Historisch Archief 1877-1940
t K",:* ? «r v' ,» ; 3,
l / * ,f > ' , r ? -'
OE AMSTERDAMS! E 10, WE,È.1$ l AJ>V O R N E Df RL A N u. _^
M. 4Ï>7,
IV
tl
Het, laat zich hooren, dat de verontwaardiging in Engeland groot
is OTOP eene handeling, die'men niet ten onrechte als eene
ttoiiweloo&heid van Rusland beschouwt. Want beids partijen hadden zich
verbonden om, gedurende de onderhandelingen, Hetstatus quo te
handhaven. De Engelsche regeeiing heeft dan óók ~, volgens
den Standard uitdrukkelijk geelscht, dat t!e lluisische,
regcering de. handelingen van generaal Komaroff zou ? desavoucoren.
Doet zij dit niet, dan zal Engeland wel geen andere keuze over
blijven dan den Afghaanschen bondgenoot ter hulpe te snellen,
vooral nu dit verbond m'den'loop dezer week, bij do samenkomst
van den emir Abdoel-Raman en den onderkoning van Bntsch-lndi
te Rawoel Piadi, op plechtige wijze is hernieuwd en bekrachtigd.
Toch behoeft men de hoop nog niet op te geven, clat ,het tijd
perk der wederzijdsche concessïn nog niet is afgesloten, «n'dit
de kabinetten van Londen en St. Petersburg een oorlog zullen
weten te vermijden, die voor beide mogendheden noodlottig moet
zijn en voor geen van beiden een blijvend voordeel kan opleveren.
* » ? ;
jfe ostetirijfcsche'en de Hongaarsche ministers hebben in den
loop-dezer week langdurige conferentiën gehouden naai1 aanleiding
van het ontwerp tot verhooging der invoerrechten voor de geheele
monarchie. Zij zijn tot het besluit gekomen, dat de behandeling
vdn hét ontwerp niet voor het najaar, <>n dus niet -meer door den
tegenwoordigèn Rijksdag zal plaats liebben. Wellicht is men be
vreesd vopr de meerderheid, die in de laatste weken lang niet
meer zoo volgzaam was als vroeger. Wellicht ook hoopt men,
dat van uitstel afstel zal kunnen komen en dat, bij eenige toege
vendheid van de zijde van Duitschbnd, eon tarieven-oorlog
tusschen de beide rijken zal kunnen worden vermeden.
In Hongarije en Groaiiöhouden zich twee afzonderlijke
commissiön bezig met het samenstellen van een ontwerp, om de
verhouding der beide landen, die in lISüS werd vastgesteld, op
nieuw te regelen. Krijgen de Croatcn liua zin, dan zal de
autonomie van htm gewest zeer worden vermeeideni. Voor eb
homogeniteit der monarchie, die toch reeds zooveel te wenschcn
overlaat, kan dit slroveu niei anders dan verderfelijk wezen.
* *
De prins en prinses van Wales bevinden zich met hun oudsten
?zoon te Dublin. De ontvangst op lerschen bodem was vrij goed,
?maar het is een treurig toeken, clat alle telegrammen als merk
waardigheid vermelden, dat op den weg dien do vorstelijke stoet
aflegde, vijandige demonslraticn achterwege bleven. Er zal heel
wat politie op de been geweest moeten zijn, om dit resultaat te
te bereiken.
Het is jammer, dat men deze poging om het hart der leren
winnen, zoo lang heett uitgesteld, en te vreezen, dal dit be
roep op hunne loyauteit te laat komt.
B I
K IV I, A W .
Den Haag voor de liberalen herwonnen! *
Dat heeft althans de kortstondige heerschappij van de cleric.le en
clericaal-gezinde alliantie reeds uitgewerkt.
Zelfs het verstokte conservatisme van de Residentie heeft geweigerd
aan den leiband der Kerkelijkën raêc te draven.
Het is een ernstige waarschuwing voor graaf Ruiger Jan en Mr.
Oorver Hooft.
Door de keuze der Ilaaggclie kiezers is de evenaar der politiek in het
hnjsje gebracht .
De Kamer, die norn" was is aiet weerom, maar hcfc staat, om en om.
