Historisch Archief 1877-1940
Ho. 898
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
t
*<v
boek nog belangrijke essays over Spinoza, de hervorming van het Jode u*
dom, Let godsdienstig conservatisme der vrouwen enz.
INHOUD VANTÏJDSCHRIFTEN.
Leesivgeer No. 16.
De opheffing der Annalen en de Russische pers, door H. Wolfgang
Van der Mei/. Pioter van Woenseljr. en De Lantaarn," door Phitophos.
Een Zweedsche schrijfster (slot), door W. Gosler. Geroofde Lauwe
ren? Brief van Mevr. QuarSes, Nieuwe tijdschriften. Iris. Adres
Letterk. Tractad't. Jubileum Ter Gouw. Milton en Vondel. Catalogi.
Waarheid en Droomen. Waling Dijkstra. Volapük. Helene Swarlh,
Blauwe Bloemen. M. r. P. Brooshooft, Gedenkt te sterven ! J. H,
Boot/er, Mijnheer Daniël. Mevr. Quarlcs, Aphorisnvn.
TeirlinckStigns, Bloem ent uiltje uit Geibel. Tv. J. Hofdijk, In 't Gebergte l )i-Eng.
B. G. De Vries Van Heyst, Der ballingen Trooster. Geldersche
Volks-alinanak. Agenda voor heeron. Adelhcid (J. Hordt, Erica's.
Brievenbus.
De Portefeuille.
Serapis. L. F. J. Hassels. Tooneeicauserie. Theodora.
Boekaankondigingen. Berichten Correspondentie,
des deux Mondes 15 Deo.
Eusèba Lombard par AndréTheurlet (Prem part); Promenades
archéologiques II par Gaston Boissier; tudes politiques et religicusca
II par Anatale Leroy Be.aulicu; Les travaus de M. Pasteur par
Denys CocJiin; La réforme de la marine par Gabriel Charmes]
L'Irlande sous l'adminiftrntion de M. Trevelyan par Edouard Hervé;
Kevue dramaticjue par Louis Ganderax\ Les livres d'étrennes;
Chronique etc,
La Nouvelle l?«»ue 15 pee.
Le Gpmte Paul Vasili La sociétéde Vienne ; Le Myre de Villen
L'expédition du Tonkin; Alfred Duqiiet La Bataillo de Rezonville;
Nocl Blache Césarin Audoly (Prem. Port); C. Butlers Christophe
Plantin ; Mare Monmer Maubourg (dern-part) ; Louis Gallet Lea
Livres d'étrennes.
Corrihiïl Magnsïne. Jannary.
Eainbow gold bg David Christian Murray (Book I) ; Charles Dickens
at home by his eldest daugMer; Remimscences of Foo-Chow;
Go to the aut; The talk of the towa by James fayn.
Spectator No. 52.
Berichten en mededcelitïgen. = Het 12de deel van De opkomst van
liet Nederlandsch gezag in Oost-Indië, do r A. Iswg\ Een wereldtaal,
door H. Logeman; De nieuwe van Mander", door Mr. C. Vo¯ =
Idyllen en andere gedichten van Pol de Mout, door H. Swarth; Pluksel.
Eigen Hnard No. 52.
Een Kerstvei telling van H, de Vcf.r (Slot); liet THbliopoüum te
Amsterdam, door K. van tï-.r Mculcn (met af b.); Aan de Nededandsche
studenten, door Nicoluas Br.ets (bij do plaat); Do luchtballon, door
2)r.~A. van Oven (Slot); Verscheidenheid.
Tlie FortnigWy lïevlav, Januari.
The revolution of 1884; Uoleridge as a spiritual tliinkcr by Prlnc
Tulloch', Redistnbutiün by different Lights; The espansiou of art
bij bar. Rothschild; Agrioultural ar, d commercial depressiqn by
St. Williamson; Behind tho scones by F. Burnand; Educatiou of
the hungry by -E. S. Bobertsnn; The state of tha turf by Earl Cadogan;
Persia -in exirerais by Valentine Chirol; Aroliae Bauer Ly E. B, dB
Fonbanque; Home-and foreign affaire
Ite Gids, Januari.
Prins of Koning? I door.. ..; Ter herinnering aan Jacob Grimm,
door Prof. B. Symons; Politieke vooraitzichten duor P/of. J. T.
Eiiys: Een receptie in de fransc.he Academie door 1LT>'. J. N. van
Hall; Mist dooi- een Prorevciaal; Gedicht van Pol d>'- Mont;
Politiek overzicht door Dr. E. D. Pysel- Letteikuudige kroniek.
Nieuwe uitgavnn in Engeland.
