhouwer zei men: .,St. Jan''; en een derde beeld
houwer doopte zijn werk: Ondergang van Rome", en eon vierde zijnen
naakten, liggenden jongeling: Propatria"; en een vijfde modeleorde
eene vrouw (12C2) die mot eenige vingers hare vlechten in de hoogte hield
en doopte haar bij ongeluk La veritó," in plaats van ..La folio". Een
Parijzenaar meendo dat een huilebalk Tlierouynius" (!) moest gcdcopt
worden, en De Vercy doopte het meisje dat eenen ring af- of aandoet
La fiancée.
De kunstenaar van no. 305 schijnt gevraagd te hebber.: Hoeveel doek
moet ik aanwendea om van eon lijdend kind eeneu Ismaiil" to maken V"
Hoe lompig en smerig mag ik een halt' naakt model schilderen, vroeg een
ander, om hem nog De verloren Zoon" te kunnen noemen V" Hoo kan
ik beter mijn geaffecteerd, gelikt, gcnoromarleerd en gepoederd
vrouwengelaat met imjjossillcn achtergrond aanbevelen, zei een ander weder, dan
door het (zeer modem) Fédora te noemen?" En waarciu niot La di'.Td
au Camélias', namelijk in 't Ie bedrijf, 4e tooneel?
Je me porte uiioux, et je ne ta'emmie plus."
Is het wol zeker dat Auguste Thouroucho een wezenlijke Rêverie heofi,
willen schilderen? Nu, zij is er ook naar; al erkennen wij gaarne de fijn
heid van uitvoering. En de pendant L& Dcuil dan? Verwekt die damo
met hare leliën, hare ontbloote schouders ea coquet gezichtje niet ecr.c
' glimlach? Blen had baar een zwart masketje voor moeten doeu (nij \vaio
.nog pikanter geweest), en er onder moeten sdirijv&n (uit LG Chctul <,';
bronzc).
Kêcit.... Le deuil me va si biea!"....
Andante.... O, tounnent du veuvago!"
iuegro.... M10D3 preuoos paticnce,
Li les amouïrf,
Vont bicntüt par leur prcsonoe
Charmer mes jouw."
, Doopen, doopen, miju zoon, op de voorstelling komt hot niet aan!
Dan is mij de dracht der Weesmcisjes van Kliukenborg iu Den Ilaag
toch wat liever; of wel die der jonge meisjes vau Dordrecht, die elkander
op Zondagmiddag den bijbel voorlezen! Hare ingetogenheid komt nader
aan rouw dan het zwarte kleed van hourouche. Zedigheid en waarheid
van teekenicg en kleur zijn de charmes van dit stukje vau Victor van
HovOi doch de figuren zijn wat ts zeer uitgeknipt tegen den witten ach
tergrond. Ook Jan Vogel, uit Deii Haag, ea Jacob Maria, wiens kerk (57 b')
wat somher ia, hebben Dordrecht geïllustreerd.
Een somberder indruk evenwel maken de voorstellingen uit het gas
thuisleven, waarvan hier verschillende voorbeelden K jn. 't Allereerst
"treft ons Leon Abry's Gilbert a V Huid Dim. De catalogus voegt er do
woorden des dichters aan toe:
Au banquot de la vis, infortunó convire,
J'apparus un jour et je jneura.
Je meurs, et sur la tonibo, ofi loutement j'umve,
Nul nu viendi'a verser clea pleura."
Op een groot doek aiet mea drie bedden van natuurlijke grootte, in
'fc verkort nevens elkander. Van 't midcïenste richt zich eene mannelijke
figuur met inspanning op. De uitdrukking is die der hopeloosheid; do
teekening is stout eu correct, do kleur grijs, eentonig, en als zoodurii?
in overeenstemming met liet onderwerp. Doch, welk eeno gedachte. En
hoe weinig belangstelling boey.eint dat gelaat u 'm! M>;ii nou ternauwer
nood zeggen dat dn dr^e vrooiüki; soldaten (!) vau <!<:? ???iïio hi-wl xijn!
Minder troost.elona is ii<\, ,'/,?;:??'.'.?';/.?; va» (!. i!:':>!:--:.:, u-r ivji iia.;:".
