No. 399 DE AMSTERDAMMER, WEEKEIAD VOOR NEDERLAND. Als Ssndro trad op de Heer H., die ook voor Hector, Hertog de Montmeyran, gespeeld heeft. Sandro viel beter onder zijn bereik dan de figuur van den jongen Edelman-Onderofncier. Hij was niet iemant dn plus grand monde. Daartoe zou hem nog al vrij wat oefening noodig wezen. Uitmuntend was de Heer B., als Gaston, Harqitis de Preste. Hera siende, zou men waarlijk gemeend hebben een tooneslkunstenaar voor zich te hebben, van fijn begrip en groote routine. Uij had de moeilijkheid van het bezwaar volkomen overwonnen, te meeneu, dat men handen en voeten altijd wat to doen moet gaven. Zijne boetceering van het charakter liet niets te wensehen. Het minst sterk was hij wel in de hoogernstige en ernstig-tedere oogenblikden. Van den kok Yatel een mooi, echt fransen, klein rolletjen werd weinig gemaakt. De bevallige vrouwelijke verschijning, die als brunette in het stukjca van Coppée en als blondine iu de komedie optrad, stond boven de meeste liefhebsters, die ik ten tooneele zag verschijnen. Bij vollediger regie had zij zeker nóg meer voldaan. Enkels gebaren on houdingen waren niet toe te laten. Zij legde bijv. de rechter hand geopend op den schouder van den zittenden Sandro; zij maakte mwbruik van een lief, schuchter neerslaan der oogen, en buigen van het hoofd. De Heer en Mevr. B. zui len zich omtrent het uitspreken van het woord taaereld goed kunnen verstaan, als zij hun-beider vokalen samensmolten en verdeelen. Da eerste lettergreep behoort met den klank der in het fransche pcrc te worden uitgesproken. De Heeren W., K en O., die voor Cliavassus, den portier en den Knecht Speelden, gaven geen stof tot aanmerkingen. Een groote fout van de vertooning was, dat man den ScJioonsoon gespeeld heeft op een kwalijk verlicht toor.eel. Door het raam in het selrutdoek keelt men, vier bedrijven lang, bovendien de nacht ia. Het zitten van twee personen, die met elkaar in gesprek zijn, in de uithoeken van het tooneel, is evenmin aan te radon als het zich herhaald verdringen Van ean drietal tij-een op eer. kanapeB. Het schikken om den haard in een stuk, waar niemant met een overjas verschijnt, is ook niet gcei to keuren, en in geen geval moet langer dan 2 minuten door een hoofdrol de rug naar liet publiek worden toegekeerd. Onder de leiding van den Heer Sonneman, werden fieni^e muziekstukken goei uitgevoerd. De edelmoedig poging van het Bestuur van D. V. (j. i<! als zeer gelukt te beschouwen. Veel meer te vracfcn zou onbillijk xün, Moge ook de ontvangst eanigermate aan do door allca met zoo veel ij- >v ingespannen Jiunstkraeliten beaudwoord hebben. A. Th. DE AANSTAANDE OPVOERING VAN DEN MISANTIIIIOPE". II. Mij zijn van den ..'M.i.sctniltnpz" vier vertalingen in 'i ? Hollandsen beken ei: Eens van H erin anus Angelkot, uitgegeven bij do Erfgenamen van Jacob Lescailje, op do Middeldam", in 1682; eene van Hendrik Ogelwight Junior, uitgegeven in 1805, bij Abraham Mars; eene van I. 31. Caliseh, uitgegeven bij Binger iu 1851; eene van Mr. C. II. Perk. uitgegeven bij M. Wester