Historisch Archief 1877-1940
No. 41'l
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
gang geleidelijk te maken. Heden rood, morgen dood. Le roi est mort.
Dichters, geleerden, schilders, zeggen hun kunst niet vaarwel; zij
brouilleeren zicli niet met hun kunst, er heeft een langzame -verkoeling plaats.
Maar ds tooneelkunstenaar zit vóór bij zijn eigen begrafenismaal; de
lijkkransen worden door zijn handen geschikt en hij steekt een bloem er
uit op zijn borst; hij moot zijn grafredennara beantwoorden eu zich door
hen laten omhelzen.
Echter is er compensatie. Want. al wordt anderen het opzienbarende
en wreede van een afscheid bespaard, er zijn erger plagen gelegen in da
kans zijn roem te overleven, wnnucnr aan de verdorrende handen een
stuk wcrka ontvalt, dat <lc leekenen venciv.lt van den ouderdom en
inkrimping der vermogens.
Dien smaad altuans bel.oofc de afgetreden acteur niet to vreezen. Zijn
mum blijft leven, eu de onvolmaaktheden die de critisthe tijdgenoot en
hebben opgemerkt, verdwijnen uit het buck der herinnering, of worden
bedekt met den mantel der liei'de voor grootere deugden.
Mevrouw Kleine blijft Mevrouw Kleine tot in lengte vau dagen. G-.cn
latere twijl'elzucht bij geschiedschrijvers zal b^tand zijn tegen de getui
genissen van eensgezinde tijdgenooten.
Want het is merkwaardig dat, zooveel mciuehen mcu over mevrouw
Kleine spreekt, zooveel verschillende rollen men van haar hoort prijmi
als de beste. Ik heb een dertiglal programma's voor mij lijrgen uit do
laatste acht jaren, maar het is moeilijk een keus te doen. Ten eerste
zijn hare rollen, zelfs in dit kleine tijdsverloop en op een leeftijd, die,
naar men meenen zou. den aard der ka<nkters binnen vri enge grenzen
zou houden, zeer nitecnloopsnd, Ik geloof niet dat er twee zeo veelzij
dige actrices gevonden worden. Htel u voor, naast elkaar, de barones
deSaint-Andr-éuit Pont-Arcy ea Maria JStma'l: Pustliumia, de oude blinde
vrouw uit Eoms Vaanene naast I.eim; do moeder van Ham!, t nsa-:t
Vrouw Moes in Zs;(ünn ti!r//tl, of Medea c-n aleveouw ij,r;;ard i:k /A;
F<>urchuml><iïiU.ï\ gravin Dunielie;i' uuaet liet n-tare vrouw! je in J.';;?
Dit lijntje, welsprekend als het is, is nog in a in- con k ei u: a e;edaa;i voor
'Ie hand weg, uit do bee'e rollen van Jjovroir.v Hi'-iao der lae-ele weiiv'e
jaren. Vv'ant de lezer heeft verse!:::: lene aud;ve pret.Mslo',!;..-'; ;u f
?uoeuid; do Markieaindo Ydleir.er, Maai:; Ar.tuhic'Jo. .elovwnw de ",Iainlenen
Jèaiilia. (OUidlo), do ouio dame uit ??>':?:.,:«ad s!<:,'/ï-1^:1 Z/h-'/V.'---/-!",',
Mevrouw van Blansielt uit iïoctlcr <,u Z;njn. d» se!iooii.::i;edjr van oer;;,;
l'anine, en, hier geteld in do laatste idaais, :;e!ïe,>n L," Vi'uii vve"V;:i, l'e'.
ecr.;t op de lippen: Vrouw George's i» Tü!?:,;.! ,? 11. (!?'. ':.?;':.
\Vie-, die uit di-zea o ver vloot! K;eh oordcel de,- o:u!er.:e!n'ids .:ai (o el: ,".];;> "ei?
Kr is bovendien te vee! persoonlijk in w.: v;.or:;e''dc wanm-er de .?v-fri-ae
nog leeft, om zijn keus eenig.süius te durven <;pd;hie:cii. \Vo u-ivoi.'zelvioi
tn ;-e,3i- du vrouw riet de rul. De een hoor': haar gaaine i-e:.", n. de
ander Kei'st wcencn. L'LU H v::,-rüt hit laeee^ ge.!ro!Ve;i (k-or ha.-'r 'ii>:j",-f "ii
<Mist en luiditeu liarleluelit, e:i g'-ne wa :.'deert i:u-..-r haai- r-i;nio
,doiijkiieiil en haar geest, l'et za; :i.;u de ^eeeaiceonis i!iu-?h.-u uvcrge'alen
v.ordea 0111 uit te nviketi wio gelijk heeft. a!e do g t'iigenii-ae'i der
trdgeuouten werden geranao;o',i!:l e;, gowug-.::i. T.i.ins zijn het weaeg anders
dan iJLTü'junüjküiiidrukkeii die wj kunnen boekstaven.
