Historisch Archief 1877-1940
No. 400
DE AMSTERDAM M E II, \V E S K D L A D V O O R N E O E R L A N 0.
?CTM^Mmst^rngMesaaKg^aaig»:^
men versta wel den koud onder zoeken d en geest, zrd ook
door L >ki ter aarde geworpen worden; al wat eens was, het breekt,
door Loki's macht en v^lt.
Dahn wil ons troost schenken voor clle ellende in dnze wereld. Er is
geen einde, zoo ongeveer spreekt ila Dnitsehe professor op v,el \\iii
orakelachtigen toon, n ding is eeuwicr: het al, en voor dii, al nioaf.oii
wij ons leven offeren; wij moeten gaan, opdat anderen kunnen komen.
Zoo is alles in oneindige wording en w i s s c l i n c;
en schooner en mannelijker is 't voor r/.',ni volk (Je m??nschlicV. V) te
leven, te lijiien, te vallen, wijl de ulicht dit verhing', d;:n het. .quedo oui
loon, voor een eeuwig za>ig leven hieiiriiriaals, te doen. Vroeg meii hem,
ware het niet beter, dat deze wereld met haar iiume'ouze sma:t, haai1
zoo dikwijls onverdiend lijden in 't geheel niet bestond, een beslikt »,<;o
ware het antwoord, want niet voor dan enkele i:) <ie wereld, niet ',o-ji'
individueel genot, maar- opdat c;!u eeuwige wil geschiede.
Uit deze ideeën en uit het: Ik fc a n doen, wat ik wil, m a a r i k
kan slecht willen, wat ik moet willen, spreekt
SchopcnLauer's geest.
Alleen helden onder de m nse.hen zullen door Odiös troost getroost
worden. De lafhartige vindt in do zege der zijnen go^n vreugde en vrede;
in het voortleven zijner vrienden niet volle vergelding voor eigen onder
gang en e e n dwaas is h ij, d i e n i e t g e t r o o s t w o r d t d o o r
de zekerheid, dat leven, l i c h t e n l i e f d e o n v e r g a n k e
l ij k tot in eeuwigheid bestaan; zulk een begeert een bf
driegelijk droombeeld. Een held troost de g. rach e : het enkele sterft,
het al is oneindig, en groot c u heerlijk is het offer
Voor het geheel.
Geen troost putten wij uit Emants' werk, hoo rijk ook aan menig op
zich zelf staande gerlachta. Onbevredigd legaen wij het uit de hand, \vaut
h»,t is ons onmogelijk de overtuiging van den pessimhtischfiii dichter te
deelen. Heb ik t/>ch Emmits goetl begrepen, KOO \i-0;vpe't, 'eij a .TI h-.!;
nuchtere, alles ontledende, alles koud afwegende ve; t:rei;l, aan don
inensch, geheel ontdaan van alle gemoedsleven, eenmaal de hjo;scl}n;;;'j
over de weield. Het naakte mn.terialismus hi ev en meester. Dia
V,'c.igeschichte ist das \Veltgericht! Leert ons immers 7,iet do g f ''hiedonis :
dat dvve ers, gemocdamensf.';en dus, haitsreehtel'k iavigoJ ?.':.? do naturen
de grootste onwentelingen ia het leven vi.;;..on ? Zr l !:???> weieldiiervorineiv-1,
d. w. z. menschen mot geest c u gomorJ, zullen dcor hun grooische ideeën
en daden onze wereld iuiuier beïrcrschcii.
Ook Emants noemt, ev^nnls F. Dahn, hem esn 'ie!iï. die reet
mrirnr'nmoed den strijd tot het thine toe heelt volyehcu:h n. i'jr^i'... '.ris ui is
alles hier op aarde, zelfs hut heilij doel, v.ruu-.üor do LiM. v.-lt. l/o
wsinn der hopo is do pavo der Aften aar. ue n.cn? c.>e;i: viij!jt iiW»YtL;;
wekt de getsf.drift der onwetenden; roem en liefde, !t is U.cs v.aan.
En dn kunst ? ....