man en Zoon in het zelfde jaar; eene van \\. J. vnn Zeggelen, uitgegeven iu 1871 bij Kruseman te Haarlem, en herdrukt (iu ..verbeterde uitgave") in 187:-'. liet is niet onbelangrijk eens een blik te slaan on het standpunt, dooi' clie vier vertalers ingenomen'. Da Anij'erdammer ermanus Angelkot, dra n g t zijn .,Miïa:itlirorc Rlvsno1.. Gevolgt na het Frans Van de lieer Molière/' op aan .,den Euo.'en lieere Joan Huidekoper, lonkheer tot Maersoveen, Noerdjek etc. eei'etaris der stad Amsterdam." Geen wonder! deze Mr. Joan nytlocoper, die ir. 1075, waarschijnlijk op nog jeugdige leeftijd met dun post bekleed vras. dien de Muzenzoon raii-l Mostart vervuii had in hot boerin der Keu v.-. waarschijnlijk kleinzoon van Vondels beschermer en zoon van den Iliddcr en Kegeerenden Burgemeester Mr. Joan, die 'a blakende gunst stond bij liet Fransche Hof, was niet een van do minste geweest, die," onder do ,,Kunstbominnaa.rs" den goeden Angelkot hadden aangemoedigd om hot stuk in onze Nederduitse taal te berijmen." Don Jonker bij Al'.:c\-'(. vergelijkende, zegt deze berijmer, dat in genen ..uitblinkt een bc'oeftheiil, zonder geveinstheid, een openhartigheid zonder lichtv.-iardighefd, een vro lijkheid zonder uitspoorigheid, een zedigheid zonder gemaaktheid en oen oprechtheid zonder schijn. Indien Errcnst (zoo als hij Alccsle verdoopt) UEd. gekent had," zegt hij, ..voorzeker zou bij uwe tegenwoordigheid nimmermeer hebben ontweeken". Het is jammer, dat de vertaling, in Iianr soort, niet zoo gond is ab deze voorafspraak. Ik v;il haar, met Witsen Geytbcek, ivdciijk" noe men, maar na dat Vondel geschreven had, moest men geen i-.bsraidrijuea eamenstellen, als: Belachelijk zijn zou, ja ongeoorloft en, lieer" Of Zoo 't u niet aanstaat, moot gy dat Kcvroiuv voc- '.'.c'.wen.1of Dat mijn Hcor Uier wi'.s. Ea ilc sprak hem graa:; ecu woord." Misschien echter gold voor HljnU^cr de verandering van klemtoonplaatsing, die naun bij JiiforótW) en r?j .Jufvrouw waarneemt. Opmerkelijk is, dat Aiigelkot het stuk vcrhollar.d;>-;ht haeft; hij spreekt bijv. in v. 290 van zijn Hoogheid", in v. (i)l van 't Voorhout", het stuk uaar den Haag (niet naar Amsterdam) verplaatsend, om dat hij meer malen van 't Hof te spreken heeft. Hier en daar brengt hij een levendig beeld in dea text, dat Molièro niet heeft: bijv. waar Célimène over Belise klaagt, zegt zij, bij hem, aan 't alot harer diatribe: Of men tienmaal zit, to geeuwen, En vraagt hoe laat liet is; en of de Meisjes t-chreeuwca Mevrouw, de Kost ver unad: zij zit gelijk een Beeld." Ook de kostumcn verandert hij naar de Hollandschc mode. Men kai> dus van item niet vsiaiemen, kes vv. 48§, 4&t ea 746 vertaald moeten wwdec, Het kluchtapel De Vechter" doet onderstellen, dat Angelkot, bad hij nog wat meer leiding gehad dan die van den Jonker van Maerseveen, tasschen Brcêroöen Langendyk een niat onwaardige plaats zou hebben ingenomen. Men heeft Angelkots redaktie van den vMisanlliropcn op do Amsterdarascne Schouwburg vertoont". Ik kan niot zeggen, dat de bewerking van Hendrik Ogelwight Junior, 120 jaar