De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1885 22 februari pagina 6

22 februari 1885 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Fernand; de rechtschapen, degelijke Thcuvenin; de onbeduidende aardige Pontferrand; de uiterlijk koude, scherpe, vreemdsoortige, maar diep voe lende Marthe; de koninklijke, verrukkelijke Denise; de berekenende, wereldsche mevrouw de Thauzette; de waardige mevr. Brissot; de bemoeial, mevr. Pontferrand; de beminnelijke Clarisse. Vooral de derde acte is prachtig. Dumas weet o. a. het gevoel van kieschheid en tact, dat uit ds daden en woorden van elk inderdaad wel opgevoed man spreekt, in tal van fijne trekjes te kenschetsen. Een jonge man, André, wil een meisje, nog wel een onderhoorige, huwen, en zegt dan bv. tot baar vader: Uwe toestemming, mijn waarde Brissot, ver bindt mejuffrouw Denise tot niets. Ik zal de hare nog altijd te verwer ven hebben. Ik vraag u in dit o ogenblik slechts orn het recht haar te bekennen hetgeen ik denk ea hoop.'' Niet waar, dat is teer eu juist gevoeld, dat hij den vader vraagt ota het recht" enz.? Een fraai gesegdo wordt ook André, in eea oogenuuk van wanhoop, in den mond gelegd: Ik heb niemand meer. Ik heb noch mijn vader noch mijn moeder meer, die mij aanbaden. Sedert tien jaar zijn zij daar, onbewegelijk en ijskoud onder de aarde. Ik ben zoo onge lukkig daar, waar zij niet meer zijn, dat ik mij tussehenb6ide afvraag of ik niet gelukkiger waro daar, waar zij zijn."' Zulke grepen, waarbij in het edelste goud van liet kunstenaarsh.irt is getast, komen in enise" voor. De samenspraak, derde bedrijf, tusschen Andréen Deuise, waar sij zich r.a have bekentenis ia zija armen stort, ia van het eerste gehate. S Febïugri. " E. J. W. UIT BELGIË. C,LE LAID C'EST LIJ BEAU." Brussel, 11 Febr. '85. Lts XX. Mesdag enz. T. Het i3 reeds vela iaren geleden! Maar flugo's Noirc dame do Paris was toch reeds lang verschenen, ui was hot ook «lot met de bekende illustraties naar Brion. Reeds lang was de waarheid van Göthe's woord aau 't licht gesteld, dat hes laei.scheliji: loven overal belangrijk is, waar men het ook aangrijne. De eeuw vau Lodewijk XIV tocli, met hare Madame Ilermione" en Madame AgrJppine" had bijna doen vergaten dat niet alleen eouige wetgevers op de Partias en in do raadzalen, maar ook zij die aan den voet van den xan^berg Etr.an, en voor wie de deuren der staatkunde gesloten schijnen, oordeel, talent, ja gecie ea kracht vau individueel initiatief kunnen bezitten. Chassez la natura cllo revicnt an galop." Die p;alon was do vrecselijke omwenteling van een Do la Vip.ie. v?.n ITtO. Daaruit kwamen op kunst gebied een Je la Roche, en zd'3 F'anurip., ia do letteren e:a Victor Hugo en zelfs Bilderdijk vooit. Waar eene nieuwe richting op lu:t knn^gclyeJ. (of waar ook) ontstelt, volgt ras van de ecnc zijdo 'ie cveulrijvluj, door dcnielLkii dram; naar het nieuwe, die de b^hcheHjlrde nicu.yömode dost. bev:;or.d:-c'en, ca van den anderen taut do snel-, Intzij dh cl;-r bclioudsuwniien ('t ioai+-rix, hetzij der oningevvijden, of borrjrlcrs. Notfc dame was reeds lang ;/o,i;:1u'oven. Quasi,node was iedereen fcekend en begon reeds een weinig ia het rergeelhoek te raken, toen mannen der oudere begrippen den held der nieuwera richung op eeuo caricatuurplaat voorstelden als du va;i-t!v;'.; o i' aanvoerder <3<.;r i^ügere school, op wiens orifl'imm^ dio h?,ro vou\>va \viid en zijd óver de jongeren ontplooide, geschreven stond: Lo lai-l c'est lo b?aui'' met het bijschrift: Vietor Ilutjo déployant Ia baimièra do Nofrc dx-ae do Paris." Hem volgde ia t ene andcro lij £c?il;e, ;:;ozetcu op eene locomotief, die door zijno collaborateurs word gectookt, ca cmgoven Tan geldzakken, die tot opschrift hadden:' ..chimÏTe, chimère, cliiffièrc," stekelige toespeling op deu toks van Rob: r L Daarover zijn ecu vijf-ontwintig jaren heengeglcden. Men had veel goud govuadcn in de groeven door Hugo geopend, al was 't ook alles gcan goud wat er in blonk en al waren de gravers, die hem van buiten- en binnenland t-a- zijde stonden, 