Historisch Archief 1877-1940
t
notes (Nor.); A Yorkahire connoisseur by W. jFircbitcft; Er ..' >
irt as seen through freneh spectaoles by Lionel G. Jtóbinson ; T h u
>rogress of american deeorative art by N. G. llumpJireys; TJ;o c
:!ection of easts at Sortth Kensington; The Brighton loan exliiuii.ii.ni.
Jana Market. Reviews etc. ; (Etchings and engravings) The Angelus
tfter Millet; Lochaber no more, aftsr Watson Nicol; After the
nasquerade after Gérome.
Nieuwe uitgaven «« Nederland.
P. van Bemmelen, Verzoening en herziening. Een politisen programma
Hl (Schoolquaestie ...... i ... f O.CO
D. P. D. Fabius, Beschouwingen over hét huwelijk, inzonder
heid met betrekking tot de persoonlijke verhouding der
echtgelooten onderling. Bede, gehouden bij het overdragen van het
,-ectoraat der Vrije Universiteit, den 20 October 1884 . . 1.25
R. K. Kuipers, Kleine geschiedenis der Nederland sche
lettercunde ten dienste van onderwijzers. Met een voorwoord van Dr.
8. A. Kollewijn ......... 1.50
Prof. J. E. Carpentier, Het Joodsche land in Jezus' dagen.
Pertaald door J. H. Maronier ....... U.90
Mr. S. van Houten, Staatkundige brieven. No. 10 . . . 0.20
C. van Nievelt, Ahnsverns. Nieuwe phantasiën. . . . ., 2.90
Mevrouw Qaarlès, Hebron. Historische roman ? . . . fl 2.C5
S. Schrijver, Liofde en haat. Oorspronkelijke roman . . 2.80
Nieuwe Uitgaven in Engeland.
E. Arnold, Liglit of Asia illustr ;.:.:. SU.
F. Grog, An elegy written in a country churco yard illnst.
C. Kiogsley, Poems 2 vol ......... «
M. Lester, A Lady's ride acrosa Spanish Honduras . .
A. Trollope Aüstralia and New-Zeeland. . , . ?
E. M, Ballantyne, Twice bought. . . t i . ,
H. Blunt, Queen Amethyst or the lips of snow. «
E. Brodie, Norman and Elsie. ......
G. W. Cable, De Sevier ........
Doris by author of Phyllis. .......
K. Edward» Queensford. .......
Everett Green, Two London homes ......
J. T. Groves, Charmuth Grango. ......
G. A. Henty, True to the old tiag ...... »
E. S. Holt, The Lord Mayor. .,....
G. D. Litchfield, Only an incident. .....
E. C. Price, High uims. .......
M. C. Rowsell, Traitor or patriot. ,
T, R. Stockton, The Story of Viteau. ... .,
Mrs. Musgrave, Astrea a modern romance. .
Southesk, Burial of Isis. . ..... ,,
Lucien Wolf'e, The liie of sir Moses Monto/iore. u
21
G
12.6
10.0
3.6
3.
3.6
12
S1.6
o
2.0
5
t;
Nieuwe uitgaven in Dmtscliland.
Eugen Kölbing, Englische Studiën VIII.
Thomas Lengg, Der letzte Wickinger.
Jorti Y. Lam, Wissenschaft und Oii'enbarung ihrei1 Harmonie. M. ".CO
P. Roosehütz, Owen. ...........
Ludwig Salvator, Urn die Welt ohne zu wollen. . . . ., 8
Clara Schreiber, Eine Yvieuerin in Paris. , l
Joh. Schmidt, Schiller und Rousseau Heft 250.
M. Victor, Sommer und Winter. . ..!..?O
George \Veber, Algemeine \Veltgoschichtc Lieferung 43 -iD. ., l
R. Woldemar, lm ode entsüluit. «...
Wolfi' JUssel, lluth Schauspiel.
MILITAIRE ZAKEN.
MILITAIRISME BIJ DE KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE MARINE.
Oefening van het personeel der Marine" was het onderworp,
waarmade niet lang geleden de deliutten geopend werden in de eerste verga
dering van het tweede levensjaar der Verecniging tot behandeling van
op de eeemachi betrekking hebbende ondcm-crpen. Uit het verslag aan
gaande deze vergadering, zooals het voorkwam ia het dagblad c Am*
sterdammer, leiden wij af, dat onder de oefeningen van het personeel
onzer zeemacht er ne is, die toen niet besproken werd, evenmin als
men aan haar veel aandacht in de practijk wijdt; n^jefening, die
wellicht in het oog van velen geen oefening is, maar welke, naar ons
bescheiden oordeel, de grondslag moet zijn waarop alle andere gebaseerd
behooren te worden; wij bedoelen; het zich bekwamen om militair te ziju."
