Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 411.
Schoonhoven, die Bedmar fraai getypeerd had, had zich de wangen wel
vat sterk in 't graauw gezet.
Uefc aandoenlijksta en fraaiste wat uus ds avond te genieten gal', was
de huldiging van Mevr. Kleine, iia do voorstelling, door haro
gildebroedera en -zusters. Het meest heeft die tooueelverrichting, waarbij geen
komedie gespeeld wnrd, mij getroffen. De zaakrijke, govoekle en gepaste
toespraken, bizouder dio van den lieer DG Leur, het uilsleken van
haar hand naar den zoo rijk begaafden Bouwmeester, die Mevr. Kleine
omhelsde, de gevoelige woorden van de gcvierdc-aelve, dit alles
maakte een indruk, dien icuiant nooit vergeet.
Le Priucs Zilah'1, door liet BiussJsche Thi'alr,; Mol-.* r c, bier den o
gespeeld, is wér een model van eon tooueelsp.il uit een roman gesneden,
eu een bewijs, dat dit, zonder totale vcrgieting, ouaiocreïijk is.
Het stuk bestaat uit -.en proloog t-n -l bedrijven. Do eerste is volkomen
overbodig; zelfs hinderlijk: men is natuurlijk, de -i- bedrijven lang, in af
wachting, hoe de vader van Prin& Zilah per slot vau re-kering gewroken
zal worden ; want dat wordt in 't oneindige iu de Voor-reden" vcrz-:.!:ei a:
maar ik heb er niets van kunnen merken. Even min komt tic riug
te-recht, dia met emfazc, in den proloog, door den Prins aan zekero
Tissn wordt gegeven.
Het hooi'dfeit bestaat hierin, dat zekere jljarsu- verleid is door een
Officier, met name M'.ckel Menlto. De Prins y.ilnJi, die niets hiervan
wist, wordt op huar verliefd, vn zij trouwen. Miclicl 'tiiko wilde haar
niet tot vrouw nemen, maar, door jaloezie vervoerd, heelt hij de 'aagheid
aan den Prioüte schrijven, wat er tus:rheu haai en Mdri". is
voorgevallen. Sruat VnrJ:él;>, die do plecgvudor van Men!;;) geweekt is,
heeft de overbrenger van den brief moeten zijn. Hij is daarom diep ver
ontwaardigd, cliagt Menl'O uit, ca doodt hem. iïlarsu, in het hevig^e
Jijden, wordt dior den Prins idgowczcu, ja mishandeld. Als hij tot
airnscbelijker inzichten komt, storit zij «;u hot toonee!si.c-l eindigt ireurig.
Er wordt in c!cze vcrtooaing eon St-BcT.'iu-ivUhond op het tcoueei ge
bracht, die bizonder weinig tot de handeling afdoet.
De hoofdtiarüj is die van Mvr. Murat (Marset.) Zij is eenc .Tou'.'fei'ido
kunstenai*j3, die, in hare rol rnindor eenvoudig dan Ucnisc, den Prins
geen kennis gegeven hecl't vau het gebeurde eu dan ook sJevit togen
dat het scherm neergaat, eer do l'riua haar door zijae vergiffenis iu het
leven kon houden.
De Prins (de Aleer P. Manin) speelde zijn rol met veel voegBaamhcid
ea eeniga warmte. Allen waren tres cohv^nnblcf, zoo als de Generaal
Tofjour.inc (de Heer Dervaut) om csn haverklap plaeh i o Keggen.
Het is aangenaam, op eon groot tooujel. met, gepuste dekm'afics en
fraaye ku3iu;neu, weer eens een komutlis in iiet Fraiiseh to uien f-|>ei<-!!,
ofschoon het snelle- sproken der Dauic^, ook voor hen, wien l n.-1, Fra,nseh
gemeenzaam is, het luumvkcurig volgen van bet geheel wel wat bemoei
lijkte. Daar is trouwens niet zoo heel veel aan gelegen: want de
cigeuJJJke i'ransche tooncclschiijvcrs zijn zicli bewust, dut zij in een begrensd
kacler veel Is ven en vernuft moeten Kitueimri^vri, en do romar.ï.-li; ijver.-»,
zoo als Jules Clarctic, zijn natuurlijk minder zuinig op huhue woorden;
daarom rang er, bij het publiek, wel wat naast vallen.
