Historisch Archief 1877-1940
N°. 414
DE AMSTERDAMMER
A°. 18S5.
WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Verschijnt eiken Zaterdagavond.;
uitgevers: ELLERMAN, HABMS & Co.
Kantoor: Singel 211.
Hoofd-Agenten: te Batavi», G. KOLFF & Ca
Zondag 31 Mei.
Abonnement per 3/m. . .'' f i._. fr. p. p. f j.15<
Afzonderlijke Nummers asn de Kiosken verkrijgbaar a, 0.10,
Advertentiëa van 1-5 regels f 1.10, elke regel meer . 0.20.
n tusachen den tekst per regel , . , , « o-lo
INHOUDS
BUITENLAND. BINNENLAND. Onze Bladen. Warme Kadetjes, een Zat
rdagavondpraatje, door Aquarius.?Kunst: Tooneelvooretelüngen te Amsterdam,
door Alb. Th. Het Eotterdainscue rapport over de Tooaeelachool, door M. Hom.
Over het vertoonen van oude Tooneelwerken, door Alb. Th. Het C2ato
Nederrünsche Muziekfaeat, door A. D. K. uit Belgiü, door M. A.?Letterkunde:
Twee Eéalisten, II. De pers over het Moortje, doar F. v. d. G. Proven^aalsche
Taaibeweging, door Scararaouclie, (XVIII). Een woord van Vietor Hugo over
Nederland, d^por Fran^ois Erons. Terenzio Maniiani. Loase bladen uit Prof.
Culinaris' Lettert Eeoeptenboek, Brandade a, la Thijm Drie Gedichtjes door
Mr. P. Brooshooft. Berichten en Mededeelingen. Inhoud van Tijdschriften.
Nieuwe Uitgaven. Militaire Zaken: Onze kustverdediging, door Eli.
Feuilleton: Ccsar, een schets uit het leven, door Juatua van Maurik Jr.
Schaakspel. NIEUWS VAN DE WEEK. Faiilisaemenlen. Overzicht vaa
do E8'eeteMaaïlit, door S. Veilingen van Vaste Goederen, Te huur.
Advertentiè'o.
De lange duur der onderhandelingen lusschen de kabinetten
van Londen en Si. Petersburg, geeft aanleiding tot zeer
uiieenloopende opvattingen. Do meer optimistische beschouwing ziet in het
slepend karakter, dat het conflict heelt aangenomen, een waarborg
voor het welslagen van Engeland's pogingen om de quaesüe langs
vradelievenden weg op te lossen, en voor de duurzaamheid van
.den modus vivendï, die, naar men hoopt, tusschen de beide
moyendheden in Centraal-Azie zal worden vastgesteld. De tegenover
gestelde opvatting stelt, en niet geheel ten onrechte, de vraag of liet
dralen en talmen van Rusland, het herhaaldelijk opwerpen van
nieuwe excepliën en het beantwoorden van Engeland's toegeef
lijkheid met telkens nieuwe eischen, niet een duidelijk bewijs is
van Rusland's bedoeling om met eene oorlogsverklaring eerst dan
voor den dag te komen, wanneer de noodige voorbereiding achter
den rug is en daarmede de reeds betrekkelijk gunstige krijgs
kansen zich geheel ten voordeele van Rusland zullen keeren.
De Engelsche regeering schijnt aan hare eischen, voor zoover
zij eenig positief karakter dragen, weinig kracht te kunnen bij
zetten. Engeland bevindt zich in een slaat van isolement en ziet
blijkbaar vruchteloos naar een Europeeschen bondgenoot orn. En
een dergelijke toestand is al bijzonder ongeschikt om
eeneregcering als die van den Gzaar te intimideeren of de bescheidenheid
harer aanspraken binnen de perken van eerlijkheid en nauwgezet
heid te houden. Engeland vraagt van Rusland niets onbillijks meer;
het stelt alleen nog de voorwaarde dal, indien op de eene of
andere wijze een grenslijn is vastgesteld, beide partijen zich
moeten verbinden haar niet te zullen overschrijden. Welk een
contrast met de primitieve, op hoogen toon en met ontzagwekkende
ostentalie aan Rusland gestelde eischen! De rollen zijn
langzamcrheid geheel omgekeerd; Rusland is de eischende partij geworden,
en vraagt langs gelcidelijken weg ongeveer alles wat het wil.
Volgens de laatste berichten vordert het, behalve Penj-deh natuur
lijk, het bezit van den Zoelficar-pas, een gewichtig strategisch punt
op de grens van Afghanistan, waarop het weet dat de Emir ten
allen tijde hoogen prijs heelt gesteld. Qtwusque tandem ?
Wat de binnenlandsche politiek van Groot-Brittanniëbetreft,
valt het feit te vermelden dat in de afgeloopen week het gemis
aan homogeniteit tusschen de verschillende leden van het Minis
terie duidelijk aan het licht kwam.
