Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
N<v 395
Tftn niet minder dan z.s hunner voor onder de dertien meest geslaagde
opvoerïngc:. Stukken van Sardou als Bet nieuwo kuis, N. A. Dnmcsen
ren, Die goede lltitenlui, van Ohnet als De industrieel, enz., stukken
de uitmuntende Familie Evrarü, enz. zijn, als d*, meesterwerken van
het tegenwoordige Parijsche repertoire, met recht steeds door velen hier
ter stede bezocht en genoten.
In 't algemeen zijn de moderne Duitsche blijspelen veel beter gegaan
TJÖvan Lier dan op het Leidsehe Plein. Ook hier verschaften ze v/el
gunsfciff resultaten, maar reeksen v^rtooningen als Door tantes Opr/C'
voed (80), Haar Korporaal CX3), enz. gelijk in d? Amsf-elstraat, worden
bij do Veraaniging niet goaien. Laat zij dit dan ook als een wenk beschou
wen. Laat zg, als eerste gezelschap, niet alleen hot slecht , maar ook het
tamelijk goedd versmaden, om asch alben ciet het voortreffelijkste af ta
gevuj.
De oudere inheemsJi* stukken dor Tierde rubriek zijn altijd, in weer
wil hunner gebrekkigheid en van hun verbleekten glans, nog wel door
tijdgeuoolen t waardeeren; en tweemaal zoo'n stuk in 't, jaar is niet te veel.
Maar he-tgeeu vooral op onze ingenomenheid staat kan maken is de
onkomst en bloei" der vijfde rubriek: do jongere Hollanusche producten.
Ziehier een fraai arbeidsveld voor de 'Vereen i g ing, ziehier waardoor zij het
messt hot vaderland aan zich verplicht: door bevoegde kunstrechters,
dcols in haren dienst aangesteld of daarbuiten, hot komt er niet op aan,
ceu keuze te laten doen uit de handschriften ;an oorspronkelijke" au
teurs, waarmede hare schiijftafols worden overstroomd, en die zoo goau
mogelijk voor het voetlicht te brengen, o
.Aldus helpt do Vereeniging een nieuwe Nederlandsche toonesllctterkuiist
stichten on het ni^t geringe succes van stukken als Zijn meisje komt uit
en Het Sonnet bewijst hoezeer het publiek haar pogirg"n op prijs stelt.
( Wordt vmolgd.)
TABLEAUS ViVAKÏS V *.N A. J. DER KINDEREN.
Werd do Gij.J>rcclit van : -mslcl door Vondel geschreven ier via'irg
van
,,Godt vrolijcka ge'oooii".
de Jp,cr A. J. dor Kinderen, oud-kweckeüng clcr ttijks-'.ca^mio heeft
naar aanleiding \an do onlangs in Christenrijch" gevierde feesten, e:na
reeks kunstwerken ontworpen, waarvan de Amsterdammers1' en vele
«bnytenlui" n:et belangstelling ea genoegen henni:, hebben genomen.
In het locaul D' GidK'wk, namelijk, heel't men < en ondiep tooneel
c-j)? gericht; hiervoor is een? omlijsting en zijn zekert schutdocken geschilden!
door den hsa- Ant. rautwein, en eenige groepen, r/aartoe de elomeuten
onlleend zijn aan de II. Schrift, zija hier uit ievcndo rn&nsehsn -loor den
heer Der Kinderen tjntoougestold.
Die gro-nen warin elf in getal.
De ^eerste stelde voor; do Oudvaders ia hun verlangen aaar do komst
doa ^Vcrlssers: Da viel in het midden, zijne profetische harp bespelende,
Jesaja rechts,^ zijao profctiën uitsprekend, Abraham links, met zijn zoon
Isaac, het Offer, des Nieuwen Verbonds voorverbeekLnd. Daartusschen,
an^era historische en allegorische gestalten uit het Oude Verbond.
De tsveede voorstelling was: Da Boodschap des Engels au,n Maria,
geheel geïnspireerd op de miniaturen der MiddeLeuwen en de werken
der Dusseld rpers Chauaneërs". Mu-ia, mot lichtbruine, lange haren,
kniejt links, met een wit kleed en blauwen mantel; Gabriül, in witte,
gedrapeerde kleeding, met gouden gordsl, den bodenstaf in den hand, ver
schijnt rechts, en kondigt aan (trouwer aan du oude gewoonte ware geweest
Maria rechts van den toeschouwer te plaatsen). De allegorische lelie
verheft zich tasschen hen.
In het derde verschijnt dezelfde Eng J, met esn paar kinderen als
cherubijnen aan dj herders, wier fraai gecomponeerde groep verschillende
leeftijden in verschill ndo stemmingen vertegenwoordigt.
