Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDEKLAiS7D.
No. 408
De oorlog in Soedan heeft geloond, hoc weinig de keur der
Engelschc troepen vermocht tegen de barbaarsche horden der
Soedaneezen. Wat zou het zijn, als deze troepen geplaatst waren
tegenover eene tienvoudige overmacht van Europeesche soldaten?
De Engelsche regeering heeft zich toegerust; zij heeft vshown
firjlif. Tegenover het drijven van Jingoes en Tories was eene
andere houding niet wel mogelijk. Wellicht ware het echter
beter geweest, als zij van den beginne meer energie in hare
diplomatieke onderhandelingen had getoond. Krachtig optreden
baat weinig meer, wanneer men zijn tegenstander jaren lang over
tuigende bewijzen van zwakheid heeft gegeven.
* «
De protectionisten in den Duitschen Rijksdag hebben hun laat
ste woord nog niet gesproken. Zij stellen zich voor bij de derde
lezing der wet tot verhooging der invoerrechten de rechten op hout,
die nu slechts verdubbeld zijn, te laten verdrievoudigen. Het is waar
lijk gelukkig, dat er geen vierde lezing van de wet behoeft plaats
te hebben! Da voorstanders der hoogc tarieven verzekeren verder,
dat de door hen gewenschte vcrhooging aaii de schatkist 57 rti
lioon mark zal opbrengen, maar zij verliezen daarbij geheel uit
het oog, dal. de invoer zelf afneemt, als men de invoerrechten
verhoogt.
Ook de grootgrondbezitters, die meestal op hunne landerijen
branderijen hebben en daar uit aardappelen spiritus stoken, drin
gen aan op bescherming van hunne onderneming. Zij wcnsdicu
den uilvoerpremie aanmerkelijk verhoogd te zien. Uinnenkort
zullen als hei, zoo voortgaat, gucn enkele cultuur en geen enkele
tak van nijverheid moer onbeschermd zijn. De arme Duilscho
Michel zal dan al wat hij koopt, peperduur moeien betalen, maar
zich kunnen troosten meL de gedachte, dat hij echl vaderlnnusch
fabrikaat voor zijn geld krijgt.
B i ar
ar i, A.
Do heer Tak van Poorfviict debuteerde in do Eerste Kamer met een
herhaling van de iiUerij, waarmei; du beer Keuchcnius ia do andere
Kamer gewoon is do aandacht te trekken.
' Bij hot wetsontwerp nopens ila toepassing der crimineolc wot^evin"1
voor het krijgsvolk te water in tic overzeescbc bezittingen, ;;a[' hij aan
art. l'löder Grondwet een gedwongen uitleg i n ir, aoouls ma» die aller
minst zou verwachten van ceii .,SUiatsman", \vienj droom 't was
Nederland een mildere Grondwet te geven,
De heor 'lal: is tut de kleine politiek der coiistitutioucclc
museenziiterij afgedaald.
la een <t;inval van openhartigheid heeft de hser Heemskerk Donderdag
eens juist de politiek van do tegenwoordige Kcguering gekarakteriseerd.
Hij meende dat sneu gerust kon zeggen waar :t op stond; bij liet ont
breken vau een actief optredende meerderheid in de Tweede Kamer, zou
elke llegeering verplicht zijn de parlementair*» politiek in transactie" te
volgen.
Dat is met andere woorden: de politiële van geven en nemen, van
strijken en plooien, van lavesren van links naar rechts t-u omgekeerd,
van coquetteeren niet allo partijen en van verzaking van eigen begicsaleu
en politiek verleden.
'"t Is een gulle bekentenis.
'?Bezuiniging was het parool in de Eerste Kamer.
-Dat is treurig.
Een staatslichaam, hetwelk het recht van amendement mist en dus
practiseh buiten de mogelijkheid is ze]i' tot du toepassing der
bcjuinigingslcer mee te werken, toont reeds zwakte door in zulk eea ijdele leus
alleen heil te zoeken.
