De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1885 24 mei pagina 7

24 mei 1885 – pagina 7

Dit is een ingescande tekst.

No. -413 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. De inboedel van een iourtisane van den dag werd verkocht. De genoemde gravin was daar ook heengegaan en had verkeerd ge daan ,inet dat te doen. Maar er was een verzachtende omstandigheid, ogende zij. Het gerucht had gefluisterd, en niet zonder grond, dat degraaf "baar echtgenoot, deze courtisane meer dan noodig was gek^nd en in ruime mate zijn aandeel geleverd had in al de luxe-artikelen, die verkocht zouden worden. Dit was de reden, dat de gravin geen weerstand had kunnen bieden aan 'de verzoeking om met eigen oogen dien inboedel te gaan zien. 'Méry ontmoet haar daar en zonder zijn verbazing te verbergen: Hégravin, gij hier? Verwondert u dat? Niet weinig. Ik had bijzondere redenen om... 't Is mij niet onbekend, mevrouw. Maar sta mij toeurondvveg mijne meening te zeggen. Gij hebt niet goed gedaan met te vergeten, wat iu het Evangelie staat geschreven. Het Evangelie?... Maar wat heeft dat hiermede te maken? Wel, daarin kunt gij lezen: laat uw linkerhand niet weten, wat uw rechter doet!" ?Wij hebben ook nog gehad een ietwat twijfelachtige lekkernij de opening van de tentoonstelling der Indépendants (de onafhankelijken) vroeger heette zij Keftises (geweigerdcn). Men scljijnt dat woord culieusch te hebben gevonden. Dit verwondert mij. ?Beftts/Zs deed wel wat aan vervolging denken en dat is altijd belang wekkend. Van rcfuses tot marlyrs is de weg niet ver. Zulke geweigerde stukkeöging" men "dan zien met den indruk, dat de jury misschien wat al te streng.geweest was en dus gunstig gestemd voor de exposanten. ladépendants beteekent heel wat anders en wekt geen zachte aandoe ningen. Integendeel dat adjectief heeft iets oproerigs en uitdagends, dat den bezoeker eerder verbittert. Maar de bezoeker heeft geen gelegenheid om diébittere stemming te tobnen want hij wordt ontwapend door den lach. En aan redenen om te lachen ontbreekt het ook nu weder niet in die zaal van het pavillon de Flore, waarheen deze dissenters var. liet penscel de wijk genomen hebben. Evenals altijd zija er enkele stukken ouder te vinden, die talent verra den, maar de verhoaJin? van deze tot het gcheele aantal is te ongunstig om het publiek, dat reeds meer dan verzadigd is van tentoonstellingen, iu talrijke mate heen te lokken naar deze expositie der schearmakcrs. Of de ontvangst dus groot zal wezen racen ik te mogen betwijfelen. r?De Pavijsche koetsiers kunnen nu en dan nog eens een aardigheid zeggen. Gisteren ging ik naar een der stations, terwijl oen mager, ziekelijk, doods bleek reiziger in een Victoria stapte. Op hoogen toon en met haastige stem riep hij den koetsier toe:?vooruit koeteier, vooruit, ik heb groata haast! De automedon wordt boos over die drukte, keert zich bedaard om, kijkt zijn passagier even aan en voegt hem met bijtende minachting toe: 'k ^Nil het wel gelooven!.... Als msn nog zoo weinig tijd van leven heeft als gij, dan moet men zich wel haasten'. A. B. IIET MüSKE DES ARTS DÉCORATIFS. De directeur dev Union Centrale de<3 Arts ducoratifs in Frankrijk, AntoninProust, beantwoordt in een ingezonden stuk het verwijt, hem door een blad gedaan, dat hij zich niet voor zijn museum een aantal kostbare voorwerpen op een merkwaardige auctie heeft aangeschaft. Ilij voegt ann d$ antwoord eens belangrijke uiteenzetting van een welben-repen pro gramma tos. Het subsidie van den staat daartoe besteden, zegt hij, zou geheel het doel der Union Centrale miskennen zijn. Wij zouden millioenen kunnen uitgeven voor een betrekkelijk gering aantal echte, kostbare voorwerpen, dia door de mode van daa dag tot fantasieprijzen worden opgejangd, daar mede dubbel werk doen met het Museum Cluny, en niet beantwoorden aan ons eigen doel. Dat doal is h-et reproduceercn en in zoo groot mo gelijk aantal in de windaling brengen van uitstekende copiën van het fraaiste onder de oudere en nieuwere kunst, het