.10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. f Met L'Irréparable" in het vorige jaar verschenen begaf Paul Bourget zich op een nieuw terrein; dat van do novelle. In dit wevk Staat het eerste stuk L'Irréparable" verreweg boven aan Deusième ?amour," hoe fijn van toon, ia een weinig te nevelachtig. Onder de schet?jes getiteld: Proüls Perdus" zijn er echter van veel waarde, vol delicate schilderingen. Dit boek trok reeds bijzonder de aandacht in de letterkundige wereld, en met Cruelle Enigme" is ook het succes, het groote succes bij het publiek gekomen. Vooral de dames loopen erg met Bour?get weg; zij bewonderen zijne gedistingueerde kunst, en stollen hem haast even hoog als Daudet. Na in zijne novellen op zich zelf staande psychologische gevallen te hebben behandeld, heeft Bourget, zooals een der Fransche critici terecht zegt, in Cruelle Enigme" een der groote vraagstukkeu van het leven aangepakt: Comment la fomme qui aime peut elle trahir soa arnon!-? Comment Ie même coeur peut-il contenir a la ibis Ie haut sentiment ds . l'amour pur et Ie besoin du plaisir commun ?" Alvorens na te gaan of Paul Bourget werkelijk heeft getracht mede te werken aan de oplossing van dit vraagstuk, is het noodzakelijk den ^, inhoud van Cruelle Enigme" mede te deelcn. Huberfc Liauran, een jongmensch van deftige parijsche familie, op do zorgvuldigste wijze door zijne moedei- en grootmoeder opgevoed, zoodat ;hij op twee en twintigjarigen leeftijd nog geheel onschuldig was, maakte ;kennis met de familie De Sauve. Mijnheer, een groote dikke man, grof van lichaam en ziel, is een der leiders van de bonapartïstischo partij. 'Mevrouw, veel jonger dan haar man, gelijkt op een der madonnas vau DaYinci en zijne leerlingen. C'était Ie même front plein et largo, les mêmes grands yeux chargés de paupièrcs un pen lom-des, ie mGme ovale dilicieux dn bas des joues terminó sur un meuten presque carré, la même sir.uoaitédes lèvres, la même snave attachédes sourcils a la naissance de JKW . et sur tous ces traits charmants comme nne suffusion de lenteur, de gr"tc9 et de mystère Mme, de Sauve avait ausd, des femmes do cette ccolo lombarde, Ie cou vigouveux, les oaules larges, tous les sic;i:es tVuncrace a la fois fine et tbrte, avec uno taille mince, des mc.ins et des pieds d'enfant". Zij maakte dadelijk een diepen indruk op Hubevt; Liaiivan. liet gozegde van Maupassant II y a de,? fignres «lont Ie cliarmo euti-;; en nous forusquement, nous envahit t out d'un coup. Il serable qu'on trouve la femme qu'on tait nu pour ai me v" was wel op liem van tor.passinsr. En Therèse, die meer van het leven wist, dan Hubert ooit zou vermoedpn, ook op haar was deze ontmoeting niet, zonder invloed geKovcn. Kort daarop wist. de jonge Liaurau toegang tot haar huis to bekomen ??en eene groote vertrouwelijkheid ontstond tussdkeu hen. Zijne raaitresse was zij echter nog niet, daarvan was 1'enti're puretévan Liauian de oorzaak. Chez tous les hommes que Tben'.so avnit, venoonü-és avant celui ei, l'amour n'était qu'une ionne