Maar wat nog treuriger is: de Eerste Kamer hooit dan cisch van ver
sterking der middelen in de laatste jaren hel krachtigst op den voorgrond
geplaatst.
En thar-s?
De heer Van Roijen zeli's wil van geen belastiugverhooging hooren;
de landbouw kwijnt.. ,.
-Doch het, kapitaal in portefeuille is onbelast, Mijne Hoeren....
Zuinigheid is prijzenswaard, maar men zij niet al te zuinig tegenover
den iiseus, vooral niet als men tot de hoogst-aaugeslagcnea behoort.
De Staten van Noord-Brabant dienen een oog in 't zeil te houden.
<Bij 't algemeen begrootingsdebat heeft de heer De Brityn zich verstout
we zouden bijna zeggen: den liberaal uit te hangen.
Verbeeld u: tegenover De Tijd" beweerde hij dat geen Kamerontbinding
aan de overzijde aanbeveling verdient.
Hij wilde verder niet tolkeus aan do wet op "fc lager onderwijs tornen.
"En n'en déplaise dr. Schaeoman, wenschte hij ook niet de schendende
hand aan onze Kijks Universiteiten te slaan.
Maar dat is ongehoord.
Met zulke beginselen kea niec haast als goed katholiek niet blijven
zitten.
Als uw plannen goen bijval vinden 7t-\ do haor Fransen van de Putte
tot den Aiiü;-;ter van Financien (>a>i moet gij wijicea of laten wijken.
L'o heer Heemskerk stelde daartegenover vierkant de iabinctsquaes'cie.
De geheele Eegeering stond pal voor de financieele politiek van deïj
heer Grobbée.
Des te erger.
Maar de heer Vnn de Putte liet zich door de bedreiging vaa deo'
premier niet bang maken.
Hij wist toch, gelijk iedereen, dat de heer Heemskerk 't na een
een ongunstige stemming niet de ministerieele solidariteit zoo erg
nauw niet neemt.
ONZE
BLADENDe Grondwetsherziening van het Ministerie Heemskerk, die thans ge
drukt naast de bestaande Grondwet en het voorstel der Staatscommissie
als lokaas tot ernstige behandeling aan de kamerleden is rondgedeeld,
werd deze weck besproken in de Zaanlaiulsclte Courant, het Daqlilaiï,
het Vaderland, het Holt. N-icincsllad.
liet Handelsblad behandelde de jongste financieele voorstellen, de toe
komst van Amsterdam als handelsstad en bevatte een interessant opstel
van dr. Fles omircnt de taak van den inspecteur van den geneeskundigen
dienst der landmacht.
In de IV. E. Cf., die zelve het tekort behandelde, verschenen vier arti
kelen van prof. Spruyt over Sehaepmans denkbeelden aangaande Hooger
Onderwijs. De Arnliemsclie CL besprak het stelsel scrutw de listc."
De T [ld, bestempelde mr. Wintgens als een Nieuwen Palamedes. Toornig
wees Do Standaard Tinholta voorslag, aangaande het Openbaar
Ouderwijs, als een fatalen voorslag af.
Do houding van den thans afgetreden Minister van Financiën werd in
lint Dagblad en in hot Handelsblad van verschillende zijden bekeken, en
do Zaanhindschc Courant spoorde aan tot een comuromis luüscacu de
thans in evenwicht vcrkeerende partijen.
GRENSREGELIMr. II.
II e t advies van den K a a d van Nieuwe r-A m s t e L
De Gemeenteraad van Nieuwer-Amstel stelt zich evenmin op eenander
standpunt dan dit: Wat is ons belang, behoud vau den tegemvoordigen
toestand of grcn-regeling '? Dit standpunt mag- echter niet worden ingenomen
door ben die de voorgestelde grensregeling moeten beoordeelen. Voor
de Regeering moet de vraag gelden: wat moet er met Nieuwer-Amstel
gebeuren, inlij; en of voortaan als een groots gemeente beschouwd
worden. Is dus, het oogpunt waaruit de Raad de quaestie beschouwd
onzuiver, het advies van den Baad zeer onvolledig; er komen ver
schillende punten genoeg in voor die een nadere beschouwing verdienen.
