No. 400 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. in zijn brief over het ?tuk dit aan met den titel: Le misanthrope amoureux". Dit we.pt een zeer kras licht op de intentiën van den dichter. Ik heb veel gelezen van hetueen over dit vermaardste van Molières tooneelwerken geschreven is. 't Is merkwaardig welke misverstanden daaromtrent van tijd tot tijd hebben plaatsgevonden. Het publiek, gewoon den tooueeLpeier Molière als iïlascariïc (in L'Etourdi"), als Miiscarille (inde Prócieuses'1) als Sjnnarelle (in L'école des maris")toe te juichen, uit hoofde van het komieke, bereidde zich ook vóór dit Alceste (als lachwekkende persoonlijkheid) te doen: zoo behoefde dan ook het sonnet van Oronte niet slecht te gijn, en daarom, b'j do eerste voorstelling, en toen Molière nog niet de 4 rebels er tusschsn had gevoegd, die het pu'oU.-k b.-ter in'.ichttea (319, 32'), 3.i5, 320), klapte men in de handen: maar dit was téaen da bedoeling van dc/n toneelschrijver, en hieraau hebben wij hot j,e'js*igin de jede vallen bijue voor!-.ving te ckn ken. Van dat oogenblik af, spealua Mo'iJrö-zeii' ook geene andere pa-.'tijcn mesr dan ontwijfelbaar komieke, en Alccsiv, uaauv/uiijks eene weck na do dood des meesters, werd door Bwrou gespeeld. D:ize ijprucmdo Ir rol'.: is er nog in op^etreien, toen hij do teveritig jaron achter zich had. Een geestig anonymus, ooggetuige, zegt er v,in: (lij logde [in dio rol] i.-iot alleen veel adal en waardigheid, maar hij voegde er ee;ie uitnemende vvcllevendhei'l aan toe en eene meuschlieveude geaardheid, die den *.I s.mthrope beminnelijk maakten. Hij veroorloofde zich ee.iige norschheid en wrevel, maar hij is nooit grof. Baron begreep te-recht, dat. hij alt j.l dun toon der groote waereld getrouw moest blijven. Daarom was hij ver standig genoeg da rol te verzachten, in plaats van haar te overdrijven. Baron zeide sommige to harde diijgen ter zijde; bijv. Taat ce raisoimemeni est plein d'iinportincnco] Zoo spaarde hij, als man van de waerold, Oronfi's eigenliefde". Den toeschouwer won hij door ds op;?iihartighi.-id, den beleefden toen en de [betrekke'ijko] welwillendheid, die hij legde in do kritiek der vaerzeii \s.nOïonfe. Hij werd pas knorrig, wnnneer deze hem te-gomoet-voerdo: Croyo'J-vons douc avoir tant J'esprit on partag'j? Dan andwoordde bij in een trant d:o to-goüjk grappig en edel was: Si jo louois vos vors, j'on auvois i.1avüi)t>igo. Hij deklameeide nooit; Lij spiak. Hij sp.'ülde met gevoel het tooneel in het 4e bedrijf met C^llinii.s; !iij ti.in cl;ij:i, zelfs i;i zij'ie vet w 't"lh -ui, do beleefdheid in acht, dio men cie- v,ou\v vu'Kci uUÜ^-d ia, zelfs al ver dient aij dia niet." On cog even toe te lichter1, wat anc de ver'a'irg der Ilteren Cah'si'h, IV rk en Van Zeggel u o:;tb.ei:kt, h:i;.l ik de;ic v;v r..eu ia 't llo'lainisuli iiau: Caltch: Uobt gij dan ui do ku .uo tn cl 't v.-rstaii'l ver; acht: Ik luid er zuil! r ulo r, ...als ; u v.-i.a-iüOiviyt. Forïi: I; d-:n uw ooi-ïu^! zo;> oM'ci'brm- nit^clezi-ii? .Als il: u\v veilen p: e-.'.<. H'iii 'keer. o r k"l nvz^n. V. Zeggelen: !>,-;.U f;ij do vijsOi.