gemeld hoc liet toegogaau :ï. Ik weel. idet ;d' <;e gove^en i?op ni har!:.
vau JUcvrouw Kluine's veelzijdig? persoouljjijjeid, di-a IUCTA aet-r diii.l.-.'^li
aan het licht kwam. De \ereering die hot iitieraire ?-.t;ik-:-!and voor
haukoeii-eit vormt eea bend iueseecn de gelcl'.erde kl.iffi- en ;-ft tooide!
dia iiitt gering te seU;d'ea is. en die. tnet laiar afireden. aaiiKerkelnk
losser wordt. \Vaut er is geen audere aeteur of ae'/rice die in
Irtterkuudigo kringen veriicert t-a ontvangeu wordt in k-fterlievenilo
e'e;;e!s(;hanpeei, (en minste niet ger'-ge'd en aüeeu bij lützendteung. !'st «al aan
bi;i:!e pai-tijen liggen dat de zaken :;oo s!a:;n, maar Mevrouw Kieiuc /n:;
de niauiien van do pea gaarne en was ^eer ba hen gezieu. Opmerkelijk
is het ook dat geen oorspronkelijk s-chrijver tevreden was. of' Mevrouw
Kleine Koest een rol hebben in KJJÜriitk. Zij maakte dr-n wei eens den
indruk vau een gevangen 'eeuw. vitfjezoiulerd in do werken van Sebimaiel,
de eenige misschien u i ons diatoog r.iat. (c-, bcr.ejivn eu to ccli-.-r-.al was
voor de breedheid van haar manier. L'ehalvo aan .k'.f.'or y-eiklae.-: denkt
iedereen bier weer aan Vrouw Moes. Do lady In de K^i'i;:n>. d>:n 7Vy/'-/;;-xa:
men graag op den voardeeligen koop tue wiüen geven, en ook
,V'///e/(,Scmfyns, al vervuil- Jfovreuw Kleieo, er twee ruilen in, wat do iiefiio
voodo literatuur ir; ver drijven is. Den fraaïen schijn uien aij aaa lie; :;?'-.?
e-itt-eii.;k stuk van Pijpers, aan 'M".)'!", An:n,p-:'tc. ]\'jni:n:';;i p.;/. r,rnfiij1''trcs
verleende, is «en iv.erkv.'aardig Eta-.iltjii '.va':, ue toor.ee!e'i:,i-;:S!inr.::t do-n k-Mi
Men zal Nuïiu van Utrecht duor oclcn niet aan oit :-;nek'?l;ol 'j(-l\.\i
willen stellen, maar de schrijver i.< toch to i'eli;;ife.:rt-n de!. Jlevrouv;
Kleine aijn dame heeft aangepakt. J n de laalsio l'','ïicfeni:!''. toont de
heer Boelen dan ook hc-el tref'i'eed deflankl-.fi'tvlieid van c!jn ..auteurihart:I
wegens haar medewerking in eea aimcr Mak vau iioni. waarvan mij de
naam ontschoten is.
Als ik mijn ai'liches raadpleeg komen ir.ij de rollen van Mevrouw Kleine
voor den geest, die zij sv.-eoldüin Ds Si:':n!d, Blonde, '.is, Amm's Ge
heim, Jjc AT'Jiiï.roO'H eu o', of Z. \'oor oovee uien -/.iel- do?e gev.'rotalen
herinnert, zal men den ijver wa,:;rd<>ere-.u wa.iumcdi; rTovraww K'-jira- e.i
dit fraais hielu opkna)ipeu, tot meerdere eer vau de IScde;l;iiid.jehe
tuoueelschrijfkunst!
Ijy de hulde van Alaandagavund ded'-.-i de li.!-erkinidi:ïieii zich dano.ii:
flink gelden. De pu;--:o<)!!lijküliori lüoniiion dio over,d I;-.-t Sia'it KÏOI:.
h-rnvijücn b-jvundien da.t h^i: aau:!-.,i haror vjv.-jitl'. n onder h'.-ii bij/.oüdou
groot was.
verdienen auziges^nr te \ve;-/:c!i. rJea \v,^-! dv oen lii'ü-.inder'iki,
';^to<;giug door de Conind.-sie van de oenei-lsihüL-!, waarva-u iVofoggor 3/iorson
voorzitter is, in voorbereiding is, en dat die hoofdzakelijk zal bestaan
in het aanbieden eoner buste van Mevrouw Kleine aan de gemeente,
met d.e bestemming in den foyer van den Stadsschouwburg een blijvenda
plaats te vinden. De oudste menschen herinneren zich niet dat eeu acteur
of actrice hier ais leerares van een opkomend geslacht werd gehuldigd.