Hat bclaucrijkste punt is de schuldenlast <:n de hooge inkomsten- en
straatbelasting enz., tegenover den schuldenlast en de lage gemeentelijke
hellingen iu Nieuwer-Amstel.
Dat Amsterdam veel koningen heeft gesloten L' zeker, eu dat ds
belastingen er boog zijn is niet minder waar.
Gelukkig cahier staat tegenover dit debet, een niet minder belangrijk
credit. Amsterdam heelt tal vau inrichtingen voor handel en nijverheid,
als Handeiskade, steigers aan de Da lluijterkade, Vecsteiger, Suezsteiger,
Houtluiven, Abattoir, belangrijke kanalen voor Scheepvaart als bet
"Westerkauaal e u de Nieuwe Heereugracht, alle op eigen kosten aangelegd, Aan
groote we,ken vau den Staat of particulieren, zooals hetNoordaeekanaal
gaf het miilioeneu subsidie.
Voor kunsten en wetenschappen heeft liet tallooze inrichtingen voor
Hooger, Middelbaar, M, U. L. en gc'.voon Lager onder «ijs, Uitgebreide
verzamelingen vau voorwerpen vau kunst eu wetenschappen, de Stads
schouwburg en verscheidene instellingen aan anderen toebehoorende, dia
ui' bij de sliclitiiig 61 jaarlijks belangrijke gemeente-subsidies ontvangen.
Voor hygiëne heeft liet een kostbaar stoomgcmaal, loozingskanaal,
Liernurstelsel enz.
Voor bet uiterlijk schoon der sta.1, heeft Amsterdam behalve de door
het voorgeslacht aangelegde grachten en pleinen, in de laatste jaren het
Leidscheplein, plantsoenen, parken of beplanting van wegen en grachten,
tot stand gebracht.
Voor de eischen van t et verkeer werden stralen verbreed, bruggen
gebouwd, verlaagd eu verbreed en grachten gedempt, trottoirs werden
aangelegd en de bestrating successieve!ijk vernieuwd.
Aan de uitbreiding heelt Amsterdam niet minder ten koste gelegd; ter
bevordering eener geregelde uitbreiding werd een plan vastgesteld waar
aan bouwondernemers zich to houden hebben, terwijl met hetzelfde doel
de stad zich den eigendom verwierf van uitgestrekte bouwterreinen, die,
gevoegd bij hetgeen zij reeds had, eea waarde van millioenen vertegen
woordigen, ongerekend nog de uitgestrekte bezittingen der hoofdstad in
de polders bij het Noord-Zeekanaal.
Bovendien heeft de gemeente nog voor tal van takken van dienst,
groote gebouwen en andere eigendommen in haar bezit, dia meer uitslui
tend voor haar ingezetenen dienen, als Stadhuis, Gasthuis, Stadsdrukkei ij,
Poliüo-burcaus, Brandweerkazernes en materieel unz.
Is hier tegenover een schuldenlast van 50 m.m. zoo groot dat moii als
Nieuwer-Amstelaar bezwaar kan hebben daarin te doelen?
De eigendommen der hoofdstad zullen evenzeer de eigendommen van
do nieuwe ingezetenen worden, evenals deze reeds nu hetzelfde nut trek
ken als ds Amsterdammers vaa de «-erken, die hoofdzakelijk slechts
indirecte baten opleveren.
Maar Nieuwer-Amstel heeft geen schulden, zegt de Raad. Zeer juist,
maar beeft het, daarentegen eenige bezittingen V Evenmin. Werken ten
nutte van handel, nijverheid en scheepvaart, toch do middelen van
bestaan van de overgreoto meerderheid der 16,000 ingezetenen van
Nieuwer-Amstel, die bedreigd" v/orden zijn er onbekend.
De waterwegen, het eenige wat Nieuwer-Amstcl aan die takken biedt
zijn niet van de gemeente, noch door baar aangelegd of onderhouden.
De Amstel is een rivier, de Ilingvaart om da Watergraafsmeer is een