Historisch Archief 1877-1940
No. 398
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Van Dansaert heeft men liier een oud (reeds verouderd) stuk een
Kaartpartij; maar daarentegen een Incroyable van de beste qualiteit.
C. Jacque vindt men hier met eenige bosehgezichten met schapen, dia
niet alle de blaam van gemaaktheid (zr onwaarheid) kunnen miJoopen.
Voor wie van varkens houdt, of ook maar van de natuur, uitstekend
te-rug-gegeven, al zijn het varkens, is er hier een vijftal aan de trog, zoo
tintelend van ongehuicheld leven, dat een Hollander, die hart voor zijn
beesten hseft, al licht zeggen zal die magere dieren hebben nog wel
een vette toekomst.
N. l)iaz is hier met een goed zonnig gezicht in liet bosch van
Fontainebleau en met een schets (van de chasfc Susaiine), die men aan 4
spijterfjens in een atelier hangt, maar niet omlijst.
Van Munkacsy is er eene schilderij, getiteld Rust, van rijken, doch
gedempten toon, met een door het bladerdak schemerende verlichting. Van
alle gemaaktheid ia de beliehtiag der hand van de sprokkclaarster cict
yrij te pleiten.
Eaeyrnakers heeft een betrokken maneschijn, mot optocht van een
Priester, die da laatste sakrauienten aan een zieke brengt: een goed
stuk. Firrain Giravd heeft oen aardige gemankeerde partie de plütStr.
Ik kan niet al de 46 schilderijen noemen: maar Mose Bianchi heelt een
toonvol zittend bseldtjon, getiteld Sorcière; Manoini een hemelwaards
blikkend kinderprofiel in halven dag zwaar vernist; Vital Luminais eene
levensgroote naakte blondine, Gawloise betiteld, die zich uitrekt!! Dit
neemt niet wech, dat het bovendeel des liehaams fraai van toon en be
handeling is; Pasiai heeft een fijn getoetste turksche markt... en zoo
zijn er nog een paar zaken, die ruimschoots de kennismaking verdienen.
Maar dat alles boezemt ons minder belangstelling in, dan dat we m
deza tan-toon-steüing te doen hebben met een proefneming om, niet te
ver buiten hot centrum der stad, eene dooiioopetide expozitie aan te
richten. De Heer L. 15. \Vertheim, man van smaak en kunstkennis, be
reis;! en belezen, wenss'at iets dergelijks to ondernemen. Hij wil een
blijvend middelpunt stallen voor het sarnentreffen van kunstenaars, lief
hebbers en kuustkoopjrs, en schijnt daaromtrent niet hcfc
Pauopticinnbestuur reeds tot liet lf"'.>;cu van ectiige grondslagen gekomen te ;;i\u.
Men zal dan echter, bij do ten-toon-stellingszaltn, tusschen bovenlichten
gevellicht te kiezen hebben. Ook schijut aan do plannen des Jleereu
'Werilu:hu li&t uitschrijven van belangrijke kunstwedstrijden niet vreemd
te zijn. Hij heeft onae goeds wenscheu voor zijn wchhgen rccO.
Feb. A, Th.
UHEDEROO FEEST.
Aan de mecledeolmgcn de Brederoo Comwisik ontlccncn w;j hel volgende ;
De werkzaamheden ilnr (.o ram i .<:??: I e tot voorbereiding c.'jr hcvdun?; nfjvan
dea driehondersten verjaardag van Erecderoo's geboorte, IJ Maart 1585,
zijn thans zoo ver gevorderd dat een overzicht k;in worden gegeven van
de verkregen uitkomsten en van de nog in bewerking zijnde plannen.
Aan het huishoudelijk coiviitó is da regeling van het fcoit eii do zon;
over da geWeu opgedragen. Zij stolt voor de herdenking in t \ve-j deeloa
te splitsen: ia een muldac'jlijcojukomst en een martijd, Ciiiu cou
Een rede van oa voorzitter, or. Jan ten Bïiak, een muzïckuitvoeïi?
en eenige voordrachten maken het, grogramma uit van dea middag. Do
vertooning in den schouwburg wordt natuurlijk gc-koaen uit Lrc'Ueroo'.j
dramatische werken.
Den suhouwburgavond door het, huishoudelijk comitébedoeld, wensehi
de commissie voor de voordrachten te besteden aan de vcrtoonin? van
een van Brederco's workon, dut daartoo l:ct meest geschikt zal M ij kou.
Zij heeft zich gewend tot den luuul van Beheer der Kou. Ver. liet
Tsederl. Tooneel, en de toezegging ontvangen over tien St'Ui3-SelicuY:ï:iir
te ir. ogen befscliilsken. Tevens heeft de P.aad van BeLeer ivar ;?omr.cL;;:- 1
zoodaniffo leden der Arnstcuuimsche Afdeuïmg van licar goïolsc.'ïi.i.p l -?.?'
medewerking uit to noodigei;, als de commissie zou behoeven voor do
veriooning en door tl e Verccniging zouden kunnen gemist worden,
De commissie meent door da houschheid van het Ncderliuulscli Tooneel
het welslagen van hare pogingen reeds ten deelo verzekerd te zien; en
de hckwaamheid en kunstliefde der artisten aolit zij een voldoendoa waar
borg voor het overige.
Isog behoort tot den werkkring dezer commteie de keuze van gedich
ten en fragmenten, geschikt om voorgedragen t. a worden op do
uiiddaglüjeonkomst.
In nauw verband met dezen arbeid sfaf.n do vorr'rlitirgen
doreorn:iiir:sie voor de muziek. Zij wenscht dos middag.? GÜL'O ^aüoruifvocri'.irj te gevon.
'Alsdan zauJeu ten gehoore worden gebracht: cénbte.'jjmigc; liederoa vau
Brederoo en vier- tt' vyfstcmmiga madrigalen \nn Sehuyt, tut
ueusciiden tijd.
In de tussehenbedriivcn der tooneelvoorstellinj» denkt de commissie
oudNederlandscho danswijzen en een werk uifc dien tijd te doen geven. Iiij
eenige leerlingen van het Conservatorium vindt de commissie evenals bij
de kunstenaars dio zij hoeft uitgenoodigd, de meest welwillende, mede
werking.
Men meent de tentoonstelling te moeten beperken tot bijdragen over
Zaken en personen, die rechtstreeks met Breeueroo in betrekkin'* staan.
De commissie voor het gedonkteeken heelt .yemceud a!s beginsel to
jnoeten vasthouden, dat het te stichten monument van bescheiden aard
zal dienen te zijn. Alleen dan meent zij dat er mogelijkheid zou b. staan
van uitvoering. Zij heeft verder verschillende plannen en denkbeelden iii
overweging genomen, maar is nog tot geen besluit geraakt.
De heeren Gebr, Binger belasten zich met de taak de volledige workeu
van Brederoo in het lieht te geven. Ds heeren prol'. Moltzer te Uitrecht.
dr. Kalft, dr. Kollewijn alhier en Unger te Rotterdam, verdeeleu onder
den arbeid er woordverklaring, tijdkundigo echikking
afdruk van den tekst. Mr. N. de RoeAar staat hen bij met zijne uitge
breide kennis vad het oud- Amsterdam, historisch, maatschappelijk en
topographisch. Prof, ten Brink neemt de inleiding en ietttfrkunc'ige toelich
ting waar.
INDRUK DEK BEURSPLASNEN.
Om dio 200 boursnlannen te kunnen beoordeelen lo Kaar de eiseliea
v.in het wedblrij'lprjgramnia; 2o naar do achtiii", v.a'-U'inec de ontwerpers
do zaak behandeld hebben; 3o naar hetgeen n:en, met liet oog op onze
architectonische antecedenten en lokale toestanden (buiten het programma
om), zoii mogen wenschen; 4o 'naar de beteekenis, die deze groote weclstrijd
heeft voor do waardeering der architektonischo schc-'viirigskracht onzer
dagen, zou men aan o maanden dagelijkschen arbeid Liet tu veel hebben.
Ik zeg niet, dat gén oordeel 'beter zou zijn, dan een oordeel van het
standpunt dier vier maatstaven; maar ik veroorloof mij me zeer gelukkig
te voelan nu genoemde o maanden E ij ontbraken, mij geen oordeel te
moeten onderstaan.
In dit Weekblad wensch ik echter to konstatecrenrdaf, ten-gevolge van
dezen, onclsr waardige bepalingen uitgeschreven wedstrijd, eene beoefening
van onzo hollandscha bouwkunst van 1600 heeft plaatsgehad in verschil
lende landen van Europa, gelijk baar nog nooit is te-beurt-gevallen. Deze
wedstrijd is een groote stap voorwaards om onzo bouwmeesters van de
eerste helft der XVIIe Eeuw te doen waardeeren, met evan veel rechtvaardig
heid, als in de vereering onzer schilders van dat tijdvak uitkomt. In de
meerderheid der plannen was het streven zichtbaar om ons schoenen naar
voeten te geven. Do meerderheid der plannen zou niet geweest ziju
v/at zij was, indien dez3 beurs op het zelfde terrein in Napels of in
I'atersburg of in Londen had moetea gebouwd v/orden.
Da.t is oen groots stap voonvr.ards.
Daar EMU er we', die tht euvel duiden; dio hei veel mooyor vinden, als
m J n door do hoela be'cliaafdo v/acreld ecu taal sproekt; die niet alleen, bij
deze gelegenheid, hot paleis op don C.un als pretest togen de
architektuur van l'J20 in bescherming hebben genomen; maar dio zelfs do beurs
van Zochor nog zoo kwaad niet vinden. God gave, dat hunne ingeno
menheid mot liet werk van Van Campcn en Quellijn zóó ver ging, dut
ze moer deden dan artikelrjans ia wcekblaadtjens te schrijven, en dat zo
do voortduring van het Stadhuia-paleis-schandaal door krachtig, eenstem
mig, veelzijdig verzet onmogelijk maakten.
liet bezwaar is gerezen, dat de elcrlijke huisgevels van 1020?30 min
geschikt ziju om oj> grooto schiial te worden uitgevoü!\l. Dit bezwaar
komt mij ni> t zeer gegrond voor. De IIoll. gelijk c'.ku Ileuaissr.üce is ecu
Chi'c.iil ('t Cii.i't <jrtc. Bij de antioko kunst woi'ilt ue afsuctiaijsstandaart
niet zoo ze-.r in da menichougostallu ge^o;l;t, geljk bij Je gothiek. Di<3
kunst Ijcoit haar fjv.jnredi.f.'heiih3ttLel iu i.i,:ii-;n;lva. l)c vc^gï-ootinr' h.M'er
welen L> hut trovolg eüiiür ocnvoudigo vcr:nciK2vuUÜL;inc:, uict van lüdou,
vnaar van maten, van getallen. Daarom trdool' ik niot, dnt bijv. do zeer
Oj-'gèuu.'i'litc govoL'j van het Woeaer p'an op het Damrak mirstaai'
zouden. To minder wijl do punt uu vau vi;rgi-ljki;]g ir.3t burger huizen
ze'az-nner zijn.
liet dout l-.ct h'ivto gcc:l,op(c' mo,rkc!i;dat de; IIoHa'.v.T^li'j liQi'.wr.icestors
in d'jzen wed^ti'i;:! een uitaotGë'l ii,::u;r inuk;::;.
Vcrraf-.end z-.d IK:*, i]u, i:^t V/LÜI-J beur;;, \;',?.r: 'er phinhc, wij
UIT BELGIÜU
\ i
r l
A, Th.
Euail. (1)
'"Mi. d:o
r * l i i | f l "i ' eu o;a
i i i n 11 ( \ (\iluci
arIjü'J voov 't p'.iML'k t,u brengcü; door dio oi'i zi"li EO'VCU ten toon te
rfcl!c!ii. Jacht en ongpclull ziet nicu diin ook te.'.;en\voord'g de werken
d1'er jongere Kcliiltiors aan, die to vergeefs zich zieken ilicis maken dut
dooi- de sii^held en plot^elhkheid vau toets de waru weg tot de
grooth'id in de kunst meet gezocht worden.
Grootheid? -lap; men d:.it woord bij deze gelegenheid wel noemen?
Is het genoeg tu trachten de grilligste natuurefl'acten ts betrappen, en
door wc-'ke mi'lLL.-1'jn ook, y.ó'i op hcfc doek te 1)rc'i:gcn, dut zij op eenige
nic'"."-; al^hi:;il ihi';;o';o seïiijin.'ii weer to povcn, wat, do kiiüslcnaar
iif:cff. '~.'.i 't oo^ gehuil? D.it ;u 13 en c'ii'd v;;-.;n\lo htlbca.. dc'-h nidcrdiad
li:;:-i't h B t s!;;;;hvs verdienste; vr.n dea tfi'CC'l'jn &IY.J,.
!'-c liü.-tuurjer v;ui do I\'d''.ï/.tiiüii, ari^liniic. coemt lirt een speetacle
pvrsouüliouö'ïiUit ,.:ldt i u <i;'K3 tüia.1 liatelijkc naijvor en vordoeldlieid
(<l>.siïii)?.s d Kom?:'!Hints ItUÏnLiia^) zijn uitgesloten, en dat in den Essor
ua eeno kuustcna-ir den anderen niet zoekt te overvleugelen, want de
cjcrijpto EebilJerijeïi (Itiulcmtx mïtrts en do grillen (caprices) van een
oogunblik ze A hij, v/orden luor op aezcii'iie lijn geplaatst!
J.Ist andere woorden: Men vindt Uier rijp en groen (Krant und RH'
ben) door eikaCir. Dat wordt ecu oiHzaggclijli voordeal genoemd! Mis
schien, door do jonge kunstenaars, mu;tr zeker door 't publiek, dat zich
oflaerrichteu wil, niet. DU lozer Lc-nnuwo aicb dat, op de laaiste
tentoonstelling alhior, ve'o honderden sclulüurijüu, dio ver beneden het
middeln3i'i'igo stonden, verdsn afgewezen, CD do bezoeker der kunstzalen toch
HOC; moeito had aondar muscuinsko'jits zich door ue overblijvende
veertienhonderd kunstv/erkon heen te worstelen. Dat somtijds do Camaraderic
de afwijzing van een of ander doek besliste, a;;l wel voorgekomen zijn,
maar oen grootcr kw.iad is het oen reeks crJlon op te nomen, daa
iemands werk een halven graad te laag to schatten.
Willen nu de jonge kunstenaars prendrs ISEssor, <lcn teugel vieren
of zich in een kleinen pbalanx van Les viiigiistcs vcreenigen, OJH te
traclitca tea minste elkander te huldigen, wij iicbbeii niets daareategenr.