later gemaakt, mij betsr bevalt. Het was trouwens 'd mans ., eerste proeve iu dat vak". De goede was, toen hij de vertaling van Molières kunstwerk ondernam, toch al 40 jaar. Het zijn alexandrijnen; maar zij rijmen zelden twee aan twee. Hij heeft Molière vrij trouw weergegeven, ofschoon hij Bvry gevolgd" cp den titel zet. Zijn begrip van de beteekeuïs en waarde van het meesterstuk" kan men afleiden uit de omstandigheid, dat hij, in zijn voorbericht, cena to maken vertaling aankondigt van P/tiliftte (aynde een vervolg op het zelve) door Fabro d'EghnUne". La Karpu zegt van dezen agitator, onthoofd t3 gelijk niet Danton: II na lui restera dans la poóténtó que lo plan bien comju d'un drama illisible." Hij had Phïlmte, Molières pei-sonaadjc, volstrekt niet begrepen. Da Keer Ogelwight was, ondanks sijac ingenomenheid met Fabre d'Eglaiitiiic, de laatste Amsterdammer, dio Cün staartpruikjen gedragen heeft. Ik hsb liet voorrecht nog gehad hem daarmeu (hij sficrf 1311) aan de beurs te ontmosten. Hij verwijdert ziuh, al laat hij "c stuk Fransch blijven, verder van Molières bewoordingen dan Angelkot. Do onlangs overleden I. M. Caliseli was de eerste, die, Kaar 't schijnt iu een gesprek met den dichter H. Binger, het btsiuit opvatt'e voor het in de helft dezer Eeuw levend geslacht ccne vertaling van den JHisaii' thropz te bewerken. Hij onderscheidt daarbij echter de bestemming, aia liet stuk moest hebben, en meende, dat, wilde men blijspelen van d. n ouden dag weder in liet leven roepen en aa ten tooneclc voeren, wat er plaatsalijks in voorkomt of toepasselijk op zaken ea personen van den o'.ultn tijd, gewijzigd moest worden en toepass;Iijk gemaakt op den tijd waarin v. ij leien. ::;) Uéza redaktie schijnt onder het sdiomvburgboslunr, ten tijde van J. EJ. r,o Vris?, te zijn blijven berusten en is, zoo ver ik ':an nagaan, nooit gedrukt. Trouwens hier zou de bewerker tcgan zijn geweest: want hij :-;cgt: dat hij ..r,p l.J. i-elil der letterkunde, waarop de ui t ga v a liet \verkzoudocn treden, sdl/s de f/cïinnslz omircrking licscÏK'KiKt als ccnc J'.ciHfiscJicnnls ti'ic.ndver dc.n o wier [cl ij ucn Slulitre gcii'tccg'ï'. II(ü'.l duidelijk is deze onderöchciding niet. j\I:n liciir, verlof, jabJiOoit T:e';, door den r.ntenr voor liet tooneel bestemde, stuk, wnuiiucr hut iu L..tor da^en gL~pccld wordt, om to vrcrkcn naar den eiseh van nieuwere K'j-len, men staat een ..modern kostuum" voor; men ondci'tti'.at zich zelfs csnw, wat men no^mt, mear r&tionele ontltnooping (!) bc staandu in hot brenrrtn van Akestes tot liet besef van zijne verkeer Jlmid": muur aoo iets to Lten drr.kl.vn, ware ceno heiligschennis'' plegen. Ondi. i'ti;;/.c;h>.n hebben wij aan deze angstval!jr;'ue;d cfine vrij goede Lij Uiiicrer en Zor.. :; uitgegeven vertaling1 van Calii'ch te- dunken. die zoo letterlijk bewerkt is, als do tfialheevschanpij des hoUai.'dschcn dichtere het vermocht. Hij heef', ????ich, in 1851, met do nit.gn.vo gc'.!\ast, want hem hing boven het boofd, <i;'.t ec?no andero vcrtuhue; binuenkcit" ttn toou.