Historisch Archief 1877-1940
li AMSTEÏlüAJlilER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
. Jk line! dus reden, to hopen, dat de lieer M. zich bij mijne redaktie
zoiïneerleggen. IVL-.iu.1 dit w het goval niet.
Hij ./.egt, in het bovou iiangohaaM ó"r>edrtf!o/'-ai'ükel, dat door mij bij
het Hoüitfücst van 1C31 v/erd doorgedreven." een door mij gewijzigde
en aangevulde" bewerking raa den Vfaraiar ten tooneele te brengen,
in plant* van den Vvr.veuar van llooft:>. Ik KOU wel eons willen zien, dat
ienutnt, die zieli op hot tar.ïkunuig en kieachlwidfstandpunt van het publiek
onzer dagen ]jïa:it.-.to, van den oorsproi:lielijkeu V/cu'oiar meer behield
dau ik jroiie.au heb.
Bovendien het ia onjuist, clat mijne redak'io in de plaats werd
geschoven van don ougoiviten Wcrc.nar, als element v;>.n do
HooitfetstïieriiH1;: want do vert-joniijg behoordo niet bij het ofüciueie
feestjn'ogi'aui. Zij v.T.3 gohecl een onderneming van mij, in vcrceniying niet
de ileeren Van Oliefon, Moor en Ycltmaa. Do uei-bc'lus!en hebben hei
officieel fcestpro^ram-immnier to genioet kmaien treden i.u do saai van
Fclix, v/aar mijn vvieiid Dr. IJ. de Viies Hoofts Vt'üKiiC.f voorceloec-n
Leeft, en (jTtssant over do.... moeilijke plaatsen,
't Is intusschcn w<?l aardig, dat raen zich zoo aftobt, over het al of
niet voor een Lutlendaagsch publiek opzeggen van vaerzeu en uitspreken
van wooi'elen. dio het niet verstaat, als zich het A nis t. Gyuinazituu
aangorcifc om do Aidigons van Sofokles to gaan do's lam ceren in een
taal, dis stellig voor 09 pet der hoorders een gesloten boek zal wezen.
Hen kibbelt over de uitspraak der letters, en het publiek zal er niets
van begrijpen; hetzij die uitspraak al of niet strookt met de meoning der
deskundigen over do uitspraak van Sofokles' tijdgenoten.
Muziek van Mendelssohn zal er bij uitgevoerd worden, 't Is jammer,
dat Sofokles die hem geheel onbekende harmoniCn ni«t eens hoorcukan!
De gehcele scliouwburgiuriehting aal volkomen onhclieenseh aijn; en dan
disputaert men over do uitspraak van een khink, en spreekt twee
urnlang een taal, die 25 moascken in het land (welke er wellicht niet bij
zullen zijn) verstaan.
Voor Kulk naüpeu van Engelsehe en Duiiieho voorbeelden had hot
Hollandseh gezond verstand ons tech bauoorcn 13 beware:;.
Maar het geld is er. Leve de liuc! A!b. Th.
HET C2-3 KEDESEIJNSÜIIE MUZIEKFEEST.
Aken, 2U Mei 1S£3.
Ondanks weer en wind en vele andere '.vedcnvae.rdiyhejen die iun
het'geven van een feest verbonden /.ijn, v/;;;;re;:r! velo hondenieii
dech.jmen, werd la foto triënnale," zoo::.] ?: mcui in 'r hv.;:.e'i z.:er oniui:;t :???:;;
zsggon, niet vniüUer glansrijk dan v r o o ;ur hi-r t,i Aken govkii-J. Zouev::i
thuis gekeerd van do !'e uitvoeriug, hen il: r;": ;-i.-hei-'. order den indruk
van da ontzaglijke heerlijkheid \\",\'.:a hier lyiüic-.i-v ii toii t-OH '^spreid.
Het muziekfeest sou uit raar biisoiüirr a--:-.i Georg. j/iv^iri ;h U;:::;'!.-! cj
Johann Sebantiaan Ij.ieli ahn gev/yd., t-ü-'wijl de; (Miste den -_") b\:l:ri!;.ri \an
het jaar- 1635 (to lïalie), de tv:eoüe «Ieu :H TJaari ile-ze-L'-.l.-n j-u-ir.s (tu
Eisenach) het eersto levenslicht zag. e;; wij de.:;.n.I-.e uu het tweehon
derdste jaar na huuco geboorte beleven.