't Zul ons .?uuigpiiaam zijn do troon van het 'J.'/f'iUre M<~i''crc tc-rug 'o
zien. Misschien fciijgeu wc dan wel iets dut ia aauuwer verband stuat ni'jt
de firma vuu hit gezelschap.
Hooier kunstgenot, verschafte ons du Ue>ï>i-3Ii.u::le van .Mexanurc Du'naü,
door de kunstenaars van het ^Sederl. Toor.eel voortreffelijk grspcekl.
Geestiger, ondeugender, zwieriger dan uei beroemde tooncel v;iu Tic llta'^miz
tl'Ati'je met OUeier dz Jalin werd uitgevoerd door Mevr. De Vries, kan
het niet gedaan worden. Zij won liet van al dj IY;tuschc a'ctriccs, dio
vrij het stuk zagen geven. Lied'?1,-., die ovor f:u"Nec.'.zaken oardealen zonder
ze te kennen, plegen met enn lip- en ncusgebaur dat van grooto min
achting gc-tuigt, over den tlüul-inonclüte spreken. (Jok zij dio weinig
mot het. Fransch vertrouwd zijn, deuken, dat men door dcn;i-'>nor.düver
staat datgene,wat mcu vroeger niet slechteoflieate vrouwen aanduidde.
Duiias oudertiHse'ioiJ hoeft zelf, in de geestige besehrjjving van den kori'
met lichtelijk aangeitokeu porzücen, die hij Juli}}, in deu moüd legt, dui
delijk gemaakt, wat hij door (leml-tMiidc verstaat, en de vertaler heeft
het niet kwaïijk door ..tufsoliemvereld" uitgedrukt: iu allen gaval is het
een waercld, waarde hounéte" Olivier de jeugdige Murcdk te recht aan
onttrekt. De Dames De Vries (Baronnc ffArtfjc), Van Sluytsrs ( yi-joiulcssc)
Phr. Poolman (Mme. IJ c Sanlis), Sophio van Bieno (M'.uxclk) en de
Hceren Spoor (Mnryiis de Tiiüinicruis), Morin [Oücicr do Juli/!), De
Jong (Ritymond de Nanjuc) cu \&a Scnoowhoven (lHii/juli/fe Rlciinnd)
hebban de gc'!og.;nlicid geltad, ieder in hun charakter, met lei\mligheM
op te treden, en hebben alle eer gedaan aan het hnu toevcrtrou\i-de
'uustwerk.
Hasemanns Töchfer" behooren tot de beste blijspelen van L'Arronge:
eea parventi tuinier, die de manie van reiaen gekregen heelt, en zieli
Kfiheel met zijn Uui^gCBin niet bcmoeyer.de, in het laatste bedrijf zich een
bijna bemoeiziek vader betoont, een zijner schoonzoons, een zanger en
timmerman, die min os meer aan den drank is geraakt, maar vooral een
met een spraakgebrek bezochte bleefco apotheker, 'l-fcn^curdn-ucnuscxc,
5;ij 11 goed geteükende, niet alle dagen voorüomende gestalten, liet stuk
is bizondor goed gesnoeid. De Heer Bi.a;ot was de Heer .H^seniait uolf;
aijfie kortzichtige vrouw \vas ilevr. .\ioregt: de Dames V. van JJieae,
Kielil en Oh. Coerdes speelden voor de ,,doe:iters'''. De echtgenoot v;m
Kii\iüe, Wiïi'C'in Knort:, een welvarende tiiunirrüianbbaas, v;as do lis-r
T.a^eman. Een aiKiere schoonzoon. i!crmaii Itfii'i-.cr, c:;i rijk fabrikant,
was de Heer Ilesselinïr, 'Sihiitrdlilc'.ii, de apotheirer, was do lieer .Turg-.;ns.
De Heer F/inemnn ioei't waarlijk met veel scumndorhci-l en talf-nt .ie
?-ol van <i--n 1itv>tn-;-n:n!j vervuld. IK-IVO;:;!: rc.u?-.'.;;:Uïljfj KIJÜde. ;:el;:i!;?
;.-rinjeii, (iie hij il: zijn r.tvni.'üiug ei: toon iietf.1, v.'ficii ;i;ii! i e 'v;p<:)ige.'i: ooi:
Mevr. iluyscio isCoit voor tie heilnjigu Usvr.;ui;:prc'(.'!;-;ct- met i.ilent
iivfungeerd.
