Historisch Archief 1877-1940
IV
'"te"" *&.}
- t^ \
V "- »"-jC.
l1!!' - ''
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND,
der openbare meening, staan de kansen voor het ministerie Gladstone
reker niet gunstig. De populariteit van den heer Gladstone
beeft hun in staat gesteld, aan menigen storm het hoofd te
bieden. Nu echter de groote quaestie der kieswet-hervorming niet
er og het programma staat, is het te vreezen, dat de reeds
aanmerkelijk gedunde meerderheid, die, terwille van de
binnenlandsche politiek der regeering, haar in de Egyptische
ouaesüe stennde, weldra eene minderheid zal worden.
*
Er zijn verblijdende tijdingen uit Korti gekomen. Een gedeelte
van de daar aanwezige Engelsche strijdmacht is op weg gegaan
naar Kharloem, en behouden aan de Gakdoel-boomen aangekomen.
Een later bericht meldde, dat men haast tot Metammeh was ge
naderd, en dat spoedig wellicht eene communucatie met generaal
Gordon kan tot stand komen. De afdeeling, die aldus het eerst is voort
gegaan naar de historische plaats, waar Gordon zoo lang vol moed
wakker op zijn post bleef, staat onder bevel van generaal Stewart.
Onder weg werden verscheidene inboorlingen gevangen genomen,
o. a. de Sheikh Aboe Loola met zijne familie.
De stemming onder de troepen is zooals men die maar
wenschen kan.
? * » '
»
De aardbevingen in Spanje houden nog steeds aan; de provin
ciën Malaga en Grenada zijn ontzettend geteisterd. Honderden
gebouwen vielen in, duizenden zijn beschadigd; onder de
puinhoopen kwamen tal van slachtoffersom, van regeeringswege moesten;
commissien en troepen gezonden worden om voor het begraven
te zorgen .en te redden wat nog te redden was. Bij de aardbe
vingen kwam een koude, zooals men er bijna niet gekend had;
sneeuwstormen, die o. a. een trein gedurende twee dagen in
sloten. Honger, ellende en koude veroorzaken nog tallooze sterf
gevallen. Van alle kanten uit Spanje komen de bijdragen, waarbij
de vorstelijke familie het voorbeeld gegeven heeft. Een feest, op
de wijs van Paris~Murcie, dat men te Parijs wilde organiseeren,
zal waarschijnlijk niet doorgaan, daar men het eene te omslach
tige en weinig doeltreffende liefdadigheid vindt, en liever het
geld tot leniging van den nood der arbeidende klasse in
Fronkrijk zelf wil .besteden.
? '.
Italië" maakt groote tocbercidselcn tot het ontwikkelen eener in
drukwekkende militaire macht. Men twijfelt er niet aan, of een bezet
ting van Tripoli is bedoeld, hetwelk Italiëreeds lang beoogt, en
thans, hctztj met behulp van Duitschland of van Engeland, zou
willen verkrijgen. In plaats daarvan, of tegelijk daarmede, zou
ook in de Roode Zes liet vestigen van eene machtige kolonie be
doeld kunnen zijn. Wegens de onveiligheid der streek doen de
karavanen uit het binnenland niet de Italiaanschc kolonie Assab,
maar do havens der Fransche baai van Tandjoera aan. Italiëzou
daar nu gaarne grooter grondgebied veroveren, en thans besloten
hebben onder het voorwendsel dat de moord op den reiziger
Bianchi, aldaar onlangs bedreven, gewroken moet worden, den
sultan te onderwerpen of af te zetten.
m i sr N E N IL A N iü. ~~~~
Een bedenkelijke wankelmoedigheid begint zich te openbaren bij da
liberalen in de Eerste Kamer.
Een jaar gelede.ii hadden eenigen hunner do Rogcsring duidelijk en
flink gezegd waar 't op stond: als gij niet zorgt dat de
volgendebegrootiug sluit, weigeren wij haar aan te nemen.