De vierde groep is het Stalleken van Bethlehem". Dezelfde lieve, zedige,
recht hollandsche Maria bevindt zich met Joseph bij de kribbe, waarin Irt
Kindje ligt, en ccn zevental blonde en bruine kindertjes omgeven al bid
dend dit tafereel. Men kan zich niets ar.adoeuüjkcrs voorstellen. Ook
de omgeving, hot schutdoek, wis hier recht go;J gelukt.
Het vijfde tafereel geeft d? prachtig gecomponeerde groep der herders
bij'do H. Familie.
Het Z'jsdo tafereel vertoont on; een Ocstersch hindichap en de vcrsehijniiv;
van de Ster aan o traditioi:ec!o 3 Koningen. Schikking -n coatumeerinoj
dezer oosterlingen ds indruk der buiteng-',-fone verschijning op velerlei
menschen vraren vol schoonheid.
In het zevende tafereel worden (extra-Schriftuur) do Koniagen.in we:'scha
optocht, voorgesteld elkaar te ontmoeten eu overeen te ko;jen omtrekt
hun tocht.
Het achtste tafereel toont ons, ia het midden, Koning Herodes op zjjn
troon, uitmuntend gecomponeerd; nut een traditioneelo uitdrukking v..u
booze sluwheid g;eft hij den koningen, d i o rechts staan, zijn antwoord,
omdat hij \au zijn geleerden links gehoord heeft w;<,t de schriften zeffgcu.
is een heerlijke optocht der koningen met hun gevolg naar Ue'hieliem.
10 is de Aanbidding der Koningen ; waarlijk weer een suhiluerij.
11 is een slottooneel, waar Maria (altijd iühave ei.uvoudi.cje kieeding).
ditmaal het Kind vóór zich hebbend, beide en fa\.-e, omringd is van J;»
vertegenwoordigers der ouus on nieuwe volken, il t Kindje- houut de
handjes open als op de bekende schilderij van Dager. Koe n:en het dit
wichtje heeft kuanen leeren is onbegrijpelijk,
Deze tafereelen worden ingeleid en vet bonden door eeniga muzieks tuk
ken, waaraan men den naam van Oratoriums geeft, maar die, als strofische
liadoran, choren (eakalan ia Gregoriaanscheu toon), en zeer gewone reci
tatieven, weinig aanspraak op dien n.iam kunnen maken.
'Met genoegen hoort men er ean eakel duits ch kersh«d onder. Fraaier
zou geweest zijn, indien deze muziek, in pi.iats van modern voiksinassig,
iets had gehad van het karakter der iieder-nieïodiën uit de middeleeuwen.
.Het grofltsche, dat hier en daar in de taUeaux was, ontbrak in da
Auziek geheel, al sloten aich de meeste nommers, hoc weinig oorspron
kelijk ook, goed aan bij bet proïei'bialo ,Merry, CUristmass," il,
EEN NIEUW KUNSTWERK VAN DEH HEER BART VAN HOVE.
Van den talentvollen beeldhouwer, wien wy onlangs een
charakteristiekeu en kolossaleu buuste van Rochussen te danken hadden, zagen we
dezer dagen den groep, door hem voor den geveltop van ons nieuw
Gymnaziumgebouw geboetseerd.
Boven het lijstwerk is eene breedte van 5 meter gevonden, waarop
eeno pyramidale kompozitie verrijzen zal, weinig minder dan 5 meter
hoog, uitgevoerd in bergsteen: De gevleugelde ROEM heft de fakkel der
verlichting in de hoogte en treedt van haar throonzetel uit, die geflan
keerd wordt, a dcxtre door de STUDIE, d Scnestre door do WETfissomr:
twee statig-bevallige vrouwenbeelden, waarvan het eerste het hoofd
lichtelijk buigt en de oogen neerslaat op den bol, waar ze haar passer
op zet; terwijl de au?.!ere reet voldoening naar buiten ziet, van het boek
ai', waarin ze haar stellingen zal verzameld hebbon.
Naast de STUDIE staat een bijenkorf, als zinnebeeld van de .,Vlgt";
naast de WEïc.-TiiCi.u' een aardglobe, die aantoont wat zij overheert.
Standen, gebaar, drapecring zijn edel enkorrokt. Waardearmg verdient
cok het rekeniughouden met den afstand des toeschouwers voor de
propoiiiüu en het, in over-een-stemiaing daarmee, Jaten hellen der treden
van dea throon. I);;i groap zal m iraaschen bergsteen worden uitgevoerd.
\Vij maken den lieer van Hove ons komplimcnt over dit nieuwe werk,
dat eene waardige weerga» levert voor zijn elegante welvcrzelde NUiè,
bestemd cvfr Ti-yiers nieuwen bouw. \Yij brengen hulde aan het
Gonieentebestuur, 't welk steeds blijk geeft te begrijpen, dat de mensch niet
alleen van brood jceiS, tsaar ook ecJiooubeid^Bai'UJijiefl ehpeft
l': Jas. A. Th,
UIT TAKIJS.
V.