Jufvr. Faany van Biejje heeft iets naïet'-beminnelijks, daarbij leert zij
trouw hare rollen, maar zo zegt ze wel wat veel op. Mevr. Albregt,
een der cieraden van 'i:. gezeUchap, heeft de rol der bedrijvige en ijdele
huismoeder ook zeer goed gespeeld.
De Heer Hessciink had, als de rijke fabrikant, zijna vrouw wel wat
ruYicr mogen behandelyn, om hetllaauw vallen (o motiveeren en de
gehceie haristochtelijkrf stemming, waartoe Me j. JJös.'i', vrouw van Kümcr
gekomen was, toen ae vernam, dat hij van haar wilde scheiden.
iwiüder ;-,anli..f werd het spraakgebrek van Ed. Klein, den apthcker,
door den lieer Jurgens afgebeeld. Hij is de held geweest van het echt
patlieticksie oogcnblik, dat, ia l:êt brj^pel voorkoinl.
De lif.cr Dekker li;id JLliircit, c o, 't- Ziiiiiow van don armen Tourniaire
A. l Mei, 1-VS5.
A. Th.
HET TOOXEEL TE ROTTERDAM.
De, Va'ccr.ijds K-}'.'cïd'J.miC^o Tooncclislcn Laurierboom en Bedelstaf.
Eens p;roote v"randtiiüg on too-.icelgebicd hoeft deze week bijna,
onyegemerkt plaats ::;ea;id. De Koninklijke Vcrcenigins het Kcderl. Tooncd
is heengegaan ca het fjezelsehap der Vcreeniging Toonoolisten is iu have
p'Uiats gekozen. In n opzicht echter i^ing die verandering niet onge
merkt voorbij. Aaa hot nieuwe gezelschap is ook de heer vau Zuylcn
weer verbonden en voor hem wj,-i de voorstelling van Annemlz op
Zondas j'- 'ius een ..Eerste optreden". Een daverend applaus en drie kran
sen £uv<:u hem l;;j zijn optreden liet bewijs, dat, hoe men over de per
soonlijke luimieihmx-i! van ue:;en acie»r inogo dcnksn, hot publiek toch
don pei'EO'iu van den acteur weet te onderscheiden en den laatste harte
lijk welkom licct'o op dat tooncel, dat liij jaren tot sieraad heeft gestrekt.
Gelulik;;; heeft n;eu van de j;e\reestle dumouilralie niets kunnen morfcen.
Dio vree;, was ii:t.iiïEchr:n niet ongegrond, want op vele aanplakbilletleu
was het woord Eerste" (Optreden'1 verandert in Laatste'1.
Een sterke politicni?.cht v, as dan ook in cicu schouwburg aanwezig.
lic wi; liier don \ventch r;ict terughouden, dat niet moge bewaarheid
worJeu, u'ut door vdeu ^roiut voorspeld, uaniclijk: dat "Van Zuylea ook
l;i:-;r niet l u !.'.;?; zal Ijlijv.'u e-u ik wil de hoyp uitspreken, dat hijuogjare
aan uit gezelschap vcrboEden blijve.
Ook do haar Smil.h, do nieuwd -j 0111/2 rol trad voor liet eerst op. Xa
dcae, LLins rol id bet nat'.uiriijk nog niet mogelijk te bepalen, of hij
cciiüaauv/inst. vour hut gezelschap z<il zijn.
Op gevaar al j-liia <.';hiilde quu hi rol to zijn, wcnseh ik cene opmerking
to maken over het spel v;i» de dames eer-Tiuuns en De Groot, die door den
lieer i'aasscn wayiacijjjjïLijic nooit gum:>,:ikt ia. Wanneer die dames in het
tu'.;c;lu eu \\' TUO bedrij i' samenspelen en Atmetnie baar dochter verzoek*",
om haar ir. c t .anoo^ler ' aan te spreken, als er icuiaud bij is, dan wordt
dit ^ o o gezegd :
?Ii'vr. l;ee;'suKU)s : Xc-em mij.... pau^e . . . . moeder.
Moj. De (.!rüot : Ik nucin u.... r;;nu;e.... moeder.