Men mout tot een peper- eu zoutkleurig verleden teruggaan, otn pogingen
aan tu troff;;*), toocaolspelers een stelselmatige opleiding te geven. In
nieuwere tijden id Mevrouw Kleine do eerste, die aich aan de toekomst
van haar kunst heeft gelegen laten liggen, en het is goed gezien niets
Duider dvnirzèiam dan hot. marmer te baat te nemen, ora deze
omstandigluid aaa <[?-?. vergutcüieM te onttrekken.
Z-jer aandoenlijk was de korte redo van den iluycn van liet Xcderlandscli
Tii;.i:ice]. Do lieer Moriu had goede woorden gekozen, en zij vonden
overal teu goede pla.il.-f. Ik.ï\vns duidelijk, beknopt, hartel.yk en niet
iji:i:ti:nynti.'e'. V;;üivj'zelido gehulto w.'is de spcnch van den ivgisïciir.
I] et i .i vuur tror.'ej ijk dat hel jïubliek Je tooricolspclers cciis uit, don huck
hoort ko;nca. Ook do vrooiijke lieer iloibl, die niet twee zijner collc?ft's
vr.n Fraii'jati vorsciieuu, hatl een a^er gebast v/oord.
Treffend ten s-loït;: want het is tiet mogelijk noch noodzakelijk alle
nuG'jurs van h-.:t programni.-i op te Eommcn was de versehijuing van
i "a.- d-piitaf-Je d;;r duoistummeu, die nich verstaan hadden met do redactio
van de PiirLf'.uillc?Kundbodc om het door haar samenges'eide Album.
apn Mevrouw Kleine over to reiken. Het levendige gebarenspel van
Mevrouw Kle.'no harl hen menigmaal ia staat gebrreht liet vertoonde stuk
te begrijf en en genieten. Op hunne beurt betuigden zij nu hunne
dank'?::;ir'icM en raaak'.en i.j liet doel van hun zending b,ekend door gebaren.
J-.'r li'^t iele ze'ir rocrculi ui dexc hulde. Hoogst ongepast was iemands
^i:,;k;g dat de !icor;-n af..;e;:antoa aoiubn zijn vau de zwrgei.deu, die
in !:cdo;irl'.;:gi'c':o t:ial;l:cn dlkw.ijls zulke belangrijke rollen vervtilJcn.
I-'M zo;> g.-ii' ieder op zijiü) wijne lucht aan liet ftlgemaene govüel. F>
.;!- ^i'gehvijiold i',;s d,-?ev;gi in ecu bjceakomst R!S die. van den Iden Mei.
'i'...cli i; ^ ecu /:oj schoont- gelegenheid voor hot spel van allerlei ede'e
i:;:;ul.:e.:,:;;:,'er!, dat z\\ reed:; daarom goaa der dtclnemeudsn ooit uit het
guhergeu ;::;! gaan. J-In in d'.t bijzondere geval geldt bovendien de troost,
<[:?(? do i: LI ..-t van Mwroaw Kl-eine geuiiszins werkeloosheid zal zijn.
l;;-.t; iut:'gond':el op dil: scliittcrcinl verledcu nog c?u uu'-tige eu eervolle
toekomst kan vc|1gi'in.
c J. F. v. d. G.'
i TOO^EELVOOUSTELLINGEN TE AMSTERDAM.
| Sia-!-/i!.ii;iwbarg: Ji'.fcroKt1' SeïJdaas. Ze Psinc:
! '/.-'.".h. ])?? i!c:.ii-nio)iuc, Graud-Théatra: L>a Dochters
i 3K:\r>üv>' Ivieir.w ia.cff. ter viering van haar ,, Afaehmd vaa het Toonael",
.'--..''.v-jme:-.- .iii.'v:.-!Kiw ooridariü"' gckoaon : mij dui,kt, dat daar wel wat
voor te :;i--:,'gi.'ii vall : w.in1-. als men, aooals de waardige en te-recht zoo
;.'-jm gj.iïii-iigd.,; vreinv, esn r;0-javigen tooneeklieust achter zich heeft,
da,:; is een ruati:!- stuk, als dit van Schimmel, wel eeuigszins aangewezen.
