Historisch Archief 1877-1940
AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
399
; gen vergeleken; maar, hoewel de latere een kleiner getal stijve uitdruk
kingen achijnt te bevatten, komt zij mij voor hier en daar bij de egrgt?
achter te staan. Bijv.
V. 10 taia après ca qu'en vous ju viens de voir parestre
Ie, Verfc. Maar nu 'k u ken, enz.
2e. Vert. aav nu nadat ga me in tno binnenst hebt dooölezeD.. ?
In V. 7. bleef een verkeerde klemtoon bij het woord hoewel" bestagn;
V. 15. Une tclle aetion na sanroit s'excuser,
Ie. Vort. Uw handelswijs vindt bij mij geen verschooning meer,
2e. Vert. Zoo'n handelswijs verschoont zich zclven nimmermeer.
Men verliest het verkeerde accent van bij mij", maar wint daarentegen
fiea gallicJsme .verschoont zicb zelve" aan:
V. 16 wordt vertaald:
Ze is niet om uittestaan en schendt den man van eer (i)
(Et temt homme d'honnour s'en doit scandaliser.)
Het komt mij voor, dat het gul onthaal, door het Nederlandsche volk aan
den beminnelijken schrijver van Pieter Spa" steeds bereid, Van Zeggelen op
een verkeerd spoor heeft gebracht. Hij heeft, omringd door vrienden,
die zijn deugden en licht te vatten, niet zoo voetstoots te bewijzen,
komieseh talent hem wel verschaffen moesten, gemeend, dat hij aan Molière ver
want was en beiden, Fransch en Hollandsen, genoeg meester om den
Misanthrope" en Tartuffo" te durven vertalen: maar mij dunkt, dat hij
zich vergist heeft.
Vergelijking van de charakteristiekste plaatsen geeft weinig voldoening.
De beroemde plaats (v. 711?730) wemelt van fouten. Iu de eerste 'ver
taling wordt zij aldus ingeleid:
Da liefde in 't algemeen erkent die wetten noot
En de overdrevenheid vindt bij haar animo.
Dit is later geworden:
Door liofde ia 't algemeen wordt nou die wet betracht,
Maar overdreven lot' 't genegen Uart gebracht. (?)
De slotvaerzen luiden:
Ie. V. Zoo weet de minnaar oor don glood, die hem mocht tïoffea'
Gobroken ia zijn lief tot deugden te verhefl'en.
2e. Y. Zoo xvoat do minnaar, dooi- dien lichtglana opgetogen,
Gebreken in zijn Hef tot deugden to vorhoogen.
Molière bedoelt geheel iets anders (v. 729, 730):
C'ost ainsi qu'nn amant dont l'ardour est extreme,
Aitne jusqn'an» dciUuta dea personaes <nvil aimc.
Alb. Th.
(Slot volgt.)
*) De Menschenhatex" enz. Aiust. M. H. Bingev en Zonen, 1851. Voorrede, bi. V,
UIT BELGIË.
Brussel, 11 Fcbr. '15.
Het derde Concert populaire (wij laten het woord onvertaald, dewijl er
gecnerlei grond bestaat deze uitvoeringen Volksconcericn te noemen)
bracht ons Camillo Saiat-Saëns en zijce werken, reeds in Holland wei
bekend, onder anderen door den bekwamen pianist M. Hagemau, welke
te Antwerpen en elders diens concerto speelde. Het program was zeer
eigenaardig. 1. Scbumann (gymphonie no. 4); 2. Beethoven (concert in G.
no. 58); 3. C. Saint-Saëns La jcuncsse d'Hemde (voor orkest); 4. id.
Serenade en Jota aragonese (voor idem); 5. id. Rkapsodie d'Auverync
(voor klavier ea orkest); 6. id. Airs de Balkt uit Hcnry VIII (voor
orkest).
Wij behoeven voor hollaudsche lezers Schuman's vierde symphonie niet
te ontleden. Zij, mot hare merkwaardige, edele orgelpunten, hare
terugkeerende thema's, hara al te korte, ideale Roman"ti, haar daarmede
ineensmeltende Finale, Irisch en levendig als de sterrenhemel in ecnen
stillen winternacht, een uur vóór 't wederopgaan van de nieuw leven-en
heilvoorspsHendözon, is algemeen bekend. De uitvoering'.-1 'k Geloof
niet, dat do brave loden van 't orkest aan ecnen sterrenhemel hebben
gedacht. En coulan' du ScJuimann, zooals do schilder Khnopi' zijne
schilderij betitelt, voorstellende eene wecnende vrouw, ia wcduwronw,
vóór een uitgaand vuur .... terwijl cenige toetsen van een klavier met
eone spichtige hand uit do lijst te voorschijn komen.