-icl d.i:i al!< ? n in l':u-':t to nrjnen? Zoo iïi'.'iV veizen j>ix-,"j /.on dat vuer.iiiiur diMum. Do laa'sto is, cngeUvi'feld, de dei-hi.-fc. Genoeg: er u-litond iaii'eidi';:.; ic-ls cicii'vs te, l;"ptO"Vrtn. Vonr ?"v> ttu'j als den ,,Mi^iuilh;0|-e''' is ouk vauiilijk aüa l-, II ji.j.r e jie vt'.ta'h'g i'.iet te vee!. Ia v",'ha"d mnt de onvutting van Daron, k;;n ik r,'*gcc-T>e r.ardisebizoiiderht'id meédeuieii. De!;iuu->y ('lucht, ala zijne voorgan ieis, iri de ge" ti.,0 Bemens raak van Al<:,e.--te en P/t.ü'iiie rn^t Oroiitc. ai J-.- kritische t.usscho-ifpraak van A'c.:.s!e door de;7en tot. Plt'dinte te djcu risli';:!!, tot dat i:;:, nu ruim psn j-uir geleden, ieuwnt o.'itmoctf o, die hvn> vr- eg: Xc ; e:i!;Tr';:;r-:> vons pas, quo (j'ielijue.g-nns do ces vtrs (bas a part) 00:1^ les soultj o CL Al eest tuloiera i l'ltili.'ite?" Van dat oogenhük af heeft Delannay dnzo woorden niet meer tot P!iHit:l^ gericht; maar heeft begrepen dat -A] ecidor doivent tie iiüV cii iiiaées" vnor flic.h gesproken, z-io als hij zich in «en brief n au mij uitdrukt. Zoo zijn er, bij de vertooning, honderd dingen in adit tu nemen. Mam' het stuk zal in goede handen komen. Wat mijne vertaling betreft ik hob getracht ze zoo letterlijk mogelijk temaken, 't Is, natuurlijk, een fr-unsc/i £tuk gebleven. Waar ik don Iranschen text met opzet niet letterlijk te-rug-gaf, ia dit aan n van deze drie redenen te wijten: of de bewoordingen buteekeaden voor den Fr.inschman itts anders dan ze voor den Hollander zouden doen; of ik heb gemeend, zon Ier te groote opoffering van den zin. een viertal vaerzen te kunnen uitsparen (nooit minder dan een viertal want mijne slepende en ttiiande rijmen korrespondeeren met dio vnn den ocrsnronkelijken dichter); oi ik heb, ter aanvul'ing van een ellekt, dat dcor do overzetting verloren moest gaan, een licht of een totts bijgevoegd, die Molière niet had. Zoo ik niet geslaagd ben kan ik gebrek aan beoefening van den oorpronkelijken text en orgemeenzaamiieid met de sehoone letteren van Louis XIV m'j niet als de reden' daarvan laten verwijten, Ik boud mij, als het zoo ver is, voor kritiek ztc-r aanbevolen. Die van Dr. 'J. A. van Hamel op den Tartt'fj'e was, bijna overal, juist: taaar Ie moyen de itintx faire! Ii< geloof liet Fransch genoeg meester te zijn voor dit werk: heb ik gefaald dau lyt liet niet aan mijn kennis, maar aan mijn kunst. De uitvoering belooft zeer goed te zullen zijn. want het Ncderlandsch Tooneel" is in 't bezit van do volledige misc-Sii-scLiio der Comédie Frarioabe". '2-1 Jan. 85. Alb. Th. 1) In mijne eerste artikelen noem ik. onkog'i'ïjpolfjk'.-iMvij ;e, lic' C'jfci1 4, toi'ffKl fle warlten vnn Aogclkot, Ogelffidjt, Calitx'li, Per'; en Van Zc;r.;e!en, toch >.en min:-f.j een 5-tal te noemen ?ijn. Van Zengden heeft bnve:;-i:0üiio;; ec;i >j'u.rk litr/ieno uitgave geleverd; terwijl CaJiei-h tvrco vc-ii^üni'en Si'W'.slii: IKO;I, ci'scht;'..'!! ila (-L"i[o Bcbijut zoekgaraalit. 