Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
M 387
*.'
<jp«rpenaar E. Boks heeft hier een wel geteekend en bestudeerd
schildarijtje nit het dagelijkech leven gemaakt. Of zal ik Le dtvorcc
(overtref"lende trap!) van don begaafden Aug. Bowrotte beschrijven? Zit t hoe
eene fijne coquette vrouw, in profiel en in levensgrootte geschilderd haren
advocaat, ^eonea flinken karakteristischen kop, hare verontschuldiging
voordraagt?! .... Ik sta er niet lang bij stil, om nog enkele werken te
noemen, die (volgens de jury) van hoogere waarde zijn.
Oó jury heeft de eenige gouden medalje, welke voor schilderkunst
uitgereikt is, aan Emilo Seeldragers toegekend, voor zijn Cliniqtte a Vccvle
vétérinaire déBntxdles, een schilderij van middelmatige grootte, eeiia
groep menschen voorstellende, dio wegens de ziekte van paard of hond,
den dierenarts komen raadplegen. Die luidjes onderscheiden zich door
velerlei geestige typen; hun aandrang, hun angst voor de lieve, zieke
beestjes geeft bovendien iets humoristisch aan de voorstelling; de
algemecne klenr is niet onbehagelijk, de toekeniug is niet kwaad, maar toch
ontbreken leven en eenheid nevens ruimte en lucht aan de schilderij. liet
geheel heeft iets droogs ; het treft niet op den eersten blik, gelijk
Seeldragers' Drie NonncJcens, onder den titel Souvenirs d'autrefois van
verleden jaar, en zelfs niot gelijk zijn Pres du premier burceait, een
liefelijk beeld uit de vijftiende eeuw, ons vóór een janr of zeven, acht nit
Dusseldorp toegezonden. Onze (kunstenaar behaalde sedert dien tijd do
gouden medalje te Geut, en meende zijue manier te moeten wijzigen. Doch
't geschiedde ten koste eener warme, natuurlijke inspiratie.
Men kan niet zeggen dat Alexis Nys met zijnen 'Betaaldag ecnen
aangenamercn indruk maakt. In een armoedig huisgezin loopt de vader
verstrooid heen en weder; doch 't is moeilijk te zien of hij toornig of
wanhopig is. De compositie is niet slecht, en het koloriet is eigenaardig
voor den toestand, hoewel wat waterig; maar ook hier ontbreekt da
levensvonk.
Het is esae zokero waarheid dat oen groot getal beïgischc schilders het
koloriet (waardoor zij vroeger boven de duitachers uitmunten) als
iets zeer oEdergeselukts beginnen to behandelen. Vergeet men dat de kleur
hare eigenaardige poëzie heeft, men ga dan opnieuw bij Kembrandt tor
sehool, of sla men eenen blik op Meyerheiins Chdtelüine in den ttal, al
is het onderwerp ook alledaagse!]. De Rustende Metselaars van Edunrd
De Jaiis, dio in 1S7S Is grand prix do Home behaalde, bewijzen dat do
jnrys de kleurloosheid en zelfs gebrek aan compositie over 't hoofd zien.
Desa schilderij (227) wordt geprezen wegens hare waarheid van voorstel
ling en goede tcckcaing. Dan iiover nog' de werkende arbeidslieden
in de umidse %no J. Charlot, die van 't publiek de oogen trekt, doch
zonder liet te behagen, liet werk heeft alles 'behalve une atmospfière
Monde want liet vnur gloeit van alle zijden. Moge men 't academisch
noemen, er is toch waarheid in bewegingen en leven in de groepcjjring.
