Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
NQ.387
tellen. Over dit bewijs van vriendschappelijke gezindheid verklaarde
de keizer zich te verheugen, evenals over de samenkomst te
Sklertiivicz, waar de vriendschap met de Oostenrij k sche en Russische mo
narchen voor zeer langen lijd, naar hij hoopte, werd bevestigd.
Zoo werd de zitting van den nieuwen Rijksdag geopend. Wij
kunnen thans, nu ook al de herstemmingen zijn afgeloopeu, ons
eenig beeld maken van de verhouding der partijen. De conserva
tieve partij is vooruitgegaan: van 72 is zij tot 108 zetels geko
men, terwijl zij buitendien nog op den steun van
Heidelbergsche nationaaï-liberalcn kan rekenen. Te zamen omvat dus de
zoogenaamde politieke middelpartij 155 stemmen. Doch daar de
vereischte meerderheid 199 stemmen bedraagt, kan er van
regeeren voor haar geen sprake zijn. Het centrum zag zijn aantal leden van
95 tot 100 en het aantal zijner »hospitanten" van 5 tot 8 stijgen. Rekent
men hierbij de meerderheid der 16 Polen en een deel der 15
Elzas-Lotharingers, dan bespeurt men, dat de clericalen met de conservatieven
te zamcn den toon kunnen voeren. Slechts 72 conservatieven zijn
daartoe noodig. Wil het centrum daarentegen de politieke reactie
bestrijden, dan staat het aan de zijde van 66 Duitschvrijzinnigen,
7 Democraten en 24 Sociaal-democraten. De heer Windthorst heeft
dus ook nu weder het heft in handen. Van de clericale leiders
viel August Reichensperger, doch zijn broeder Peter werd gekozen,
en er kwam nog ander nieuw bloed bij. De Duitschvrijzinnigen
slonken van 107 tot 66: zij verloren verscheidene hunner leiders;
doch in hun plaats traden Richter, Bamberger, Rickert,
Stauffenbcrg, Hanel, Dirichlet, Virchow, Fritz Schneider en Bröfnel. De
volkspartij beschikt over 7 leden. En de sociaal-democraten won»
nen in sterkte en hebben thans over 24 stemmen te beschikken.
De politieke partijen staan bij den aanvang van den strijd scher
per dan ooit tegenover elkaar. Bij de drie, vroeger aanwezige,
richtingen voegde zich nu nog het socialisme, dat met kracht en
overtuiging om de erkenning van zijne beginselen komt vragen.
*
* *
De conferentie, die thans te Oerlijn vergadert, is een merkwaardig
bewijs voor den buiiengewonen invloed van Duitschland, dat, ofschoon
de jongste der koloniale mogendheden, thans feitelijk optreedt als
scheidsrechter in de voor vele landen zoo hoogst belangrijke
West-Afrikaansehe quaesliën. Het is mogelijk dat de bedoeling
om Engeland zijn eigen onmacht te doen gevoelen en de verwij
dering tusschen dit land en Frankrijk vollediger te maken, voor den
heer JBismarck de eerste aanleiding is geweest tot het bijeenroe
pen eener vergadering, die ongetwijfeld het door Engeland enPortugal
ontworpen, hoogst eenzijdige Congo-tractaat totscheurpapier zal ma
ken. Maar men mag óók verwachten, dat de conferentie andere en
meer positieve resultaten zal hebben; dat zij aan den ongeregelden
toestand op de West-Afrikaansche kust, aan den wedstrijd van
ongegronde aanspraken en annexatiën op het papier paal en perk
zal stellen. I\7aar het schijnt, is de heer Bismarck gunstig gestemd
voor de aanspraken der Association Internationale, die zich inder
daad onbetwistbare rechten heeft verworven op een gebied, dat
de volharding van Stanley en de onbekrompen steun Jvan den
koning van Belgiëvoor de beschaving en den wereldhandel
hebben geopend.
Nederland, dat door zijne bloeiende factorijen aan den Congo
groot belang bij de oplossing dezer quaestie heeft, is op de con
ferentie vertegenwoordigd door Jhr. Van der Hoeven, gezant te
Berlijn, wien de heer Bloeme als technisch raadsman ter zijde staat.
Art. 83 der Grondwet schrijft voor dat de leden der Tweede Kamer
door den Koning, of door den Voorzitter der Kamer, daartoe door den
Koning gemachtigd, worden beëedigd.
Art. 86 stelt de beëediging der leden van de Eerste Kamer door den
Koning imperatief.
Maai- de tegenwoordige leden der beide Kamers zijn niet naar dcza
voorschriften beëedigd. '
De Grondwet spreekt van in handen van den Koning";
De beüedigiag heeft echter slechts plaats gehad ia tegenwoordigheid
van d «n Koning".
.Uut is geheel iats anders.
Do Directeur van bet Kabinet des Koüings las het ecds-formulier aan
do leden voor.
Dat kan nog.
Doch /H' t<>oï1;fftl« teven?, «oor Tart t<fYosp*« hiutrser aaneen de le-lea
<Ju voor n uit, de oeden (of beloften) af te leggen.
Do Koning was er bij maar de eedsaflegging geschiedde iu handen
Tan den Directeur van 'a Konings Kabinet.
Men moet het evenwel «iel zoo nauw ncuicu met ecu iklfle formaliteit,
De troonrede bepaalde zich tot een licht verklaarbare niting van inge
nomenheid met de belangstelling hg de jongste verkiezingen ea verwees
overigens naar do openingc-rede van September.
Van belasting- en kiesrcchthervorming en akremeene grondwetsherzie
ning werd niet opnieuw gesproken. Waartoe ook?!
Misschien raken ze op die w^jze in het vergeetboekje!...