'en lange messen" droegen ook allen geen kofo"'. Men vergunne ons hier hot woord aan te halen: Er zijn vele geroepen, aaaar weinig uitverkoren!" Wolke Wagneriaan in vleesch en bloed meent niet bekwaam te zijn den grooten meester een weinhj te «e!ij!;en? Welke Gothiker" van tweeden rang nie-jnt i*ioi; zoo tamelijk wel zi"h met Erwin voa Steinbach of met moeder Gccrücrfc vau Keulen ta kiia. nen meten? Daarvan zoo vele crotïtes op het gebied der muziek zoowel nis op dat der bouwkunst die men niet verstaat, omdat men ze niat heeft leeren ver staan; daarvan zoovele croüics in do schilderkunst, dia de impressionistische manier van Manet nastreven, van hem den bagaaf den kunstenaar, die ondertusschen meer zoekend dan scheppend werkte en zich in aijrie laatste dagen er over schaamde dat hij tot misbruik der kunsfc had aanleiding gegeven. Velen meenden voortaan zoo niet Le laid c'csfcle beau, dan toch ,La chiffonné, Ie joli amusement de la vie fi :', c'est !c lieoM , De goede vader van Alphen leerde or.s indertijd : Een vrier,d dis mij mijn feilen toont, Gestreng bsstrai'c en nooit verschoont, Hooft op mijn hart een groot vermogen." Deswege dankt ref. de redactie voor het uiten harer meening over het verslag betreffende de expositie van Z/'LVsor. Ik 1;aaide een volzin ai a door den Ganlois in 1831 ter gelegenheid van zijne bcoovdeeling van don parij'chen salon ironisch (.guitig," zoo;t!s de sclirjjvcr zegt) gebexird. Met de banu op het hart r t f. staat Lscicn i.irri meer onder don indruk van dat zes maanden c-ada artikel. Ouciertussohm; ducht ik tocb aa;.i vader van Alphei), en eenzijdigheid" is lacnschclijl;!... I!; prilste eens den cri ticus Lagye, daa Siret iu zijn Jourxa!- dei od'/iiï«}.'.?. W^t vr.cd ik V Kr wordt bij gelegeuiisid vau genoemde tcntooagLellica gcsprukua vaa infltience du Japonisme, over het koloriet raide et Cassant van Frederiks Vieille scrvunte, hare handen ni dcssinées m peintes, hare keuken vol plein air genoemd, hoezeer men van den anderen kant presqu'nn chef d'oeuvre" zeide. Halkett wordt wegens zijn drieluik des idees fo»r« lillonnantes d' inspirations ignecs toegeschreven, er wordt van wormste kige (yermouliïs) gothische teekening" gesproken. Lagye noemt de Hollanders oorspronkelijk", byzonder de voorstrijders Israëls, Mauve, Maris, Mesdag, Blommers enz. enz., maar verwijt daaren tegen aan zijn landgenoot van Rappard gebrek aan adel van gevoel, ea een overmatig gebruik van kleurstof die de vormen onkennelijk maakt; aan Maynédat hij den schoonheidszin (Vesthctique) achter de bank heeft geschoven, en do wetten die op de studie en waarneming berusten omver werpt ; dat hem nerf eu belangrijkheid ontbreekt, dat van Gelder voor het doek niet passende, grimassen maakt, en dat zijne observatiegeest niet verder praat dan de opperhnid (-leur de toile et d' epidemie, alsof de Gaulois het had geze.o;d.) Een and- -r wordt beschuldigd silhouetten in plaats vau schildering to leveren, een derde, vuil eu smakeloos te zijn, 022. eiia. En de heer L.vryo hoeft nog niet uitgesproken. Wanneer men nu bedenkt hoe Lajarye alle kunstinrichtingen in bescher ming neemt, wanneer de kunstenaar w e 2 e n l ij k t a l c n t toont (b.v. J. van Beers); bedenkt dat, zoowel hij als Ad. Sirct, bekend staat als wezenlijke liberalen op het kunstgebied en in de kunstkritiek, en dat beiden nimmer do eene school op kosten der andere verheflen, zoo zal men wellicht eene bevestiging vinden van mijn uitgesproken oordcel, al kennen wij aan do bijzonder genoemde kunstenaars ook eene groota mate van talent en zelfs genie toe. Wij hebben gemeld dat in een der zalen vau het Palnis dsi beax arts nu ook eene tentoonstelling van de andere «groep der jongeren" (de oudste namelijk) dio der Vïngtïsfes is geopend. Dat Ad. Siret hen Les Vingt tristes" noemt mag een onafhankelijk oordeel ji;es benevelen. Lang kunnen wij er niet bij stilstaan; doch ons oog wordt, aan den ingang door II. W. Mesdag die hier als invite verschijnt gotrofi'ün. Een oogenblik stilstand moet er dus gehouden wordra. jJe i n r i e h t, i n g der zaal is voortreffelijk. Eike schilderij hangt op de hoogte vaa het mciischelijk cog, geeuo enkele innal twee doeken boven elkaar. Hoeft de commissie van 1881 clan ook gezegd: S 'il s ne sout pas coiiteiils da leur place, qu'üs expossiit chez eux!" . . . Men laat han hisr allo vcslit wedervaren. Ea. ooi; nit is wweulijk liberaal! II. ..Wei' immer .strebaii'l .