In du J\Ioi:ii'i!e worden do gskendcCr1) l'ransche opera's te weinig ge
repeteerd ... zoo was 't hier met Schninaun! Tschaikowsky was, vóór 14
dagen, met wat ra e u- zorg voorbereid! 't Was dan ook une premiere.
Daarop volgde het G. Concert. Do pianist-componist ontwikkelde groote
vaardigheid en gowcrnchte kracht, maar liet, wat interpretatie betreft, hier
eu daar ts weuschen. Vooreerst achtte hij niet genoeg op die plaatsen
waar 'fc orksjt da hooidpartij moet vervullea. Zijn klavier domiueenla
daar veel te veel. Ds pianissimo's van 't Allegro moderato werden niet
genoeg in acht genomen. Ten tweede was het Andaats, ondanks de vrij
heden die de speler zich in de maat veroorloofden, zonder halve tiaten,
?die de fijnheid der uitdrukking bemiddelen. Ten derde heeft hij van de
vrijheid die door Boothoven den speler is gelaten aan het einde van het
'eerste allegro ecne cadeucc van eigen vinding aan te wenden een al te ruim
gebruik gemaakt, waardoor dit tusschonzetsal een pianostuk werd, dat
op zeer onbehagelijke wijze den indruk des geheels verstoorde. De
tweede cadence iu da Finale was (omdat het er bij gedrukt staat) beschei
dener, gepaster. "Wat nu Saiut-Saëns' compositie betreft. Vooreerst gaat
hij de jonge school terzijde, door het zoeken naar nieuwe klankeffecten.
Allerlei trommel?, gestopte instrumenten, tamboerijnen, triangels, enz.
zijn niet gespaard. Men kan daarom niet zeggen dat deze omhaal noodig
was om den rijkdom der gedachte van La Jeuncsse d'IIcrcule terug te
'geven. Do componist wil schilderen hoe Hercules eerst door bacchanten
en nimfen tot den weg van Ie plaïsir wordt gelokt, dan den strijd
daartegen opneemt, en eindelijk, tusschen de vlammen van den brand
stapel, de eeuwige belooning ontwaart, gelijk de fabelleer ons dit \erhaalt.
Die nimfen waren ondertnsschen nog niet zoo ontuchtig dat elke hoor
der niet met gerust geweten de muziek aanhoort waarin zij worden
'getchilderd. Van de andere zijde is de worsteling tegen de ondeugd
niet zoo pijnlijk en groc-tsch dat men er door uit de aangenaaie stem
ming wordt gedreven.
Die innerlijke strijd der hartstochten is ons hier als zeer licht voorga»
steld, en de belooning moet daarom als overdreven worden beschouwd.
Wij hadden ons kunnen denken dat de componist die worsteling haida
uitgedrukt b. v. door eene dubbele fuga, of door eene samenwoving vso
sprekende en tegenstrijdige thema's. Is het niet eene verademing wanneer
de fuga's der groote componisten, na eene bijna onontwarbare
ineenknoping, zich eindelijk kalm en krachtig oplossen ? Is er een beter zinnebeeld
voor den strijd des innerlijken menschen denkbaar? Doch iedereen is gean
Bach! De Serenade is gebouwd op eene vriendelijke hobo-solo. De Jota
Aragoneso is eene vrij karakteristieke dansmuziek en behoort tot het
genre waarin Saint-Saëna uitmunt, althans wanneer wij oordeelen naar
Danse de la Gipsy, Gigue et final, enz. uit genoemde opera, die wij,
helaas, niet verder kennen. De Kliapsodle ff Auveryne is eene vrij natuur
lijke en kunstrijke aaneenschakeling van eeajg9 voJJörfis&wen, door daa
componist uitguateud voorgedragen. M. A.
UIT PARIJS.
IX.
Diftf nu nog to sëggeïj dat wij niet vooruitgaan ! .. ?
Wat? onze eeuw mag er zich op beroemen niet alleen een hdogSt ver
nuftig uitvindster te zijn, maar ook t,n vooral kan zij wijzen op het feit,
dat door haar zooveel onvolmaakts en gebrekkigs op voortrefi'ebjke wijze
tot de grootste perfectie is gebracht.
Een bewijs van hetgeen ik daar zeide, is wel het proces, welks behan
deling zulk een uitbundige vroolijkhcid op de tribune heeft gewekt en
dat door een van die gelukkige toevalligheden, tot zelfs in zijn naam iets
komisch had, ik bedoel: de zaak Chicandard et Cic.