Zou Emants' voorstelling van de toekomstige menscheüv/eye'a in
v;ei'k? lijkheid kunnen b staan, dan wordt d.-araiC.ie tevtiis lic f-1. ;i' g<-!:rok-n
over de kunst, want toch niet alleen liet vn^ta:i(ï.-('hiep de g :diclijk3
werken der Grieken, inspireerde een P.aiaël, een rJichel Augelo, uecd
oethe zijn Faust dichten !
\Yol zal het verstand den mensch meer en POEH' lio oogo,; op??i:o-)!
voor hel geen heni nu no.f verhoeven, is, ma:;!' het pcuioad z ? ivcUi/.n
doen gelden. Zo lang de menseh si ons c h i"5, suileu hoofd en liv.ï'.
hem en ds ivyreld beiieerscliya.
Eeisrietto vtui der Meij.
Rijsfniïc Vffi'Cï, door J. vaa li^ia,
Eiet penteükeiii^g van Jan van Utti'S
Zoon. *)
Wie kent in Nederland JV.n vau Roers niet, uit zijne ..lilooni uit de
vol3:sklasse", zijne Livai'da", De Uündc", eaz., die hij ra. t '<"<1!' oiroe'iarej;*
talent, en fijnen tongval, diep gevoel en L:iesjl!o,i s ;??:,!,£ e;> cn:-;«
ned.--Jand-iche taaicongressen k waai voordiTgenV \\"ij lu-i ii.ue.eu ons nog
levci,dig den diepen indruk welken op ccn con^ros te Cvrja'.it i>o !j..nd',-" c.i
ons maakte. Sedert dien tijd ziju vele j'irea verloo, '?!). "t an .i.e.i'.-. v.i
Antwerpen aan 't Koninklijk Atheneum n!.-; professer \verk;va;:in. Le.'it ;:n
de laatste jaren, aan lib.r.ile zijde, leveii iig doslgc^ümen tiiu de
politische beweging waarvan ds groote Scheldcstc.il het toui>u3l is cu het
reeds was ten tijde van Conscience's eer.sts optreden.
Jan van Beera bleef als dichter een hnküii, eon raa^zaaTn voorstanücr
voor jongeren vanjaren, doch groote geuiahien verschenen niet meer viui
zijne hand. \Vij ontmoetten hem nog in medewerking vuu Ueuoit als
schrijver van den Oorlog", als dichter voor den brgp.afden jüii^cn
too:ikunstenaar Jan Blockx, van De droom van 't paradijs", wat in
bovengenoemden bundel opgenomen en bij gelegenheid der uitvoering van de
muzikale compositie reeds in deze bladen besproken is.
Dit geuioht is nu met vele andere, die onderwijl 6npOïtü-{cuills^>l.Q"\üBt
verzameld, en ligt in eau klein folio deel voor ons.
De drukker Hoste sticlite daardoor eene soort van gedenkstuk aan
den schrijver, wat deze hopen wij, nog vele jaren overleven moge!
Op kostelijk papier, in iraiiien omslag, omlijste bi,ii'L;:ij.leu, uiterst wijd
cn groot gedrukt verschijnen 's dichters verzen up monnu'-utaie wijz.0,
met lichte iliustratitn, van EÏjaen zoo;\, den bekyiiden si'.Ui'i..u.i-.
De bundel opent met eene goede, gouden ies, aan 't diclitcrs zonen:
Eij mochten, wanneer kunstzin hen urinfit tot bet nrj.igcni vau schoono
vormen en kleuren, wel buir.el of penseel, u!C:ir nooi'b ue dicLtürveitcr op
nemen. Driewerf herhaald klinkt het woord :
?'k Bozwccr u, crrpb ni--t naar ue u.eiitorpen?"
?watvfc uwe heerlijke taal wordt hnstevd op \\r.-\v eigon orf vorklaarJ. . .
verbannen, om nog slechts 't laag geineen teu luik (o Kijn. (I.en ver
diend verwijt voor allen die de ontwikkeling der colit iscdcrlanjsch
karaktertrekken in Belgiëtesrennouden)."
