Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER
A°. 1884.
W EEKBLAD VOOE NEDERLAND.
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
PKsevera: DAGBLADVEBEENIGING HoiTZ * Co.
Kantoor: Singel 211.'
Hoofd-Agenten: t« Batavl», G. KOJJtS * Oo.
Zondag 30 November.
Abonnement per 3/m. f 1.?. £r. p. p. f 1.13.
Afeonderlijke Nnmmera aan de Kiosken verkrijgbaar a. 0.10.
Advertentiën van 1?6 regels f 1.?, elke regel meer . 0.15.
tüsaohen den tekst per regel ...... l.?.
INHOUD*
BUITENLAND. «?» BINNENLAND. Pereoverzioht. Brieven van Jan van
't Sticht. Eu n s t: Het Amsterdamsen Tooneel, door K. J. W. Muziek in
de Hofstad, door D. Tentoonstelling in Arti, III, door Alb. Th. De Kunstbode,
door v. P. w- Wandelingen op de tentoonstelling, X, door B. A. G. ~ Uit België,
door M. A. Letterkunde: Nog eens iets over Beeta en zijn laatsten bundel,
I, dooi HoBUinculua. Berichten en Mededeelingen. Inhoud van Tijdschriften.
Nieuwe Uitgaven. Militaire Zaken: Tolken bij onze zeemacht, door X.
Het Vrije Woord, H, door Brost, Feuilleton: Kracht in Zwakheid, een
fantaisie, door Antoinette, IV. NIEUWS VAN DB WEEK. Schaakspel. ,
Overzicht van de Effectenmarkt, door S. Te traur. Advertentiën.
BUITENLAND.
In Frankrijk heeft deze week een ernstig debat plaats ge
had over de Tonkin-credieten; het is met een overwinning van
het ministerie geëindigd. Er stonden nevens het voortzetten van
den oorlog, de verhouding tegenover China, ook vooral
binnenslandsche belangen op het spel. Het geldt den invloed op de groote
verkiezingen van het volgend jaar, van daar dat alle oppositien, de
monarchale, bonapartistische, gematigd liberale en geavanceerd
radicale, zich verbonden hadden en zich dezen winter nog tel
kens zullen verbinden, om het kabinet te doen vallen.
Het debat is Maandag begonnen met eene rede van den repu
blikein Lockroy, over de buitenlandsche politiek der regeering;
hij eischte weigering der Tonkin-kredieten. Daarna volgde de
bonapartist Delafosse, die onmiddellijke afzetting en in beschuldi
ging stelling der regeering vorderde. Mgr. Freppel, bisschop van
Angers verdedigde het krediet. Clémencea, Andrieux, George Périn
Raoul Duva! volgden allen tegen de regeering, tot Donderdag
Ferry aan het woord' kwam en vier uren achtereen sprak. Hij
gaf eenige ophelderingen omtrent het programma der regeering,
verklaarde dat men plan had, Formora als pand voorloopig bezet
te houden en Engeland's aangeboden bemiddeling aantenemen, en
eindigde met de mededeeling, dat hij, behalve het gevraagde kre
diet van 14 millioen, waarover de voordracht liep, terstond nog
43 millioen voor het eerste halfjaar van 1885 vroeg.
De Kamer antwoordde, ondanks de oppositie, met een daverend
bravo; men stelde de vraag in handen der Commissie van
rapporters, die met 7 tegen 4 stemmen tot bewilliging adviseerde.
Om nog de ingeschreven sprekers aan het woord te laten, werd
de discussie nog niet gesloten, maar Vrijdag voortgezet. De her
tog De La Ilochefoucauld deed het voorste!, aan de bewilliging
der credieten het karakter eener motie van vertrouwen te
geven, en verklaarde, dat hij er ook als zoodanig tegenstemde.
Ferry verklaarde het votum als molie van vertrouwen te willen
beschouwen, waarna de Kamer tot stemming overging. Met 301
tpgen 1C6 stemmen werd het eerstgevraagde krediet van 14 mil
lioen aangenomen; met 351 tegen 179 het andere, van 43mil
lioen aangenomen.
Zondag had te Parijs eene anarchistische meeting plaats in de
Salie Lévis, die met een bloedig gevecht op het plein Lévi ein
digde. Een zeer sterke politiemacht was vereenigd om het
badrijven van wanordelijkheden door de verzamelde anarchisten,
4000 in getal, te beletten. Toch werd een agent in
burgerideeding herkend en mishandeld; de moucliard werd over het plein
gejaagd, door de eene groep aan de andere toegeworpen, tot hij
zich op een tram trachtte te redden. Men rukte hem er af, en
bij het gevecht werden een drietal agenten gewond. Veertig
personen werden gearresteerd, een veertiental tot gevangenisstraf
van 8 dagen tot vier maanden veroordeeld.