déguiséa du d^sir. et Ie (l.'sir luimême une forme de i'auiour propre." Eindelijk gaf zij zich geheel aan hem over en hun geluk was vol komen. Het geluk kan ons echter 200 egoïstisch maken, dat w;j de smart vau anderen niet Kien! Dit, was het geval niet Huberl. Zijnn ;aokeü;'co moeder, die <3eze liefde vcrmocddo, leed er onder, da!; liir.r ee-ni^o zöoa den verkeerden weg opging. Zij liet niets onbeproefd om hem te bei;ce:-cn, maar te vergeefs, de maitresse was sterker dan do moeder. Een voorval, dat den titel aan het. boek hesft ga^even. kwam ecli(ar Mevrouw Liauran te hulp. Mevrouw de Sauve ging namelijk voor een^e weken naar Trouvillo zonder Hubevt en daar wyrd zekere hoer La. Crois-lFirmiQ haar incy-man. C'était un espoce de fat, qui pouvait, ,~>, la réflexion paraïtre dópourvu de ionto puperioriU', raais il pkisait aux tem mes par ces motifs mysterieus que nou:; n s coniprer.on.-i >>:v? p!np. 1,01:3 aötres femmes, qae les femmes ne uomprennent Ie S2cret do la puiss.inca sur nous de quelques-unes d'entre elles." Eet schandaal, dat spoedig door anderen bedekt was, kwam toevallig dar moeder ter ooren, die er haar zoon van in kennis stelde. Eerst kon Hahert het niet gelooven, maar toen hij een omlerhoud nv;t zijne maitrossa had gehad, wist, hij alles. De arme vrouw, die gevallen was, zonder het te willen, kon niet liegen. Hare bekentenis doodde Hnbsrt bijna, want, hij geloofde in zijne liefde als in het, heiligste. Hij wilde Theiv=e niet meer terug zien en g?durcnde eenigen tijd dacht hij ook, dat de*e liefde afgestorven was maar langzamerhand kwam haar beeld liem weer voor "oogen. Ilubert las de brieven over, dat zij liem indertijd had geschreven, cu op wkeren da" begaf hij zich naar de kamur, waar hij haar zoo dikwijls had ontmoet Therèse bevond zich daar en Hubert was z\r:'.k. Il avaft airaécette femme du plus sublirna amour; ello la tennit; mr.intcnant par ce qu'il y avait de plus ohso.nr et de moins noble on lui". " Men spreekt dikwijls over den invloed der esthetische school in Engeland op Panl Bourget. Zeker, dis invloed bestaat, maas- de schrijver, w?en de auteur van Oruelle Enigme wel liet meest te dankeu hoei>', is Ftendhal Dezer dagen las ik juht nog eens het eenle gedeelte van .,Le Rou-e et Ie Noir" over, en de overeenkomst tiusch.cn beide» schrijvers is treffend Men zou Bourget wn zcon van Stcndlml hunnen noemeji; evenals dn e schrijver, is hij psycholoog en idooloog. Da woorden van Ho.nl Tui m: Dans Ie rnondo iufini l'avtisto se choisit son monde. Celui do Etcnclhal «e comprend que les sentiments, les trait.3 do caractörc, les vieiwi! udcs de passion, brei la vie de l'üme." ajju oiil: vantoepassincropl]o;::T;ot. Er zijn er-hter ook verscheicleno punten \nn versc'r.il tus^rheii br-iila ^ehrijvers: Stendhd is veol kniehliger dan Bourget; daarentegen weet laatstgenoemde auteurs een beter geheel te leveren. Een roinan vau tótendhal bevat stnklu-u, dij zeer ongelijk van kwaliteit zijn, terwiil Hour£et's wnrk glad, mooi gepnlijst i.