DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD 700R NEDERLAND. noerechen neemt tij de dorpelingen tegen zich in, en maakt zich gelaat door allerlei oipiandlgheden. . Dit vuurtje wordt aangestookt door Quilgars, den liberalen schoolmees ter van het derp. Weldra ia het geheele dorp tegen den pasfoor gekeerd, die buiten eer.ige vromo oudjas niemand heeft'dan Mlle Irma Dellafosse, die met hem sympathiseert. ftjj bezoekt haar eenige malen, doch de duivel fluistert hem verkeerds dingen ia bet oor, «a zijn liefde eerst bedeesd, wordt brutaal, heel bru taal «elfs. Onverwachts wordt alles ontdekt ??Het geheele dorp is in opschud ding en vol verontwaardiging. Da gemeenteraad zendt een schrijven aan den prefekt en de beide schul digen worden verplaatst. Om deze geschiedenis winden zich tal van andere heen, die juist geeien en met talent zyn weergegeven. Een der aardigste vindt men in het begin van het boek. Le Pure Hcunhourc, de bedelaar, heeft zich opgehangen; naar men vermoedt, crüdnt hij geen geld voor tabak kreeg. " Pincemaille en Julie, zijn .schoonzoon en zijn dochter, bij wie hij inwoonde, en dio allerellendigst voor den ouden man hebben gezorgd, vermoeden dat hij op den zolder geld heeft verborgen, en doorzoeken het afgedankte huisraad, dat daar ligt. Terwijl zij daavmsde druk bezig zijn, komen onverwacht Marcel 0/ean en zijn vrouw Ia Siraone, de andere dochter van don bedelaar. Deze vinden niemand in het benedenhuis, en daar zij boven hunne hoofden gestommel hooren, beginnen zij lont te ruiken, en stuiven de zoldertrap P- E°nöwoordenwisseling ontstaat La Sirnone verwijt haar schoonbroeder,^ dat hij het gevonden geld heimelijk heeft opgestoken. Pincemaille, die voor al zijn moeite met niets beloond is, laat zich niet onbe tuigd, en een hevige twist heeft bij het verschrompelde lyk van den vader plaats. Wat ik vooral in dit werk bewonder, is de studie, die Fevre-Desprez van het dorpsleven hebben gemaakt, men voelt dat hetgeen zij zeggen op wetenschap gegrond is. Uit de landschappen dio zij schilderen blijkt ook, dat zij fijngevoelige artisten zij a om daarvan slechts een voorbeeld te geven; hoo juist en met sc-ntiment is een besneeuwd dorp als volgt geteekend: II avait neigó toute la nuit, et Ie village s'emmitouflait frileusement d'nne oiute moussue comme d'une fourrure les maisons velucs tassées en onrs blanc, Ie clocher en bonnet de eoton, sous nn ciel enfariné, un petit vent piacé, soufflait sur les famées, qui iilaient des toits." Tegenover deze goede eigenschappen staan echter ook gebreken, en cle voornaamste is we], dat het werk niet ernstig is.?Zeer terecht heelt Maupassant dan ook onlangs gezegd, dat het boek den indruk maakt, van zeer jonge auteurs to zijn. Keeds da voorreda, waarin zij eenige bokkesprongen tegen de Revue des Deux Mondes en de Sorbonne maken, geeft daarvan het bewij?. Verscheidene scones zijn ook met onnoodigo brutaliteit behandeld, waar door do waarde 'van het bock als kunstwerk vermindert. Somwij'en clnrgasrcn ds schrijvers hunne typen te sterk, waardoor ze onwaar worden;'a's bv. Quü'navs zich een velocipede aanschaft, wordt hij een karikatuur. \\at in Autour d'un clocher ook hindert is ile gezochte, gewrongen taal, en het gebruik van onbekende vreemde woorden, hetgeen maakt, dat de zinnen dikwjjls duister zijn. Dit is te verwonderen, omdat do Heer Louis esprez in l'Evolution naturaliste" zoo sterk voor een duidelijke eenvoudige taal ijvert. Hij zegt daarover in da voorrede vaa bovengenoemd critisch werk: La Langue des deus conteura alsaciens (Erckmann-Chatrian) debarrassée de ses naïvetes voulues et de ses negligences, libre et large, simpla surtout, claire comma ces torrents des Vosges ou 3 on voit filer la truite entre deus eaux, sobrement colorée, mo sembla tres capable de donner l'hospitalitéu toutes les sensationa et u