* *
De quaestie van de reis- en verblijfkosten voor de leden van
het Duitsche parlement is niet nieuw, maar zij gaf Woensdag een
aantal leden van den Rijksdag aanleiding om het woord te nemen;
en wijl ook de rijkskanselier herhaaldelijk opstond om te spreken,
is deze zitting voor de nieuwe leden van den Rijksdag en hel
talrijke publiek, ja ook voor het puhliek buiten Berlijn en buiten
Duitschland, zeer belangrijk geworden. Namens 5i leden werd
door den heer Von Stauffenberg het voorstel lot opheffing der
»Diütenlosigkeit" gedaan, een maatregel die als tegenwicht tegen
het algemeen stemrecht dienst moest doen, doch, naar aller er
kenning, aan dit doel niet heeft beantwoord. Volgens de bere
kening van een der afgevaardigden is een inkomen van minstens
6000 mark noodig voor de weelde ora gedurende drie a vier
maanden, zonder vergoeding, als lid van den Rijksdag in Berlijn
te kunnen wonen; en het genoemde inkomen of meer heeft vol
gens de statistiek slechts 0.72 pCtt der bevolking.
De rijkskanselier bestreed krachtig het voorstel tot herstel van
de »Diaten"; wat eene wijziging zou zijn van de grondwet; en
dit zoude een stap zijn die niet aan te bevelen is bij de tegen
woordige partij-verhoudingen. Aldus kwam de heer Von Bismarck
op aie verhoudingen en op de partijen zelven, van welke hij en
kele onder handen nam. Over de sociaal-democraten, die 't nu
tot 94 hebben gebracht in den Rijksdag, verklaarde hij zich in
geenen deele ontstemd; doch en hier trad hij in eene lang
niet oorspronkelijke beschouwing hunne partij is nog te
onbeslemd van gevoelens, koestert wel druk ontevredenheid over
alles, maar weet niet wat zij wil: toch is zij een opmerkelijk
verschijnsel, een timene tefal" voor de bezittende klassen. Wat de
verhouding der partijen aangaat, maakt Von Bismarck dit onder
scheid: 155 afgevaardigden, die de «nationale, keizerlijke politiek1'
vertegenwoordigen, 100 centrum-leden die voor de kerk strijden,
verder de »democrateu'' (vrijzinnigen, volkspartij en sociaal-de»
mocraten), eindelijk Polen, Elzassers en Welfen. Uit dezen allen
is de Rijksdag samengesteld, die volgens den Rijkskanselier alleen
door partijbelangen beheerscht wordt. Aan het voorstel betreffende
de reis- en verblijfkosten zou de Bondsraad, naar hij ten slotte
verklaarde, nooit zijn toeslemming geven.
liet voorstel tot herstel der »Diaten'' is, ondanks Bismarck's
verzet, met 180 tegen 99 stemmen aangenomen.
Thans is de Rijksdag bezig met de beraadslagingen over de be
grooting, die zeker eenige dagen zal duren. Den eersten dag reeds
heeft de leider der vrijzinnigen, de heer Eugen Richter, zijne
fmancieele rede uitgesproken, en daarin de economische politiek
van Von Bismarck een totaal fiasco genoemd. Het deficit der
rijksbegrooting bedraagt niet minder den 4CK/3 mülioen mark.
De regeering schijtit intusschen niet van plan te zijn zelve
voorstellen te doen tot het heffen van nieuwe belastingen, en laat,
na de opgedane ervaring, gaarne het initatief over aan den
Rijksdag.
5 ? ^
Het Engelsche Lagerhuis heeft eene weck vacanlic gekregen
en zal waarschijnlijk aanstaanden Maandag beginnen met de be
handeling van het veelbesproken ontwerp tot herziening van de
indeeling der kiesdistricten. Zoodra daarmede een aanvang is ge
maakt, zullen de Lords voortgaan met de beraadslaging over de
afzonderlijke artikelen van de Franchise-litt.
Intusschen houden de bladen zich bezig met het bespreken van
de voorstellen tot regeling der Egyptische financiën, welke de
Engelsche regeering aan het oordeel der mogendheden zal onder»
werpen. Of deze al of niet overeenkomen met de voorstellen
door lord Korthbrook aan zijne ambtgenooten gedaan, doet minder
ter zake. De Times beweerde, dat dit niet het geval was, en
dichtte den minister van marine een reorganisaiieplan toe, dat
door dezen, met groot vertoon van verontwaardiging, »niet ge
heel correct" genoemd werd. De regeering blijft nog zwijgen,
maar de Times en de Standard beiden lichten een tip van den
geheimenisvollen sluier op.