2) Dospois t. a. p, bis. i 37. HET NIEUWE DRAMA VAN DUMAS. Zijn waarde voor het tooneel. I. Vóór ons ligt een exnmplanv vnn bet. juist vevsclionsn jMjjst'.o tooneolspel van Alexandre Dumas fils Denise, stuk in vier bedrijven." Wanne'T esn schrijver eenmaal ds vijftig achter d"n rug heeft, behoeft de met zij') werken gemeenzame lezer of toeschouwer zich op geen verrassingen omtrent den aard vnn zija talent meer voor te bereiden. Elks uie-.'we ovbcid, dien hij gedurende de laagste helft zijner loopljaan aan de wereld ovcrg cit, kan wel in kleinigheden zijne g we nog duidelijker in h t lii-ht siellcn en het beeld door zijn gefrouv.vn zich daarvan gen'::i:i'-.t v/rvolledigen. J;la:ir zijn ontwikkeling, zijn voortgang l'e^ft een re'/e!:ir>f'?-'"??- Icon. J "r n lr:ui tolk-'j;;?, iri g-root-) ti-eH-c;-, xo'-ou^erste'ïon huigoen l-.ou'su zal. IL, n oule pen kan zwaarder of gy';re':ïuger sclirijvea dan esn iii-ju\ve: door dezelfde hand bestuurd, bahoudcn de letters hun eo .maal aangenomen vorm. Wij be;:inuun met te vermelden de eigenaardigheden van Deni.-o'1, \vclko dii t :ODtt;l-p;4 minder volmaakt doen zijn. liet .schijnt goed deze bezigheid uie-i tot later uit te stellen, want na eene opvoering er van door het KcJeri. Tjone?!" hier ter stede, die aangekondigd werd, zoude deze ttiak veel moeilijker worden. Vooreerst noemen wij de bijzonderheid, die zoo menig vroe.;er werk van den kunstenaar Dumas kenmerkt, name lijk dat. hij zija toonoelspel al te duidelijk het voorkomen schenkt vau een betoog te wezen, een pleidooi ten voordeele der een of andere s!elling omtrent hervorming der hedetidaagsche maatschappij. En, in de tweede piiuit?, verraadt Dinnns niet slechts voortdurend hoezeer hij bij uitatek ean voorireifM.jk pleiter is, maar gaat die eigenschap van hun sdiepner oinvilijkv'urig en onmiddellijk in zekere ma^e op al zijn schep selen over. Irilien men dfl men-chen, welke in Dumas' enise" tentoonee;e v.'Oidon gehrach*', hoort oraten, verkrijgen zij den schijn, alsof er een rechtsgelo-rde van beroep achter hen stond om hun de woorden in te ilnisteren, do bc Innkingen, van overal, uit. alle hoekjes en gaatjes samenirrdaeht, dio zoo jui4 en trefi'eiid mogelijk in de gegeven omstandigheden do zan!:, welke dio menschen voorstaan, \erdedigen. Niemand spreekt iii'??]?, ( f kout; iedereen beweert en verdedigt. lu zooverre deze hoedanigl::;ii.l door Dumas' geeste-kinderen m'iider trouw van de natuur is afges:iüu, kan men zc.;'gen, dat zij aiinder hun onsterfelijkheid er mede Imvnrd'Ttóil. iv'eiüeru nadeelen van ..ncniso" zijn nog: er worden door de personen ellcaar te veel hiinddrukk n aia getuigen van vei'.-'vevii-g, med'-lijden, vertrou-.ven en zoo moer geg "/en. Vscl te veel haml;li-uki;en. Uit zijn herliaiiü;'.:;!. ([crhn.Hrg^u schaden. Kvoneens valt dus ta laken, dat tweeni-!:tl i' inluid ecu a':il(.'r of andere ui'noo:ligt om aanvvexig te zijn bij een gef;ir"K-, nr.:t een ('--rdo govo.'rd. I-it is ean noy miiifler gewone daad (l:in Li;t roiha; der h:i:d. Daaiora Fp-ip.gt zij ald hei haling dos te meer in 't oo?'. \\.oits wordt, om de knoop van hst «tuk los te maken, h c t se^on ie:;'., hunjini.idc! te haat g.inomen van een daarin betrokken per,;!; >n, t'ie Icuva'.ig ach tor een d'.