Voorwaar de Jonge mciy'es dio men Octavius iet slavinnen (!) aanbiedt,
fccblien voor de meesten iets veel aantrekkelijkers; lof heelt ook aan dit
werk niet ontbroken. Men moot bot cditcr betreuren dat de schilder
Remy Cogghe, na zijnen ttrand prix de Home niets waardigws en meer
-Nederlandsen heeft geleverd dun deze schilderij, die ook inde behandeling»
geen genie verraadt. Puur faire conlraste leverde Cogglie rog eenen
'Q-ocdcn 7rydag te lionie, waarbij wy niet stilstaan. Moer karakter sa
uitdrukking ligt er voorzeker in G. Claude's Goede Vrij dag. Romfiinscho
wellustelingen, slavinnen, priesters, kerkgebouwen en wat niet al dooreen
t« schilderen, is dan ook ieders Kaak iriet, vooral niet dio van eenen jongen
kunstenaar. Y/tl Cogghe plotselijk geestelijke onderwerpen schilderen, lirj
zie eens nanr Moslcrs Uedicning, wel geen meesterstuk, doch góéd van
Stijl en uitdrukking en van levendig koloriet. Maar des te minder mochten
wij hem wijzen op Het viaiocn van den franschmau Moreau de Tours,
In een monniks-klcosf er vormt zich in opstijgenden wierook eene vrouwelijke
gös'ta'lte, cue een der paters voor eene verschijning houdt niet slecht
geteekend, maar belachelijk van opvatting. Gezonder en natuurlijker is
La, Feta Dien in Galoados van Eduard Dantan: eene processie met kruisen,
vanen, esz., van eeneu heuvel afdalende; vol leven bij de stiile beweging.
Karakteristiek zijn de krachtige, deels vrome visscherskoppen, en van
groote aantrekkelijkheid. Doch de fout is hier weder (volgens de nieuwe
maaier van Verhas en vele anderen) dat aan de koppen al het overige
is geofferd en allns de harmonie der teekening is verbroken. Aan datzelfde
gebrek lijJen de uitmuntende konijnenzoekers Les fureteuts en Le loup
«t Vagïteau van J. Simons.
Een half afgeleefde man, is hier voorgesteld die in een landschap aan
den overkant van eene breede beek, eene kleine herderin van 12 jaren
in 't gras ziet slapen; uitmuntend van gevoel en kleur; doch wcido en
bosch zijn vluchtig behandeld, om allesn de fijnheid der figuren te laten
uitkomen. Joseph von hde, uit Munchen, (dien wij op lotter V. moeten
zoeken) is niet geheel vrij van die manier; maar welke kostelijke hoeda
nigheden heeft hij daarbij! Men vindt hier zijn Orgeldraaier (herinnering
aan Zandvoort), en Z$D Trommeloefening. Dit laatste overtreft eerstge
noemd stuk dat .men reeds van andere tentoonstellingen kent. Hier is
gtèst en Isven in de tamboers, of liever zulk eene merkwaardige verschei
denheid van domheid en gebrek aan opvoeding is op die gezichten te
lezen, dat zij allen n schijnen toe te roepon Domheid is macht! Lawaai
maken ons doel." Doch hier onibreken lucht en diepte. Deze laatste
eigenschappen bezitten vele Düsseldorpers; hiervan ziet rnen een staaltje
ia frederik Beinke'a Avondgebed in lid Zwarte icoud waar jong en
oud, in de open lucht by een kapelletje 't hoofd ontbloot of nederknielt.