Reeds eenige maanden geleden had zich onder de leden van
het Kabinet eene verdeeldheid geopenbaard over de vraag, welke
gedragslijn voor de naaste toekomst tegenover Ierland moet wor
den gevolgd. Eene kleine doch invloedrijke minderheid verlangde
namelijk, dat men eenige toegeeflijkheid zou toonen door in
trekking van een aantal bepalingen der zoogenaamde Crimes Act,
eene uitzonderingswet die indertijd voor Ierland is ingevoerd met
toet oog op de schrikbarende toeneming van» agrarische" misdaden
in dat gedeelte van het koninkrijk. De meerderheid van het Kabinet,
en vooral ook de heer Spencer (Stadhouder van Ierland) achtte
echter het tijdstip nog niet gekomen om tot zulk een gewaagden
maatregel over te gaan; de woelingen in Ierland waren wel is waar
aanmerkelijk verminderd, doch eene intrekking van de
uitzonderingswet vooralsnog niet wenschelijk. De minderheid, hoofdzake
lijk bestaande uit de radicale leden fihamberlain, Dilke en
ShawLefèvre, had zich blijkbaar voorloopig hierbij neergelegd, tot dat
onverwacht de heer Gladstone (vermoedelijk op aandrang van een
aanlal lerscke liberalen) in het Parlement de aanstaande indiening
kwam aankondigen van een wetsontwerp betreffende den aankoop
van land (Land Purchase Bul). Déze maatregel, waarover de
Premier niemand zijner ambtgenooten en zelf niet Sir Charles
Dilke, den president van den Local Government Board, had ge
raadpleegd, maakte de verontwaardiging van de straks genoemde
minderheid gaande, zij dreigde in allen ernst met eene ministeriöelc
crisis. De heer Gladstore, terecht inziende, dat zulk eene crisis
in de tegenwoordige omstandigheden tot eiken prijs moet worden
vermeden, heeft echter door de toezegging van eenige concessiën
in zake de uitzonderingswet, den storm weten te bezweren.
liet zal inlusschen zeer de vraag zijn oi de toegeeflijkheid,
door do Regeering tegenover de Ieren aan den dag gelegd, zon
der invloed zal blijken op de eerstvolgende verkiezingen. Stellig
zul de liberale partij er niet door gebaat worden.
De franschc Senaat heeft thans het wetsontwerp tot invoering
van den scrutin de liste afgehandeld. Ongeschonden kwam het
nici uit dezen parlementairen smeltkroes te voorschijn; de ?wijzi
gingen, die het onderging, bepalen zich echter in hoofdzaak lot de
reeds in ons vorig overzicht meegedeelde, dat nl. de vreemdelingen
bij het bevolkingscijfer, waarnaar zich het aantal afgevaardigden
regelt, niet zullen worden medegerekend. De Kamer zal zich dit
echec, dat haar op eene vermindering van pi. m. 14 leden te staan
komt, moeten getroosten; te meer nog, nu de Senaat bij de ver
dere behandeling van het wetsontwerp een bewijs van welwillend
heid heeft gegeven, door het amendement, om boven elke 70.000
inwoners slechts fracties van minstens 20.000 in aanmerking te
nemen, te verwerpen en daarmede de Kamer voor een verlies
van nog 25 leden te bewaren.
Overigens werd de politiek geheel en al op den achtergrond
gedrongen door den dood van Vietor Hugo; deze droevige gebeur
tenis nam schier alles in beslag. Geheel Frankrijk treurt om den
dood des grooten dichters en brengt hulde aan zijne nagedachtenis.
Wij achten het echter overbodig en in het kader van dit overzicht
minder passend, eenigszins uitvoerig hierop terug te komen, en
verwijzen voor nadere bijzonderheden naar onze rubriek «Letter
kunde".
Een incident echter, dal met Hugo's afsterven in onmiddellijk
verband staat en voor het ministerie nog een klein staarlje had;
mogen we den lezer niet onthouden. Daags na het overlijden
werd in de Kamer door de uiterste linkerzijde het voorstel aan
gekondigd om aan het Pantheon, dat sedert 1851 voor den katholieken
eeredienst werd gebruikt, zijne aloude bestemming te hergeven en het
besluit te nemen orn het stoffelijk overschot van Vietor Hugo hier
onder dak te brengen. De regeering rroeg uitstel van de discus
sie en maakte daarvan gebruik om eenige dagen later een decreet
uit te vaardigen waarbij aan het verlangen van de linkerzijde werd
voldaan. Deze maatregel gaf het sein tot eene luidruchtige oppo
sitie en verscheidene stormachtige kamerzitlingen; het slot
van de scène was echter dat eene motie tot goedkeuring van de
handelwijze der Regeering werd aangenomen. Zeker blijtt het
intusschen, dal zij bij de clericale partij in en buiten het parle
ment veel kwaad bloed heeft gezet.
Op het kerkhof Pêre-Lachaise vielen jl. Zondag betreurenswaar
dige ongeregeldheden voor. Het was de gedenkdag van den va]