toutes les idees." Waarom deze woorden niet op zich zelf toegepast; bet onderwerp Jteeat er zich zoo uitstekend voor t In de laatste weken ia Autour d'un clocher in de fransche dagbladen druk besproken geworden. Da schrijvers zijn plotseling geen onbekenden meer, en hun werk heeft tal van lezers gevonden, Dit succes hebben zij te danken aan de justitie, die schrijver en uit gever wegens kwetsing der zeden tot gevangenisstraf heeft veroordeeld. Dat men door dit te doon een onhandigheid heeft begaan wordt bijna algemeen erkend; immers een groot aantal lieden, dio anders nooit naar Autour d'un clocher zouden hebben omgezien, lezen nu het boek, om de passages, die zooveel aanstoot hebben gegeven. De zedelijkheid wordt dus door een dergelijke veroordeeling niet beVoïuerd. Deze ainsneJe zou wellicht doen vermoeden, dat Autour d'un clocher een onzedelijk boek is. Ver van dat, het is een brutaal boek, hier en daar zelfs zoo brutaal als de werken der oude schrijvers, doch evenmin cmsedelijk als de romans der groote naturalisten. Wat onzeJalgk te noemen is, zijn die werken welke geschreven zijn met het kennelijke doel, om onkuische gedachten op te wekken. Men be hoeft slechts de verhalen van sommige fransche chroniqueurs te lezen, v, aar bepaalde viezigheden in een smakelijk kleed worden gestoken, om te weten, wat ik bedoel. De naturalisten doen dit nimmer; zij geven krachtige scènes en ruwe woorden, omdat zjj daartoe genoodaaakt sjju. Dit is ook het geval met Fevra Desprez, en ofschoon zij somwijlen, gedreven door hunne opvatting, te ver zijn gegaan, mag men niet van ben zeggen, dat zij gespeculeerd hebben op de zinnelijkheid der meiuchen. I Jan.'f5. .,. A. Cooplandt. JONAS Lie. De Eutland. Een zeeman»vertelling vertaald uit het Noordsca door F. J. Arntzenius. 's Gravenhage, A. Eössing. 1884. De lezer, die deze Noorsclie vertelling ter hand neemt, wordt dadelijk getroffen door een smal strookje papier aan de binnenzijde van den om slag vastgehecht en een zestal regels bevattende, die aldus luiden: De beroemde romanschrijver Jonas Lie, de dichter der zeelieden, ia in nog booger mate voor de Noorsche varensgasten wat Maryat voor da EngelBeha was, de lieveling van wie de zee bevaren. Juist tijdens mijn reis werd hem op Fromoën bij Arandal, waar hij een deel van den zomer had doorgebracht, herhaalde malen hulde gebracht door zeelieden." Eeisschotsen uit Noorwegen, door G. Honigh. Gids 1884." Voorzeker geen geringe reclame voor een uitgever, wanneer hij een boekwerk, door hem ter markt gebracht, met zulk een aanbeveling da wereld kan inzen den. Immers de naam vaa kaptein Maryat roept bij duizenden hollandsche lezers do aangenaamste herinneringen te voorschijn. En dan een zeemans vertelling! Ook dit is voor velen een aanbeveling in het land dat ondanks n door de zee groot is geworden n waar Janmaat zich nog altijd in een groote populariteit mag verheugen. Toch heeft dit voor den schrij ver zijne schaduwzijde. De verwachting wordt in hooga rnato gespannen en dus worden den auteur meer dan gewone eischen gesteld. Maar Jonas Lie is er de man naar om die verwachting niet teleur to stellen. Ik ge loof dat weinigen dit boek onvoldaan ter zijde zullsn leggen. Men ver wachte evenwel geen roman vol fijngesponnen intrigues, die aan het lezen die eigenaardige behoorlijkheid verleeuen, zonder welke voor velen een roman eigenlijk geen roman is. Het verhaal is boeiend., maar in een anderen, in den goeden zin. De schrijver weet de ware belangstelling te wekken voor de personen, die lig schetst. En toch zijn deze personen wat men gewoon is eenvoudige lieden te noemen, zonder de beschaafde vormen der voorname wereld, maar ook zonder do zonden, die de schijnbeschaving der hoogere standen maar te dikwijls aankleven, 't Is waar, ook in den kring van eenvoudige menschen, die in dit boek voor ons