De af^eloöpefl week bracht een weinig ijs ^ echt, hecscb ijs, en clak
is een waar genot voor den Parijs»,lien straatslijper, het genot van het
bijzondere, het ongewone, want koude winters zijn te Parijs een zeld
zaamheid. De Parijzenaar leeg'ooper mag dan ook gaarne met aekore
fierheid verklaren, dat het vriest.
Hij zou mot, pl-izier e.n pendant leveren met dien knpper uit de
proincio, dij eens verklaarde: v»ij hebben hit bij ons soms zóó koud, dat
de Thcrn-.ometr.r v,-ei 12' ouder nul staat. Dat 's al vrij wél voor zoo'n
kiehi stadje, vmcU ge nietV" Do straat^'ijper is op dit punt echt kleinsteedseh.
Als het maar even gevroren heeft, dan beproeft hii met d<. punt van
zijn wandelstok de sterkte van het ijs ;a tiet bassin der Tailerii-s, en keert
zich daarop tct zijn srouw cast een zegevierend: hé. hé! alsof hij zelf dat
ijs had gemaakt. Dan gaat hij des Zondags vasi caar het Boia da
Boulogne, even ernstig a'j geld het csn pelgrimstocht, om te zien, of men
daar reeds schaatsen rijdt.
Desnoods vervult reeds eea simpele glijbaan z:jc hart met vreugde en
hij koiat even voldaan to huis ais eens l'itus, wanneer deze zijn dag
niet verloren iwhtte. Onze vriend smaakte du? dezo week zoets en on
schuldige aandoeningen, welke hij sedert dea Jaatsten strengen winter
niet gekend had! Zij waren, helati?, kort van duur. laar hoe kort
dat genot ook was, het heel't hem toch opgevroolijkt en kracht gegeven,
om desnoods geduldig eea volgend jaar af te wachten.
De schaatsenrij'ers die Tantalusscn op het gebied van den ther
mometer zijn niet minder aangedaan geweest. Lu hun soort zijn hst
martelaars, ais n;en nagaat, dat zij minstens drie maanden in het jaar
doorbrengen met tegen hope aan te wanhopen. Wat hebben zij het
hoofd steeds vol van grootsche plannen, die utopisten! Fakkeloptochten
sledevaartcn bij electrisch licht, apotheose van den winter, alles wat
voorkomt in iiet slottooneel van een tooverballct...
Bonsi die akelige dooi komt m eens hun schoone plannen en drooaien
u-r.itoren... llad ik geen gelijk hen martelaars te noemen?
Daurentegja kunnen zij ook korte uree van genot beleven, welke
gewono stervelingen, niet kennen. De schaatsenrijder, die daar snel als da
vind, a! zwierend e." z^iiaucd in sierlijke goiveade beweging voortsnelt
tcu aanschouwe van een in verrukking ccbracht publiek, dat hem toe
juicht en bewondert, se zolder tegenspraak het gelukkigst wczea der
K'lijppincr.
Somtijds zelfs voert d< scüaats tet bcrüemdhcid. Onder het Keizerrijk
sprak rui;n een week lang van c:<:mand anders dan van een
suhtenswaardig v.-mkeibLdicndc. d:a aan dea keizedijken priua curam populo
les had gccr^ven iu cl c- edele kuust om ''op ijücra te loopcn". Zijn caaai
gin;? van mond tot nioad tot mond.
nu was teen bijii-» even beroemd «is hij nu totaal vergeten is. Si'J transit
gloria mundi'
- ..liekxtis! aiie roem es vjrmaardLeid leidt te Parijs het leven van n dag.
Dair i? b. v. die arme zaai van Frascati. Men zou een boekdeei kuur
ner. vullen met het afwisselend verhaal van haar bloei en verval.
Daar troonde eenmaal Slasard de Eerste, da komng der quadiille. Wat
vravea dat kostulijko avonden, dio van la elft Si c 'sscc, dia avant-deux
rcel accompagneui'.'.nt van kanonschoten en die- j:al >p géncral, waarbij
M'.isard i ai JiJseud eu blazend op de echoadeis zijner onderdanen werd
meegesleurd.
Op zekeren dag was hut met zijn roep gedaan. Ke^b e<nmaal had
Frascati, ais een speelhuis, het afgelegd, nu onderging htt bal hetzelfde lot.
Een magasin de nouveautés kwam er voor in de plaats. Aux villen du
Ft-cthCüEtoud op het weidsetie uithangbord te iez :n. Men kende toen
nocr r.iet die reusachtige caravansérais, welke zoo Jan ^zauierhaud op een
stad beginnen te gelijken. Het magnzijn de Villes de l rancc euhea \
toen al heel groot. Alles is betrekkelijk maar men vond hot m die dagea
merkwaardig genoeg om het en familie te gaas bekijken.
Hut magazijn werd opgeruimd en weder werd aan den dans, aan da
vroolijkheid en den lach de plaats gegund onder [d rcctio van Arban.
Maar list Franscue volk verliest steeds meer zijn daa.slust ea Arban.yer.