Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKLLAD VOOR .NE DERL AN D.
No. 389
In Spanje hadden, behalve nieuwe airdschokken en regenvlagen
ook manifestaties plaats. Te Madrid werden herhaaldelijk vreed
zame manifestaties va» werklieden zonder werk op touw gezet.
Een dezer, die een adres f»an den Koning naar het paleis wilde
brengen, kreeg onderweg onaangenaamheden met do politie, zoodat
steen worpen en arrestaties volgden. IYJII groote agitatie keerscht
nog iu de zuidelijke provinciën, zij wordt vergeleken rnet de be
weging welke hei vorig jaar het geheime genootschap der «Zwarte
Hand veroorzaakte.
*
Iu de Ilongaarscho kamer van afgevaardigden zijn de debatten
voor de voorgestelde hervorming van het Hoogerhuis
(Magnalenlafei) begonnen. De broeder vaa den minister-president opende
de discussie met eene redevoering, welke een pleidooi was ten
gunste van het voorstel en nagenoeg alles compileerde wat vóór
de hervorming van verschillende zijden is ingebracht geworden.
Het standpunt der oppositie nam de heer Szilagyi in, die tot
vorming van het nieuwe Hoogerhuis het beginsel van verkiezing
gedeeltelijk toegepast wil zien. Hij wenscht eens wijziging in het
voorstel der commissie, en wel zoo, dat het aantal benoemde leden
van het Hoogerhuis tot dertig zal worden teruggebracht, en dat
in het. Iloogerhuis zullen worden toegelaten afgevaardigden der
grootere steden met een mandaat van acht jaren en zonder recht
op vergoeding van reis- en verblijfkosten.
De strijd in het llongaarsche huis van afgevaardigden zal voor
namelijk betrekking hebben op de quaestie van het beginsel van
verkiesing, voor de samenstelling van het Hoogerhuis.
De jBriiisk Norlh Borneo Company heeft weder 4000 vierkante
Engelsche mijlen grondgebied van den sultan van Broenai overgenomen.
Toen we bij eeu vorige gelegenheid op 't gevaar van dit vereenigd bezit
in onzan Indischen Archipel wezen, is gebleken dat onze regeering onmach
tig ia deze Engelsche vestiging op grond van vroegere tractaten te
verijdelen.
Maar dat wij, bij de ontzaglijke uitbreiding dezer onderneming" stil
zouden moeten blijven toezien, zal toch wel niemand beweren.
Het wordt o. i. hoog tijd, dat de juiste grens tusschen ons en 't Engelsch"
gebisd worde vastgesteld. Daarmee is het govaar wel tiiet verdwenen,
doch ten minste zijn dan oaze rechten op nieuw erkend. We hopen dat
de Tweede Kanier dit gewichtig onderwerp niet uit 't oog zal verliezen.
ONZE BLADEN.
De Standaard verloochende ook deze week niet hare slagvaardigheid.
Zij betoogde tegenover mr. Brooshooft's artikel in ons Dagblad, in een
tweede artikel, dat, ter wille van betere partijverdeeliag op het gebied
der sociale quaestie, de schoolquaestie niet moet worden ter zijde gezet.
Dit zou leiden tot materialiseering van het openbaar leven.
Tegenover De Tijd, die de stelliug had verdedigd dat verlaging van den
census geen enkel der principeele bezwaren van De Standaard tegen de
samenstelling der Kamer zou doen vervallen, stelde De Standaard de
andere stelling, dat eene Kamer wier legaal karakter haar zoo groote
macht over eigen samenstelling geeft, in het gebruik dier macht zeer
consciëntieus moet te werk gaan.
In eene beschouwing over de verhouding van Indo-Germanen en Se
mieten vergeleek Du Standaard de laatsteu bij een oliebolletje tusschen
de waterdroppelen. Wel saam, maar onvermengd." Do gelijkheid voor
de'vwet van beide categoriGn der burgers scheen aan Siet
auti-revoluti-i 'onapire blad pure fictie too, wegens de onveranderlijkheid der Joodsuhe
( '- bevolking.