43~da
Voor clericale stoutigkeden geen gevaar meer; als niet per ongeluk
een liberaal afwezig i?.
Dodi evenmin een Hink liberaal bestier van 'slands zaken, tenzij
van de clcricalen eenigen absent
blijvenVoor oen paar weken beheerschte Mr. Wintgens den toestand, nu
zjjn het de afwezigen die regeeren.
Zuiverder is de toestand nog niet geworden.
,Da heer Wintgens liep weg, zegt uien, omdat hij, door clericaleu en
conservatieven gekozen, weigerde met de eersten te blijven meedoen.
Graat' Schimme'penninck van Nyenhuis dankt zijn mandaat aan dezelf
de nrinderheids-eoalitie.
Doch hij blijft omdat hij niet afkeorig is van mee te varen in het
clericale sop.
Intusschen hebben de Haagsche kiezers zich daartegen verklaard en
den liberalen caudidaat gekozen, Haver dan den clericaal.
Wat sfaat don graaf uu to doen?
.Er is voor hem meer reden dan voor mr. Wiutgens beeft bestaan om
zijn committenten te raadplegen.
Maar het kon wel eens misloopen ....
Ilij aal dus wel 200 verstandig iju van te doen aleof hij geheel buiten
de ijues'ie staat.
O N'Z E B L A D E N.
? Ds liaagsche verkiezing bvabht wat laven in de bladen althans ia
de beide Hsagsche, die zieli dapper weerden en kolommen oveïdit oE
er,werp te leaeri gaaey. . ...
3Sra dea alloop, waardoor de toestand in de Kamer ,een toppunt, »an
Eoaderliuglieid heeft bereikt, spraken ons Daylilad en De Standaard
een oordeel uit. De laatste was vooral gebeten op het Haagsche Dagblad,
dat zijn candidaat in ne week in drie verschillende 'conservatieve
harlekijnapakkeu" .kleedde.
Ud Nieuws van dan Dag behandelde de inkomende rechten op granen
en do Buikerproductie op Java. ? . .
Het Handelsblad bevatte artikalcn over de jongste finaneïeele voorstellen.
De Grondwetsherziening werd basprokeu in de Arnltemsche Cowqnt
en iu een Haagso'ue brief der Zaanïandsche Courant.
Ton slotte habben wij nog te vermeelden dat De Standaard eeue
paralel trok tusschca de auti-revolutionuaire party ia 1869 en heden te»
dage.
GRENSREGELING I. ,
Het oordeel van de Standaard.
Onder het opschrift Macht of Recht" bevat De Standaard (Ko,8577)
een hoofdartikel ever de greusregeling. ??---'? "
Het blad begint met er op to wijzen dat hut 'grondgebied van Amster
dam aan do zuidzijde klein is, maar uat toch nog bouwterrein genoeg
oplevert. De hoofdoorzaak der quaestie is dan ook de Baneiele: Am
sterdam heeft in do laatsle ja'rejj zeer duur huisgehouden eu raillioèneu
verspild, waardoor de hoofdelijke omslag peperduur is; zoo duur dȣ velan
hem niet meer kunnen betalen. Tocu heeft Isieuwor-Anutèl débarmhar
tigheid gehad, om zich over een duel dier poorters te ontfermen en tot
hen gezegd, ..komt bij uiy, bouwt op mijn territoir, dan woont ge toca
zoo goed als m Amsterdam, eu ge spaart 'uw hoofdelijken omslag."
En to:n is een deel Amsterdammers naar de vocrpoorte vau
Kienwe'rAmstel vci-hii'sd, niet de St. erkent liet om 2vieu\yer-AinsteJa«r te
worden, maar om op !ST.-A. territoir woueude als Amsterdammer te blijven
JevTii zonder ir.co to bctulen iti A msterdam's laste». Hieruit sproten 'a-üerlei
niunilijkhedcn voort, rust brand, fösterij eu telegraaf, gasverlwhting,
waterleiding, st-raa're.'iiigiug en wat niet aJ.
Het is eenvoudig uu maar te aiuïexeeren, maar de vraag blijft, isdatreelit:1"
En dat juist kan liet blad niet inzie».
Uet was envuu'.iig dat du Eiigolscheu do Uollandsche boeren in
ZuidAlrika tel'ious verjoegen CD rtnucxeerden, maar eon ieder zei: dat is 'Onrecht!
En iets v:iu Jat onrecht steekt ook wtil in deza quaestie.
..N;ct oji het standpunt der n-volutlc. Natuurlijk niet, want de opper
machtige \yikbwil trekt, maar 10 lyncn over Let land en ktijgt d&tr 11
provincies, die weac-r door honderd lijrieii in gemeenten worden verdeeld,
ca als do volkswil morgen weer anders die lijnen verkiest te trekken,
dan doet zij die indceling weer over.
Maar zoo kan het niet van eeu aati-revoluüonair standpunt.
Dan toch zija de gemeenten er eerst geweest en zijn uit de sleden
eu dorpen allengs gawetten geworcl&n eu uit die gewesten het land, en
is alzoo de iudaeliiig de3 Rijks niet, het resultaat van wettelijke willekeur
maar de uitkomst van de historie." ...
,,ln Londen annexeerde men evenmin," zegt het blad, clat eindigt:
Men versta ons wel.
We zeggen niet, dat het vroeg of laat niet tot aanhechting za.\ moeltn
komen. Blaar dit beweert het blad, dat die aanhechting a!s verkracbtiug
van het gemeenterecht zo-'lang geweerd cicnt to worden, als .er zich iu
IXieusveL'-Amsfcl nog ecu krachtige geest openbaart, die voor zijn
cloi'fsrechten opkomt. De sterkere moet den zwakkere geen geweld aandoen,
«i toch daartoe zo a het hier komen."
Al werden in dit artikel weinig of liever geen iemve gezichtspunten
geopend, over het geheel toch, is het belangrijk genoeg om er een uadere
beschouwing aan te wijden.
Belangrijk is het artikel iu c!c eerste plaats, omdat da Standaard ~
een paar Seitenhiebo aau hot adres van het gemeentebestuur der 'hoofd
stad daargelaten df quaostic op algemeen terrein brengt.
Dit hoeft dan ook al didolijk ten gevolge clat, ooalsuien hierboven ziet,
een deel der feiten waarop Amsterdam haar aanspraken grondt, ten
volle erkend werden. J>e bewoners van Nier.wer-Amstel z^n in alles
Amsterdammers, alleen zij betalen geen hoofdclijken omslagj toch ge&ietea
zij alle lusten van d« stad; bovendien erkent de Standaard dat uit dez«
verhouding voor tal van takken van dienst tal van moeilijkheden ziju
ontslaan. Inderdaad, een erkentenis, die in den mond van menig tegen
stander, een belangrijke stap tot den vrede zou zijn. Juist echter .urn
die erkenning is het jammer dat de Standaard een ander deel der mo
tieven onbesproken laat en wel die waarbij liet Il^ksbelang betrokken is.
Te meer is dit jammer omdat de St. de rechtstjuaestie op den voorgrond
stelt en juist da weggelaten ieiten daarmede in nauw verband sfaau,
gelijk wij later zullen anntooneu.
Uet artikel op den voet volgen zullen wij tiief, wij moeten toch al uit
voeriger zijn als wij wensehtea. De vraag of X. A. zich over de al te
zeer gedrukte en benauwde poorters van Amsterdam ontfermde" eu zoo
barmhartig" was hen tos te laten op N. Amstela gebied huizen te hou
wen, zullen wy daarlaten. Evenmin zullen wij de vergelijking van de K.
Amstelaars met de HollandscJic Boeren in Zuid-Afrika bespreken. De
Standaard erkent dat het Lier Amsterdam tegenover Amsterdammers
geldt, terwijl in Afrika do EnyelseJicn aan HollandscJte boeren onafhan
kelijkheid en nijverheid ontnamen, en hen tot onderdanen wilden maken
van oen rijk, mot welks bevolking zij niets gemeen hadden.
Do Amstcnlarnscho Nieuwer-Amstelaars nu verliezen nccïi
oaafhaukeUikiitid noch vrijheid ea worden slechts govoüs'u bij möB5c.lie.a dis m
vasi hen verschillen.