DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 412. DE ROTTERDAMSCHE ENQUÊTE NAAR DE TOONEELSCHOOL. Hefc verslag der Commissie, door de Rotterdamsche Afdeeling van het Nederlandsen Tooneelverhond benoemd om een onderzoek ia te stellen naar de tegenwoordige inrichting en werking dor Tooceclschool, is in de dagbladen bekend gemaakt. Zooals het daar ligt, en algemeen eigendom geworden is, geeft hot geschrift ruimschoots gelegenheid tot opmerkingen, waarvan hieronder eenige mogen volgen. I. De taak aan. de Commissie opgedragen, de enquête dio zij op touw te zetten had, wordt nader omschreven in hut uitgebrachte rapport. Het verlangen der Afdeeling naar een verandering in den bestaanden toestand was voornamelijk gegrond op de mecm'ng, dat de tooneelschool tegen woordig te veel geld kostte. Men weuschte beauinigiug en stelde de Traag, hoe die te verkrijgen zou zijn. De Heereu der Enquête-commissie dieneii de Afdecliug thans van autwoord. Het schijnt reeds dadelijk dat meu bij hot stellen der vraag, dezelfde belangrijke omstandigheid heeft over 't hoofd gezien, uls bij het geven van het antwoord. Immers, de voorgestelde bezuinigingen betreffen de traktementen van het onderwijzend personeel, in dier voege te verminde ren, dat men do vakken zal vcreenigcn en aan oen geringer getal leeraren opdragen. Nu schijnt men er niet op gelet te hebben, dat dit niet kan gebeuren zonder dat bot oiiderr/ijs zelf van aard verandert. Dat het dns niet aangaat, bezuinigingen van deze soort to willen invoeren, zonder zich bereid te verklaren de gevolgen voor zijn verantwoording te nemen, die zoodanige bezuioigingen mot zich souden voeren. En die gevolgen heeft mui in hot geheel niet voorzien. Alleen spreekt het rapport van ecuige voordeden, dio het oiidciwijs zou genieten van de aangeduide bezuinigingen, maar enkel ter loops en in algemceue terJÜCD. Daarentegen word bij de beraadslagingen in da Afdeeling, blijkens kot verslag der vergadering in l)c Amslcrdummcf, vanwege do Enquête commissie er op gewezen dar. omtrent de reorganisatie van het onder, wijs", het rapport geen enkel \v,wi-d" bevatte. Deze illusie kan men dcu Ileeran moeilijk laton. Het vcreiseht inderdaad geen bijzondere bekendheid met onderwijszaken, om tcwotcn dat iict niet 't, zelfde is of de lessen wordsn gegevendoor vakmannon of, gecombineerd, door óén persoon. Wanneer dit verschil in't algemeen als belangrijk wordt erkend, dient men voorts toe te geven, dat het overwegend geldt bij in richtingen als de Tooneelschool. Niet het verkrijgen van de grootst mogelijke hoeveelheid kennis is hier hoofdzaak, maar de volmaaktste ont wikkeling van elk individu. Naar alle zijden moet do gezichtskring der leerlingen worden uitgebreid, om hun die ruimheid van blik en Juistheid van oordoel te geven, die dcu kunstenaar moeten eigen zijn en kenmerken. De dagelijksche omgang met beschaafde en door studie gevormde voor gangers, die in hun vakken nog iets anders zien dan een verhandelbare Koevcelhfid wetenswaardigheden, is op de Toonoclschool onmisbaar. De persoon, het karakter, het oordcel, de beschaving van den onder wijzer is hier honderdmaal meer dan de ai'mstingcn van zijn kennis. Het is niemand te na spreken, indien nmi beweert da!; anii dcüc eiïchen beter wordt voldaan door leeraren viu het M, O., diy dikwijls cc;; aca demische opleiding hebben genoten, dan deur hooMoudcrwïjaors mot al hunne aauteokcningeu. liet is meer geld waard dan do hceren willen uitsparen, dat do Tooneelschool op intiemcu voet b'ijvo mtt du iuttlhktueele klasse, waartoe onze leeraren der II. 13. scholen bijna alloubclioorcn. Reeds genoeg om te doen zien, dat de voorgestelde inkrimping der uitgaven het systeem der school in het hart aantast. Do Euquïte-com missie moge zich van zoodanige ingrijpsr.de wijzigingen heil ht;!ovcn; Maar sij wende niet voor, dat ecu onschaldigon venuiRigrekciisoüiuieljo liet eeaige onderwerp hunner gewaardeerde overleg^iagcu is geweest. II. Men gelooft zijn oogen niet, wanneer men. verder lezende, meent te hcspearüD, dat de EmjiiOte-Commissie de tank van een harer beide on derwijzers og belaugiijk wsnscht uit te breiden in een richting, geheel tegenovergesteld aan ds richting, wa.irin liet beheer der Touneelschool tot heden gedreven is. Zij wenscht n.l. eeii hunner tevens de functien van Directeur te laten vervullen. Evenveel woorden al; da volzin bevat, evenveel bezwaren zijn tegen do strekking er van aan ie vccrcu. Ten eerste gelden voor den directeur de dschcii, die wij aan bet per soneel zouden willen stellen, in nog hoogere mate. liet is zijn geest, dio de school rnost doordringen en het onderwijs bezielen. En, o ai hier het kind bij zijn naam te noemen, de middelbare docenten in do hoogere afdeelingen en da technische lecraresson ca leeraren, zouden kwalijk ge diend suf cu ook onvoldoende gesteund worden door het toezicht en Je medewerking van een hcur, die zijn bekwaamheid kwam bewijzen door 4e aantcekcningen op zijn akte, on zijn arbeidsveld, te midden van zijn jon gens, ging verruilen voor ecu terrein, waar goen enkel zijner oude deug den zou bestand blijken tegen den draag van geheel nieuwe verhoudingen. liet is moeilijk, zich ecu denkbeeld to vormen van de waarborgen, die flo Enquête-commissie voor de geschiktheid van een Directeur verlangt gesteld te zien, wanneer men verder overweegt dat deze lagere onder wijzer meer dan drie uur per dag zou moeten lesgeven, en dan, onver minderd den tijd, die heengaat met de uitgebreide administratieve bemoeiin gen, eerst gelegenheid zou krijgen om zich te kwijten van zijn taak als Directeur. Die taak toch ligt voor de helft buiten het schoolgebouw. Do relaties van de Tooneelschool mot de schouwbursïwaerold en met de let terkundige kringen, dio onmisbaar zijn, moeten door den Directeur wor den aangeknoopt en onderhouden. !!o belangen der leerlingen buiten de school, de gelegenheid geschikte ól-Jvos aan te werven, da propaganda voor do beginselen en het streven der inrichting goeddoe].-? komt dit voor rekening van den Directeur. Ia geen mindere mate het toez'cht op de Icsïc-n van KJJÜinedelecrarcn. 3.ïet den Directeur staat c;i valt ds Tooneebchool. Dit is geen ge waagde stelling, want voor eenige jaren is de Tooneelschool bijna gevallen. Met een effen gezicht, dat aan niets dan aan de verst gedreven licht zinnigheid kan worden toegeschreven, stellen de Rotterdarnsche heersn zich voor dat tegen eea salaris van f 2500.?, vrye woning en het recht om leerlingen der school in huis te nemen, een van hunne twee onder wijzers aan het hoofd der geheele inrichting, als Directeur kan staan". Geen mensch die niet weet, dat als men heden desa voorwaarden per ad« vertentie bekend maakt, morgen honderd brieven inkomen. Maar het zou de school vermoorden zijn, een der briefschrijvers aan te stellen. De Direc teur, die behalve zijn eigene lessen.zijn administratieve en artistieke bemoeiin gen, zijn toezicht, nog huisvader over een gezin van interne leerlingen zal moeten spelen'. Die, voorts, op allerlei wijzen, zal hebben te voorzien in hefc tekort, dat in zijn kas zal ontstaan door de wanverhouding tusschen zijn positie en zijn traktement! En deze Hercules zal worden gezocht in de rangen der lagere onderwijzers, waarvan juist de besten te verstandig zulten bevonden worden om een werkkring te aanvaarden, die buiten, zoo niet boven hun bereik ligt, en een pil te willen slikken, die niet eeiis verguld is. Die mocht meencn dat wij hier de positie van Directeur te hoog stel len, boude in hst oog dat tusschen het M. O, en vooral tusschen de literaire docenten en de onderwijzers van de lagere scholen een klove bestaat, die door de Kotterdamsehe hceren geignoreerd wordt. Het is de geest der eersten, genomen in den besten zin, die de Tooneelecliool moet bezielen. En de Directeur moet van dien geest ten eeaenmale de bron en het midd elpunt zijn. Heksenwerk is dit niet, maar evenwel zijn zulke lieden zeldzaam ; ongeveer als \v.:tte raven, die minder geprezen worden omdat zij-zelf zoo bijzonder