Iu een entrefilet beweerde De Standaard, dat er geene meerderheid in
liet Parlement bestaat, en dat in dit opzicht de liberalen nog in den bosten
toestand verkeeren. De tot bewijs aangevoerde cijfers noemden de deden
der reactionnaire partijen afzonderlijk eu vermeldden ook de verhouding
in ds Eerste Kamer.
En eindelijk vond ia De Standaard een dispuut plaats tusschen de
de heeren Hoeaiaker eii Westhofi' over de houding van deze in zijn open
baar gesprek met don heer Douiela Nieuwenhuis, een dispuut welks toon
van warmte der twistende, partijen getuigde.
Voor de sociale quaestie vond de Noordbrabanler een middel tot
oploseing in de Christelijke liefde, terwijl het Haagsehe Danblad in een inl.
dend artikel uitzicht gaf op een stelsel, waardoor het proletariaat z ja
worden gedood.
Het tractaat met Duitscliland betreffende den letterkundigen eigendom
werd in af keurenden zin ! door hït Vaderland besproken, goedkeurend
daarentegen door de Midd. Ct., da heer Minkman iu het Nbl. voor den
Boekhandel en ar. Brooshooffc iu een ingezoudeu stuk, door ons Dagblad
opgenomen.
Overigens sprak de Artili. Ct. over .Grondwetsherziening, nadruk leg
gende op de noodzakelijkheid om art. 194 te behandelen. Het Handels
blad drong aan op invoering vnn het wetiioak van strafrecht; De Tijd
gaf te kennen dat liet goed is, dat de professoren aan onze universiteiten
geen Volendammer visschers zijn, zoorlat zs niet bekeurd worden wegens
het veronachtzamen der tucht onder studenten. Hetzclfda blad maakte
eeaigc kantteekeuiDgeüop de begroeting van Binnciilandtche Zaupu.
De zaak van den vrijhandel werd, naar aanleiding van den aandrang
des landbouws in meer dan eene provincie op bescherming warm verde
digd in twee opstellen, opgenomen in het Maandblad van de Hollaiiidr
se/;e Maatschappij- van Landbouw.
Ons DayUad zette in eeue reeks artikelen de taak uiteen, die
naar zijn oordeel de liberale minderheid in de Kamer te verrichten
staat.
WARME KADETJES.
Een Zaterdag-avond Praatje.
LXVII.
Eindelijk en ten laatste zag ik dat de opvoering vaa ..Mariacae'*
bepaald zoude doorgaan. Herhaaldelijk was het stuk uitgesteld en ik had
daardoor hetzelfde gevoel gekregen dat wijlen Tantalas moet bezield heb
ben als hij, in cle verleidelijkste beetjes willende happen, die voor zijn
keus hingen, ze eensklaps omhoog zag vliegen.
Dan ook had ik veel goeds over het stuk hooren spreken en mijn bsrt
popelde van verwachting toen ik, jongstleden Zaterdag, met Jan den
Schouwburg op het Leidschoplein binnentrad.
Ik had Jan namelijk voor deze extra-gelegenheid laten overkomen; us
jongen past zoo goed op dat ik hem eens een pretje wil gunnen en ik
meende dat het zien vaa een leerrijk en degelijk stuk niet anders dan
goed voor hem kon zijn.
Welhaast zaten wij kalm iu de stalles en luisterden naar hst orkest
dat Uu bist vcrrückt, mein Kind" speelde, 't geen ik eene vreeasde
ouverture voor een meesterstuk als Marianue" vond. maar ik zeids maar
niets omdat ik bang was weder met een criticus iu aanraking te komen.
Dat zitten in de stalles, :t zij in liet voorbijgaan gezegd, is een gewel
dig dure liefhebberij en 't doet mij leed dat mijn professoraat, waarop ik
zaer trotsch ben, mij op zooveel onkosten jaagt; wat zal ik er echt er aan
doen, ik kan toch als man reet zulk een eeretitel nret onder het plebs
gaan zitten.
Vader", [sprak Jan na het vierde tafereel, toen wij in het foyer vaa
onze aandoeningen trachtten te bekomen, dat is rui weder eens een mooi
en on.derwct.sch geed stuk."
r, J a, Jan," antwoordde ik, ..het zit in elkander als knapkoek en het
marcheert als een bataljon schutters op een warmen Augustus-avonr!;
weet je echter wat ik niet goed begrijp : die mijnheer Güntber, die ds
hoofdpersoon van het stuk is, heet een ongelooflijk geniaal mensch te
zijn, maar ik heb nog niets van zijne genialiteit gemerkt."
