Historisch Archief 1877-1940
Ne. 409
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
die teksten van een zuiver litterair standpunt voor de geschiedenis der
beschaving ook eenige waarde. Men weet dat B ach en Handel almede
in 't begin hunner loopbaan smakelooze operateksten te bewerken kregen,
welke zij spoedig opgaven om hunne kunst aan de gewijde teksten te
beproeven.
Gedurende do geneele zeventiende eeuw heeft men overdreven fijnheid
van smaa-k aan Hamburgsch nederduitscll tooneel niet te verwijten. Als
bevonden wij ons nog ia de dagen van den excellenten poëet modern",
den meester van Khetorycke", den Oudecaarder Casteleyn, die de ge
schiedenis der liefde van Pyramus en Tliisbe godtvrnchtelyck" bij hcfc
lijden Christi vergeleek, evenzoo (de tijden hadden het onderwerp tot
iets heerlijks geijkt) ging 't door Ihro Escellenz dem weitberuhmton
Herrn Rath Sehrüder" geschreven eu door Sigmund Kusser als opera be
werkt, in 1(394 te Amsterdam over de planken.
Kolbo, Pyramus' lustige dienaar zingt over 't kussen:
Ey dat schmeekt so soo' als znc'.tev,
Ja ick ben en Cotisan (un coui'tisun)
Do dat Sehnabeln ardig kan,
Un darby en goden Sehlucker,
Lövot (gelooft) mij bij minor röo,
lek hol veel van Lüfi'elee (Liebelei).
Zoo gaat de Bclirijver dan verder en maakt ocs door voorbeelden
duidelijk hoe de geschiedenis van den dag dan weder door personen uit
het. dagelijkse!! leven, dan weder zinnebeeldig op liet tooneel werd gevoerd.
In de helft der achttiende eeuw hield de opera op do drager der nati
onale voorstellingen te zijn. De soboolkomediën waren in zwang gekomen
en het Nederduitsch was daarin krachtig vertegenwoordigd. Met eene
Kokere latijnsche deftigheid werden de uitvoeringen aangekondigd en
beschreven.
In dezen tijd gcdchieddo het ooi; menigmaal dat Nederlandsehe
tooneelspelers zich in Hamburg vertoonden. Zij werden niet minder goed
opgenomen want men zeido elkander:
liet Neer- en Plat-Duitseh is do Moedertaal en grond
Van 'thooge Duitsc-h, dnt hier gcsprookcn word in 'fcrcnJ."
Ook nu was de geschiedenis van Pyramus en Thisbo nog zeer gezocht
onder den titel van "De bcdrooge Ilartog van Pievlepon, kluchtige
Tragoedie van Gramsbergen."
In 't vervolg van tij! bracht men ook een aantal parodieën van nieuwe
opera's op 't Ilamburgsch nationaal tooneel, en van den anderen kant
werd Fiïtz Reuter dramatisirt", ofschoon de eigenlijke dialectstukken toch
begonnen af te nemen, totdat delaatstverloopeu jarnn weder nieuwe liefde
voor het genre vertoonden. Ondcrtu.-schcn was dit slechts een flikkering,
Een u vaste woonplaats, zooals vioeger, heeft het platduitsche theater
in Hamburg niet meer, en kan xich slechts bjj een der kleinere schouw
burgen doen hooren.... liet slaapt te lang!...
Half onderworpen, half wanhopig roept de schrijver aan het einde vau
zijn hvctde deel. uit:
Ka denn good Nacht."
Ondainssehcn zij Gaederb:' verdienstelijk werk niet alloen den phüoloog,
maai- eiken licflieubsr dar gesshiülenis van udeu «i beschaving ouz.u1
staingcnooten warm aaubavolcu. Dr. P.
In het artikel van den heer Cooplandt over Gorminal, opgenomen in
OES vurig nummer, komt enn fout, voor. De in Ik \venscii allnen
maar to wijzen op de houding van het Nieuws van den Dag. Dit blad
heeft altijd on flinke wijze Zola's kunst voorgestaan," had als noot onder
het stuk moeten voorkomen.
BERICHTEN EN MEDEDEïiLINGEN.