wit, maar veeleer omdat de anderen zoo erg zwart zya. III. De vraag rijst, hoc het mogelijk is, dat men ingrijpingen, zoo belang rijk als deze, kan voorstellen met het onnoozclste geacht ter waerelcl. Het OCD ffor.ld'aiyain sommen de hceren eenige verbeteringen op, die behalve dat zij ons voorkomen geen verbeteringen te zijn, in geen verhouding staan tot afbrekingen die inderdaad de gevolgen van hunne maatregelen zouden mede&lcepen. Zij maken eenige optel- en aftreksommen, halen eea paar strepen onder de uitkomst en zeggen: ziedaar! niets is eenvoudiger. Men slaat zicii voor het, hoofd en staat versteld over don omvang van dit reusachtig misverstand. Hoe heeft deze muis dien berg van dwaasheid kunnen baren V Het, antwoord is simpel. De Heeren begaan de vergissing, die zoo vaak wordt bc'gaiui, als er van de Toonoelschool sprake is. Zij verliezen uit het oog. dat d c-ze school niet ycmaakt maar ycworden is; dat haar inrichting hefc gevolg is van non samenstel van oorzaken, die in de omstandigheden hun or.rsproiig viüden. Niet de gri) ofdo wil van enkelen hebben die inrichting tot stand gebracht; en eveomiu kan do luim of de wensen van enkelen die iiirichüng veranderen. Of, a!s dit toch geschiedt, geraakt deTooneelKi-hool op den gevaarlijken grondslag van ecue theorie, die met de practijk in ttrijd verkcc;t. Do Tcoiicclschooi wordt niet getrokken in een zekere richting do: r tlolniLiardjes; het E ij u do tijdsomstandigheden die haar voortstuwen; ca ais men haar dwingt een anderen weg op te gaan zouder met dien uaUiurlijken drang rekening to houden, moet meii zich niet ver wonderen v.Mimccr o? een goeden dag het dak boven uw hoofd invalt. Zouvcr, er bcitaat geen vrees voor, zal het niet komen. Rejih is erkend in don boezem der afdeeling te Kotterdam dat de voorgestelde bezuinigingen een gchcele omkeering van zaken" te weeg zouden brengen. L'n de hceren verraden begiippen misschien een gebrek s au begrippen die zoover afwijken van de mecniugcn, die de ovcrgroote meerderheid van liet Tooncclvcrbond sedert jaar en dag toe gedaan blesf; huuns iuxiohleu in het wezin der school zijn zoo beperkt on zoo xwak betoogd, dat men geen moeilijkheid zal ondervinden om die meerderheid te behouden en de Hceren zalf to herwinnen. De eerste schrede die beu terugvoert op den goeden weg moet nog worden güiaau; en dat is de stap die zij zullen doen over den drempel vrr.i het gebouw der school. Misschien dat, clezo commissie van Enquête alsno? over te halen is, kennis to maken mat het voorwerp van haar on derzoek. De Tooneelschool is alleen te leeren kennen in de Tooneelschool. En op het b;zook, op herhaalde bezoeken van de Heeren bleef men met smart, maar tot heden te vergeefs wachten. De tijding datintussehenhet verslag was uügcbracht wekte bewondering voor de scherpzinnigheid der stellers. Die bewondering is sedert wel een weinig bedaard. Alleen is overgebleven de waarJeering voor cle nauwkeurigheid van de toepassing der eerste beide hoofdregelen van de rekenkunde. De eenvoud der hervormingpgezinden doet goed. Blijft de vraag of de proef op de som Kal deugen. Am., 15 Mei '85. F. v. d. G. l'. S. Dit opstel was geschreven toen mij het artikel van den eer J. H. cholten in het ochtendblad van Vrijdag 15 dezer onder de oogen kwam. Dezo heer is eveneens getroffen door de naïveteit" der commissie, die gcca begrip schijnt te hebben van da strekking barer denkbeelden; en ook niet de noodlottige gevolgen van de invoering dier denkbeelden ka» beseften. KU^TZAAL L. B. 'WERTHEIM. III. liet is een goode gedachte van den Heer W. geweest (die onze hoofd stad met eeue door loopend e ten-toon-stelling van kunst- en nyverheidswerken gaat begiftigen), dat hij in zijn salon, in 't Panopticum", bij het plaatsen van eenige nienwe schilderijen, de vroegere tevens eenigerrnate verplaatst hoeft. Baardoor- komen eeriigen onder een nieuw licht, naast anders huren, en kan men ze beter genieten en beoordeelcu. (Jok de schikking der meubelen he,eit eeno verandering ondergaan, eii