DE AMSTERDAMMER. WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. y - ^ n y i\0. o J O Wat ik O nu vertel, gebeurde eergisteren op een gala-diner bij de ba rones de M.... Pailleron behoorde ook tot de gasten. Men dient aan: D« gravin de X.... Verschijnt een reeds vrij bejaarde dame, buitensporig gedecolleteerd, on danks bare schrikbarende magerheid. Een dof gasten, wiens aandacht gelukkig geheel en aj jn inslag was gn« nomen door. het schitterend toilet der nieuw aangekomene, fluistert l'aiiferon in bet oor. ?» Wat een prachtig toilette de recept-ion! GS bedoelt, antwoordt Paillerou, toilette de déceptton, niet waar? A. B. LA SOCIÉTÉDE VIENNE. Verleden jaar verschenen in de Nouvelle Ecsuc schetsen uit La Sociétéde Bcrlin door een zich noemenden graaf Paul Vasili. Zij trokken bijzonder de belangstelling, en maakten een opgang, dien men te Berlijn een schandaal-succes noemde. Hetgeen voor het buiten land slechts eene reeks van vrijmoedige opmerkingen, niet eens al te pikante onthullingen omtrent de meest op den voorgrond tredende per sonen van het Duitsche hof schenen, maakte aldaar waar men in de om geving der geheiligde persoonlijkheden, hen steeds niet den nimbus der vereering omhuld zag, den indruk van heiligschennis. De schrijver, oi' Schrijfster» want de stijl verried blijkbaar eene vrouwenhand, moest uitmuntend op de hoogte, eenigszins boosaardig, maar een persoon vol tact en voorzichtigheid zijn; dit bleek vooral toen alle pogingen, om haar te ontdekken, vruchteloos bleven. Men noemde een tijdlang Julietto Lamber, Mad. Edmond Adam, de redactrice der Nouvelle Revue zelf als de schrijfster, later graaf de Saint-Vallier, de Fransche gezant, vervol gens eene zuster van den schrijver Guy de Maupassant, welke dame gouvernante bij eene der vorstelijke gezinnen te Berlijn geweest was. Dit alles werd echter met meer of minder grond tegengesproken. Thans bevatte de Nouvelle Revue, en dit doet den exploitatiegeest van hare directie eer aan, juist in haar laatste nummer van 18S1-, op 15 December, het eerste eener reeks van artikelen, welke La Sociétéde Vicnnc zullen behandelen. Graaf Paul Vasili schrijft, dat hij, in zijne eeir/ama retraite nog eenige herinneringen wil verzamelen, welke, daar hij steeds in correspondentie blijft met zija oude vrienden in de verschillende hoof Jeteden, niet ver ten achter zullen zijn bij de physionomie der hoven o>! dit Oogenblik. Hij is van plan geheel Europa op deze wijze aftehanclelen. Hij begint echter met te verklaren, dat hij van "Weenen minder oiulougends zal ?vertellen dan van Berlijn. Zijn eerste brief is dan ook wel minder belangrijk dan de Berlijnsche. Vasili houdt van Oostenrijk, bijzonder van Weenen. De stad is groot", schrijft hij, met brecde str.iten en pleinen, open voor licht en zonneschijn, nimmer somber. Do blauwe Donau te Weenen is hij inderdaad blauw,?doorstroomt haar en wekt er soms een Oosterschen adem. Het eenige wat er vreemd en zwaar is, is de nieuwere architectuur naar Duitsch model; maar wia zich troosten wil, heeft de Stephankirche met haar gipures van ongewitten steen, waar de eeuwen wonderbare licht- en schaduw-effccten'oi hebben aangebracht." x De Weener vrouwen zijn schoon en lieftallig tegelijk. Als Li de hoofd steden waar men veel werk van haar maakt, zijn ook hier niet alle oven ongenaakbaar. Ik zal hun slechts n ding verwijten; haar taille is to dun. Ik vind voor deze voorliefde voor een wespentaille bij ue Wee ner vrouwen geen andere verklaring, dan den wenseh om zich van do Oostersche vrouwen te onderscheiden. De toon der vrouwen van de hooge kringen te Weenen is volmaakt, wat elegante manieren, smaak volle toiletten en geestige conversatie betreft. In dit opzicht hebben zij niets met de vrouwen uit de hoogste Berlijnsche kringen gemeen, behalve wanneer zij van Duitschen oorsprong zijn." Graaf Panl Vasili vindt de Oostenrijksche diplomaten wat zwaar on de hand, en vervolgt: In Oostenrijk bezit men vereenigd, de gebreken van het Oosten eu van bet Westen. Wanneer de deugden in de mode zijn, is de Weener we reld de eerste van Europa in goede eigenschappen; waaneer het ds fceurt is der gebreken, zijn zij daar dubbel te vinden." Alate Berlijn begint Paul Vasili te Weenen met de Keizerlijke f?,'!