De heer Van Koijen stcmd vooraan.
Dat was een daad van beginsel, een ernstige waarschuwing, waarmee het
kabinet rekening had te houden.
De Tweede Kamer volgde en nam de schatkistbiljetton uit de middelen
weg, om zóó de Eegeering te dwingen tot aanwijzing van andere, betere
inkomsten.
En wat kondigt nu de heer Van Royen als een nieuwe vinding van
de hoogste staatsmanswysheid aan, nu 't oogenblik nadert, waarop
ook de Eerste Kamer de daad by 't woord moet voegen'?
Hij geeft te verstaan dat de Eerste Kamer 't zoo kwaad niet heeft
bedoeld; dat er, ook zonder nieuwe middelen en zonder toereikende be
zuinigingen, wel een uitwogjen is te vinden; namelijk?.... Schatkist
biljetten! Mits daarbij slechts vaststa voor welke buitengewone werken,
later door leening te bekostigen, ze zullen dienen!....
Ziedaar het begin van een zwenking die alle goede plannen dreigt te
doen mislukken.
Ala de heer Van Roijen ditmaal getrouw ware gebleven aan de afspraak
om te zwggen, had hy in dubbelen zin beter gehandeld dan nu.
De wijze, waarop de Minister van bnitenlandsche zaken de redevoering
van den heer Muller, over de gevangenneming van den heer Hamel, op
Quillo, aan da Zuidwestkust van Afrika, in de Eerste Kamer beantwoordde,
mag niet zonder protest blijven.'
Niet om de zaak zelve.
Al bleek ook, dat er reden was om over onrecht te klagen, Mi
nister kon au fond niet anders handelen dan hy deed.
Maar de scherpe toevoeging aan zyn ontwijkend antwoord, van een
hatelijke les aan den Directeur van de N. Af rik. Handelsvereniging, was
onpolitiek en niet zonder gevaar voor het gezag der vertegenwoordiging.
Waar moet 't heen wanneer de Regering den leden dor Kamer, wan»
neer zij in 't Parlement zaken bespreken, waarvan z\j, uithoofde hunner
persoonlijke relatiën, meer dan anderen op de hoogte zijn, terstond verwijt
dat zij voor eigen belangen optreden?
Dan moet de militaire specialiteit over de positie der officieren, da
ingenieur over de uitvoering van rijkswerken, da industrieel over
tariefwetgeving, de rechter over de regeling der jurisdictie zwegen.
Voor den minister zou 'teen groot gemak züjn, maar voor 'slauds be
lang eeu groot gevaar.
Opgepast! het parool" loopt gevaar.
Da Eegeering werkt alsof er boete stond op te late aflevering.
De voogdy-wüt is iu aantocht; een belasting-voorstel zal in Februari
inkomen; een geheel nieuwe waterstaats-wet en een wijziging van de ont
eigeningswet zijn in bewerking; de tarief wetgeving wordt aan herziening
onderworpen en, men zegt zelfs dat de grondwetsherziening met ernst
in den ministerraad wordt voorbereid.
En 't parool festina Uitte?
De meerderheid moet haar wil eens krachtig doen hooreu of 'fa
loopt mis!
We wezen vroege;- meermalen op de onvërant woordelijke wijze, waarop
onze Marine dreigde te worden verwaarloosd.
Er was geen zalig" schip in Indiëom op expeditie te worden gezonden;
voorde Atjeh-blokkade moest men zelfs zijn toevlucht nemen tot
hopperbftrges!
Maar er was geen geld..'. i".'.'.
Men moest zoo werd erkend uit zuinigheid onze particuliere
werven laten verloopen. En in elk geval dat was de officieële troost
behielden we toch de rykswerven voor de Marine-behoeften;
Thaus blijkt dat men op onze Eijkswerf te Amsterdam, de beste, een
schip, de Sommelsdijk, heeft gebouwd, dat, reeds vroeger, in twijfel, aan
een Engelschen ingenieur, sir Edw. Reed, een beroemd specialiteit, ter
keuring gegeven, na do voltooiing, volgens aya aanwijzingen voor zoover
die nog konden baten, onzeêwaardig gebleken is en dat naar 't buitenland
zal moeten om bruikbaar te worden gemaakt.