Hi«r 'is poëzie en natuur, balans tnsschen hooid- en nevenzaken,
schoon toch niet zouder te groote helderheid vu n kleur, als kwamen
die boerkens allen uit een kasije. Dit gebrek heeft Ilugo Oehmichen, r.l
is het ook eon Dnsseldorper, wat overwonnen. Zijn onderwerp, 'Eano
begrafenis in Wesfphnlcn, vorderde dit ook; hij heolt den rechten toon
van dat binnenhuis niet treurende verwanten weten te t.rofi'an. liet ia
aan Théodore Gérard gelukt do troede zijdo van de Dusseldorpers ff ta
uien,, in zijne Atitorhêchuncelattte, v.-nar een opparbcschwachter, of een
andere dergelijke arabtcnar.r, or.dor den scba'eiias'i d .-r gebaren, dronken
naar huis keert. De schilder mijde (zooals oy ^o. 3>0 de klciiio
blinklichten uit jacht naar effect. Zijn intérieur beeft toch eeo ocd karakter
en was het niet een weinig slordig behandeld, wij zouden den kunstenaar
best bij Siegert vergelijken, wier.s driftige en stille poëzie hij voorzeker
kent. Niet autorilémaar wel lélcs chancchnits leverdon ons ds Antwerpe
naar Heyermans en de Hongaar (?) Vagó, in liunne Le premier pas. Ilefc
verschillend karakter en land der beide schilders is niet moeilijk : uit 'de
op'.at'ing en uitvoering van 't onderwerp te raden, en zoo moet het ook
zijn. Hcyerroans legge zich steeds daarop toe en Vagó doe ons vergetea
dat hij in Parijs woont.
Al schildert Gabriel Ferrier te Parijs, ook uitmuntend de bewoners van
Biskra, twee uitstekende werken (ondanks het gebrek aan perspectief
en de wattenachtige haarlokken), toch is 't verblijf te Parijs eeneu buiten
lander niet onvoorwaardelijk aan te raden, om de reden die wij al dik
wijls opgegeven helibeq, namelijk het gecaar waaraan de eigenaardige
oorspronkelijkheid bloot staat. Wij zouden niet durven beweren dat-do
Koor Fritbjof Srnith-Hald, die sedert eenige jaren bij ous tentoonstelt en te
Parijs leeft, zich tegen dien verkeerden invloed heeft weten te behoeden.
\\'übewonderen overigens zeer zijno beide voorstellingen nit het Noor»
scho leven. B. A. G.
{Wordt'vervolgt-.)
Don lOden December a. s. zal door de zangvereeniging De Lofsletn
alhier eene openbare uitvoering worden gegeven met orkestbegeleiding.
Deze uitvoering, waarmede do Vereeniging haar 15-jarig bestaan hoopt
te herdenken, zal opgeluisterd worden door de medewerking dar Amster»
damscha Urkestvereeuiging, ouder leiding van den heer Fr. Wedcmoyer.
De opbrengst zal strekken ten voordeele van de Yereeiiiging tot
\Yerlivevschufliog aan hulpbehoevende blinden alhier.
UIT BELGIË.
Nieuwe fiasco's. Concert populaire. Nere.
Rigoletto's zak. Fraikin. Jos. lïertens, enz.
't Is tegenwoordig met onze schouwburgen droevig gesteld. Van de eens
zijde louter fiasco's, van den anderen kant demi-'nionde-siükjes van de
banaalste soort. Deze week hebben wij de alles behalve gelukkige uitvoe
ring van het vreeselijke drama van Vietor Ilugo te vermelden, zooals het
door Piave tot een operatekst omgewerkt, en door Giuscppe Verdi, onder
den titel Rigoltito in muziek is gezet.
'tTs een groots dwaasheid veler schrijvers te meenen, vooreerst, dat,
levendig tot verbeelding sprekecds romans met gemak tot tooneelstukkoa
kannen omgewerkt worden, en dut op hunne beurt een aantal bloedige.