En zoo gebeurt h '.'t. herhaalde muien, want herhaalde malen, komen
gelijichii'lende u,fdruk';h)gca vour. "Volgens uii.jne meenina1 is dal
convcniioneol i:'.>mc[!ic-\:f i.'l. Eei;e Zecuvri'clis boojjn zal zeggen: ..Xceii) mij muC'
('ir!'' zvnder nause tu.ssciieu taf/ en moeder en ook zouder dien
eigenauriligcn loon op het woord )/,'//, r] i 3 zeggen wil: let op, nu komt het.
ILifzeiiie gcïdt r.;'j.r,arï:jk ouk vau Mej. do Groot's antwoord. liet laat
zie') z-?i-r goid bogrijpou, <i:il Anusu.iti gitsnio door hare dochter met
..moeder'1 wens-J1:)'! n .:ii;:e-p.'ukea t* zij.), maar zij mag dat verzoek niet
di')jn op cenu wij::j, iu'; n;r.i hare doei'.fe" liet bewijs geelt, dat zij werke
lijk hare uiüoU.T i-', WRUV, (uit noet zii iaimers verzwijgen. En Mej. c]e
U root, mag niet zé* sprekuu, alscif zij wist, dat Auneniie niet hare tante,
maar ban; moeder is.
Deze onmerkiog iie mt natuurlijk niels weg van het uitmuntende spel
der twee acfrieos- dat jui:t iu het vierde bedrijf, waar de gewraakte uit
drukking li.;t meest, voorkomt, het besl e 13. liet conventioneele, dat in
dusdanig spreken ligt, doet, echter afbreuk aan de hartelijkheid en natuur
lijkheid, w.i;i.nr.edu dio tojneeleu worden gespeeld.
Do tweede voera.eïliug van dit gezelschap op Dinsdag jl, met Mulders
J<>csi'crc?.>i'..jir:tj t: (in S!cUe>ui/iJ; was zoo goed bezet, als wij hel den Leden
win' er bij go ','/a i; c voorstellingen nooit gezien hebbeu. Difc b3ij=i:el werd
weer uitmuntend veitolkt; ue rollen warou bijna alle iu dezelfde Luuden
als voorheen. Opa'.erkelijk is het, eu do lieer vau Zuy'en moge er niet
to weinig gewicht i'rin hechten, dat het publiek Dinsdag bijna gecu notitie
nam van zijn optraden, hoewel het op biljetten eu programma's afzon
derlijk vermeld stond ea Dius.lag de eerste rangen voel btter, do galerij
daarentegen veel minder bezet, was dan Zondag.
En hiermede zij dau het nieuwe gezelschap een hartelijk welkom
i<;egercepeu. Moge het bij het dienen der kunst zijne moeite pccuuicel
beter beloond ziau dan zyu voorganger.
Maandag jl. had de lieer Tartaud aijna benefiot-voorstelliug. II ij koos
darirtoüde rol van lienri in Lattrici'iiOOm en Bedelstaf, liet is menigeen
misschien oubekend, dat Henrl den schrijver van het stuk zelf moei,
voorstellen. Holte kwam reeds zeer vroeg aan het tooneel, hoewel hij
oorspronkelijk voor deu landbouw was bestemd. Zijn willen was echter
grooter clan zijn kunnen eu jji weerwil van alle mosite blijf Lij sJeehU
cea uiddelttiatig fooneelspeler, die slechts in de stukken bijval vond,
welks hij zelf l;ad gesclircvsu. In 1S-1, op 21- jarigen leeftijd, Iroarde
h; j mot do tooneelspeel-jter Lou'.se lïogée, dio toen te Creslau zeer be
mind \v:t-i en werd bij door tusselienkomst vau zijne vrouw tooaeeldichter
un RccreUivi.s v .w den Broslauer Kcaouwburg. Thans begint zijn
;;werversleveu, dan weer miskend, dan weer yoüord. Zoo giug het hem nis
fo'jnrplxpc-.liT en liie'u'er, a!.: tooiieeldiroctcur fn voorlezer. Eindelij!; voiul
]iii di':i IL'len Fr':;-;::iri l ??'-.O nrt ecno langdurige Kie!,V> in iica ilond ij*
?./?;, "'ir-- ?'::,:? ri!,-:!. i;; zijrit J\Li:... ??.?;/.? '.i h.'fl'i. h!j zijn.-: zv/erftocïilen en <u»
ulu'.rt'giiciJ ).:uousti:.u!dühij lii-.-r ook fijne fouteu ea 1,c'.ortküixii!)gf.'ii,