-ur ee;i geheim boluistert. Eindelijk v.onit f)in3 ''éu p.'rjuon te lang aan n ttuk aan het woord gelaten. Vc'-ural i.n-rt. d t ir: Ivt v;-jide borivijf, \vaar Tlnuivcniii", do recht schapen i;i"n van i;"t too'.rcl.-po!, CJ gelegenhoid uitmuntend schijnt te achten ?ijne :';uz')!;de en degel'jke levinisbe-rhoiu'i-ug zeer n-ulrukkelijk en zeer ovi i d v:-;i aan de c'iouwburgbo/'.oekers mede ta deelen. Ton laatste kc,-.;(-i) do s'o!to!.:i;ee!en te sterk gedraa-'d, oiifatuuriijk voor. Dumaa hè-ft, iijiie liiiu-üg'i'id hie:1 goivelj aaa \vilien doea. H.jt is te kras, wat er g, se'n'edt en 'cgobanrt te snel. I'it ziju dus on/o opnici kii'gen. V» ;j s^raki-n -ovon van het bozivaar die nti eeno holland^che opvoering j ke !',tpr te ;:i: kon. Uit bezwaar vloeit hieruit voort, neen, straalt hieruit j voort, dat het stuk om 7. ij o overv.'eidi^enda aandoen!. kheM waarschijnlijlt | al de o..;n!=l:"!i:u!.v1-i3'.:i)0 har'ec, dis er de opvoering van zullen g'aan bij! U'Oüei), met n E!:'" zal veroveren. En die dan aanmerkingen durft orporci:, is voor d,: pue?. Het stuk heeft dus 2011 groote voortreffelijk, heid: het roert di^p, het g;;at recht naar binnen, naar hut gemoed. Het | is zeoïge-'ciiikt ora do,ir liet .,Nedcr:. ooneel" oas vertoond to worden. i j II. j De graaf Au^réde Bsirdanncs heeft, na den dood zijner ouders, toen i zijn su-A'.T Jl-.'.rt'::", van do kost-vhnol i:cniei:da bij hein gii:g in'.ronen, i het verarmde gezin llitssot bij zich op het kasteel gehuisvest: vader Brissot ora hem ia ziju zi'!:en te hvlpeu. diens vro-.iw om de huishouding des gra\en te vtr;:,,rge:!, bun dochter Deniso oni Mail!:'j geaolschap to hou den. Tinmvonin i:; de goflüvriend vaa Aiuu'é, dio Vv-ül op l;et kasteel verkt'Ci'l. Mavrou'7 de Ti):iu::ette en haar zoon I'.-'rnand aijn vrienden Vi'.u deu graaf uit Parijs, diütanige d:,jen bij IICLI cloorbrangen; de ur. en mevr. de Poiïlfc'Taiid z;ju keiu;i.s-;cn uit hit dorp. Fcrnand vrasgt aan Aud;-6 diens sustsr ton har,vol:jk, mevrou'.'.' ds Tha-isctte traclu Andréte bewegen zijn liefde voor iJeaise tot een Luweü'.k met haar te doen leiden, omdat zij door dit huwelijk voor altijd Dcnisc's mond denkt te sluiten over het geheim, dat 'Jenise voorheen door haar zoon Feriiand 13 onteerd, de oponbaiing van welk gchenn het huwelijk tussciieii ha ir gev/cicnlouzcn f ot armoede vervallen zoo.-i en Je j ijke BlartSio onmogi'-lijk aon-le iv-aken. Alles sdiijnt te gaan volgens (lm v. (iiiscii van mevr. Thau.-jet'.e. l'Iarthe bemint Fernand; Dunise en ^.üdrj h-bbfen el kaar lief. Doi.b men heefc bui'en ne hcIdenmr;edi;:>Éc iabor~t van enise ffeiT-l;'T;-.l, die i.ich relve irt>r.i-ert en haar icveu vei-nittigt door aan Ai).'rév'iTv.ü'.ul's ;r;i.d:i::d ten haren otmi;\:ta beUtüJ te maken, tfn siude te verj-oodon, .-.ÉAi'.irèxija ;-.a-t.ev me* zulk een eiirjidf-iin;/ KP! latsn trou wen. Ka ee>2 l,'-viyo narzelii;g huwt Andrétotii Dctiise e,üdelven mevr. hauzette en L", a r ^oon het ondorspit. De karakters in dit tooneelspwl aijn meestal aeer goeol uitgewerkt: de ' «dele hartstochtelijke Aüdré,; ue goedaardige rissot; de valsche ellendige