uitdeeien van deze co piën aan alle ambachtscholen, aan alle fabrieken en werkplaatsen. Dit doet men elders, maar in Frankrijk nog niet genoeg. De Union Centrale zal voor de industriën in hout, aarde, metaal eu weefsels doen, wat de commissie der historische monumenten op dpn Trocadóro voor architecten, beeldhouwers en orcatnentwerkers gedaan heeft. Indien dit echte monumenten had willen verzamelen, zou het schatten verslonden hebben en weinig gepraesteerd; Thans heeft het moulages la ten maken, geheele seriën van de 12e tot de 18e eeuw, deze goedkoop verkrijgbaar gesteld en onberekenbaar nut gesticht. Volgens dit pro gramma kan men op de welwillendheid van particulieren een krachtig be roep, doen, en er onbekrompen gebruik van maken; men maakt afgiet sels, cooiën, geeft de origineelen ongeschonden terug en de eigenaar heeft het bewustzijn, tot de ontwikkeling der kunst in Frankrijk te heb ben bijgedragen. Het museum op den Trocadéro heeft hiervan zoavcol succes geliacl, dat vóór zijn eerste zaal gereed was, de door de commisne gekozen modellen van alle kanten aangevraagd waren. LETTERKUNDE. VICTOR IJUGO. Hedan is Frankrijk in rouw; de menigte, dio sedert eenige dagen voor de woning van den dichter ia de naar hem genoemde straat verzameld was, heeft zich kunnen verspreiden en allerwege verkondigen : Hij is dood! In het land waar, gelijk Abont twee jaren geleden aan Yictor Hugo's feestmaal opmerkte, het publiek meer ua ergens geneigd is om den gevierden landgenoot zijn roem in speldeprikken te doen betalen, ia zelden eene vereeriug voorgekomen, zoo algemeen en zoo hartelijk, als die welke sedert eene reeks van jaren den ouden bard gewyd werd. Zij gold te gelijkertijd zyn hart, zijne vaderlandsliefde en zijn genie. Zelfs sedert, ia de laatste iaren, familiebanden (zijne dochter was met den radicaal Lockroy gehuwd) hem er toe gebracht hadden, zich meer naar de mannen der linkerzijde te wenden, en de extreme gancJie, hiervan gebruik makend, zich zooveel doenlijk van hem had meester gemaakt, en zijn naam als banier gebruikte, heeft al wat deu naam wil hebben, genie te vvaardeeren en Franschman te zijn, den grijzen dichter zijne hulde blijven betoocen, en morgen zullen, in Temps en Débafs, in Figaro en Gaidois enAvjcu, zoowel als in de bladen der linkerzijde, de lauwcrkronen voor hem ge vlochten worden. Het is eon lang en merkwaardig leven, waarop de lijfcredenaars zultea terugzien, en zij zullen het elkander toegeven, dat geen in zijne schaduw staan kan, wat genie en wat belangelooze liefde voor vrijheid en vaderland betreft. In 1502 geboren, bracht hij zijn knapenleei'tijd in de zonderlingste afwisseling door. Van Besancon ging hij met zijne ouders, de vader eeu soldaat van Napoléon, de moeder eene dweepziek royaliste uit de Vendée, naar Calabriü, van daar naar Pa rijs. Hier gaf een oproerig generaal van Napoleon, Lahorie, die aan de samenzwering van Moreau had deelgenomen, en de revolutie en den oor log beminde, maar de tyraunen haatte, hem les in Tacitus en Plutarchua. Van daar, toen de generaal gevonden en gefusilleerd was, ging Hugo naar Madrid, vandaar naar Parijs. Van Spanje en Italiëe n Parijs en Eome en de Vendée de indrukken vereenigond, is het wonder dat bij romanticus eu dichter werd? Zijne eerste gedichten, O.les, in 1822 verschenen, zijn in dea geest zijner moeder, loyalistisch, naar klassiekmodel gebouwd. en den stroom der fantasie, schoon met moeite, regelend naar de deftigen pas van het academisch model. Zij trokken de aandacht en werden ge prezen; meer dan het in denzelfden tijd geschreven fantastisch verhaal Han d'Islande, waarin esn Laplandsche dwerg, de Urtypus van Quasimodo, de hoofdpersoon is. De volgende bundel Odes et ballades toonde hem, schoon niet minder meester over den vorm dan in den eersten, als een oorspronkelijk, krachtig dichter, die zijn eigen weg wilde gaan. Een pendant van zijn eersten roman vormde Bitg-Jargal, een verhaal van den Negeropstand op Haïti. Victor Hugo vond geestverwanten; hij etichte eene