Het zoa een Buhoose ta:ik V.-C/.C.-M, bij dess ge'e.cfejihüid de korte :-?;>
scliieclenis op to govoa der ontv.'ikkelint; \a;i ue i-jo.'ikanst i;i d;:;
a:':.;cloopen tijdperk.
Doch de ruiüiie van dit blad laat zulks uieL toe. Vv7ij willen eveir.vel
doen opmerken dat lineh, geclurenda s;ju levon. w..j";ous :;ijiïoegelsiiol veel
meer vereoi-d werd dau v/e/jeas eija C'juj'ios sitie, e:i er lae.'rJui-c tiental
len van jaren verliepen, alvoro-.s men ij;;;; tounv/tricea begon te seiiaituu.
Wat seg ik? Vel/tientallen \an jur,:iiy
In het begin der i:e;.;er.tieii,io ceuv/ werd xclfs in het va;lcrlnn,l des
kunstenaars aijn grootiieid v/-.:l ues-irokiü-, doch se-cr z-.,l-.i:.;aai-..i güech-.it.
iien coEcett-avonu aan mua'uk van jj,v..':i tt-'viiJ.en wasic'.so.i.^oiio jrdi'
en ncifa nu uu durft rnen ciit slechts zelden d^e::.
Durven," zey ik, deivi'l c::kelo loui.'U V.,M liet regeüu'.t.'.tunii^ó
vergeofs 2Uik cea plan heb-jen voorre'.:-;!-;!. '?.Ie.> v;;v.';.v ie het ^iot een.-n
avond geiieol nan liiineiei on eeiien tv/eeaon aan llaeh to \irijden. liet
kiiiiotbcgaafda deel drs pubi^-.ks Kiocst :-.':?.?;! u:::t eene der kleiuura
C.iutaiea vaa E",eli is:-.m'j!;;k Dei- iiiremel l.i^ht, cio Lrde jubilirt," een
Cenccrto voO- drie vl-j!tn. d.-h; a','.eu, drij violoncöl'sn e:i contra';;:'.!?, euuo
aria uis de; .,Ph'ü.a;£le,;!;t:ifc):', en een enkel keer uit het .,V/eihnnehts
llaüd-els .,Jru!:v3 I-Iaeta';:;;1^" v/ci'cl den eeriion <!.-!£. het C.SÏ:-':K deel van
. .. .... veor Ju vJjftla syini/hodo (0. nioü;
vaa SJi,';l:--.--,\-ii, (".;; v:ci-.!-J .'?.;-;:iph.:;i:u (?:: i> nioü) van K. Seiiiaean, dio
L-k?.;r.'-" f-rcle;;;;: süirJo.i- Iv.ilurri'i-ïeïcil v,i:i F. Liarf, voor i^ctlaafsto
{s;:;;*; l.;n ca .ï;/:'/;; e/:,:;;;;;:.-, ve-or II-.HI vi.jüiyor.ato in A. van L'iudsl do
ouxtrUii-o on eeae fé;.aue \.:2 K';:;i;;e!.e'.j OMO::I, .^.[ani'reJ," cea
n:;;:;cl.itiin aiia uit JJia K;;i;:cii vou Alhe;;" van iJeovuüven, ea Let iiuale vaa
Mi ::i.iü':j:;L)I':ï-j Lerc^-v7'
' \ c ' i i 'i
a L
i 1
i L l LU l i L LU
.'U i i i en u L i,'
i c i ij
ii 1( i
L l l l O
u l
«aiil.,c?J Jj ^ JLy?«, . . t.
voor eene hooge jongerissteni is geschreven en nu door eene dame contralto
gezongen moest worden.
Ook ds nieuwe orkestratie kon ons geenszins voldoen. De fijnheid van
nuance wordt door pauken en trompetten geschaad, ou rechte kleur
gaat verloren. Alleen de orgelbegeleiding maakte eenen goeden indruk.