Is de Nederlandsche Marine dan niet militair?
Dit beweren wij geenszins, maar wel, dat gezonde begrippen onitvont
töilitairisme niet tot haar zijn doorgedrongen.
Ten einde toe te lichten, wat wij door miutairisaie bij de Koninklijke
Nederlandsche Marine" bedoelen, zullen wij eenige voorvallen
medeaesIcn, die enkele jaren geleden hebben plaats gehad.
Met opzet bespreken wij geen gebeurtenissen uit den tegenwoort;i£eu
tijd om niet personeel te worden; terwijl een tijdsverloop- van weus^e
jaren geenszins zoo ver achter den rug ligt, dat men ons kan toevoegen,
dat we oude koeien uit de sloot halen."
Voor een jaar of vier, vijf, waa het geen zeldzaamheid, dat men te
\Yiilemsoord over don dyk naar het forc Oost-oever, een met c;e\vo,eu
bewapenden troep zag marcheeren", onder commando van eeu luitenant
ter zee. Deze officier liep mat uitgetrokken sabel naast zijn manschap en,
terwijl tamboer en pijper voorop marcheerden, en lustig sloegen en bliezen
(Leu stl'ftatdeuu lu het laud vau Liudeuau, daar is de home! blauw," yt'
wel een ander der liederen, die toen in de mode waren. De troop, welke
tchijf ging schieten nabij genoemd fort, was, behalve do speclliedon, bijv.
sterk oen scheepsondcroüider, n korporaal der mariniers, vier mariniers,
vijf matrozen en nog een viertal schepelingen, die een schijf, een paar
scinvlaggen, enz. droegen.
Te gelijker tijd zag 3 men soms bijna de geheele bemanning van het
wachtsehip een militaire wandeling door de gemeente Helder maken, met
de stafmuziek der Marine aan 't hoofd, gedirigeerd door den kapelmeester
(rang van adjudant-onderofficier) en deze troep werd gecommandeerd
door een sergeant der mariniers met uitgetrokken Babelbajonet.
Dergelijke toestanden zijn, naar ons oordeel, in strijd met alle begrippen
van militairisme. Door den officier slechts een man of twaalf te laten
bevelen, en den sergeant de equipage van bijna een geheel schip, wordt
het prestige van den officier ondermijnd en de sergeant verwaand gemaakt.
Het is ons nog onbegrijpelijk, dat deze en andere zonderlinge vertoo
ningen, die men toen druk besprak, niet verboden werden door da
hoogste marine-autoriteit te Willemsoord, den directeur en commandant.
Er bestaat, zoo wij ons niet vergissen, bij de landmacht een bepaling
of usance, dat de troep, die door een officier gecommandeerd wordt,
minstens vijf en twintig man sterk behoort te zijn.
Een onderofficier heeft bij ons leger ook niet het recht te bevelen, dat
de trom geroerd, of wel dat hoornmuziek gemankt moet worden, als hij
met een troep marcheert.
Bij onze zeemacht bestaan dergelijke bepalingen niet ; eon onderofficier,
die geleider is van een man of acht, laat den tamboer er behoorlijk op
slaan. Zoo herinneren wij ons meermalen tegen gekomen te zijn zes
scheepsklerken, met houten sabels gewapend, gecommandeerd door een kor
poraal, en vooraf gegaan door een tamboer met slaande trom.
In onze marineplaatsen kan men volop genieten van muziek op de
trom. Te Willemsoord, onze voornaamste oorlogshaven, ziet men dan
ook op 's Rijkswerf verschillende bordjes met het opschrift : Hier mag
niet getrommeld worden."
Wanneer wij een vergelijking maken tnsschen het militair voorkomen
onzer schepelingen, en die van andere natiën, zoowel als tusschen de
wijze, waarop bij onze vloot het militair saluut gemaakt wordt, en die
waarop bijv. Duitsche matrozen zulks doen, valt de vergelijking meestal
ten nadeele van ons land uit.
Het meer of minder militaire in houding en saluut, bewijst wel niets
voor of tegen de deugdelijkheid van den schepeling doch het militairisme
in beide is een der middelen om de ondergeschiktheid te handhaven, en
voor den oorlogsrnatroos geenszins in strijd met het bezit van zeeman
schap.