club, Lc Genade, een tijdschrift, Za Musc Francalse. Dat echter de jongelieden, schoon zoo vooruitstrevend, nog zelf niet inzagen welke nieuwe wegen zij openden, blijkt uit de kritieken in de MUSQ Franfaisc, waarin op de eigenschappon van distinctie, gematigdheid, angstvallige smaak het meeste gewicht gelegd werd, terwijl weldra de jonge school zou foonen, dat deze eigenschappen haar, zoo vaak zij de uitstorting der wildste hartstochten belemmerden, als niet veel zaaks zouden, toeschijnen. De voorrede van Hago's drama Cromwcll was het manifest der jonge school. Met een argumentatie, die ons thans het eenvoudigste gezond verstand in gematigden vorm toeschijnt, daar die toen een paradoxale verdediging der ongehoordste ketterijen sciieen, brak hij den klassieken regel der drie ennheden in het, drama", zoogenaamd door Aristoteles voorge schreven, ai', en knoopte aan deze executie eenige opmerkingen over stijl, prosodie en kunst vast, die classicisten nameloos ergerden. Victor Hngo toonde weldra, dat bij het recht had, eene meening te hebben; de voor beelden, waarmede hij zijne theoriën staafde, waren even zoovele over winningen. Marlen Delormc, Hernam, drama's vol gloed en poëzie; Les Oriëntale?, een bundel liederen, door Griekenland en het Oosten geïn spireerd, even weelderig in beeld en kleur als onberispelijk van techniek, Le dcrnicrjourd'un condamm'..ee.n treffend verhaal, dat tevens een wel sprekend pleidooi tegen de doodstraf was, deden zijn naam allerwege noemen. Gelijk Nisard, een der grootste tegenstanders zijner richting, maar een man van smaak, zeide: Alles is voor hem vorm en kleur; de zedelijke en physieke wereld vermengen zich; het gevoel is een gewaar wording, het denkbeeld heeft er omtrekken." Dat dit talent van schilderen bet innig gevoel niet uitsloot, bewees Hugo iu zijn volgende lyrische bundels; achtereenvolgens verschenen Zes jeu.illes d'aido/irne, Les cliants du crcpuscitle, Les voix intfriewes, Les rayons et les ombres, Les chansons des rites et des lois, waaruit geheel Europa aijno keuze deed om te dwcepen en te bewonderen. De dichter die alle schaduwen van het leven had nagespeurd, had niet vergeten, wat de natuur, de oneindigheid, de ziel van kind of vrouw poëtisch en schoons opleverden; met de gave van dan inelodieusen rythmus en het treffende woord tot zijne beschikking won hij de harten van duizenden. Meer bestreden en van meer gemengde waarde, omdat de theorie er meer het werkelijk kuustenaavsgevoel in verdrong, waren zijne drama's, dia met de lyrische producten gelijken tred hielden. De antithese, vaak in haar grofsten vorm, moest er dienen om te troffen en streefde vaalc dit doel voorbij; het leelijke, tot het monsterachtige overdreven, moest het gchoone en edele meer doen uitkomen, en diende vaak slechts om het te ontsieren. Le rol s'amuse, Lucrèce Borgia, Marie Tudor, Angelo, Eiuj-P>las, Les Burgraves, boewei allengrootscb in opzet, treffend in uitwerking, allen deu toeschouwer of lezer door hunne oorspronkelijkheid overweldigend, maakten toch ook vaak den man van smaak mismoedig door het opzettelijk bederven van schoonheden der edelste soort. In 1831 waa van Victor Ilugo's hand een werk verschenen, dat, da eigenschappen van innig gevoel en gelukkige vinding vereenigend met die van zijne krachtige verbeeldingskracht en zin voor al wat kleurig ca merkwaardig was, als hot type van zijn talent raag beantwoord worden: de roman Notrc-Dame de. Paris. Dit reuzenwerk, waar de geschiedenis en oudheidkunde op de gelukkigste wijs tot een tafereel, tintelend van leven, aangrijpend van herschapen waarheid, zijn verwerkt, verbreidde 2iju roem door de geheele wereld. Zijne theorie, het sclioone tegenover het monsterachtige, Esmeraida tegenover Quasimodo, sclieeu; zooals zij Lier werd toegepast, de uitdrukking der hoogste kunstwet. In l SU -werd Victjr liugo lid der Academie, in 1845 van de Kamer der Pairs, Als politicus was zijn loopbaan niat gelukkig; do schitterende

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl