Historisch Archief 1877-1940
No. 391
DE AMSTERDAMMER,WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
bet miegelt hier van geschikte onderwerpen."
Heel goed Jan, een stilleven, hé?"
» Juist, pa !"
Die melkkan Jan ?"
Ja, en die pittoreske bottine; ziet u wel dat de 200! er aan ontbreekt?'
Nu moesten wij deze wieg er bij zetten en dien trechter, en ... ."
"
Ik durf dit instrument niet bij name te noemen, pa!
Ik ook niet Jan; maar daarom kan je het wel nateekenen."
.
" Mijn zoon en ik plaatsten een aantal voorwerpen op artistieke wijze
op een hoopje en daarna ging Jan met vlijt aan het schetsen. Ik stak
eene sigaar op en keek glimlachend toe; mijn boezem zwol van vadertrots
en ik besloot in stilte om op Jan's spaarbankboekje vijf gulden te laten
bijschrijven.
Terwijl ik daar zoo vergenoegd zat, bespeurde ik eensklaps dat een
deftig oud heer met welgevallen naar ons keek en belangstellend Jau's
studie opnam. Ik knikte den braven man dankbaar toe want ik was als
vader natuurlijk ontzaglijk in mijn schik.
De oude heer sloop eindelijk op zijna teencn naar mij toe en fluister Jo:
Onze kinderen leeren tegenwoordig toch heel wat, mijnheer !"
Niet waar, mijnheer F'
Wanneer beginnen zij er nu mede ?"
Waarmede mijnheer ;' acide ik verbaasd.
Biet de riolcerings,- en bestratiags-werken ! Daar toekent uw zoontje
immers plannen voor ?"
Ik was grenzeloos verontwaardigd: mijnheer", beet ik den man toe,
mijn jongen is artist en gevoelt zich machtig aangetrokken door do
guitige stillevens, die hij op dit pad aanschouwt en die, helaas, onzen
schilders en schilderessen, die nooit iets anders dan katten, bloemruiker.-?,
en perzikken op doek brengen, geheel schijnen te ontgaan; met domme
rioleeringen en bestratingen, die dit Eden zouden ontsieren en bederven,
houdt mijn zoon zich niet op."
De man werd zoo rood als een kalkoensche haan, wierp snel een blik
op Jan's teekening en schreeuwde toen eensklaps: .juillie bent dronken
of mal !"
Mijnheer!" sprak ik majestueus.
Da woesteling luisterde niet moer naar mij; weet jo wat die twee
idioten hier uitvoeren " riep hij de juffrouw die nog steeds uit de boven
verdieping keek.
Grut menschlief, die zijn van Lotje getikt! Heb je dat nu pas in da
gaten ?"
Zij moesten door de politie naar 't buitenhuis worden pckracht!"
Zegt uwee, dat wel; woont uwces ook hier in de buurt?"
Ja juffrouw, helaas: 't is hier eeu rampzalige herrie!"
't Stinkt hier als de pest!"
't Water staat twee voet hoog- in mijn ke'dor."
En je zakt tot over je ooren in don modder!"
Alles wat maar los en vaat is wordt aan den weg gegooid; jo wordt
er zuiver wee van."
Weet uwee wat ik zeg," riep de jnftrouw, ,,de amstwdamsche
gemeenterar d rnoest hier eens in de open lucht een vergadering motten houwen,
dan...."
Laat ona gaan, vader," sprak Jan eensklaps op waardden toon ; ib
jongen had tranen in de jongen
Jan snikte.
Toen hebben wij zamen een poosje geweend.
Aqtmius.
BRIEVEN VAN JAM VAN 'T STICHT.
Kleine geschenken onderhouden do vriendschap! Dat is ccn waar
woord; maar of geschenken kleine en groote alt ijl uil vrie!.d=':"ii>p
gegeven worde», dat is meer dan twijfelachtig! "\Vij hebben het, dezer
dagen weer kunnen zien. Gelukkig hebbei» wij dea grootcu"
geschenkdag achter den rug, en elechts den kleinen" geschuukdag om met
den Duitscher te spreken die nog maar ecu klein gedeelte van zijne lange
spoorreis had af te leggen en vooruit reed nog for dcm Hauch!
St. Nicolaas is voorbij, Kerstmis gaan wij tegemoet !
Wat drijft uo mcascaen toch, om elkander op die dagen zoo
onbnrmhartig het geld uit den aak te kloppen'?! 't Is huiveringwekkend ora
te zien, hoeveel gold er op zoo'n Shit Xicolaasdag, bijvoorbeeld, aan al
lerlei nutteloozo voorwerpen wordt uitgegeven! E u waro het alleen maar
om. de kinderharten te verblijden, wie zou er geen vrede mee h-.-bben.