Onder da volgende gedichten, van euttigen omvaug lezen wjj met vol*
doeruüg ,,Tu Verlor" do geschiedenis Viir; een jor\f» min".;^, d-.t h,'ren
lüiiin'T.i" (gedij? oud-j '/ij'.e al'-r'.y/,siii:eid uh s'ol'.iii.i;.!.. t«rgev-'.(o VBU ecu
ha'-ii' i^vxeven dr;-iik', ontrcuw J--i i.' v<,;\<e;>. i'.' i,: ui^i^cm doodds
bij 2'j'ïo t'.Ta^'tciiajt lieu nioavi^a ;ni;m.ur i", j:.u;i e'^eu-jji b^aV:;:; c .a
zio!) zelvon.
^^ ij vi]\=l.ja vei'dor ean m-)lo"--fJ4 v.'sii iiuu selrllcr *'::?«.:.', o'i u-,-ov d'ïi
(liCütiir e-uon^e.!, ais eau 'icht me;-j^ v.'.it '',i\i'i';a \ve^cr ;oi eonvo" 'J'^1
l)!)..'v;;in rjo soa w-.:."-Ton. d^"!i d o o ;? d'-:i iu: ?!.':>': !t',v-;u ivor-lt Vrt:;i;
ach^u(l('-:.v' liv-, M:;k:e js g t.it ld: Da »?>.?'?,>.>.???.?" ('<rj.;'.')-?:?:.)
i>:j-',0:~ :? r i».s.-ic oiis au op^eriuiüoe. i:.-oh o;i '.J i.: ..^.I^M : '
fa hoi l.wlif.y g'ilir'lit van den b.ai hl s; :\',:kf; do diclv ?,- ? .'.., <~jort
van p ?. i'.:-:'j.:io of go.ladi-jn- fi^u overtisi'.::::/ uit; het ie t (' i. ' ? ' ca is
eaan eeuen ouden vriend W. pastoor te h." 'Te:iehf, w,1..; .1 :<? hij als
sUidr.'.ruaat, eenmaal op de uüuicun van 'c-ile:;lij:se,lic; cCiiiiu ''ie'' z.'.ï,. De
pastoor had den diohter iücauen br,.cf e,.;is ./ci,fl-j bij d.,.- Li', --g
geEomen", om hem (gelijk hij ze^t) vaa 't ;-a;l der dvi'aliugj v.,ijrop h'j
versukkeld scheen teiug to vos; on iu de ^óe.''! b;v.uï:'.
De tfgiuih: ief is iu blanke viH'vocni^e j;i.mi.icri, vol leven e a vr^iii-hri'],
warai gei'jlc 'a dichters eigen hurt ge-.chi-ovun, lij vccpt alle <j? '???',
herinneri;!;;en vreuei' voer den geeet, cn schildert ciea kaap met dj wereld,
dien hij acder; sii'.io jongeliugüuagen heai'c go:=t:e'.L.n.
Hij gevoelt al d' zw-'.ai-tu vaa 'tieren do don dichijr vaak bsljt ce
ade:a:»!-dvl-'ij;;\;lo.i uit te slaan, en niets tool.mt dan. J;--i;g3 den groncl eens
rond te fladderen, met gevaar als een vlinder 3'jj'ütaere vleugels aau cl
doornen te kweUen
Van J'eers schetst vervolgens ^oe Lij do TIr.'aoiicka kerk nooifc recht
hritif. ;,';-.< ii.i: Oüki-ijguüei; a;,u hti/o leer is giuu t-.i;lelja. O i' de u fil
ter i u; .t oïc;jjni3" oürde'it, in het^o-'a hij fiaa ue ke;k tesi laste legt,
Lten \vij in ''t midden, omdat wij hier ^.leeu van do dichterlijke
o::tb'.)Gee.niiig ^pv.'kui?. Vv'at \'r,n lasers ten i;o.t', ;iit -"rt is voorwaar <-,2n ge
voel \v\ii;vvocr C'!k iiio'isehclijk hart teejrnkelyk u, 0:1 w;it de katholieke
soovvel als de M.'jrale io;;ef. de ge.leovi:;e cn de oiigiüoovigs eeiisiemaiig
als i'üchti'a.ii'jig en edel Zullen wetea te sc'uuU'Cii, numcJijk dat wauucc-r
Bc hicizaciit, onier 't nni L . v vau yt lijol'1
hei (Lnki-.i in k!?!!?>'.TS v,'l sLtan, hij H(S fcnr'.xr frua'tcgoi) wil optreden.