ïioh benuiht, don kunnen wir erlöseH. Zoo laat Güthe door de '/ovsnaarJjche geanten Fu.ua t toezingen, als hij te vergeefs in do lieMe, in do uotenE'jliap, in 't vergeten, en deels in 't bekampen van deu UüXTiSpced z:j« geluk liyel't gcaocht, en het toch nist heeft ^"uvoi;Jcn. .,Wcr imir.cr ttr^l-cnd E:C!I brmühf," dio verdient eeua palm, alkunncu v j l:r:-'.i o.ik j'.kt. cp J. (.t kn.jitool dun lauwerkrans orn cle slapen drukken. i.'Lku ve,'!.3.:jl:3 rogic'.1; in cle kanst n':e'.iwc banen Ie vinden, nieuwe beddin^-sü*o gnvcu. va-jrïangs hot vol pem oud der Kchepppude dichters Oi'iiH:u f-ti-joui vau vei vn;:-ond-3 zangen kan doen vloeien, huldigen \vij met erkï::.telij';i:cil. V.' i j :;ien zoowel iu da muzikale, in de litteraire a!:> ia do pl,v;tiïo!io kur.st vela jongt! talenten sich ttrebcnj berjühcn" op iiii'Uive we;.;;:n. \V.ij 2:ju do 1-iatüten om dit ai' ts keurea. ?.Iaar ie';j nn:Icr3 is het 't fct;-eve!ïzelf goed te kt uren, of ds vruc'iten van hot slrevon, wc;rcMS de nieuwheid hooger te schattcin, dan de wei-keu dia door do uit-.ioke ndsten onzer en voriger oeuwcn als mt cstcrwerkon zijn aa'^e.iicu. En hebben wij in da moderne schilderkunst met vruchten t. u doeu? Zien wij hier geene pogingen, uitsluiten om nieuws planten to eisten, d [e eenmaal vruchten zullen afwerpen? ld hier liot woord des dlc'atCiS niet, aanwendbaar: Stinliorum ostünderc fructus, non stadia" (toont mij do vruchten van uwe inspanning, doch niet uws inspanning uw Ijc.niulicn zeil)? Z'jo dachten wij bij het binnentreden der jongst geopende salons van do Groupcs des j unes,." en voor ecnige dagea bij den blik, op de slurf ia der Vln-jf. Zij zijn werkelijk twintig iu getal die wakkere, mannen. Zie hier hunne, naaien: A. Chainaye, F. Charlet, G. Charlier, J. Dalvia. P. Dubcis, ,T. Easir. \Y. l''i>:ch, Gh. Goethala, F. Khnoyff, I), de negoyus. V/. Sci-.lobach, V. timons, J. Toori-p, G. Vanaise, Th. vau Ilysselberghi', G. vaa Strijdoack, la. Vcrh:-y.leu, ii. Verstraeto, G- Vogels, li. Wyt=man. Il'orl/ij komen de ..iiitizouoouigdo kvinstenaurs," vijf uit België, vijl nit Frankrijk, twfe uit Engeland, twee uit Itauü, óu uit Zwit-jerland, uit Denema/kei), uit Amf-rica, en, l<tsi -,iot least. H. Vï, il c s d a g. De meer sten zouden vier of vijf wer'ion in. Gelijk wij hierboven zeiden, wordt aan «Ia deur onmiddellijk onze aandiicht door Mesdaj» getrokken. Liet is n'ei te loochenen dat dezs kun stenaar den weg der impressionisten heeft ingeslagen. Wij willen aiat onderzoeken welk tal van redenen hem tot deze nieuwe manier hebben gebracht, oa vragen alleen of bij ietg werkelijk schoons lieert geleverd V Voorzeker beaooren de vruchten zijner penseel tot het beste wat hier te vinden is, en zijne zeestukkea zijn uier bovendien eenig in hare soort, IJ ij exposeerde.: .,ZVi Zonsondergang," ..Het vertrek der visschersbootou." ,,l)e morgen," Vv'inter op 't atrund," In liet bosch," vooral de twee eerstgenoemde doeken zija hoogst belangrijk. De tonen van den zonsondergang herinneren ons aan de hcerlijksto penseelvruchten van Claud» Lovrain. De t-ivt dor schepou is met diep gevoel weergegeven P' liet vertrek der visschersbooten" pescliiedt bij regenachtig, koel weder en verr-jaüt «iot minder ce:j begaafd 003 en open hart voor <2c poëzis der Kcdcria'-diicho strumle.-'. j K:t vsvsshil iuft vroegrre werken vau clea messter bestaat daarin dat <l«:Bii iiist vin ral;ii 'CT:PJKT. word?n CTselu'.t. Een bijziend beschouwer, ;:C!M!: i';. cvl(i.>,t;.fl-j htt l'.-ït do verd/;ri-::e v«n den kunstenaar op eea aisü'.ud vau drie iüfetci'Bj en dan 't oog gewapend met eene sterke bril.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl