AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND., No. 393 ?en reeda besproken waren, 't Is waar, liet zijn de kinderen-avonden. Jantje en Marietje, Alfred en Emilie, Klaas en Gerritje, kinderen van eiken stand, gaan met papa en mama, pa en moe, vader en moeder naar d* comedie; maar ook door scharen volwassenen wordt dit edel en tref fend gedicht nog met genoegen aangehoord. De steeds meerdere zorpr, ' flléla fl« laatst* jaren aan de monteering wordt gewijd, doet het stuk dit lot Ook daarom verdienen. Maar toch, heel weinig om deze reden. Onza illttsi» wordt weinig grooter, blijft weinig beter bewaard, wanneer de costurnen en meubelen uitstekend bestudeerd zijn. Want drama-illusie geefb d* Qysbreght niet. Het is hoofdzakelijk teht-suiverheid, waarop het aan komt. Het is bjj uitstek ook weder de taal, die wy hier gaan bewonde ren, do taal, de lyriek en de wijze, waarop die gezegd wordt. De heer Yan Schoonhoven speelt Gysbrcglit goed, kalm, waardig. Hij weet door stem- en standsverandering de alleenspraken en lange clausen veel eentonigheid te doen verliezen; de eerste alleenspraak was trouwens ditmaal in den tekst reeds aanmerkelijk bekort. Den eersten avond speelde mevr. Kleine BadelocU. Wél is zij erg verzwakt. Wij willen niet beoordeelen, zullen dus zwijgen. Later speelt mej. Poolman die rol. Er jjn dit jaar niet- minder dan drie Nieuwjaars-wenschen: in den Stads-Schouwburg, in den Park-Schouwburg en in het Grand-Théutre. Werden in vorige jaren een paar maal deze wonschen door in de litera tuur geoefenden vervaardigd, thans is de taak weder opgedragen geweest aan beeren atiteurs, die... het uitmuntend, best nieenen met ons vader land en zijn toekomst. De heeren Peypers, H. v. Kuyk en Spoor steken beurtelings don draak mot de wereldtaal" Volapük, of roepen algemeone dankbaarheid in voor en brengen hulde aan de kloeke kapitalisten, die do Ned. Ind. Bank hebben gered. De nieuwjaarswensch in het Grand Théatre gaat vooraf aan de eerste opvoeringen van een splinter nieuw stuk: Het geheim van Miss Aurora. Zeer hartverbeffend zijn hierbij vooral de Geestverschijningen" in het laatste bedrijf; dit wordt ook in de aankondiging als ds eerste verdienste van dit drama vermeld. Daar wij ons hoegenaamd niet bevoegd gevoelen ovor verschijnselen van het opticien-vak te oordeelen, rest ons slechts van verre toe te knikken en verder te zwijgen. 2 Januari 1885. K. J. W. GyslregM van Avmstel. Klorïs en Roosje. 't Is een belangryk verschijnsel in de kunstwaereld, dat in andere landen ontzettend zou opgehemeld worden, als zich 247 jaar een tooueelwerk staande-h oudt; niet alleen steeds gelezen wordt door deskundigen"; niet maar na eenig tijdperk lang vergeten te zijn geweest door een opbloeying vaa vernieuwden kritischen zin, vaak in verband met zekere politieke driften, weer tot waardeering komt en gespeeld wordt: doch, behoudens lichte onwazenlijke schorsingen, twee en een halve eeuw de gncst van het publiek geniet, en heden nog der-mate, dat do schouwburg gepropt" staat, dat het op alle rangen krielt van belangstellenden. 't Was goed gevoeld, dat Burgemeester van Tienhoven, die zich bij iedere gelegenheid door een uitnemenden takt onderscheidt, bij de voor stelling van Gf/sbreght op den Nieuw-jnarsdag tegenwoordig was, met den smaakvoller Wethouder van Onderwijs. De vertooning was redelijk goed. Men was echter aan de nagedachte nis van Vondel, en aan het cijfer, dat jaarlijks de opbrengst van dit oude stuk aanwijst, verschuldigd geweest nog wat meer eene vernieuwde en toch niet overhaaste zorg aan de monteering te besteden. Op het programma staat, dat GysbregM (zoo als Vondel dan ook in zijn Kort begrijp" voorschrijft) de Voorrede" zou doen. Dit gebeurt echter niet. Waarschijnlijk met het oeg op den duur der voorstelling, is de Voor rede" (groote monoloog) in een voorbericht veranderd. Maar dan moest tolet, mot zeker archssologiesch behagen hiervan op het program ge sproken worden. Op vele plaatsen is anders de text weer met de oudste, beste lezing over-een-gebraeht. De Heer Jaeq. de Boer (Spie) heeft