Wij leefden in de verbeelding, gij evengoed als ik, en ik evenzeer als
gij, dat het oude ras van den klassieken woekeraar voor goed van den
aardbodem was weggevaagd. De Golsec's, die type van den menschelijken
bloedzuiger, ons door De Balzac in een zijner romans geschilderd, v/aren
naar onze mecning reeds lang verwezen naar de schare dier legendarische
wezens, wier afschuwelijk be&taan iu onzen tijd niet meer tehuis behoort.
Die geldschieters u Ja SJtylock, die aan hun cliënten ?wagens vol opgezette
ibissen en genaturaliseerde krokodillen zonden, ze waren voor goed ver
dwenen, naar wij dachten.
Mooie dingen! die tijden zijn nog volstrekt niet voorbij. Die zaïen
worden nog altijd gedreven, alleen men doet het op anderen basis en
met «andere onderpanden.
Zoo'n krokodil was een verbazend Listig iets. Zoo'n ibis nam ook fcee!
wat plaats iu. En bij de hcdcndaagsche duurte van buurhuizen gaf dal
veel kosten, waardoor ecu groot deel van de winst werd opgeslokt, D .1:1
had men zolders en magazijnen noodig; men moest verhuiswagens, diu
van binnen gevoerde wanden hadden, haren ca betalen . . . Een hoop kos
ten voor niets !
Lot nu wel op dezen inval van het genie! al dien omslag heeft mea
eenvoudig vervangen door terreinen.
Mooi zoo! Tat is echt modern, dat is practisch ook! Het terrein is
tegenwoordig in do mode. Dat is een van de grillen van der. dag... en
dus een eerste vereisichte om do sukkels er in te laten loopcn is daarmede
aanwezig.
Het terrein, wat meer zegt, kost niets voor vervoer of van buur. Het
is niet onderworpen aan een vasten koers en leent zich dus uitnemend
tot allerlei zwendel en bedrog.
De woekeraar ia terrein is een messtcr in /ij a soort. Hij weet hier en
<laar _ 'fc doet er niet toe waar ontoegankelijke zandvlakten op te
diepen of onvruchtbare landerijen, ongenaakbare rotskloven,
onbeklimbare bergtoppen, keistecnec, puin, 't doet er niet toe wat... En hij zegt
bij zich zelven, dat dat honderd francs de meter waard is.
Geen schepsel zou er zelfs tien centimes voor geven. Eu evenwel noch
tans is dat houder A frans den meter waard voor hemen voor zijn speciale
klanten.
En daar bij een schelm, is, die allos op groote schaal liefst doet. slaat
hij ongemakkelijk zijn slag.
Met die kaaimannen van vroeger bleven de zaakjes natuurlijk steeds
van s:cer beperkten aai'J. Als mea iemand voor ern vijftigduizend francs
waar ia ds
i.* had gestopt, HOU het onbehoorlijk geweest zijn
hem te dwingen twee of drie huizen te uuren out er uog meer te bergen.
Maar o ca iemand in n slet; een miiliocn aan gronden aan te smsren «tet
tienduizend francs in contanten er bij ca hem daarvoor een schuldbeken
tenis van twaalfhonderd duizend francs te laten teekenen, dat is zoo'n
zaak niet. Hier zijn geen grenzen te trekken, 't is bijna subliem!
En welk een overvloed van hulpmiddelen staan zoo iemand ton dienste!
Op die manier zal uwn nog op een goi\jcn das den geheelen Noordpool
verloten !
Ik ben er werkelijk lier op, dat ik een Franschman ben, zegt Véron spot
tend en bitter tegelijk, wanneer ik bedenk, dat een. mijner landgeuooten
op dien verbalenden inval gekomen is.
Aan inspiraties ontbreekt liet over 't algemeen onzen medeburgers tegün-'
woorclig niet.
Of komen niet. de theater-reportera ons daar juist vertellen, dat een .
vernuftig juwelier aan de nieuwe directie der Opera heeft aangeboden, ont
iu het foyer voor het danspersoueel esu. doorgaande uitstalling van ju*
weelen te houden.
Wellicht was Mephisto niet geheel en al vreemd aan dat denkbeeld.
Voor het tegenwoordige staat Faust op het programma en mevrouw B«
Vries heeft liet beroemde air des Byoux weder in de mode gebracht.'
Onze schrandere koopman bracht dit feit in verband met de betoava*
ring, welke het zien van juweelen op de zwakkere sexe pleegt uit te
oefonen en trok daaruit de even practisc'ue als comiaercieële
van zijn aanbod.
De marteling van, Tantalus mot, een nieuwe ontknooping.
, anta\jis zou