De uitvoering der koren was in 't algemeen uitmuntend. Zoo noemen
Vv'ij bij voorbeeld het schitterende koor: Won! an, wir folgen dir !"
IMVÜward sein Loos," en vooral Singt unsern Herrn." Het meest
bekendo Sieht, er koramt mit Pruis gokrönt" (door ieder verstaan en geliei'd)
moest herhaald worden, 200 groot was de geestdrift van het publiek. En
louh haddon de, nuancen hier, als in vele andere koren, duidelijker
geteekend kunnen zijn.
In dit on;:ieht worden de oude oratoriums altoos nog wat stiefmoederlijk
behandeld, terwijl uien ieh voor do moderne muziek zoo oneindig veel
mocifo getroost. Ecir.ccke heei't echter gedaan wat hij kon, om eenige
nuancen aan te brei;.:;v'2), al waren ij in do (in Gei dagen geschreven) partituur
ook niet overal aangeduid.
Do Bulisten helibeu oi:s ia 't algemeen wedor niet kunnen voldoen.
So'ïi-aun v/as Fan:;y IiIoi-au-Oldca, grootliortogelijk OMenburgsehe
kamerzaïigcres uit Loip:;i.u'; uit Ilenuine Snie;s uit Wioabaden; tenor Carl Dicrich,
opcrr. zanger ui: L'renien; bas. uatav Sichr, operazanger uit München.
Ucan van deze soiistcm v/as geheel en ai voor zijn taak berekend. Da
sopraan is
uiii da-iu-a van tale
Men vergeeft gemakkelijk dat zij bij
den aanïet du tor.en ophaalt on have hoogte, vaak zeer scherp is;
M',.j. S|.:ifS3 is met eon h urlijl: orpiaaa begaafd, dat zij door en door
beworkt licc;it; ue lieer Dierieii heeft eene klaro, bescheiden tenorstem,
eencn poadcn adem en ernst in de voordracht; do heer Siohr heeft eeu
machtig on b'ai^buar organn. cl-vt zeer ^yinpath'wch is van klauk.
I\!a.ir ! Nu komt het gi'oote ., ji-.uir!" . . .
?Iaar uio daur.'.-s en hedvn verstaan den tekst niet, of weten dien
alth-ius niet tu laten pelden. \Va:\iicei' loran-Olden voor eeno Israëlitische
v.'ouv: moet Kiugjn, meent i;ij : dat is zoo ougevesr als -lachel in Halévy's
?l'üvü'1. 'Me>. ynii:is hoeib z:ch -3!v!ert v/ij haar in de II. Moll mis tu isenach
hoorden, h;. t bevjii en huiler:.; ain;;on zoodanig aaugeweDd, dat alle aria a
met eene zelfde liitdnikking aU overgoten worden, en het haar moeielijk
vult oiin elk ee:i bi^s-üider k:irakver te geven. De Las was een brave,
goe
S.iiiei'siijpej;" en droeg het drinkiied uit het
i.-'.iii:; voar, maar do rol van
JudasSlaccaviiilen.
j Gr.iforimraangers in Daitschland elk jaar
::?',-.:.: I'i!i:':'jn schlag..'!!, «nu das Ilerz wiilzfc
uu/?da eLuii.:.; ('ep nicv.v. Joachim na)
tegenwooruiideukk-:,-!!, E'-.kc.'ii nuiumui'o maakten toch euiie
uitzouso- raan a:ii Daiin tuut deraut' und Harfe Klang", uit
" " :=;?; de alt. avia. ,,'iu' Eaiig den Peraer", uit het
tenor aou :c best voldaan hebben, ware zija
her ::woest.