Op keurige wijze hoeft de uitgever A. lïssing te 's G -iMVtirüias < '??/?. ISsosahiof':'*
Llna lilonil, oorspronkelijk Mijspol in i'.'u bedrijf," tiit^edo.^. T; r tfelegonuc-i
de eerste opvooiing in den Stiulsseliouwlniry op den 2,ni lï'a-.'.vt j.!, is in
on;reeds het een en ander gezegd omtrent dit stuk (da i moi muer recht een kl
BOÏI zijn genoemd).
Met do hoofdpersoon, oene liter en in Iiuliëwclbc-kondo vrouw', wordt de reeds
wedar half vergeten kwestie der emancipatie ter loops op do baan gebracht.
Letterkundige waarde heelt het stak niet. Toch ?.;il <!,; schrijver, mi.jtle;;'i;nstaaT;da
Vele oimatnrivlijkh.eien enonrnogelijiihsöen er wol in slagen velen ecue wijle gal te
doen lachen.''
Van Georgis O'ntel is eon nieuwe roman tsr porsc, La grande Mavai''Tü'' g.-naamd,
3De lezers van de Franacho Illn3£:at:o hebben hom reed» gsdeeltelïjk loeren
!.er.nen, want hij neemt do laatste maanden een groot deel van ds t weekblad in.
Dezer dagen verschijnen ook de iwoa eerste doelen van do Confcaaions"' van
Ji'St'piB Hot'ssaye, herinneringen aan een halve eaivw (1S30-1SSO). Tegen het eind o
der volgende maand komen do Iwco iaat:it3 deelen v.it. I'ourqnoi Mllo Ra'.-hel
brisa son vorro", George and ot Urne de Girardin", Alfrca de Musset et Ia
priacesse Belgiojoso", Un bal chez lo dno de Mornoy'', ligmes Litteraire»", FiguMS
politiqu.es" aldus luiden de oi'SeliriHen van cnUclo hoofdstukken ia deze twee
eerste deelen.
EilouarCi's Paiïleron's Monde on l'on a'onnuie" ia voor het ergelsche publiek
naar engelsehe toestanden omgewerkt en zal begin Mei onder den titel Culture '
op het Gciioty Thealro ta Londen worden vertoond. Het stuk wordt met, groots
belangstelling door de Londenaren to gemoet gezien.
Als aanvulling van The real Lord Eyron" zal binnen kort een ftsal Slicllcy"
Verschijnen. Beide zijn van de hand van John Cordy Jeaücijon.
In den loop van dezen zomer zal de broeder van Eenri Wadsworth Lnngfeliow
een levensbeschrijving van dien dichter uitgeven. Daarin zullen een menigte brie
ven benevens stukken uit zijn dagboek voorkomen. Het werk zal in twee deelen
compleet zijn.
Van Koi'Z Euu'Z Franzos is Die Ecise nach dam Schieksal" verschenen, Eat
boek wordt to S'.uttgart bij Adolf Bont & Co. uitgegeven.
Leo Tolsloi heeft een nisnw werk geschreven, dat hij Was sollen wir deun thntf'
heeft genoemd. Evenals dit vroeger met zijno roligiösen Eekenntnissen" heeft
plaats gevonden, is da uitgave or van door de Russische Censunr geschorst. Kaar all*
waarschijnlijkheid zal het nu in bet Duitsch verachijnon.
De letterkundige afdooliog der Koninklijke Akadcfflio van Wotonscliappen lioefk
een nieuwen wedstrijd uitgeschreven in latijnsche poëzie. De gedichten moeten
oorspronkelijk zijn en onuitgegeven : zij worden, met andere dan des dichters hand
geschreven, ingewacht vóór l Jan. 1SCC bij den ab-actis der afdeeling, den heer J,
C. G. Euot. Do stukken dienen vergezeld te zijn van een verzegeld geschrift, dat
hetzelfde motto bevat als het gedicht on tevens den naam en do woonplaats van
den schrijucr.
Het besto gedicht erlangt een gouden medaille, ter waarde van f 200. Uit gedicht,
en anJerc, die eeae uitgave waardig gekeurd worden, zullen, met goedvinden Tin
den schrijver, gedrukt worden.
De jury zal in de maand Haart 18SG uitspraak doen
INHOUD VAN TIJDSCHRIFTEN.
Jïycii ITauril Ko. 1G.