drama's, dio met zekere kunst voor 'ttooneel geschreven zijn, wegens
eenige effectvolle tooneelen tot opera kunnen worden verheven. Verheve:.'1
zeg ik; waut alle muziek aan ecnen tekst toegevoegd moet toeh dienen om
dien tekst levendiger, kleurrijker van uitdrukking te maken. Zookv.aaïon
er tos van de Bulwcr'sche en andere romans, van Ohnet's Slalire de foi'gcs,
eerst een fransch drama \an deazclfdon titel (in Holland De industr-ictl
?ras Punt-Avesnes, in BelgiëDJ Smidsbaas, iu Duitschlaud Der tlüitzr.~
lcs:t.:cr) te maken, waarin eigenlijk de^ontwikkeling van het zielelevea dor
hoofdpersonen ontbreekt, omdat de handeling ia vijf tafereeleu moot
aüoopen. Zoo kwam men er toe Fausl tot een drama om te werken,, en
eindelijk (wie zou''t geloofd he'jben!) niet alleeu van eenige brokstukken
eon onsamenhangend muzikaal werk te vervaardigen (al heeft Schumann»
compositie ook groote verdienste), maar zelfs eene opera iu een gcwooi»
getal bedrijven daaruit te vormen, die op den smaak van een franse h
publiek berekend is. Gounod (ik zal van de noderlandsche jFaasi-toonecI
literatuur uit den aanvang onzer eeuw niet eens spreken) Gounod heeft
het schijnbaar onmogelijke,, mogelijk trachten te maken. Maar hoo? Dat
is eene tweede vraag. Vinden het iransche publiek en de i'ransche compo
nist het aangenaam den held eener opera l''aust te noemen dat staat
hun vrij, doch die Fanst steekt bij don held van Goethe af als wator
en-melk bij burgonje-wijn. Boito ia met zijn' Mephisto ('t zelfde
ouderwerp) niet gelukkiger geweest, Faust heeft drar alleen tene
italiaauschotint gekregen Doch wij willen tot ons onderwerp wederkeeren.
Vcrdi's opera werd niet gelukkig uitgevoerd. 'Wij zagen haar door vier
nieuwe talenten gezongen (den tenor Verhees, den bariton Seguin en twea
dames: Ilamann en Legault); doch dezen schenen in de versehillige rol
len niet op hunne plaats. Scguiu poogde eene groote. dikke stem (die
hij niet heeft) door het buitengewoon wijd openen van den mond, uit te
brengen, doch trof geenszins zijn doel. Verhees heeft wel is waar eejj
krachtig geluid, maar zeer onbeschaafd. Beter nog voldoet hij in Boba-t,
wanneer hij ;:I)es chevaliers do ma patric" uitgalmen kan. Alleen de bas
Gresse (ofschoon ook al geen sier van de serste grootte) kon ons vol
doen. \Vij wachten niet ongeduld op Oberon met Mlle. Descharnps ea
willen hopen op goeden uitslag.
In den Alwsar geeic men Moustiyae van Pajol en Monlun, tact mu
ziek van Kowalski, dio. zich vroeger beroemd heeft gemaakt door Gills
de Erctagne. De tekst, handelende over een vrouwenhand, waar geen
manneu opgenomen worden, die er eindelijk (door de liefde!) toch bin«
nendriugeu, em;. enz. ici eou sameuvaapsel van afgezaagde bijzonderheden.
De JmuziekJ zou seor oorspronkelijk zijn, indien zij niet door en door
Offeubach's was! De uitvoericg was wel niet slecht, maar toch do klee
ding en de deuoratiën wonnen den prijs. Daardoor echter kan deze ope
rette niet op eena ontvangst rekenen, welke in de verte te vergelijken ia
Lij dia \aa het spektakelstuk vau Phi'tka Fogg, Lc tour du. mande CK Sr>
jom'S, wat sedert meer dan twee maanden, avond aan avond (en somtijds
een tweede voorstelling om n uur 's middags) gespeeld wordt.
Men geeft sedeit eenige dagen in het Pare Serge Panine, van Ohnef,
een stuk wat in 't geheel niet achterstaat bij Le witrc de forges, doc'j
indertijd lij Jsnge na niet zoo goed opgenomen a. Zoo is het publiek!
De hoofdrol des «dolmans werd door Alhaiza zeergoodgespeeld. Weldr»
Kal Conneiiu hier weder optre.lan. Dit is dan het eeaige wat ons op dit
eo£Cjü(j!]Iv oveibliji'c. Doch eei-stdangs vangen de groote