Daarom deed de President der Eerste Kamer der Ke«eerinpf ook geen
dienst, door in zijn rede die onderwerpen als zóó urgent aan te stippen.
Dat was een liberale stoutigheid.
Hoe verstandig maakte de heer Mackay zich van zy'n presidentsrede af.
Over de toekomst geen syllabe, geen toespeling zelts.
Van zijn standpunt was het dan ook moeilijk op de toekomst Tobruifc
te loopen.
Als Alreeloo eens tegenliep!....
De Kamer is om".
Maar toch niet zóó erg, of in de centrale afdeeling werden van do
5 loden 3 liberalen verkozen.
Niet. zóó geheel, of voor het adres van antwoord op de Troonrede
wmlen 3 liberalen en 2 uil ramontanen gekozen.
De anti-revolutionairen zijn de heerschende partij in d« meerderheid.
Doch in de adres-commissie zoekt men hen te vergeefs. Vreemde
toestanden!
Een paar kleinigheden in het eerste optreden van den heer Mackay
leekenen don nieuwen toestand.
Vooreerst stelde hij voor de Troonrede met een eerbiedig adres ann
den Koning te beantwoorden.
De adressen der Kamer onder 't liberale regime zijn ook zoo oneer
biedig geweest.
Ten andere riep hy 's Hcoren zegen" over de werkzaamheden in.
Zoo zijn dns de eerbied voor de Kroon en het vertrouwen op den Heer
terstond in de Kamer hersteld.
Eerste vrucht van de omzetting der partyen.
ONZE BLADEN.
Aan den uitslag der verkiezingen werd nog raenige beschouwing gewijd.
De Kamer is om, zelfs zg, die tot het laatste oogeublik de waarheid niet
wilden zien, moesten nu toch het feifc erkennen.
De beschouwingen over de gevolgen van het feit kunnen eerst het
practisch gebied betreden, als de nieuwe meerderheid wat van zich laat
hooren. Hst plan van De Standaard, door De Tijd beaamd, is nog steeds:
in de eerste plaats herziening der kieswet en censusverlaging, en dan
eerst grondwetsherziening.
Over de verkiezing te Almelo zijn de kerkelijken het eens. De heer
Berckel koos, tegen verwachting, Delft en De Standaard verweet de
katholieken dat gebrek aan tact. He Tijd buigt zich en aanvaardt da
straf voor het vergrijp: zij steunt in Almelo, waar een katholiek was
verkozen, de candidatuur van een antirevolutionnair.
Naar aanleiding dit brochures waarin dr. Schaepman zyne denkbeelden
omtrent Grondwetsherziening bloot legt, Lebben do katholieke bladen
beschouwingen geleverd, en over de Indische begrooting, die na de ver
kiezing meer dan ooit de aandacht trekt, spraken Vaderland, Nieuws
van den Dag en Standaard in uitvoerige artikelen,
Ernstig waren in dezen week de beschouwingen van de
Amsterdamsche pers over de fiinaccieele moeilijkheden der Ned. Ind. Handelsbank
en de ramp die daardoor de Indische nijverheid en den Nederlandschr.u
handel bedreigde. Niet minder ernstig gemeend was de voldoening welke»
uit de bladen bleek, toen door een energieke daad Amsterdam in den
nood voorzag en eene door velen gevreesde catasfrophe voorkwam. Aan
hen die daarbij het roer hadden in handen genomen, werd door die pers
eene warme hulde gebracht.
BRIEVEN VAN JAN VAN 'T STICHT.
De winter heeft nog pas even zijn koude haud over het aangezicht der
aarde doen gaan; nog voor weinige dagen vertoonden de geranium eu
Je iucLsJa in hot heldere zonlicht hunne frissche kleuren, om door het
eerste uachtvorsfje naar cl en donkeren kelder verbannen te worden
en reeds hoort men alom van zaken en toestanden, waarvan men andere
jaren slechts vernam als \vekeu lang een ijskorst de wateren drnkte ca
tal van werkzaamheden dientengevolge stil stonden. Armoede, ellenda,
bedelarij, diefstal, inbraak! Akelige woorden voor iemand, dis met oeu
wclgevuldon buik behaaglijk achter zijn warmen kachel zit en er door
opgeschrikt wordt uit rijn waan, dat zijn brandkast toch een veel
secuurder bergplaats is dan het huis van een kassier, nu oude'- deza
hceren en hunne bedienden ia den laatsten tijd eea manie schijnt te
heersenen om er van door te gaan."
Armoede, inbraak! 't Is om een rentenier kippevel te doen krijgen als
bij de woorden hoert of leest, al wordt zijn geloof ia de volksellende dau
ook v:el wat geschokt door al hetgeen er gesproken en geschreven wordt
over volksconcerten, volkskofJüchuizen, volksverraakelifkheden, volkswonin
gen met o, zoo lievo volkstuintjes er voor, met nog lievere volkskindertjea
en volksvrouwen tusschen de bloemen en een volks huis vader op dea
achtergrond, die sinds lang een afschuw heei't van de kroeg en zicb
nergens anders meer amuseert daa ia zijn tuintje en by .... volksvoor«
cirrehtT.
Ons volk hert geloof ik niet r.llcs wat zijn vrienden al zoo in zijn
balang met, hem voorhebben, en dat is gelukkig want of het voor mannen,
dio al weken lang zouder werk loopen en met hunne familie niet veel
Vo'.-r r-in <V!)i-ek lij'lon. wel l>;j:'.0!ïr! ,:r aai;r;e:;aam ia geinviteerd te worden
tot cli; cciiu oi' andere i'aostelijkheiu, tcnvyi hunne fecstkleedcren al lang