Do dochters van den Componist, itoor Jon. Giese. Een kijkje in de SdlOol, door
W. vau Xes. I.ina, Schneidcr, door .7". A. Albrrdinqk Tlriji» (met portr.) Mil«
toa en zijn gezin (bij do plaat). De Yolcndammer vissdiery, door J, W, vait
Hoogstraten. Verscheidenheid.
Nottr.-nc. cnie, 15 Avril.
Louis Prntliut, Louis XIV et la Compagnie des Indes de 1CG<?-. Vn ancien nffi*
de.}- de ^fn,?ille, La guerre navalo par escadres cuirraaaéea. //. Maystre,
L'adver.sairo Cprem part.) 6'. A'Orcel, Lo cinquième livre de Pantagruel. A. Woclpinxi-i,
Yainqneurs et Vaiucus (dens partie). Francisque Sarccy, Les Livres; ffenri ?
Cliantavoiitc, Nocturne, pocsie. Louis Gallet, Revue du théatre.
Scltorer's FamiJffiiMail Ao 1G.
Spottdrossel von C. Yclij. Die Gefechte von Kamerun am 20 a. 21 Dezembef
] S84. Ein noues Künigreioh (mit Karte); Die Seelentangerin von Sacher MasocJt .
rarkeinsarakcit von l'ritfu £ciian:. Die Knüpfe von A, Oskar Klavsxmann, u 8, W«
Het Twocd-nizoTia Kinderen C'oncoit. E. Jtiitnw Bos, over het polvchvoraecren
van JecIdhou^wcrkoa. Janus J,i>/moJit, Iets over Bouwstijlen. T. "Tal, Talmud
en Christendom (vervolg!. Jh: J.'. Ej,fama, do Troonopvolging, door Mr. S. J. XV'.
Favncombe Har.dei-s. 'J'ucn IL iïe lln-r, Spraakkunst en Volkstaal. Jan Boarherir,
tiit Zuid-Xederia«d. t-.', r. 11. Vieior rirssena, Goriddtvde Kunstenaars. Mr. M.
C. .'.. i-uu t'.';f/l>c::,i, l\toJevniti'S par Jean Lorraio; Fransclie gedichten uit do 12a
e :;:'.,'. - J!/c?«/j r- au Jura, Graai' Lorenz, door CTrsala Zijge von Manutoufl'el.
diei-ri Wilan», de Tooaeelscliool (vervolg) Taeo U. ut Beer, Arria en Mes»
JV. ran. J farcen, een verlies voor het Nederl Tooneel. Uit- en Invallen
Feuilleton. il. ff. mn «V Me;/, Geheime pers in Rusland.
Evrata,
n;<-';!üi: 25 April.
lj;>rii;V;,:}i va riieJa'icclmgcn. Hot album van Taurs!, mr. door C. Vosma'f.
I.'t; S'i-r. HO,i, door mr. II'. J'. Sanl'jn Kluit. Brieven uit Japan, door P. . fait
x,-/ie,-ii[iv< v-. Tableaus vlvants, dooi' t'/ttrenttjn. 'Pluksel,
Xi'tmrr «/,'.'/,?/,-r» In fcijfi-laiitl.
l)i'. Jan ten Brink Dv. Siealaaa Heinsins Sr. Eene sttldia over de Hollantlsehen
Fv]KMi!ciiro:rui;i <lor 17o couw f 2.90
Jir. JïK'o'.i.s I.ioii, e Nü'loi'lnp.daeh-Tudischo StrafvorJering voor Europeanen en
met hm gelijkgi.s'/.'ldeu, toügo'icht uit do jiirispvndoiuio, de literatuur en de vooi'
het ^i-i.otsln gedeelte nimmer gepubliceerd» ofriciüolo bescheiden, en opgehelderd,
vo:.-r pwoti-eho toepassiag, door tal van Formulieren. Uitgegeven op machtiging van
/. r.-:c. «lon^'.ïiui-it,!!- van Kolonirn f OM
11. Wilh'jhu Mt.:jüi'. VVandeiincen door het gebied der sterreu, van W. H. Hann",
1ste afl. f 0.10
Jfr. W. L. T. A. Molcngruc.iV, Hefc vc-rkeorsrcfht in wetgevingen wetenschap. lïcd
bij d« aanvr./inlinm ven het llooKtocraarsanibt aan de EMka-Univeraiteit te Utreclir,
t-y den 17o:i AI.'rLl 1S55 ?0.50
Canvi;i;:\. in c-_'i't;imir>e poei.ieo indioto ab AoüJeniia regia disciplinarum Neerlandica
praem!i> ot la;"1.-! do«a!a '.Tc-li. v. Leeuwen, Vo:ii;e ai me. J. Albinns, Ad Virgilouu'.