-;. tendhal hec-ft P3n ruimen horizon: wtrsönsn vaa den laatst on selu-iiver ba-.vp: ton gelijken min of meer op elkaar. ^Taraval ..uit ,,U Jrréiarablo", L.n Croix Fermin en (ï^rard '?ef-. een b,;per'kipn, Al da ::ich i?! iio hoogere 2tr.~;ueu, hieraan te wijten, dat geen der personen van Bourget helder voor «na gtaat. De oorzaak hiervan is, dat Bourget uitsluitend psycholoog en geen physioloog is. De hersenen, de ziel van zijne personen boezemen hem belang in; om hun lichaam bekommert hij zich niet. Hieraan moet het ook geweten worden, dat Cruelle Enigme" niet volkomen bevredigt. Het onderwerp van dit boek eischt, dat het physiologische gedeelte sterk ontwikkeld is; Paul Bourget glijdt echter over enkele feiten heen, die van het grootste gewicht voor de ontwikkeling zijn. Bourget deelt ons bijvoorbeeld slechts in enkele zinnen mede; dat Therèse ontrouw aan Hubert werd. Het Waarom" hierop rust het geheele boek roert hij ternauwernood aan. Een physioloog zou juist het verblijf te Trouville tot het krachtigste gedeelte van het boek heb ben gemaakt. \Vat in ..Crnelle Enigma" vooral bewondering verdient, is het fijne diep» gevoelde der gedachten. Men voelt dat Paul Bourget zich zelf voortdu rend met pijnlijke volharding analyseert, en de resultaten in zijne hoeken legt. Het is mooielijk, dit door aanhalingen te staven, want de ideeën worden dan int hun verband gerukt: men moet Cruelle Enigme" lezen, om het vele selioono te genieten. Onder het bcstudseren van Bourgets werken heb ik mijzelf dikwijls ctue vraag gesteld, en wel: is hij een schrijver de la décadence? Ja en neen. Ja, door het verzorgen der vorm, en het subtiele zijner ideen. Neen, om dat de onderwerpen welke hij behandelt eene enkele uitzondering, de novelle Ie Flirting Club daargelaten, niet aan de dccadence doen denken. Vergelijk Cruelle Enigme eens bij de gedichten van Paul Verlaine; men zal dan zien dat het laatste gezegde waar is. U Mei lt;S:.. A. Cooplandt. 1) La ':it iii'2:'Üle, rilcl, Les Aentx, uitgever A. Lemerre Parijs. INHOUD VAN IJDSCHBIFTEN. De file aïlcTerinf: van Sc-Uorcv's ramHünUatt (Xo. IC tot IS) bevat o. a. SpnttOn.,-8"), ronir.n van K. Vely; lu cl?i- cltten Stur.iio, door OskarJBerkamp; DieKnöpfe, (ioo!' A. Usluu' KlRuezniKiiil; Die Saigon donv AViihelmina Ilucliholz; i)jo Qel'uchi voa KaujciUH (met if iTciriioc-liti-.ing); Kin ncises liüniyu-ic-h, ilcor r.idikrd Ob-rliiiiitti(met kaart, vau den Cor.jo-et iat,;; Jjpntsche Kuio;ii;il-eriahni!;gon voor swoihumic-it Jaliren, door Kapt. Oïttiiigcr (met ;u'b. vau gedenkpenningen}; Dakteritn (mc-t at'b.".; A lis dom l'. Uerbiichy riiio Aiitinuitcri;iii-?teii, «Jour Gcrhanl vou Ainyntor; Cicuichtc-u van Tri.In S.-ljinx, VKVZ Ilir.icli, £.-;ist O;to Honp: PJauJereckt», 'enz. 0:ulr,r t!o illnt-tvatiën nievlit men op: Bavir.iicrziije c-oelen, ininv Franz Defi-eg'-jêr; II^iiiv'Mfc'.-i !ïoiï'a;.;;'.;,'sv<,;lev K.\chv.'