..Maar pa," zeide mijn zoon, begrijpt U dan cle bedoeling van den
schrijver niet'/'
S!een, jongen, telkens als die Günther opkomt is hij min of meer
geSchikt voor de vijftig cents bazar, en,...
Daar zit cm juist ds kneep", jubelde Jan ..do schrijver heeft op dere
wijze geredeneerd: men zegt algemeen hoe grooter geest hoe grccter
beest en 't omgekeerde zal dus ook wel waar zijn! Laat ik nu het puUiek
een groot beest zien dan weet het van zelf dat het met een genie heeft
te maken."
..Jau", zeide ik, en mijn vadcrhart klopte luider vaa trots, ..jo bent
een slimme jongen; ga zoo voort mijn zoon, wellicht dat er dan eenmaal
ook meesterstukken van jou op de planken komen."
.,Ik hoop het Pa," antwoordde de jongen nederig; weet u wat in
Mariamic" ook zoo kranig is: het komen ea gaan der verschillende
wsrSOBCU, dat levendig aan eeu kegelspel herinnert; uu en dan moest ik.jne
geweld aandoen om niet acht ooi de lange" oi' alle negea" te roepen.'1
Ik riep liever poede!", bromde een heer die naast ons stond.
Laten wij weder in de zaal gaan Jan'', zeiie ik, souder op de aanmer
king acht te geven, ik heb hooren bellen/'
liet spijt mij wel voor eene coupon van f 2.171,2 dat ik zulk eene zwakke
pen voer, want ik zoude dolgaarne in breede trekken willen schetsen fe»e
ik te moede was bij het aanschouwen van het laatste tafereel; Jan wss
zoozeer ouder den indruk van het spel dar artisten dat hij, toen Gütiier
met het brandende taihout wegliep, da brawdweerpost op het Leidsche
plein wilde gaan alarmceren; slechts niet moeite hield ik hem terug.,
Günther was gevallen, dat wil zeggen dood, «n het scherm ook, dat wil
zeggen neer; er werd daverend geapplaudisseerd eu tosn kwam er iemand,
mot tv/oe bouquetten en een lauwerkrans;, in het orkest staan en over
handigde die huldeblijken, gracieus op zijne tecnen staande, aan de
hoofd verf ooners.
Zoo mag ik het zien", mompelde ik zielstevredea, ..in dit gebquw waarin
mon eertijds het opschrift las:
..Dsr Kunsten-God aan 't Y, mot KassWrift E.anr;cl;c"ii,
Kroont ia dit Iieiiiy kooi- verdienste en deugd aüocn.'1
wordt ds verdienste nog steeds bekroond! Dat verzoend mij wet vele
zaken ia het ondermaansche! Kom Jau, laten wij naar Meerlust gaan."'
Toen ik naar mijn pels zocht, (.ik heb mij, ook p\ wedev met het oog
op mijne nieuwe waardigheid, eau' pels moeten aanschaften, . . . enfin ik
heb teu minste den vereisebtcn leeftijd voor dergelijk kledingstuk
tereikt) hoorde ik naast mij waarlijk weer twea ontevredenen.
Wat chargeerde Schultze geweldig."
Geen wonder! 't is me ook een duf rolletje dat hem ten deel viel."
Tourniaire had zijn snor afgeschoren."
Waarachtig niet! Hij had die alleea maar knaphandig verstopt.''
Zoo! nu 't zoude ook jammer zijn geweest om ter wille van Mar^^so"
een dergelijk sieraad op te offeren.
Uat bf-n ik volmaakt met je eens.
En weet je wat ik heel gek vond? Mevrouw do Vries komt in iet
laatste tafereel dat, nota bene op een kouden eii regenaehtigen awirrt
speelt, met een hoed met eene groota witte veer en inet bloote anwen op."
[k zoude jou wel eens willen zien als je den geheelen avond ia sw^rt
drama had moeten spelep; dan zo'\,ifs Ivt ook wel warm ke]j.b$ji V£üqg|j£."