A. O.'.stc''. A;;i,!-i''.'.s mgiv.li-ni' 'Uoman vicl.umquo ortcm alciscitur) . . / O.CiJ
Dr. '. Slviltt. Lnet'ivgnla voor zoimiïlij'Jnrs l.&'j
Dr. U. l'. C. fca Katu Jr. Keizen en op.dcraooldngen in Noonl-Amerika i.7.»
Kut;<i, -Mnrietlv: ' 2.50
Hariict LeivhcT Rlo'-vo. Ilo Negorhut. fl'ncle Toffl's cabin1. Een
verl.,»'i.l uit het sUivcultvcn in Xoo:d Amerika . , , , , , . * 1.80
Alüuono. Pv,!so ijnotationa iVom Soeratoa to Jlacavüy > i ? <
li. JïnttoTL. Liiorary l.i.ndm::r!;3 ot' Londen
II. G. !\oen ?, Itiatovy ot' Ilindostaa. iïom the tivst Muslim Conquest to
the ('HU ol' Jro.','h»l empire .
\V. T',. Lill«y, J'iii'o and work ot General (Jordon at Gravescii'l , ?
J. T. Jïol'.oy, Convt lii'e lielov; stali-3 ,.,.<>
A. E. Hake, Srory ei' Chinoso Gordon, vol. 2 . . . . ? i
Martin, The iandmarks o£ hygiGne ...,,? t i
It. Ei-.chanan, Atman "Water a rcnianco .....14
T. Gordon, Tyofshaw , . . . f
^ir:;. IIou.slou, Canght in a. snars ».«,,««i
F.. L:inlcs-<. A miilionary Cousia ?...>!.«
E. Lyall, [u goïdea days ....?«..<*
D. C. Murray, Val Strange >??*?????
Ivtrp. Olipbant, Sir Toiu ..?.?««** 4
. Mavryat, Ur.tler thülilies and rosc».
'ifii'r.' iiiïitnrt» ',;t Frnnl'rïjh:
P.inU'io Thys, Les bonnes hütos. ? t < ?
Catullo I<Iri!di.-s, C'ontes du rouet ? i ? i
l'aris illual.-ö, N. 28 et 29 . . . ", ,
Albcvt, Ba'K-an, La, vio i-ovale uanR l'ancicnae France devtïeil, ,
A. G. van Hamel, Li romans de fiariti-, 2 vol. . . >
1M. Bonnal, Ciuito d:nno ri^nnbliquo (Voni^c) ? « «
Albert Deipit, Solang« i'lc Groix Saint Lui- . .
Ti. Didier, La via et los let:ros da Mme Bonaparte trad. ue l'Augli
Jules clo Gonconrt, Lettros ......
Edgar Montoil, Le grand vill.igo . . . . «
Charlen Chinchollo, Li.-a survivauts de la Commune, . ,
Jules Lu-mina, llintoives incroyiiblea prof. de Jules ClaréHe .
Heetor do l:i 'l-Vriïi'Tc, Trois amoureusos au XVIe siocle . ,
I'olix I'yat, L'homino da peine drame . ...»
'Heuvi Maïiii>. Hiar.i»i;o ue Franee moderne töme septième ? »
Eeari Grcville, IdyUcs . . . . . . ?
Bh. 15
«,
10.0
IS
u
15
2.0
o
6
'i
U
fr. 3.33.
3.50.
2.
2ü'.
8.50.
3.50.
P..60.
:j.so.
S 50.
.50.
5.
n.50.
2.
C.
e.
MILITAIRE ZAKE N.
HET C03IMAXDO IN DE STELLING VAN AMSTERDAM EN IN
DE NIEUWE I10LLANDSCHE WATERLINIE.
Tn de ziüiug van 20 Maart, j.l. van de Twerds Kamer der Statö**
Generaal is eene zeer gi.-wichtigo beslissing gevallen. Met 44 tegen