-elüKOU worden covocrd. I!c!'g.;en ouk werkelijk !r.;t geval was, en wel met .,.Mol:ère's rilitant'iroiie", door 3Ir. G. H. Per';. e:-:o advokaat h;id g--nocgen beleefd v an aijnu overzetting der ,;Femr:c3 s.ivanles" en voelde lch d:;ardoor a:ra"oiiociligA eene .;vei-to!king"' van den Misanthrope" ie geven. iiij K-, gt, in y.üno Voorrede, dat hst gerucht orati\',it. cenc vertaling, die i'ivüj:iveu onder de sehoawburgdiL'sjkUu berustte, hom te 'aiudei' tc-rughieid in zijn arbeid wijl hij e'enie naauwkcuvigo ii.:-volgii!g van Molière liccoüxb. Men siet hieruit, dat hij met het bcdnji' Vüii (J.iiiica tamoüjk oiib-ktnd was; vunt ook dï23 h r. d voor Let (ooneel gxvu cigtnlijko ver taling bestemd. l.'d- Caliüe'a bet r;tiik f/or-J nfloopcn, zoo ver vergreep Perl: lieh aan i've riet; naar UGO hij met hem oiu:=vro:ag. L l ij ;-: c oador ruidoren uit Ta h, t Cürste bedrijf," zege :.L-. l'crk, rerivnndcrt ::i -L prlUnte, dat Akcïi-:i geene vi^aus gaat maken bij da rerrlcrs, io over ijn rc-gtsgeding mjctuu curd'..al vellen (sollic':t:r s;s juycs, vroügu- in LVankrijk zeer rcLnüi:i;l;jk. onder liet aanbieden van geschenken); en op do weigering v:in Aleestcs, dat liij die listen i-kt begeert, laai bij er oy> volgen, das hij u.'in stellig 2;ja proces voriicxen z.il. Vaar KOU l.et met de aedciijke s:r[;\-::ng v:1. n het. schouw-tooucel haeu," (roept do biavo Advo!:a;;t uit) ..indien mou het grooto piilliek, ia de g/schieJ-Juis ouinux.viid, ia d gele£;v:il.i'i-.l Kiddo dit op Oi./icn tijd toe l« y..;3:7eu en nr.n t iiiir.nu'ïbetwidta tcj.li:'cin;ia va:i onzo r^gterlijko inL'.gi. tüdoen tv,'ij"elen '.' ' l.u;t 'Djrociudo hor-plct Si Ie roi r.i'avoit doviuó'1, vindt :;cen genade in 'a ILvrcn ojgoa hij stelt er een ,, uitmuntend vaa onzen L.-veüden Cjllamy, don lieven voorlreflclijkcn volkszanger, den geachtca Tclieaf.'1, voor iu u.: ])laafs. Ik kom cp dit dtutll te-rug. Men hc-cft uu cïn nir,:it;.taf voor Let goed begrip van Molières tijd ea de intentie van Ttlr. Perk om h e in trouw te vtrtalcii. (.ïcv.ïi \vo».dev dus, dat Van Zeggelen, die, later, ook aanleiding gevoncLu hjeft '.Liirtufc Dnitsch" te laten snrekeii, zich aan den Misantkroyc \va:igde. Zoo aoa ir.en zcggïu; maar, hoe ongelooflijk het schijne, mijn gocdo vriend had, toen hij ejue herziene uitgaaf vaa zijne vertaling tor perse Ie?, van (iie van den advokaat Pork nog nooit hooren spreken, ofcuoon 20 reads twintig jaar vroeger gedrukt en gespeeld was. liij raaakfc alleen gew-\,g van dit ^aa Calisch, welke hij euhter cvcn-min ia handen geluid heeft. Het v.'urk der overijling", 200 als hij self zijn Mensehen» hider'1 van 1S71 betitelt, werd in den Haag, bij do opening der vergade ringen van Oefening kiueckt kennis, door een verdienstelijk tooneelgezelseuap" goBpeeld. In liet. begin van het volgende jaar sprak Van Zeggelea zijn pccc-aai. Hoc gaarne zou [hij] die onrijpe vrucht hebbon teruggeno men" ! maar het beekje was gedrukt" en er zat niet anders op dan te trachten een gezuiverde en verbeterde vertaling" te nir.kcn. werd besloten. Ik heb niet, regel voor regelt <ie beide