't;;,lo,;i': dj l.un.i "-i! jV'.V.;). ei), rue^t toii s!'/iy uit, laat
U. .s i- MU in ui .:j:i ;,.,uis \ ji'üi.'. ui Ju,,- L."
'Ten .".iot, Vau ikora ia i>iet Kiloen ee;i dicütcrj -maar hier eveceeuseea
VeKllV;£0,;;;<;;a <.J1 V,:a:Tll ('iilVjlen.
Bumei, 10 Fe!:r. 't1 J. T. A.
"'i Ciuiii, alyei.i-j.^ic lioek'uj,!;dLJ van Ad. Tloj'.e, '.Il^over, Voldsii-aat 49, 1831, 8 frank.
'
? ) T"^ T /~« f' ! T "*" ^ * 'T T".' T: f 7"! T"'- T"1 Ti T^ l ' T T ^ "" f^l T"1 \T
i^i'^.lLïlü'^N li,x iu i'jurLi)i^l^Li^ GLN.
.".??.'.'?' /ï'i.Vs Gtiiaaual" is 20 l'cuïuiu'i te Parijs bij Cliarpenticr verscZiencn,
l'i-i.,3 tr. .ju.
ditliür ir'iiiiclni J'C'.'C'.ui z\<y.i <J.eiüi' <.u'4v;a ton uioviw werk Die Sec'. j,kïa"
.??",-.?, <'l;;:i-'!<_c ,;.,:;.,?)? do s,-lv, ij W M vu'.i SVii') lu'i ,i";= i?nYö!>, ,.Cfmsm S;ella" en andcro
Cök iiier to lauuu vu. i oU.uiju j:uai.iü3 ij vt-ilouóJi v.xuü£eslmvon.
V.ii) G,i/''!r> V rr ;n>. ia de;'.^'- eii^^u rs i n':"U''v'o roni".n vor;e!)c:ifn Diana of t!i^
C' i' ~r.>v.iy" j,"'I;r. ..iij.i. IM'. D he> U uum i'ja-.L;, IiüjAoi aiiader uitLjcbrcid, in (lo
Fortn;oiu!y i;juu\t" k^uiicc ie::t-ii.
____
!:e F, ;?'.:;. i;f ;i !?<!?- .>c.i Tv. -o la» ?.?!? li"e nv...:> brj'.r.i!^ in b;i:!o::"a i !*t-lio liunst en
!c-: . :? i u ;??.(.-;; n. "vlCv ..[; fc., v,.,,,.ji. IG ra; ?;>., ,,; ;, i-e-, .ie \V;:e!!Cf;eiin-" f);:iior
!?-?? e j. . ;ui r/ ,^' IL-.I i t..', ?.,.;^l',-ij:;, r:-,i; tivv; ?': --i e.: j i;;-;- i".: ,j -iO a.i :ri; s d»? n:'"ivra
i :. ; Ni .ui c'; ?'. lk .-., !,;j ;iiri I..-?;L;OII i.-.t-, 11 '.u.-e.; i' !e '.r. -..> ^.-. L' u t ;.:;.; voo n! J.'ivai
j;i, >i,.'i . .!.!:..;.! j- h i. ;,I::LÏ(üG .^i'üi s.;;-.- :. ;: ..M IK. tm i...o i' ';:;i :-c'.t' .iieiu"!-.-' u.jo!