ik erken, dat eielüiuni:-! n-,in of meer van .??:;?';'. Kirlünus eeu reühtsehapeu
j !.i!ii.:e'ïh-;e;l trael.'c:! te maken, al is z;.j ecu iutrigaiite, die, ouder
\ aeoena:. een e .-ki'evaris (j)i>!;oopt om baar zijns meesters stukken eu
j ;.",U:a.en ia haudvin ta sjiolou. Dit s'u-ü'.'en vau den auteur erkenueud,
i l,au ,'dov:-. ii-eiuos v;ij:.-o van do rol te spelen dan ook toegelaten
1 w,,;Ln: v;aa!; cciio lieligo verspie:ister ca even scherpt; ah wakkere
| ].ui.::i!.ke ;:e:ia; V:pee'ï'ee was Je geëerde Beueficiante. niet. Zells haar
i j>-Kio!i:>:iu^, niet l,!:jkb:trc aanspraak op iei:s bloaends, waar iets bleeks
j i-ieer iudr-.i'; /.eégi^uaukt Siebbsn, werkte msc om het voorbehoud van
| den ileer 'ieüiuimei. dioceiie liollaud'.cbeniet graag als onoprecht opvoerde,
j Lree.Iit bij te :.:e;t(:!i. '(.Blijf; vreemd, dat in Den Haag, op deii Kneuterdijk,
: ccno Icoo'/vrtiuw in boter en specerijen woont (ongeveer een
komenijsj li-juiLïter ut (j,'i:s) die den Uc-lglcoch-udclijkcn u:iam van Swld'Mts (lees;
j :T Eerelaeï) draagt.
lief. stn!-;. d-'.t ik in lang niet had zien veitooüOD, heeft het nadeel
J non: mi je der beroemdste .stukken van rïoribc in herinnering te brengen:
j T'.VPO voorra-iiue p-ersoncn, die trachlca elkander vliegen ai' te vangen, en
j 'jn'./.:h Cii<'..ïu i; [idilcs Ci<"s« te distiilecren; ecu midtol, om dai bij Scribo
| d;; tee:ta.u;;-;i\ duergaa:)ds voor het publiek klaar zijn; terwijl hot streven
i van J..'/OT?!?;: ,-le,--'-:':ws ca iï-3 biKondere handelingen van dea Marldcs
d:: L':dni-(r me-'-ekj!: ;;iin t? valteu; men krijgt maar den vagon, alg
lüi.e.'ien i;:dnd;, de.r. die t\r-C3 eikara- trachten vr.;.>t te ;:eüeu, ca ondel'
L:ui i!f.-J-\ ,i;:g ??: ]:rij';<;ü. l'eii twcecïo nadeel <ler herinnering ia hierin
ge'-'.eeu, dai mijn vriend Selviruiiicl, b.ij al s::Jn'; gaven, niet den licliten
iianeehen goust iieeit, welke in iijne kwiid^slagyn .-jsliadsloos stelt
-.00r ii..-.tge:.i> oiH Y-.-.U de huofdaank ontsnapt mocht cija. liet hooi'di'cit:
<ie acivliüg vc.u (.'Ide-ïduirnuvelts KOÜH ora Pfhis TiLuuüts opteHehten, eu
hei: verijdel':;! vn.n dit c[>:-:et, maakt trouwens veel to weinig indruk: is
niet gonoog voorbereid, en m;.-t daardoor zijn lusthotieseh uiïekt in
deontki;a|d:i;f hoi huwe'iji; v.ia A!/''r c d vuil Jflid^f-ji'ciit met Ad.'.öff lic.".'
ie,'! cc. Vv'uot d c. Heer .Schimmel we-, dat een o nug bestaande aanKieiilijk
hollaudsi-bj t'a.-.iiiiio, tiio ceue galerij voorvaderen in hars saleu heeft
h;i::ee;i, Oj'kÜ--iiïnnr,il tot do XVe Eenw, langs de vruuwelijka lijn van ds
lie id'v.T?nng w;o /oer vcrdi':iiat-:I:jk. "Vi:eiüig a:'goiehrikl door don
;c,seLüap.,:nik van A-;ouj03 tempel, t;n van feselier hooy o?) sileee*
vi.L'vuld. dan i-ef bJecij g<-oon de" progrnniinttors n-ciduidde. hebben de
!'kd<iu:.ï), Sc!mize ('bV.v/e/.ï;-/.^, Spoor (5/!.;; rti),
jioy!i:!d\:r t .'J''!l:!v;!'.';:v K «iii Jong (il-. Yfild'ci^'Ci'c} >:n de Daacs Klt-im?,
i.' ''? !:-':o:i;M!. \..ri S'.u.^c-:-^ (/^r/,c//</): K^siiug (<",r^i-i, d' H'iiiicrivK},
hioeta (L'c.,>'i ii i',, c,;." l en \vie t/r nie.-r L'ij 'ïw.CH.'ii. aieh gor.it van kut'iio
lioven. .'el.r'>:;e d,> Jj:.g. ui Mevr. Kostiug. Do .(Lu1 '-^jor iiad veel
aorg uün s>i.:u iua;';c l/ogtsedj ScJuiliiüte vüC'l; «uk c.o Ilcer vaa