!H'ha, do;>r Cii. Kvi'mer; Pa^Koirisamkelt, duorj. vau KI-JV; r, Aui'ji' mui ]"iacel:u-') ini Ktller, tïoov Fritx Geriü.fl; Ei/i Ccnniihliches iStiindc'ict! in X'jrmar.uu'; Seh'.oaa hebon in Unguru doox- \Y. G-anao; Hihneiikampi', door I!, l'iieiu; Jups;r l-'rühling, naar K. Beyec-hlag; I'raenc-Hyll, eau. r,n-i,'fei::r..-, n; :«v;. ^j1. .'.'. J.'n-u.-:-:>. P-.- tosou\v,-ici:\i;?-c !;(:iat der rnr.ziok in ItaliüII. VTagncr on ile VKi^r.ci'-L itvoeruig'. Hul l;Uid;süliUi>, door ii'Cim-rl'ti /,'. Jtit'nrr /?(?.<?, Geen Juvv'd i o) »i;'j-.IJei-ij-tc'ii',ü;;steUi'.i;'ca. De Hiudelo-ipev ICamcr te Rotterdam. .?.??. H". i ii'jei: E'jjie uivuvu liil^are van liet Muoi-lje r.ussnert cavditfist, door Isicï:. \Y. r. /.v,..-.'. Uot lainst-er.ooi,!.'';:'!) de ]>isfel Ni: M. 'J. L. t: Lvghem, Jaeq. liiMiarJ, l'ui'fie-j, En^oloclio LcL'siafüi. Liramatisclie Kioniek. X)s TooneelSL-;;(Kil nu lii:i afcre.lcu van Prof. l'iirstm. Huldeblijken aan Mevr. Kltiae. L's Lc!iocffi;nf; van l'voi'. 1: MUHCII. i;i;ri=.'!itcn en nieJ.c'cclingen, jroücrne mystiek, door dr. Jf, J. Be!-. Folklore, door uu j. Tii':'.i c."/i <!'i- '.(,(/,?. Phiksa!. Critl'n'isselin1/. f.i .',' <?;(" ('i:;i!fi,iiifiyti!,i(, aPicvc-ïin? !-"> April. . . . . ,,,.,, -,..--, -- ------- -------- .. ei LU!, J 1 1,1. '2:, i. i l,.i,li,j. (.ntiune l,i;t ;rams et A,riisli'lae. Uiuüogrüpliiu. n '.,.'!? di'.-i ften.-tr-Ai-f.'.: du Ter rcrJ. i.-ce -jeuue femme ?.'. »?«" a;-f!,-'(,\,ij;t],',r, mavs-avril 1SS". W-.ber, troia uuub-aux are'.iiüqur-s .ie Phooée. Da Onrzon tT,f1i*e pvi»ura!a ue Champvoiix De ia XoC-, Is rci;iPart-liuiitu dos Komaias en AüemW.» De-- ' fiii'iie 7ii-!ofiij!if, IiTai-.Tuin 1833. H. Fornevon. Louïso do KOvoiiillo, clr.sliosse de PovfsmoTlth. O. F.r'nier. T," miss;o;i ua |>,.V(- Jo?ep!i u IJ.-KUbc.r.ne, 1','SÜ, suite et fin. Van rfcv Katf.'t;cn ^vauicii (U'S du'ita do C,iar.as MH snv lo royaucue ,'.P Naples. Jinllrtiu- J'raiu-e r,»v U j.lüou; Al!ci:ia!;n« (pubhcatLons relatives i 1'liiHtoire romaine! pav H. Hauptboli.'me, par J. Ooil. Analyse des princijjanx p<'-riodi:niea du Ia Frauce fct de i fa-an^er. CorapU a rcailus artistiqnes. Chroaique et ibliosrapiiie. i.'pi-itf r:-'il/rriii> (/',', i -?/,?.,?)?/? et fff linéi-flni-f, 4 Mni 1S"3. Kiatt, rtudöcliroiiologi.pie sur Vldstoire MO ia liguu artip'onc. Herl? les notes do Carno,, »m- Anla-Gelle. - «ooi)«-. Les nsliiiiics. - JMole.v. L 3 pi-ern.vr.,- reJ;ui,"a de Chvis.nplia Coiomb. Loa^cl.ke. Diss-riadon sur l'histoiro do Tart .'ree «t la, topngnphie uAth-jnes. Chroaionc. Sociótt-s savaütes. Ernest LeïOlü, tditeur. !'Ui}.>, 11'iit tOL'lit aar T.oïiïe «J. A. \Vjut', Ge--rliici!enis van het Protest:r<tisii<e. &.10 . . . p c v all. O.üO M IL l T A I il "ii" 'J, AKEN. HET COMMANDO DEP, AUTILLKRIE EN ENII-J IN DK Anionr', K ij lir-i.,bpn dr-ne'u'ue trekken. 1I.M, Koninklijk, besluit, bedo&ul in oas opstel Tiet coroaiando in de StoP.ins van Arnsteraain en ia iio Nic-nv;e IIollandseLe Waterlinie," i» iti ue jo-igsfe nï^vpriii^ van het ]ie;;a?t! l(li>li-:ür verschenen en dagteekent van L' i April ,jl. No. 20. Het bepaalt, dat te rekenen van l MeFlSS") ia de geaoemue ste'Jing ea linie bet b?vel ga! worden gevoerd door een