Maar neen, cle jrrooten bederven da magen ook, alsof zij (de grootcn
niet de magen) kleine kinderen waren, 't Is n n ook ecunia.il al zoo ve'jl
jaren gewoonte geweest: A. zendt iets aan B. O. l), en dus ontvangt A.
ook iets van E. C. D.; want als B., C. en D. eens naliet aan A. wat te
zenden, daa zou er onmiddellijk aan een verkoeling (van de gewoonte V)
gedacht worden en het volgende jaar zou A. ook niets meer zenden aau
B., C. of D. In zijn hart zou A. blij zijn, dat hij een klant minder had,
vooreerst omdat het hem minder geld kostte eu ten tweede omdat hij
eeu paar dagen minder last heeft van het opbreken van :t vet." Maar
het hart van A. heeft dat met do harten van andere menschen ge
meen, dat wat er in omgaat niet zoo geheel nauwkeurig op het ge
zicht van A, te lezen staat. Daarom kijkt A. kwaad en den nalatigen I!.
C. of D. niet meer aan. Of die vriendschap ook diep zat, dia tegelijk
met een banketletter verdwijnt!
De banket- en chocolaadletterkundigen varen bij zulke vriendschap na
tuurlijk het best en het is te begrijpen dat deze doen wat in hun vermogen
ia om die betuigingen van vriendschappelijke gesindheid ook nog tot
andere feestelijke tijdstippen uit te breiden, tot welk einde zij hier o. a,
den duitschen kerstboom inheemse!» trachten te maken. Tot nog toe zijn
<lie pogingen niet wel gelukt, al worden zij daarbij ook duchtig gesteund
door onze boek- en plaathandelaars, die ons op zijn Enge'sch" het geld
trachten afhandig te maken door allerliefste kinderkopjes: Wishint; ou
a happy Christmas.
't Is alles om geld te doen nu zoowel als vroeger! Al is de tijd
voorbij dat de aschkarliedon, de lantaarnopstekers, met hunne gedrukte
en berijmde wenschen u do fooien kwamen afplukken al komen de
riooluithaalders niet meer dichterlijk aan uwe deur:
Zoo komt hij, die de riolen
Uithaalt, tot u, onverholen,
En biedt u zijn wenschen aan.
de kunst om aanspraken op uwe beurs te doen gelden heeft nog niemand
verleerd, van hem of haar die uwe schoenen poetst af, tot haar of hem
die uw baard scheert. Tot haar .... die uw baard scheert? .... Ja
eeker! In dat opzicht geven we hier een zeer gunstig voorbeeld: We
hebben hier een vrouwelijke barbier, 't Is geen jonge vrouw, geen
mooie vrouw maar 't is een levend vrouwelijk bewijs, dat er nog
«betrekkingen" zijn die uitstekend door vrouwen kunnen worden waar
genomen, ja, waarvoor zij als bet ware geschapen zijn. Wie wil niet
gaarne door een vrouw onder ds kin gestreken zijn V .... En dat kan
men hier voor drie centen gedaan krijgea. Door de mededeeling van
dit feit hoop ik ecu uijuwen weg te hebben geopend tot emancipatie dor
lieve sexe.
Ku mag ik, op de uitdrukking van dezs hoop, wel dadelijk den wcnscli
laten volgen dat de dames, die er aich aan overgeven, met die ge
mancipeerdheid een weinig voorzichtig mogen zijn. Ik keu hier namelijk meisjes,
die ook maar heel klein" begonnen zijn, (wel niet in het scheren) maar
die het een verschrikkelijk eind in de emancipatie gebracht hebben, en daar
toe zou ik on» den dood niet graag willen medewerken. Maar toch wil
ik op hat bedrijf van haarsnijdcn en scheren, dat tot nogtoe bijna uit
sluitend door mannen wordt uitgeoefend, wel eens de aandacht der
vrouwen vestigen, 't Is blijkbaar een winstgevende zaak, en voor katte
rige en andere haeren zou n mannetjeskapper iu een stad allicht vol
doende zijn!
K U N S T.
HET AMSTERDAMSCH TOONEEL.
De Parkschouwburg geelt steeds voorstellingen \a,iiDi"!e'K)'ouwcn voor
ccn man. Geen beter middel, om te leernn voelen, wat los en lief, misschien
wat te los, bekoorlijk en wat zeer zedelijk en zeer zwaar op de maag
is, dan een avondwandeling van LeiJsche Plein of Anistelstraat naar
het Park.
Do Fran'cho-laan-Schouwburg gaf Nanon, beminnelijke operette van
Genéc ca nu eindelijk morgen, zondag-avond, de eerste voorstelling dei'
Afïicarsisc.
Halj:Jln i n Fraseati trekt zeer. Do Varii'tés dwalen l.ings ourla pad^n.