l : . ; '. > ?'? i .. \ 'u... ,, 1; ^i; :rf Ui u.' ..''.e .'l ? i' 'i' .1" i .!':(" rl:-<. vo\ï:iil:T, Iv':'.^,
v.'. L .:;];; v.! i ,..-..'iv..): ...'I.'.H (J i;b,ji;y [,'' i,'!-\vijl 'lo ..J--ui:e -j'raac. " 'n J J o ^ :u:;cr La ! con
v, r pi> ^ or.iX^:!:..; ; van ,.A!;;^tu.''' vuor d Tt du^ u-a'U De/i:; svas VÜTI «la^ncl
ri.'.v:-;r/iii. iUa biuuvu Uuï'n UYOÏde BPü';u.; modcnicj co l'Au^lotenfo'' osu work 2^1
ui ;;ev Oj;,
y/."vê»' F'niifi?c. "ii VoKis' -;N.n do EÈci/dVlViiu; ef-nc- l^o;;rr.ï)li!e van den in 1831
OYJ i',jü''.'i ;c: u r '/ . ;*i<>i;t i-'fit .',-/LJ.-/ ?*-'<?!.<..? -nLi ?;/, n eüv. !-,t n i door / iiee Jir'ji^licdoreiit
f i ''.iv/''i,.*," ,. /. ^/.-.' ? ,'' .. /'-.' 'J//A.".'' ,.? JVya,//,','/' .//^' '"-'LV.V. ^.'/ fi^i j-V,1^' o;!^.
1<' :,ïl:!'>t:; v;as r:e i vi, ;ave:i ecu doi' Yeia vritn ion vaa eert o^orioüen diclilor. D©
t:'.. t \aft l'-'t T. rk o zai luiden: C1. /'. jScha-t.twit'f} u,*d dus titerat iïc/ic Jjei'liiïvon
lil'J lo'jii (^ J\U;n;j
Li.b il'-ii'i. ;:,en. vo'.^.i i'u i'>!-i, i\'u;;iökun^tl)lii^,^(.iii. iUu lo iï'.iMHier rilot het i'iu-üiue.lo
van ó/,','(.'/i'.s- ti;: !; ';i .<? : ,N,,, ~-',u i-et'^Li.ii a'e l1 i^siïjiiiii id tor iusiiyo to bokolJi'jü. De
INHOUD VAX iJCS'jfïEIiTEN.
-'i[ie:i lzitril. Ko '1.
Ci'Li 'l'r.ii, ('ooi' Tr-i'^Ta,-; i7<a;t,?. 'i iTev.'OÏ:'1; Antoi Wrmvo, door Jolia»
Pi-,',1 i'ie, r, ,,:!'?? d) ij.a;!1!; i.'e ii,;cr;.ja;io:K!b v.-cës!rij.l op scliaat^cn te
Lr: i'.ALi-.li-a (ui.-t ofo.i: l^ts bouckke.jl; da iuiyiu^ dor stcddu, door Y. van
s., et,,-:;;:, r Xn. 19.
.\i;ïr..-.i, :??;.?:,; In---'-;? (M l o t), door f/;, 'vw;:. rjin vingr. doov T-I. Canis
T.;-ULii;i.e..r.i..c..,:;i.' 'j'.\-r ,.!?;..?? t"jr;cl''.:ui'l.'-'lo.i'i.i-, diiOi' r,;;'!. Fiedc;'ic> Fi;bor,
kj-i,' vnji l',i\,':-,n'\ /ia i-[.;indö\':i.f:.. f.'ti. :Mr. 3- i'. Ame.. sfour(>.. Dr. P.
tv:i"'.S-i\r>, - j.';-,j-viu:;g T,.v,, r, 'ï...,o c;ttali,;a. A.-lr-* Lett -rk. Traetaat.
..'i:;i.i, i...i.i1av./. ,11,. lii-'icv cuit (.Vy, <?«, .Do JJu.,i^iv-u rnc. 0,,-'.','u, luali.i. -"
C. A'.'"i'iinnjlc 'i'nij,;;. II.' ! ."ifo. .;.'.-. Dr V., Ia 'je. om tien Seliou'.vi,u:":^. Hiel'
ln:i- c/-..-, ir., :.\L re.vo .\o .MI;. Ij s, A. Af l'ei-.-iirarleit,\ ndo s iutus;ui s.uk Lueifer.
J '?'.?, D.;i:ie.t ir.'..s ji.o ^,-.,"{.-t-n oa e'ta-o iüu. ^. A, i'<>i'*tf 'n^n i'it-i 'jen, Bogi
lsc'.i.u oi-hrtf Ijüiijüu lile*i.ft. Lesrai'teuh .ek, e- z. Inljoud van ijdsoliriitea.
K.cawo Uit£%>uu> Aiieiiüi, iiuvoüuua. ? Verbetering.