* ,,4) heeft niets van de burgclijke monarchieën. Zij is olvmw-cli vaa kern, en heeft geen vermenging met do aristocratie. Deze laatste neemt bij gelegenheden haar rang, haar plaats in bij de bolleesten, maar in de intimiteit der keizerlijke familie wordt, zij niet toegelaten" De keizer is tegenover de hovelingen evenals tegenover den meest ccrZi^'l^AT* bePSaIt Zidl t0t Zijn°famiïie' z«n ««spanning is de jwhfc Als plichten vervult hij nauwgezet zijn re«reerin4daden Staat te,5 uur op, onderteekent stukken, leest een overzicht d? dS men lederen morgen voor hem gereed maakt, ontbijt aan 2ija sehriift'afel, leeft zeer matig, gaat vroeg naar bed. De Weeners zouden wel willen dat hij meer feesten gaf. Hij is zeer gezond, kalm van humeur, eoedi* Si Tg rï,een T0"1' dat 1Üj naar meübewceit' tot graaf Andrassy zeide, bewijst^ dit. Ik was zeer blijde, dat niet al degenen, die ter dood veroordeeld Z«n wegens hoogverraad jegens mij geëxecuteerd zijn, ik zon en dan met later tot mijn eerste ministers hebben kunnen maken J? « 6t dCT keizeHn aal ons Amsterdammers interesseren. ,De scnoone Beiersche prinses, die op romaneske wijze, keizerin van Oo.'fennjK werd, heeft, vóór haar huwelijk, gelijk de gelukkige volkeren, geen gebeden* meer gehad.» De Hongaarsche adel aanbidt de schoone Koningin die eenmaal in Hongaarsch kostuum voor hen verscheen en zich de moeite gaf, de taal van Aspad voor hen te leeren. In Oostenrük Weven het democratische volk eu de keizerin elkander vreemd. Men kent haar te \Veenen nauwelijks. Zelfs nan de twee groote godsdienstige feeslen, at uer Opstanding en den II. Saeramentadag, als de keise.-in met ai -de hofdames, allen gevolgd door pa,res die hare sleepen drogen te voet de processie zou moeten vo!.7cn, ontrrekf. sij s-ich door plotsolinr-e ongestel-iheden of een noodzakelijk verujijl1 buittaulnnds. Met politiek houdt zij zich niet bezig; in hanr palois en haar gezin daarentegen regelt en regeert zij alles; de keizer laat haar hierin een oubcperkte onafhankelijlvheid. Omtrent de Keizerin als paardrijdstor zec;t graaf Vasili dat zij Elisa Loisst jnloci-sch zou makon. Hr.av gezondheid is zeer goed, maar zij hecht aan do homoeopathio en aan do massage. Haar wrijfdoktcr in Weenen was de Icavalerie-jreneraal Fratricsevics, kapitein der Hongaarsche garde. Zij raadpleegt, aldaar geen massage-doctoren van beroep: ,,Ik wil dea goeden dokter aicyerkofer geen verdriet doen," zegt zij, hij heeft de kinderen zoo goed verzorgd toen zij nog klein waren, en hij is een over tuigd allopaath." Aartshertog Sudolf is voorloopig de lieveling van het hof en het volk. Hij is een schrijver vau talent, zijn reisboeken zijn goed geschreven, friseh en vol ernstige opmerkingen. Hij zoekt het gezelschap van geleerden en geletterden en zij zijn oprecht met hem ingenomen; hij is geestig en welwillend Zijn eerste opvoeding was toevertrouwd aan eeneraal Gondrecourt, een nnv militair van dt-u ouden stempel; de aartshertog heeft uit dien tijd e»n grondige kennis, maar ook een grooten af keer van het militarisme Behou den. Zijn tvvetdögouverneur was graaf Charles de Bombellcs, wiens^vader een fransch nihjrc, de gouverneur des keizers geweest is. Hij is uihnim* tend causeiir en goud musicus, en wist don prins beide gaven medetedeelen. Zijn vrouw Steph.iine, de dochter van den Koning van België, wordt zeer geroemd. Zij is mooi, vriendelijk, frisch, jong on bevallig en hoeft, aller harten weten te winnen. Zij houdt veel van kinderen en wordt dooi de bevolking van Weenen zeer geroemd. Zij is een uitmuntend mmidenm.; welk talent do aartshertog Euuolph, toen er van het huwelijk sprake was' zeer wist te waardeereu. j Onder de zes-en-zestig aartshertogen en nnrrshort.offiniien is, na deze tien, de belangrijkste persoonlijkheid aartshertog Johan. Hij stelt de oppositie Vüor. Hij is van deu Toskaanschen tak; de jongste van vier gebroederen. Hij is geestig, soms scherp, en niet Keiden revolutionair, tot groote ergernis der familie en vau het hof. Hij verkondigt omtrent vrij heid en gelijkheid soms meeningen, die den omstanders do haren ii; berge doen rijzen. Deze aartshertog Johan is de schrijver der bcken/!o brochure tegen het Pruisisch militarisme, voornamelijk tegen de hoohldirectie der Oosten:ijkscho artillerie gericht, tot welke hij behoort. Zij deed hem verbannen naar een sarnizoensplaats in de provincie. Ka zij?e vergiffenis hield hij. in een militaire club te Weenen, een voordracht evade oplciditi.r; van den Oosicnrijksclien soldaat, in denzelfden geest. Deze denkbedden lokten don erfprius tot een bestrijding in een der militair ca de polemiek tusscheu de twee neven werd met veel , -, gevolgd. Anrfehevtog Jonnn oefende zich ook iu andere genres. Hij schreef een ballet voor de K( herlijlce opera to Weenoi:.; do fiimilia zal wel zorgen (iat ast n i -t op lie.t répertoire biyft. Hij werkte met mediums en bc:o'a:deerde het spiritisme; aartshertog ladolf nam op zich, de mediums f e ontmaskeren t n niet succes. 3L-n vermaakt aieh te Weenen r,u met de;:; n strijd tu=schcn da f.veo Ilaiisburgs, en de bevolking der hoofdstad v;iMt, ondanks haro svinj:;\chiövoor den Kroonprins, ook oan aartphcrtoij Jol!."'??? n een zekere belangstelling, die zijn woelig en revolutionair lwri.ikfc.i- ;,' i-, wettigt IMen weet toch niet v.T.t Oostenrijk nog van rJin moderne a'.:.veohfiügcu ta \vachl;:n Ii-;ft, of hij wavïclaav zal word02, of Dcm <^-S chotte, oi' oi) de toekomst vau Oostenrijk ctuigcu iuvlooJ aal kunuer. i;itcefcncn. L E T T E R K ;\T D E. Ar M Vlaanderen, door Teirlinck-Stijns. 2 dln. Koesclare, De Seyn Verhougstraete, 1881. Weinig partijen ter \vcroul misschien, wier toekomst zco zorgwekkend is nis die der YiamnKho liberalen. Ai", Vlamin^on strovend naar do er kenning van huuiie tar.l, st.aau zij re^e:;over 1. ..nïeidduixcnden hunner meest ontmkkfjldo landgjnooton, v/e'lie die tn::l minachten; en bij dio lioiulerddaiaeuilcu fluiten :-icu honuerildui/ïendon aan, u ie of volkomr-.i onlekcnd zijn niet het Vlatiiasch. ui zicli der taal schamen, die zij iu hunne jeugd hebben gesproken. Toch is lint een zeer groot gedeelte van Bc!«i;;, waarin het Vkamsch de landtaal is; maar het volk, dat die taal spreekt is clericaal en staat a's zoodanig geheel onder den invloed der geestelijkheid. Die geestelijk heid is de felle vijand der vrijzinnigen en zoodoende staat de kleins kudde der Vlaamscae liberalen nagenoeg alleen. De taal scheidt hen van hunne Franschspreke^de geestverwanten, terwijl de geestelijkheid staat tusschen hen en het Vbamsche volk. Wat zal de toekomst voor Vlaanderen brengen? Zegc-visrt het libera lisme, dan loopt de taal gevaar van te worden aangezien voor een dialect, dat weinig reden heeft vau bestaan; wordt daarentegen do tan.1 gered dan kan dit alleen geschieden door de hulp van liet zegevierende clericalisiïio. Arm Vlaanderen! Iu bovenstaande regelen meen ik den grondtoon te hebban aangesla gen, dio klinkt door het, .jongste werk der Hecren Toirlinck en Stijns. Voornamelijk hebben de schrijvers zich beziggehouden met den jammerlijken invloed van het ciericalisme, zoowel op ontwikkeling, als op ma&tschappelijk, huiselijk en persoonlijk geluk. Everaart Vanderlaan, een flinke, eerlijke jon?en, is de zoon van ecu smid, die vroeger betere dagen gekend heeft. Door allerlei omstandig heden is do oude Vanderlaan in do macht geraakt van zijn schoonbroadcr Veyt, die den nijveren handwerksman zooveel mogelijk uitzuigt. Everaart's moeder, vroeger een degelïjko vrouw, is onder den invloec' gekomen van oen nieuwen oiiderpaatoor". Zij houdt zich nu nog slecht. voor zooverre het strikt noodzakelijk is, bezig met aardsche zaken e t gaat voor het overige op ia dsn godsdienst e» diens verkondigers. Voorn!