tv/e 'den dag was bepaald dn Eyinphonie van
n.et do drie slagen bejïlut van het noodlot, dat aan «te
icahi B-?i -i'..oven non gci;.;:'^! hebben. Eeinecke doet ais
r, r. ::o dii:> i'hi.'/en u:aivan';t'iijk v;at langzame.v, of liever
o;;or. Wij viivlu:; liicr gel.:.Tonhi.iid daarover oiwe voldoening
i-eken. Z-j woi'dcii dan ook duidciijk gehoord, wat niet aU.iid
0»ei' dn oni.wikkeling der ge-Jachten van het werk te spreken
: ni'.-t. UcpaeJd hoeft Ijuethuven, aooveel is aeker, hiur meer
if lio\-.-u-:t, halt' onbcivust, den kamp geschilderd die d«
rnen.ch on aa'.'du heeft te strijden.,.. Maar het cog ten
i;C'>.:;! geslagt'.u zegeviert hij tin-.lelij':
])e t'iiv&c: ;/!rr w.'s fcehiti e;c;;d. Vr'ij ho'Jnnercn ons Kiet ooit zooveel
lev-j:;, rovve-:! i:;!.':-.:'.e;r!, ;'la:;3 en '.'.j::" ia de vcrsehillende declen te
ijjl;.-ju ^.-??:co;-.'!. Het pul/liuk v/aïyp.-',cio:Tcn en brak uit in honderdvoudige
bi-a-vo'i;. A. D. K,
(SZoi
oZ^O
De Ylarmisclao geest,
Hot spoorwegfocst.
Al wio weet v,-clko taaiheid van ge duld er toe nnodig was om den
C'rcüus!a:j 'u l-?gi?i;n tot een ir;eci alg'nuten gebruil: der Vlaamsche
(tegfnwoordjg-.'aiitjt ir. e n aau .,iiedi-rla;Hiishw taal'1 te neggen) der
VlaamtcUl\u(!i.ri,ii:J:ch?:;il .'.al inet verwonderd. 2'gn over de ontroering van
sointr,!:'-! aan deeo vraag met volharding ijverende mannen, toon aj
bcfpcurdon aat ve]:; opschriften in <lüai'Jeelh'en der tentoonstelling
in het Ivedcrle.jicisen i; ij n ge.schi'eveji.
i.Iet Yuiksbdituj vaa cnt drukt zich daarover op zulke hartelijke
v jj/.ü".r, d...t de lezer, die cenigen tijd de bc<"egiiig in de nabijheid heeifc
gtv'^geeh1.'^.: , o'iV/iJk'-;eurig g-jrocrd is. liet blad sagfc:
,/üIr v.*-.-- in de ::;iien ci.;r tc!ii':oe'iotv:!lii:g iets dat ona zacht onfroerde,
tu.:a v.jj in c';o ;.,reo';en middenbeuk. in de. hoogte, in ryusachtige letters
hel .1.11,.j u;:iie':-s..;:!iciid v/nurd Uclgie," las;;;»".
(..il;-.r. eiics L-Iiceiijeheud" bedoelt de ahrijver do afdoeliugea .'Ier
teutoo Mi^g).
Vjj;'-i' d'.:;i -:;.on k-je," va u o:;s liven, ;:oo g-.at i~\j voovv, voelden v; ij
o';s 'i';:r.".e!i:; tliLirj o.o ,;en o!.l.:i:eie piccJi'iyLi'id. liet v/as fel' ;.jn f.-jejüVt'.u
o .-s i'-iiJ.d en "'iin on? voJk. . .vj,.rir ook ;i.it *))ikel rroox'd slgie"ült
iv..n J» tV-.i.S!j[.-.ii-(ii;.,j v:ao liv/aMJ. 'bloed ?«act!"
jJ.'zJiUeii ulo de muziek \au JJenoit .,uu gaiimatias apcea!ypiir;ue."
noer 10 u.
De 'ovi'ecl-eiihoiii van het Volksbelang en andere vlaam;:che organen
iii'.t de::e kleine im'...l3 aja het graoistri gedeelte der bevolking van Je-l^i
..(i-ln'/i-.hr, i-j v;;i'; ?;,! ee n'. J: .-j d e cjn tce'ien hoc «cinakkejijk het is van hen
ui j in irüMjo 1ar.hi.-cht."!! v,'i'i:or;; vruru^^ de u^r/kbaarheiu to weideen,
i.a van »ie uiiuoröz-j.ie !)-.,ï7;jtU' hè':, hou j^root de druk en de miskenning
Jii&ttoa aJju yavoelü, ci-.it cJke klciisie^cld v.'elke tot herstelliog vaa hej