optreden is niemand volmaakt. Ik haast mij er bij ta voegen gelukkig! vant wij onvolmaakte stervelingen zouden hen dan niet begrijpen en allicht vervelend vinden. En vervelend zijn de door Jonas Lie geschetste zeelui zeker niet. De eigenaardige schoonheid van dit boek is jnist hierin gelegen, dat op de meest ongekunstelde en natuurlijke wijze het doen en laten beschreven wordt van een zeemansgezin. Maar dit geschiedt tevens met een fijnheid van karakterteekening, die elk der optredende individus tot een scherp geteekende persoonlijkheid maakt, een wezen op zich zelf, dat in hooge mate 's lezers belangstelling wekt en waard is. Er komen in dit boek zulke aardige, goed volgehouden typen voor. Daar hebt ga de eigenlijke hoofdpersoon, Juffrouw Een, die, wanneer ze als passagier een reis met de Rutlaud medernaakt en bij die gelegenheid in een storm bewijzen van groote kordaatheid geeft, bij den kaptein Kristenzen de gedaehto doet opkomen, dat zij hem een goede levensgezellin zijn zou. Vol bewondering heeft hij haar gedrag gadeslagen en hij drukt dit op zeemanswijze aldus uit: Vrouwen en versch vlesscb. dacht ik altijd dat flauw waren, maar gij zijfc een gezouten vrouw, Juffrouw Een!" Do persoon in kwestie wordt Madam Kristenzen, die voortaan alle reizen met de Eutland mederaaakt en daarbij bare eigene handelszaken drijft. Zij weet zich te doen gelden, zoodat aan boord van da Eutland dienen door het volk Echotsenderwijze genoemd wordt: varen met Madam Kristenzen. Intusschen, de tijd zou komen, dat al hare flinkheid en handigheid te kort zouden schieten om den wil van haar man voor den hare te doen buigen. 't Geldt de beroepskeuze van hun eenigst kind. Da jongen wil zeeman worden en zijne moeder tracht, na vele vergeefsche pogingen om hem van dit denkbeeld af te brengen, vader Kristeuzen over te halen om Ii3ia zijn zin ta geven. Maar nu treedt Kristenzen's vastheid van karakter soms in koppigheid ontaardende aan 't licht. Men moet zelf kaptein geweest zijn meent hij om 't drukkende der verantwoordelijkheid, welke in die betrekking op iemands schouders wordt gelegd, 1e kunnen beseffen. Vandaar dat zoovele kapteins heulen troost zoeken in dc-n drank om het knellende dier verantwoordelijkheid voor menschen en goederen te vergeten. Zijn zoon moet scheepsbouwmeester worden. K ij zet zijn wil door en Berend de zoon wordt naar Sbielda gezonden, De jongeu van zijn kant wil ook niet buigen en neemt in Engeland dienst als ma troos. Vader Kristenzen wordt woedend als de eersta brief van Berend niet uit Shields maar uit Gibraltar tot hem komt; hij wil niets meer hooren van den zoon, die nu voor hem zoo goed als dood is. Zoo gaan e? jaren voorbij! Er is verwijdering tusschen het echtpaar ontstaan. Kris tenzen vindt meer en meer zija ideaal in geld verdienen moeder Kristenzen moet haar leed verkroppen in stilte de brieven lezen van haar jongen, want de vader wil die brieven niet zien. Daar leest Kris. tensen uit de courant het bericht voor, dat de gele koorts te NieuwOrleana vele slachtoffers maakt ook op de schepen. Bij het hooren van dit bericht kan madam Kristenzen een kreet niet weerhouden, want zd>. weet dat Berend in die plaats is of onlangs geweest is. Maar nu is ook het ijs gebroken. Het denkbeeld dat zijn kind daar inden vreemde ziek ligt of misschien reeds gestorven is maakt Kristenzen week en een brief aan, Berend door moeder Kristenzen nu uit beider naam geschreven, meldt hem vaders vergiffenis. Gelukkig nog niet te laat. Berend is ?wij gebleven van de gevre-da ziekte en ala dit bericht op de Rutland komt, worden de aandoeningen Kristenzen ta sterk en barst hu in snikken uit. Dit was een vreemd geluid, want ook bij het weenen behoort routine." Berend keert terug, maar heeft genoeg van 't zeeleven en besluit scheeps bouwmeester te worden. Zoo is ook de ervaring in vier jaar