zelfs het Hearlcm, voor Laren, durven aanvaarden. De Heer van Schoon hoven (Gfijsbreglit) heeft mede verscheidene textzuiveringen aangebracht. Te-recht hebben Mevr. Kleine en hij het eerste tooneel op het slot aan gevangen zoo-als nn plaats had. Men begint Vondels taal te verstaan. l'e Hoer De Jong (Arent heeft niet (zooals placht) met cmphass van het morianum" gesproken; maar had den klemtoon (rnet Vondel) op de derde lettergreep moeten leggen, 't Is jammer, dat Mevr. Kleine hier en daar regels gekapt heeft, die het Ecuilderaehtig-bittere element iu Badelochs edel charakter, zelfs tegenover O. L. Heer, zoo fraai bij Von del deden uitkomen. Liefdevolle herziening van text, kosturneering en schermen blijft nog altijd gewenscht. Mej. Sophie van Biene heeft, door haar voordracht van den lierzang Waer werd opreghter trou", bovon allen uitgeblonken. Nooit hoorde ik dien met meer goed begrip ook der onderdeelen, met meer gevoel en iijnbeid, reciteeren. De kostumen waren, wat de geestelijken betreft, iets verbeterd; maar de Heer Wensma had geea sleep aan zijn tabbaart moeten hebben. Ook t! at is nog ronaissances. De ridders moeten, met Viollet-le-duc in de luiiul, een volgend iaar nog eens gerevideerd worden. ^.0:J Nieuwjaarswanseh, door Thomasvaèr en Picternel voorgedragen, is aifljd een aardig charakteristiek element in de voorstelling. Spoor List-fJwti en vrolijke boer en Jnfvr. Poolman?Eafaül en Elsje bieden van ili'j gelegenheden aan om veelzijdigheid te bewijzen, welke bij eene tooneel\ ooi-helling zeer welkom zijn. Ook de ondeugend satyrieke bestemming vn:i rlen niemvjaarswensch is iets eigenaardigs, dat in eere gehouden moet worden, ook al gaat de' meening de redaktie in voortreilijkheid ver te bovon. Niet onbevallig was de schakeering der verschillende boerinnenpakkeii al m .rik t het eau vreemden indruk ia Elsje een Wolmct te herkennen. In t algemeen kan mea met lof van de geheele voorstelling gewagen. 2 Jan. 1885. Alb. Th. HET TOONEEL TE ROTTERDAM. De wettige Man. Niemand ter wereld E.Üden hedendaagsehen dramaturg .den eisen der drie eealiedcn willen stellen, toch kan hij do eenheid der handeling niet ongestraft veibreken. Een bewijs daarvoor lavort ons De wettige Man (Le Mui i) van Nus en Arnould, dat gisteren avond door de Botterdamsche afdeeling van hel Ncd. Tooneel voor het eerst werd opgevoerd. Zie hier den korten inhoud. Eerste Bedrijf: Henriëtte de Roveray was verloofd met den scllilder Maurice Robert, toen deze naar Amerika toog, om naam en fortuin te verwerven, dan terug te keeren en hare hand te vragen. Nadat hij eenigen (ijl weg is, krijgt Henriëtte geene brieven meer van hem en least zij in de courant, dat hij in het huwelyk zal treden met eene schatrijke Amerikaansche. Hare intiemste vriendin, Olympe de Pregny, brengt haar EU in kennis met den baron Gontran de Roveray en deze vraagt haar ten huwelijk. Olympe dringt zeer sterk bij haar aan, dit huwelijk te sluiten; gekreukte eigenliefde en de ontrouw van Maurice doen de rest en zij trouwt met Gontran. Spoedig bemerkt zij echter.dat hij haar alleen oia haar geld getrouwd heeft. Maurice keert ziek uit Amerika terug en zendt zijn vriend Danceny naar Henriëtte, om haar op zijne komst voor te bereiden; Danceny hoort dan dat zij getrouwd is. Henriëtte verneemt intusschen van dezen, dat Maurice haar steeds getrouw gebleven is, dat men zijne brieven moet onderschept hebben, daar hij haar steeds schreef, maar geen antwoord ontving. Zij onderzocht en ja, het is haar eigen man, die haar heeft bedrogen en die ook dat bericht in de courant plaatste. Op dit oogenblik komt Olympe bij baar zij en Dancony schijnen goede kennissen te zijn om haar mede uit rijden te nemen; het rijtuig van Olympe staat aan de deur. Terstond daarna biedt de rijtuigfabrikant zijne onbetaalde rekening aan voor het rijtuig, dat de Baron aan zijne vrouw op haar huwelijksdag cadeau heeft gegeven; het is het rijtuig, dat juist voor de deur staat. Henriëtte begiijpt alles, Olympe is de maitresse van haar man en daarom heeft zij haar overgehaald, om mot den Baron