Die beste, brave we loronvoeringen van die goedaardige, gezellige oudo
vauuevilies bieden toch zoo'n zekev niet te beschrijven weemoedig genoe
gen. U et zijn verb-eokto photographieën, maar hoe stil-prettig is soms het
terugzien van eeu verbleekte photographio! Die vaudeviiie-pcrsonages,
znoals uit D f- larlicr van Straatsburg, de Lotding en de l
egimentslihidcren K ij n all', n zoo lustig en zoo eerlijk; zij leven zoo gezond, staan
zoo vroeg op, giaii bij t ij ds t.er ruste, zij kunnen het zoo heerlijk met
elkander- vinden, beloonen do deugd en straften do ondeugd voorbeeldig,
voorbeeldig! liet is al ueiheid en uitstekende wijsheid wat er aan is!
Liet Grand Ih-Vare Ivü.uiüt. an.a als iu studie": Anin eu I'Lcssallna'
van elders is on? weinig heieend. Met. oorspronkelijke" stukkeu schijnt'
men d ex e n winter iii 't geheel niet te durven beginnen. Toch wegen
de geestige voorbeelden van verleden jaar tfgen ds afschrikwekkende op,
20 Ucoeuiber. " K. J. W.
Les T!t!-jiic'iifj!f, van SeriM en I':Icj'rl>K,-.
Den IGn dc-i-er g n i de Hoor Volt as vun llamm,?, Ij'ircdcur-C'i'dKi van'
den Purk-chovivvbur.-f, eer.;; buitencowono voorstelling door de vorccuigde
gezelschappen van do Oiérü.'3 ie 's Gravonhage en te Amsterdam".
Het wat niets miuder als het zoo even aangeduide meesterstuk.
Ik heb, sedert lsi:\ v;m 'ijd tot tijd de uitvoering van dit wondorvol
drama bijgewoond; toch, niet uikvvijis genoeg om thanjs, b-ij de
beoordesling, gceu vrij standnuï.', in te nomo:i: en dan moet ik zs^geu, dat tlczo
opera tot die werk .m behoort, welke een tijuvak s-toinv.tlon, ma~r met
zoo'n hoog o:» volkomen mecstcrst-lun) geschenen x'jn. dat het soms
noadzaaklijk l)-.ii'.ensporige dor bovendrijvende richting er \r;;j:iïd aan
gobuven is: dit onueivwlt veel natuurwa'.irlicid iu het werk en maakt het
te gelijk monumentaal.
V/ij spreken nu jdieeu van het a-sihf-tieï-'ch .r',edc»llc. Siaar dit
overhecrscht to ?;di,;k dermate de poiirisehe, kc-rk'^kv, do i i-^ur^ene cbmciv
ten, dat dogmatische; overtv.igiïHT ten tiexon a.'üixicn maar weinig gevaar
loopt ieaiaut onpcscliikt tünrikea om liet kur..stwer'c ft; ^enietcii.
Vv'r.mwer ik hier v;;n l\ot:)r:;; sprc:-!.1, sü.; o:)j: l<[ ko:> wexon en tor'i
niet liiridtrt aan d-Mj ,?:.-?! !>e! ii-ch'.vi indruk, ihu; iicdoel ik natuur.'j';
kriticacii betwist iin/o r-:ti.>!'i'ei-jkf. IViU'n. Ais <.-v 1i-"'en t d n svaest' van )>-t
tijdvak, de belwïidüliiozoiiu der le>x:!ïi'oraie:i :,-.?;;jndi^d v,-a3, zon het
esthetiesch oii'ekc verl-jri-n x\\'.\: ..(n v.?;,S ('-;«); W;!.'.'-;;.'.1.':1,', <::://:.
Mij is 'reen or,ü;v, ::-;.'C,.i \.o'j;:.;elwcrk bekend, %v.i-.u':ii ecu (ïiiplip'go!1-.!
inenschelij!; gevoel, 0311 zich re J-lij v ontwikkelende toc.st-i.nd, met zoo
verraïsenda :uin de tijd o;n.K enue jnea en kleuren, reet. zoo voel tcOriicid,
met zoo vcal Lraciit, niet zoo veoi clcgau'io, is ar.-^./j-'.hilderd. De strijd,
waar de opera naar iiect, is dan ook geiioal kadev gebleven. Scriba noch
Meyerbeer zij a hartstoelitelijk gestemd ten opzichte der historische toe
lichting van du Durtholom..ras-nacht. De aangiiiiomen lezing is gevolgd
en daarbinnen beweegt zich de hoofdgroep, en treden ue charakteis
in schoouc verscheidenheid en onverstoorde konsequentie op.
ilet genie is, van den beginne ai, zoo onophoudelijk aan het v/oord,
dat iemaiit, die daar gevoelig voor is, al heel spoedig- en bij volstrekt
niet treurige tooueeien, de trauea der bewondering naar zijns oogen
voelt klimmen.
^ De uitvoering was uitnemend. Van den eersten teuoor Deiabranche, den