Onder de baanfjesgasten bevinden zich bij onze vloot eon aantal per
sonen, die er zoer weinig begrip van hebben, wat het zegt militair te
zijn," ofschoon zij meest een graad bekleeden. - - "
Iedere meerdere moet eisenen, dat zijne minderen tegenover hom de
voorgeschreven eerbewijzingen behoorlijk nakomen, doch hij is verplicht
deze te beantwoorden. Voor vier jaren waren er bij onze zeemacht ver
scheidenene meerderen, die stelselmatig nimmer de minste notitie- namen'
van de eerbewijzingen hunner ondergeschikten, maar daarentegen voor
hun superieuren bogen als knipmessen.
In dien tijd was het ook geen zeldzaamheid, dat de bevelen uitgeschreeuwd
werden, en vergezeld, gingen van een aantal vloeken en scheldwoorden.
Schepelingen zijn geen jonge juft'rouweu! Wanneer het echter regel us,
dat men de bevolen geeft op de wijze als paa door ons werd aangehaald,
dan worden bijna altijd de- commando's even akelig opgevolgd als men
zo gaf.
liet is onze vaste overtuiging, dat de meeste gevallen van dienstweige
ring, uitgezonderd als de schuldige beschonken is, zoowel te wijten zijn
aan het niet op militaire wijze geveu der bevelen als aan het l city dat
de mindere weinig militair is.
Een bevel op militaire wijze gegeven, d. i. kort maar krachtig, wordt
dadelijk opgevolgd.
Door het schreeuwen der meerderen worden <!e niin<2;Tf'n b ing o en g
* (inalclseh woord, betcekenende : suf, verbijsterd) en het noodzakelijk ge
volg hiervan is, dat laatstgenoemden do bevelen slecht uitroeren.
liijna «He Fchepps-or.derofficieren hebben het gebrek, dat ::;j i'i.)t
zeiistandig zijn, en men niet op hen vertrouwen kan; p;oeu wonder wr.nt de
menschea tro'lcn zeklen zelfstandig .op. Met de nietigste Kaken, d;e htm
aan boord worden opgedragen, bemoeit zich dadelijk de (iJii.-.-ior. !s
oefeningen bij onzo marine dragen dikwijls weinig vrucht, o'.r.dat zij n:et
systematisch plaats hebhen en telkens onder <le leiding van andere
personen geschieden. [,Van de meeste exercitiëu kan men zeggen,
<!at zij slechts bezighouden der bemanning zijn. Hiervan zijn uitgezon
derd de oefeningen aan boord der opleidingschepCB, wnavb'j eon bepaald
stelsel gevolgd wordt, en die ook goede .resultaten opleveren.
Een zonderling begrip van militairismc heerschte voor eenige jaren bij
hst plaatsch der oificiercn. Nauwelijks had de Sttiaticairnut (Ie plaat
singen medegedeeld, of mon zag een paar dareu later in ditzelfde WrvJ.,
dat (Ie7,e v.'edev ingetrokken waren o£ op eeue anlero wij;:e t;,::;chiedden.
Voor hen, dia vrienden iu den aa.^ hadden, was het mogelijk met een
mooi pva.i'ia gedaan ta krijgan, dat huano plaatsing iug^tro!;!:üii, of op
eeiie voor nou aangename wijze veranderd word.
'/.eer moeilijk is liet om l>ij de zeemacht do cisehen va;) (ion (Lenst, en
van de billijkheid in overeenstemming te bren^on inch <!o !>:\vst3 belan
gen van icdor officier, w.wdoor iu fwüun piiKitMii/on ;;oii.3 vora
ticrins>'c:i gobrncht n:oat;ui worden. He': is eeutei- r.u\V:ïr.n<->.!<', GUI il3 pr;vate
l.\\:ii).i!'on van vrienden eon hoofdrol in cien
re tioon speurt).
Dommige conimain.
gcwnon'o tfeer l
~>n vc3!ei;«-henl tr
:int.t)i onzer oorlogsschepen hautira voor
-Nc; te zijn voor hun eersten onicier, ti'
wezen, <iat. ziin leven n:ir> hooru llo.i b
enkele ;jaron
;'.:rove" hora
J^h-o
benijdeiiswaavtiitf was. hij er zk'k vau wovii en v.'M'ai "; !i KK 'r >voi' 101;. »«'sn
noemt dit af- of verwerken van dui co:^h_'n n:V.aor. Over. te . « . . ei'
kolonel .... heelt rcsda twee (of een ander getal) ecrstu ofücieroa-vav»