O-.giwpyeriiy J;!Ut ! Vf>..S(-;.,(ij), di;f'!; dr. tooKi-iJiiy is ;'0; *,. iiivjll
tdii'dt:'achtig ziju do tvvcu ouviu vrouw.ijas met cou hutulwyrk \>w':g, ic-nvijl du
mannen rechts niets doen, of hoogstens met een dagblad, daarneven zitten
en staan, 't Geheel heeft toch iets vcrdrietigs. Aangenamer is de
voorstelling van Nicolaas van den Eeden, een U u d e m a n n e n huig, waar
aan eeno lange taf'ol ecu groot aaiital grijsaards vóór het middagmaal
hun gebed sproken. Er i;s groote verscheidenheid van uitdrukking eu
pose, van aard en geest ia de verschillende koppen, die don toeschouwer
half humoristisch stemmen, al is het geheel ook wat monotoon van kleur
en wat haastig neergeborsteld. In elk geval is dit godshuis boven
Loon Fredeïicq's Kerstmis in 't goüsltuis te verkiezen. Deze schilderij
vertoont ons een koffiedrinkend gezelschap. Maar hoe weinig karakter
is hier uitgedrukt! Hos porseleinachtig is de kleur! Zelfs het tnfellaken
schijnt geeue stof te zijn. En toch is dit werk minder krijterig dan som
mige vroegere werken van dezen kunstenaar. Zijne hier tentoongestelde
Tweelingen zijn wel do ware uitdrukking der armoede, doch ook hier
ontbreekt waarde van toon en zelfs van teekening.
Maar wat zullen wij dan over de godshuizen van Ilubdrt Vos zeg
gen? liet ziju weder eetzalen; do «ene van mamien, do a;u!cro vau
vrouwen: groei o bcMldcnjra, gocue studiën, n:ct aondcr verdiepte vau
compositie, doch wat al to zeer gesmeerd, hetgeen aich ondanks k;t dui
stere hoekje waar 'JG5 hangt nog onderscheiden liot. De heer Melis, van
Rotterdam, zal het zeker niet vreemd vinden dat wij bij deze gelegenheid
ook zijnor gedenken, want ook hij heeft lid ydiiïen da troost des
oudcrdoms afgebeeld. Zijn Troost ziju twee lovonsgroote figuren: ecu mau en
eene vrouw, zeer Gink en vaardig geschilderd, schoon wat onbestemd van
toon. Ziju Cduh <!c3 oitdcrdoms wordt uitgedrukt door kleinere liguveu
van eena donkere 'int. die aan do oudheid herinnert, maai- zijn Zondags
rust k\vani ons Wtt onaf ge werkt voor. De heer Impena zal 't niat
oar.afuurlijk M'ii'.lcn dat wij hier aan ziju hut niet oudjes deuken, die hij
Lc lldour des cliumps doopt. De man drinkt kofiio, de vrouw warmt
zich, eon ander na<nt; een good gesiMiilderJ beeld, doch een weinig saai.
Het publiek zal in elk geval (daaraan is niet te twijfelen) boven deze
zirke en stervende maur.eu on vrouwen, de kotfio- eu bierhuizen,
verkiezen, gestoffeerd door jonge, niet altijd zv/aarmooi3igc, maar va ik
zeer lichte r.ersoontjo.3. 1,'ekenuen moet man 'fc in elk geval: Béraud'a
Brasserie, aorlia ds Coptri en 'Uiio soh'ce zijn keurig in hunne soort.
Do opvatting ia inïiwdo en kan bij velen van 's kunstenaars landgenooten
in dit genre niet halen, doch do bijzonderheden zijn geestig güjjonseold
on gespat, FeJir;ou van r.iiis aile.bia^seh realisme. J u) es Garnier's £aveurs
t:tcKon in kobriot daarbij schitterend ai'; al is het, onderworp cok uit
Ilubelaia' Gar^-u'fua geput, ll.jk aan e'udie on gfoejicering, lijn van
teeki-ning, schoon wat f;c::!l'eet?.ord in do helderheid van kleur, ia deze
Pcliildsrij oen mccst-jrst'.1.!:, waarbij LsfoïSi'-int-Aub :?:?;,'j Bïasseriii nu tivarlitv
IcMfi (licht en dkhli) volt* niet hendhaves kan. ? i). A. G.
(Wonlt v&ïvolyd.)
