Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Jfo. 409.
weinig constitutioneele middel der confiscatie van alle dagbladen,
die het RecJiemcïiaftsbericht der minderheid in hare kolommen
hadden opgenomen. Zoo is de laatsle legislaluur-periode met een daad
van willekeur gesloten. Voor den nieuwen Rijksdag zijn de voor
uitzichten niet veel beter; het nationalisme, dat door het Kabinet
Taafl'e steeds is aangemoedigd, heeft reeds te diep v/orlcl gescho
ten, en de nieuwe verkiezingen zullen zeker weder cene meerder
heid voor de regeering opleveren.
M *
De Koning van Belgiëdeed Dinsdag door den minister
liecrnaert aan de Kamer een bdci'voorlezen, waurin hij het Kabinet op
draagt, aan de Kamer goedkeuring te vragen t,ot eene?» bloot per
soonlijke" vereeniging tusschen Belgiëen den nieuwen Gongo-slaat.
De Koning zou souverein van den Congo-staat hceten: hij stelt
zich voor, en meent dat ook uit het voorbeeld van andere Koloniën
wel te kunnen voorspellen, dat de nieuwe staat ann zijn eigen
hulpbronnen genoeg zal hebben, en otzoo Belgiëniet op koslen
zal te staan komen. Leger en politie zou hij uit inlandere, onder
commando van europeesche vrijwilligers, willen samenstellen.
Het ministerie deed in eenige aanbevelende zinsneden uitkomen
dat de waarborgen, waarmede de Belgische Constitutie zulk eene
persoonlijke Unie omgeei't (toeslemming van twee derden der
kamerleden) vooral bedoeld zijn tegenover eene uropeosche
samenkoppeling, waarbij Belgiëin de minderheid zou komen; dat
in dit geval het geheele Kamervolum van weinig boteekonis was
en zonder gevaar kon toegestaan wordon.
De pers (behalve de oppositie ijucüid-münc), zwijgt meeventlecls
over het ontwerp. Stenige'bladen slechts, als de E'oUe Hel;]?, mer
ken op, hoe de ministers volstrekt geen verantwoordelijkheid op
zich nemen, en al wal zij zeggen, uit naam des konings verzeke
ren; het blad acht zulk eene handelwijze, zulk een pc.i^onnlijk
ingrijpen des konings in de taak van hot ministerie, een antece
dent, dat men fiiet stilzwijgend iruig laten voorbijgaan. De AYWwe
voegt er aan toe, dat indertijd de hovelingen, om vora-hi
cuuebesturen en lichamen tot adressen van golukwensdiing over te
halen, verzekerden, dat deze tot niets verbonden, maür dal iLujs
de Koning spreekt, van »aangenio*rJigd dooi' uuc bei,;iigii;;;cii van
sympathie," en dus eene soort van kunslrnalig plebisciet uil die
zelfde adressen weet op te maken.
In de Kamer werd de wet naar do sccliün verzoaJcn; vmi du
zes secliën verklaarden vier ziele ;u>:;uer <;ejiig bezwaar er voor;
in de vijfde namen O leden haar aan. terwijl 5 zich vynptcnuning
oathielden; in do zesde bradit men ccnige wijzigiiigon in i:e'i
.ontwerp, zoodat het persoonlijk karakter der l'nic" un hor,;
hepgi'klheid tot den persoon van koning Leopoid 11, goed uilkwaui.
De univcrsiteilsciisis in Italiüis nog niet uil den weg geruimd.
De minister van Onderwijs heelt, na in ecne zcji'^lirjichli.^
circulaire de jongelieden gowaürschuwd te iiobben, zich ook
tegciiovcr hen willen rechtvaardigen, door openbaarmaking vaif de
documenten der enquête en ontslag van den prefect van Turijn,
Gasalis, te beloven. Deprctis wilde "uil niet toegeven, waarop du'
minister van Onderwijs zijn ontslag indiende. Xu is reeds
vcenialcn geseind, dra Deprctis hyd beloofd, het verlangde te doen
en dat Coppino zijn verzoek om ontslag zou iutrekkéii, maar de
stukken zijn nog niet openbaar gemaakt, de zeer slecht bekende
prefect Casalis is nog in zijn betrekking en de minister is coq
steeds déniissionnair.
O N ZE U L A .U E N.
Het ontslag van den Minister van Financien «af eerst aauluidin^ lot
tegenstrijdige berichten iu de bladen omtrent de juistheid van hef, bene';:-,
tot hefc gezag vaühet ilaagscae Uaf/blad aan allen twijfel een eiuiïu
maakte.
De Minister heeft inderdaad een einde gemaakt aan zijne loonbaan,
. ^, j. .. ,. w u.»^ ., ._ vu Jl'tli \ .'il V, LI l (.,0 J.\ . J lui l. (,1. bHïilJ l ? L'i-lc t L' b
-,kuiperij:' ou dn hoop uitdrukte dat :s.:uevl;uid niet u i f. de handen vau
gofloemd Kamerlid ecu Miuisteriövan .Financien zou oiitvaiüjen.