Miss Bentham Edwards, Poems . J , J
E. Douglas, Poems Lyrieal and drnm. "j . .
M. Davitt, Leaves from a prison diary . . ,
F. B. Coutts, The training of the instinct of love . ,
J. Gilchrist, A. daughter of onr time .....
S. Haghan, Heriditary Pears and hereditary paupera .
H. th, fluntington, Florentine Wotea . , . . ,
sh.
6.3
5
21
2.6
2
G
3.6
Nieuwe uitgaven in Euitscltland.
L. Anzengruber, Der Schandilcck. Ein Dorfgeschichte
Briefe an Hans von Bülow von Ferd Lasallea .
Louis Ehlert, Ane der Tonwelt Essays »;»<,.
Ernst Jac Engel, Bomers Odysseus
E. Mentzel, Hessische Dorfgeschichten
Fr. Wilh. von Schaok, Tag- und Nachtstücke f ; 'l
Eugen Salinger , Aus meitier Studiënmappe .
von Sohlossberger, Neuaufgefundene Urkunden ber Schiller und
seine Fam:
l M
4.50
3
MILITAIRE ZAKEN.
OFFICIER OF ARTS?
Amice,
Op den oudejaarsavond, dien wij zoo recht gezellig by u doorbrachten,
deedt ge tnij da vraag: Wat zal ik mija zoon laten worden? Officier bij
het leger of officier van gezondheid?" Uit het daaruit voortvloeiende
gesprek, dat door de klok van twaalven werd afgebroken en later niet
meer kon worden voortgezet, bleek mij, dat gij hem het liefste tot offi
cier van gezondheid zoudt willen doen [opleiden, ofschoon ik het u af
raadde. Daar ik toen geen gelegenheid meer had, om u op 't hart t^
drukken, dat zijn natuurlijke aanleg uw gids bierin wezen moest, en dat
eerst in de tweede plaats de vraag: Wat geeft het baantje?" de keuze
bepalen mocht, doe ik dit nog bij dezen.
Eigenlijk gezegd, zyn beide betrekkingen niet goed met elkaar te
vergelyken; het eenige, waarin zij eenige overeenkomst hebben, is, dat
men in beide den titel heeft van officier. De toekomst van den offi
cier bij het leger is niet schitterend, denk maar eens aan de ellen
dige traktementen. Groote aanleg voor studie echter, en vooral
groote wei-klust, een flinke persoonlijkheid enz., geven bg het leger
on den duur goede reaoiuteo, betere resultaten dan bg den genees
kundigen dienst. Het spreekt van zelf, uw zoon kan, officier van
gezondheid wordende, het later wel tot professor brengen naar het voor
beeld van Donders en zoovelen meer, maar volgens den gewonen loop
der dingen brengt hij hot niet ver. Het leger daarentegen biedt betere
kansen aan. Derhalve, leidt zijn aanleg die richting uit en zijt ge er
zeker van, dat hij uitstekend werken zal, mank u dan niet bezorgd over
hem. Den geneeskundigen dienst raad ik u bepaald af, en om n duidelijk
te maken waarom, zal ik u hier een bladzijde uit zijne gescbiedenia van de
laatste jaren afschreven.
Een paar jaar geleden kon men onna geen courant in handen ne
men, zonder een opmerking of een klacht betreffende de slechte
positie der officieren van gezondheid, en zelfs de voorlichters der pu
blieke opinie, de RedactiiJn der bladen achtten hun tijd niet te goed in
hoofdartikelen de aandacht op|het onderwerp te vestigen. Voor dit alles be
stond afdoende roden. liet aantal officieren van gezondheid was in den loop
der jaren door allerlei oorzaken ineengekrompen, afgebrokkeld tot bijna de
helft van het personeel. Aangezien nu voor dubbel werk geen dubbele
belooning werd toegekend, nam ontevredenheid gaandeweg de plaats in
van toewijding en ijver. Zóó kon het niet langer! De Rpgeering zelf
zag bet ten leste in en slo^g de hand aan den ploeg. Een Wet op den
Militairen Geneeskundigen Dienst en bovendien oen traktementsverhooging
kwam tot stand en, hetgeen jaren lang verlangd was, het recht tot uit
oefening van de burgerpraktijk werd den officieren van gezondheid ver
leend. Wat wilde men au nog meert De meest aanlokkelijke bepaling
van deze Wet, hot verkrijgen van den kapiteinsrang na acht jaren dienst
en bovendien burger, raMijk, het waren gouden bergen, die zich aan den
horizon vertoonden. De Regeering bedroog zich dan ook niet; de ge
dunde gelederen der officieren van gezondheid werden met deugdelijke
hulptroepen aangevuld, en op 't oogenblik is het korps compleet of
ovcrcompleet.
Maar gelijk eene gebeurtenis, die in den mor>d van het volk
voortleeft nog geen Historie is, lengen met een waaa van waar
schijnlijkheid niet tot waarheid opklimt, zoo is de illusie van
betere vooruitzichten voor den Geneeskundigen Dienst alles behalve
werkelijkheid. Niettemin heeft de schijn bet wezen hier zoodanig ver
drongen, dat men zelfs uit den mond van officieren van het Leger
die toch waarlijk beter ingelicht moesten wezen vernemen kan, dat
de politie der Officieren van Gezondheid tegenwoordig benijdenswaardig
is. En toch laatstgenoemden waren, zijn en blijven waarschijnlijk
in promotie de stiefkinderen van de arméo. Wilt ge bewijzen? De
Majoors bij den Geneeskundigen Dienet komen in leeftijd overeen met de
Kolonels, zelfa Generaals bij de andere wapens; van deze laatften zyn
de Luitenant-Kolonels niot ouder dan de oudste officieren van Gezond
heid Ie kl. met dea vang van Kapitein. Denk daar nu niet zoo licht over,
Amice! Die verhouding is hinderlijk en komt het tot pcusioen of over
lijden, dan wordt zij tevers nadcelig; kleiner pensioen en geringer onder
stand aaa de weduwen. De sleihte promotie, waai door zich de Genees
kundige Dienst kenmerlt, is rerhtatreeks hef gevolg van eeno
omstandiglmid die men, vreemd genoeg, dezen dienst gewoonlijk als een fortuiutje
aanrekent. Dit voordeel bestaat in het langer in diinst blijven, in het
langer meeloopen" volgens den gfijkten term van hot leger, maar wat
wordt noodzakelijk de keerzijde dezer medaille.
De keerzijde is, dat al degenen, die in de laatste jaren hebben meege
werkt om het korps Officieren van Gezondheid te completeeren en vol
illusi9 in dienst traden, die illusie gerust op zijde kunnen zetten. Bedro
gen illusie zou dus ook de toakomst van uw zoon worden. Een trakte
ment van /'1GOO dadelijk bij 't begin der carrière was het Sirenengezang
voor al dia bedrogenen; opklimming in rang en bezoldiging na elcchts
weinige dienstjaren maakte dit bedrog nog volkomener, maar de jaren
der grijsheid zijn reeds daar, vóór zij de helft van een goede doktersprak
tijk verdienen. Als men de ranglijst naslaat, krijgt men den indruk, alsof
het er op toe is gelegd de Officieren van Gezondheid in activiteit te laten
sterven. Men vindt enkele Hoofdofficieren zelfs ouder dan 6b jaar, de
meesten met de zestig achter zich. Nu leert, wel is waar, het volksgeloof,
dat een oude doctor meer vertrouwen verdient dan een jongere, maar,
behalve dat difc geloof in de meeste gevallen op een dwaling berust, moest
hieraan de ambitie der jongeren toch niet geheel worden opgeofferd. Bij
het Leger rekent men in een jaar zoo en zooveel plaatsen voori'it: te gaan,
op te schieten" zooals 't heet, bjj den Geneeskundigen Dienst schiet men
in 't geheel niet op
Er bestaat echter eene andere dieper liggende oorzaak, die ae am
bitie doodt; de overtuiging, dat gewoonte en sleur den doorslag
geven en niet uitnemende gaven van geest en hart op de weegschaal ge
legd worden, waar het geldt de HoofJoffieiersplaatsen in te nemen, of die
te behouden daar, waar gevorderde leeftijd op zich zelf langer aanblij
ven minder wenschelijk zou maken.
Herinneren we ons het geval in 1883 te Bergen op Zoom. Zon
der twijfel hebben in die zaak overdrijving en laster een rol gespeeld,
maar hiervan gezuiverd zal op den bodem der beschuldiging toch wel
waarheid aanwezig zijn geweest. Welnu, hiervan moest geen sprake kun
nen aijn, indien men aau bet Ministerie van Oorlog bij 't benoemen van
Hoofdofficieren van den Geneeskundigen Dienst de hoofdzaak in 't oog
hield.
Tot aanmoediging van en tot sprekend voorbeeld voor de jongeren,
dienden die weinige Hoofdofficiersplaatsen met tact en nauwgezetheid te
worden weggeschonken. Geeu Jan-Salie-geest zou in den hoogeren rang
mogen schuilen, veel minder nog inhumaniteit! Geen stand in de maat
schappij waar het naast kennis, er zooveel op aankomt, wie mon is en hoo
zwaar men weegt zedelijk weegt als de stand der geneeskundigen. En
hoewel nu het middel nog uitgedacht moet worden om het zedelijk specifiek
gewicht van den arts te bepalen, behoeft, wat den geneeskundigen dienst be
treft, de Regeering niet in den bUnde te tasten, waar zij de candidaten voor
hoogeren rang toetsen wil. Deze laatsten zvjn in dei loop der jaren ia
hunne conduite-hjsten 200 dikwöla uitgeteekund, dak mcu aan
hetMiuis