DE VEI:C-ADL:H!:-;G VAN ET TOOXI^LVEHI
II. De t o o n e o l s c fc o o 1.
Do Voorzitter van hot Tooncelverbond z:-i-.la ter vergadering,*dat hst
dool dei1 so'iool ia: den rand, hot beroen van dc-n toone.el?polei- t,o c! o c n
stijgen in de a?:!üiï;g v,m het publiek. Ilot £c-!iij"at oi;s, dat dn Vorn-sütei*
z:ch hior minder juist Itcefi-, uitgesproken. Als indirect doel, als merkbaar
gevolg van het doel, KOO dit eeus borc-ikt wordt, mag hot or.cl.Hwerp
zijiisr be'iV'.-i'ing in aaiimerkitig kouicn, m n ar liet directe grooto streven
der too:a--o'?el:ool moet zijn: den aankoinendcu tooncelf-poler iiternir te
ouiv/il.'kckii, hem de bc'eekonis van het door hem gekozen l.crrcp te
doen bo3:-iibn, hom :ot bewuotzini van aijn kunst te schenken. \'. Jj wensc'ion
gcensinfs te v.rbloem"ii, dat het ons eon aangelegenheid van ondcrgo,rc!iikt
belang vj'>r!;oiut te z;ju, o i' de tooneelsvielcr zich vfrgemeeiizamc m s t -don
re^ei van dricüon in staa'; wordo gestold een kunstgonoofc van gtenxiyU
do r'oor.'zec in dieüs moederisal toe to spreken Zc'cor, do kennis der
rekenkunde ei! d>T "Engelsche spra'iklccr kan h^m in hst dagelijksch
ievon goedo diei>ïi,'..-n b:;ur:jzcn, maar vóór al het overige, m de cnrsta
iilaats, v/<-rde ziju oog geopend voor ds poöxio, worde hem nwbi'.id eu
Jiafdo voor zijn kucst, om aio kunst zelve, on daarom alleen, in 't barie
gestort. Hij lo;-ra \v,it dat hrct tooneclspclor te zijn. Dag aau ag worde
iu hem hoi bo.ctri;) zijner kunst, verruimd en verhoogd. Eüne schnoiie taak
voorwaar is liier den loeraar wer/goïogd. flisr is uog alles te doen, hier
krijgt do 'cciviur do handen vol wur'-:.
De esriO iioli't d;;r lonnoclspclers, dio wij thaus kennen a's in Nederland
hun beroep uitoefenende on dis don r.iiïl-dcleare'n leeftijd hobiioa bereikt,
spelen om hun sniaris on oni het onraicldsl'jk sucrös vsn da bravo";; der
monigfe, do andero b&Ii't speelt tooneol wijl ^Üge c a mcubs.'s inïiitkf-. noj'!
kitnti.iort)er!iöndö, noch graanhand'-Iaar i'i, wijl zij uu eenmaal dit beroep
gokoz'.m hooit en gein ander. V.rJj ontkennen het b.vstaon vaa
uitzonderiüi'eu uiot, dio z:ja er, maar iio^.l woiiiigs. \Vi;li:u, ziehier liet gebrek,
dat voiho'nm moe.i wufdeii, do wijde leegte, die to vislleüis, hier is :r,
dat het Klivvün UÜ.-HT tooaeeisehooi. c'o:i.jk \v:j 23 o;;s voorttclicu, een
aair-.an^ zou nemen. Het wassende geslacht van toonselkunstcnavcn moga
vooral boven iut voorfj.ir.u'.'o ui'.bKnicen door eon edelere opvatting van
hun bedrijf. 'Wij weten maar al to wel, dat het oen ouds trommel is,
v.";;aroi) wij hior weder j;o;.'yn te roü'elon, het aamhesiii is vol deuken,
waaroy ".-i; d«n hiaior neer wiüou lalon .'.-yascii, maar daar KJ;U van die
wai-.rlieütii!, \vnlko nooit genoeg vorkond:s-J worden en die minder nog
veld v.'iniiüu door in een meesterlijke ts-ai to worden uifgcuaxuiud, dati
wei door oiiophöudoiijk op jiiöiiw to worden gi-zc-gcl ea hcrzeg'J, zoo als
men do troui;!(:'", steekt v/edor cjt woiler in deniiclfdou saiihoadendcn deun
; niüiir ovrrbiiju, dio niot met moed ton strijde trekt,
loohohool den tockoinr-tigen iicteur zóó vormec, dat bij,
);'?:r!!iio :d _;e'«i:'e;u; en cono vijko liooveplhrifl vak-kennis
n !,!'!-i''iir!!v, k:';'u/% irtj'i'd'Mi. i'ifüirntet1.-:', ocïi
voor' >:, ??;? ,,;?. .-;; ('? i:f'-"' -n ld-'" v: '"?;?;'?>, lic'P, vr:;"ni''r
!?'..;,i 'S) >':;!' V, r;.:i:;:..-!;üiï!>:.'.'7;.':??: cii iiüV^Or'é:; ,C!l i i!
cL' i;:-.!i'.j-."i '>ol' ""ilï\.' i' l:'.1! i;.i;b'.,_l'j-C'-ili:.AiiO Wutotl 10
tot c) l' .WflïK O
j<".3u \\il ter
C11 il! "i1'»" vi.-i'