De y. lioÜ. Cl. schreef twee artikulea over de achterlijkheid tier ;;oc:a'e
wifctgeviug en het liberalisme, Vok'ejjs haar kan h»tiiber';;!isn?;vta!!!(>T.-.CH
door menigca reeds tot stand gekomen maatregel, dat, djnadiioriijkh'rd
niet op zijne rekening komt. Du Tijd maakte onmiddellijk de. debet- e:i
eredit-rekemng op met ander resultaat, omdat de post Onderwijs in bare
boeken voor een geheel ander cijfer eu aan do tegen zijd e geboekt ;,taat
Iu haar tweede artikel waarschuwde de Ar. . 67. tegen overdreven
vrees voor staatsinmenging.
De circulaire van den Minister van Justitia omtrent de ZondaoS\v<>t
werd _ behandeld iu do Asser Courant, de Kamper eu do N. liütt.. Ct.
Weinig waren |dezo bludcn met du poging tot wederbezieliag der doode
ingenomen.
Voorts bepleitte Hd Vaderland de voordeden van den vrijen haiuleJ,
cctireef Hel Nieuws over opvoeding, het iJn.tfblac7. over de verhoudin"
van Nederland tot, Indie, mr. i'ïees in het lïanddsUad over da vraaS
van het pensioen der rijksambtenaren eu Natïpius in hetzelt'do blad over
de Marinebegi-ooting. De Standaard behandelde .,Eeu veiioopcn open
baar onderwijs".
J)e Arnh. ut., na in een drietal artikelen deu scrutin de liste te
hebbea besproken, vraagt thans: welk stelsel ligt aan ons zoogenaamd
kiesstelsel ten gronde V
Gas Dagblad behandelde do verhouding der liberale partij tegenover
eene onbeduidende grondwetsherxipning, zooais die door den"Haa"se!:eu
correspondent dor^Zaanlandscitc Cl. werd gewenseht en begon ecu serie
iirtiketeu over ,Nederland en deu wercldliandei", g-schrevQii naar
annleir'ing van P. N. Huller's Gidsartifcel ..Verre vrienden".
Eiiideüji: vree- //öTijd: Hei-^el der oodsirai? terwijl Hei
llawkkb a<l de wijzigiüg dor kiesfjibc! bcsnntk.
Dit alles onverminderd talrijke bcschouwingen in haast iedere courant
aangaande den critieken toestand door. het Russisch-EugelBcIie conflict
gesclianen. ____________._____________^__
WARHIE KADETJES.
Een Zaterdag-avond Praatje.
LXXIV.
MijrJtccr de Redacteur.
Het is met eenige bcschroomdheid, dat ik u plaatsruimte verzoek voor
de eerste pennevrucht, waarmede ik de wereld en het lezend. jpuMek
wenseh te gaan verrassen.
Pa is iu den laatsten tijd eenigzins ongesteld; do user Sagittarias, die,"
zooah u weet, weder met mijn ouden heer verzoend is, schreef mij
onIsugs: Jan, ie vader ia hard op weg om rijp voor Meerenberg te worden
eu ik heb mij daarop naar Amsterdam gehaast om mij van den toestand
te overtuigen." Ik vond de uitdrukking van den heer S. machtig overdre
ven en beu het volmaakt met den doktor, dien ik raadpleegde, eens, dat
mijn oado man een beetje aan hoogmoeds-waanzin sukkelt; hij verbeeldt
idi, sedert hij professor geworden is, dat hij van alles af weet en was,
uota bene, voornemens om als specialiteit ook op medisch terrein op te treden.
Begrijp een?, mijnheer de redacteur, hij schreef een betoog over de
weldoeners der menschheid'. en daaronder verstond hij liefst de
iabrikauten van Haaiiemmeroïie, teercapsules en Zwitsersche pillen, die hij ais
onovertrefbare geneesmiddelen roemde en het lezend publiek ten zeerste
aanbeval.
Mijnheer Aquarius", sprak de doctor ik vond het zeer attent van
den geneesheer dat hij mij niet mijnheer" aansprak 't wordt te zat:
wij kunnen onmogelijk toestaan dat uw vader wartaal in bet licht gaat
geven en knoeiers, die do menschen met terpentijn en aloé' vergiftigen,
als weldoeners prijst; hij moet ir.aav eens een beetje op reis!"
Pa H werkelijk op reis gegaan: hij was met het denkbeeld zeer inge
nomen en meende, dat liet verblijf iu andere luclitstreken zijue, door het
deuken, vermoeide hersenen goed zou doen. Zijn ecnigo zorg was, dat
hij g«oa .,Warme Kadetjes' zoude kunnen schrijven.
..Tob u aar maar niet over, pa T' heb ik gezegd, ik zal ze wel voor u
schrijven."
-Dat is uitn3iitïtüi:d. Jan!" riep hij, maar schrijf ze vooral iüraij
stijl,jongen. PU wees steeds logisch, gelijk ik dat altijd bon!"
Toen is hij vertrokken en uu ben ik voornemens, wanneer ge het, mij
ven;v,nt, ecuige weken i eu zatcrdag-avoiidpraatje te schrijven; het komt
n:ij v '01' dat u\ve !ex;i'3 er niet b;j zullen verliezen, wanneer zij eens
ei.-iirjvu lijd wat degelijker kost onder de oogen krijgen dan pa gewoon
ia te l-.sveren.
Ik neg dit niet om een hatelijkheid oy> iiiiju vader te tappen, want ik
ben overtuigd dat do goude man steeds ziju best doet en dat op hem
li'.i \vjord: ..dia go:ft v.'at hij hcel'D is waard dat, hij Iceit," van toepas
sing i f, maar auli, geachte heer, het zit er bij hem en zijn tijdgeuoolen
K-.--O di;i][!e!jus op! lloo wil dat cc'ut'jr ook anders';' Wolk miserabel en
onvoldoend ondenvijs hebben die uicuschen niet genoten! JIcn kan or
hen v/iv.irïijk geen verwijt van maken dat zij zoo onontwikkeld zijn. Ik prijs
mij zdxeu gelukkig dat ik ia later tijden het levenslicht aanschouwde en tot
tie mai.neu behoor die aan ruimte vau opvatting, scherpte van blik
paii,;i. l',;,, dio vaak citeert, omdat hij meent dat het zeer geleerd staat*
haalt dikwijls do woorden van Meüito aan.
..(irau, lieber 1'rcuud, ist .iedc Theorie,
..Uud griiu ist nur des Lebens goldncr Eauin!"
Maar ik bid u, wat koop ik voor practijk ? Neen theorie is alles, the
orie is h«r, hoogste iu de wereld! lic weet niet of u mijne redeneeriug die,
ik erken bet, zeer diep is, goed hpgrijpt; mocht zulks niet het geval
weze.; dan ben ik bereid om in iiadera (.'^püeatiOn te tredcu,
Isatuurlijk zal ik er voor zorgen dat mijn vader, die trouwens ook niet
lezen mag, mijne kadetjes niet onder de o ogen krijgt, want dan zau
hij machtig gek opkijken. Ik bea het namelijk volstrekt niet met pa eens
en ;i! bütgeen hij vcortdui'und omtrent wij vertelt is totaal onjuist;
wannejr de ouwe weder aan het schrijven mocht gaan verzoek ik den lezers
vriendelijk aan de mij iu dcamond gelegde woorden eene geheel andere
uitlegfiiiig te geven. Ik praat nameiijk maar met mijn vader mcdo uit
eerl lied voor zijn grijze lokken, hetgeen men zeker hoogst prijzenswaardig ia
een zoon zal viudeu. Met den heer tkviuttarius is hetzelfda het geval, ook
ZEd. tracht ziju ouden briend te paaien, door hem naar den moad te
praten.
Om u eciiig denkbeeld van pa's overdrijving te geven, meet ik begin
ncn mot t u vertellen dat het hoog-üpgevijzelde en geroemde Meerlusl ecu
naar !ioi is; de prachtige niecrea ;:ija vuile, cclit amsterdauuche doelen,
waarin des zomers onlelLare kikkers kwaken eu die muggen- eu
staukplagen Ie weeg brengen, terwijl zij des winters er onbeschrijfelijk
waichclijk ui'zion; wat eindelijk bet viscli-vangeii vau pa betrclt, zie het spijt
mij dat ik het zoggen moet, dat is louter fictie en het is al heel mooi als
hij ocns een oude slof of een kapotten emmer ophaalt.
ik i;an het beeld vau m ij u vader niet betor .teekeneu clan hier een
uittreksel van een artikel over Jiut hedendaugscli onderwijs te laten volgen,
dat Lij, eenigo jaren geleden, schreef:
p zektren middag kwam Jaa weder met een groote dosis wijsheid
te hais. Zy hadden het op school over de waarde der voedings
middelen gehad, eu de jongeheer beweerde, dat wij niet aten gelijk liet
behoorde, (wij eten, 't zij iu 't voorbijgaan gezegd, een fatsoenlijken
burgermauspot). hij schold danig op zijne vriendin do keukenmeid, en de
woorden stikstof, vet, kool-hydraat enz. ouz. lagen op zijne lippen bestorven.
Gelukkigerwijze had ik, het Oamrak passeerende, bij Seyü'ardt eene
tabel zien hangen met. het opschrift: Nahrgeldwertli der menschlichen
Is'ahrungsmittei" en ik ging dat ding dadelijk koopcn en het, te huis
komende, vlijtig bestudeeren.
Wacht jongentje, nu zal ik je bobben," dacht ik verheugd, toen ik,
na veel studie, tot het resultaat kwaai. dat men, om vesl stikstof, vet
eu kool-hydraat te genieten, n:ct beter kon doei!, dan een gerecht vau
stc'kvi?ch met fi'ek en booueu te verorberen. Ik riep de keukenmei'd