Die schande ia te groot. *.
Daar mag geen vrede rneêgenomen worden.
Onze marine-werven leveren gebrekkig werk; onze particuliere
scheepsbouwinrichtingen laat de Regeering te gronde gaan! waarmee wil men
dan ons materieel in stand houden?
Of wil men nit zuinigheid onze aanspreken als zeevarende Mogendheid
prijsgeven? Dat uieu 't dan spoedig zegge.
Zoo niet, dan eischt, bij het thans aan het licht gekomen feit 'stands
belang dat er een officieel, maar Hink, eerlijk eu onbevangen onderzoek
worde uitgesteld naar den staat van onze Marine.
Aan de specialiteiten ia het Voorhout in Den Haag eu aan de ingenieurs
onzer rijkswerven mag dit Landsbelang niet langer worden overgelaten.
Spoedig en krachtig handelen is gebiedend noodzakelijk. Of binnen
weinige jaren nullen we tientallen millioenea uioeton leenen?voor schepen.
ONZE BLADEN.
De Liberale Unie, die als dit blad is afgedrukt, in de vrijzinnige
kiesvoreeniging te Kotterdatn zal ter sprake worden gebracht, werd nog
druk besproken. Prof. Spruyfc verdedigde het denkbeeld uitvoerig in
een ingezonden stuk in ons Dagblad,.waarop de redactie, ter handhaving
van haar standpunt en naschrift liet volgea. Overigens behandelden da
Groninger bladen, da Arnli. Ct. en het Haagscho Dagblad het nieuwe
denkbeeld.
l)a Tabaksbelasting werd besproken door De Gelderlander en da
Kamper Courant. Verdediging erlangde dit plan niet in de pers.
jüa Tijd riep de denkbeelden van de heer van Kispea van Sevenaer
terug iu de berinnering, behandelde de belastingplannen van den Minister
Grobbés en knoopte ten slotte een debnt aan met mr. van Houten «aar
aanleiding van het overzicht van dezen in de Vragen des Tyds. 'Wellic'bt
geelt dit debat de stof voor den twaalfden politieken brief.
Do brochure over leniging en bestrijding van armoede van G. M. B.
gaf aan het liet Vaderland eu JJe Werkmansbodc stof voor beschou
wingen. Het Handelsblad behandelde eeu Indisch rechterlijk
scbandaaP', de Kamper Courant, du staatsloterij, Venlooseh Weekblad, partij
stemmingen, de Midd. Courant, trok eene pararei tusschen do artikelen
der heeren Bays en Van Houten, de N. Rolt. Courant schreef over het
nieuwe tarief van reis- en verblijfkosten van ambtenaren.
Eindelijk gaf ona Dagblad eene studie over de verhouding der
Nederlai'dsche en Indische geldmiddelen en schreef de heer T. H. de Beer m
hetzelfde blad een warme pleidooi tegen het Ned.-Duitselie
tractaat.
WARME KADETJES.
Eea Zaterdag-avond Praatje,
LXIII,
WelEd. Heer Maniacus!
Aangezien ik niet weet of gij doctor in theologie, tettefêfl, raedicifri
of eenig ander vak van wetenschap zijt, zag ik geen kans om u op ander»
wijze aan te spreken dan ik .aan het hoofd van dit schrijven deed; 't ia
waar, ik had weledelgeboren" kunnen zetten, maar ik vermeende daft
gij, de dierenvriend par excellence," die hondjea en katjes, gouden torre»
en krokodillen geheel en al aia uwe geljjkea beschouwt, daarvpjir. «fêl vrij
ongevoelig aondt zijn.