te trouwen, opdat deze dan in het bezit van haar geld koine, om zijn maitresse daarmee te kunnen onderhouden. Zij werpt den Baron een bewijs voor de voeten, dat zij afstand doet van al haar vermogen en verlaat de echtelijke woning. Schending dua van het artikel: de vrouw moet den man volgen. Tioeede bedrijf: Henriëtte komt afscheid nemen van den zieken Maurice, om in een klooster te gaan. Daar hij hare hulp noodig heeft, besluit zij voorloopig bij hem te blijven en hem op te passea. Dit bedrijf duurt gecu tien minuten. Laat ons nu een oogenblik stilstaan; want wij zijn reeds aan heiderde der vior bedrijven. Eene interessante verwikkeling voorzeker valt hier op te lossen. Kene vrouw, welke haren wettigen man, die haar schande lijk heelt bedrogen en haar ongelukkig heeft gemaakt, verlaat, en haar beminde wil volgen. De oplossing kan juridisch of dramatisch zijn; wij verwachten ze natuurlijk dramatisch, want wij zijn in den schouwburg, niet iu de gcrechtszaal. Derde Itedryf: Speelt vijf jaar later in Bretagne. Wij vinden Maurice, levende iu do tesderste toederhcid met Heni-iette, maar ongehuwd, ea beider dochtertje. Wij vernemen, dat zij zoo reeds, onbezorgd voor de toekomst, vijf jaar met elkander leven. Daar komt echter de Baron, die van eene tante liet vruchtgebruik van een groot vermogen heeft geërfd; maar liet vermogen zelf valt op een kind, wanneer hij er een hoo.rt. Heeft hij er geen, dan valt vermogen eu al op eenige liefdadigheidsgestichten. Hij komt daarom het kind van Henriëtte opcischen, want hot onderzoek naar het vaderschap is verboden en.... Hen riëtte is de vrouw van haren wettigen man en dus haar kind ook zijn kind. Zij wil het natuurlijk niet geven, maar dan komt de Comuimissaiis van Politie, eischt liet kind in naam dor wet, doch Henriëtte busluit met het kind moe te gaan naar de echtelijke woning. Een oogcnb ik geduld, want bet is erg ingewikkeld geworden. Eene groote erfenis als Deus es ir.achina, een kind van vier jaar als dito, dito, maar ook als corpus delicti, waaromheen zich nu oei nieuwe handeling gaat groepeereu, getiteld: Moederliefde en Heldenmoed.... ik ben in de war, want dat wordt op hetzelfde oogenblik ia den nieuwen schouwburg gespeeld, hier kan liet nog maar voor ón bedrijf dienst doen, want liet programma zegt iu 4 bedrijven", dus daar ia geen twijfel mogelijk. Mijnheer, U gaat te ver!" zegt Danceny, de vriend, tot den baron. Hadden de heeren Nus en Arnould ook maar iemand gehad, die hun dat had gezegd, want waarlijk: zij gaan te ver." Vierde Bedrijf: Danceny komt bij den Baron en vraagt hem afstand te doen van Henriëtte en het kind; men zal hem dan ieder half jaar een bewijs geven, dat het kind nog leeft, opdat hij het geld, waarvoor het hem toch maar alleen te doen is, kan innen. Mij dunkt, dio vredelievende oplossing was nog zoo kwaad niet: Gontran wil echter niet; waarom is mij niet duidelijk, want hij woont naast zijne maitresse en kan door een poortje in den tuin steeds bij haar komen. De Baron beveelt, dat Mau rice zijn huis niet betrede, anders zal hij van zijn reclit, om den minnaar van zijn vrouw ta dooden, wanneer hij hem in zijn huis vindt, gebruik maken. Hij gaat nu een bcstje met zijn maitresse minnekozen; ondertusschen komt Maurice, hij wil «iet Henriëtte vluchten; dezo vreest, dat Lij gedood zal worden, waunneer Gontran hem ziet, waar hè, is dat schrikken! een pistoolschot en de Baron is er geweest. Hij is gedood door Dnucery, die liom heeft aangetroffen bij Olympe en Gontrau's maitresse is.... zijne vrouw. Hij Leeft van zijn recht gebruik gemaakt en den min naar van zijn vrouw gedood. Die twee kannen nu met elkander trouwen, want n pistoolschot scheidde den baron van 't leven. Eu nu kunt gij zien, lieve kinderen ! hoe de deugd beloond en de misdaad gestraft wordt. Nooit is er grooter bewijs geleverd, dat Franscho stukken, die in hun vaderland het grootste succes'-7 hebben, voor ons land totaal onmogelijk kunnen zijn, dan met Le Mart. Een salondraak, want er ligt denheelen avond een kleed on. den vloer, waarin verwikkeling op verwikkeling ge