Historisch Archief 1877-1940
/?r,
UJ'l
'M'
t"
kK'
b;.
DB AMSTERDAMMER
WEEKBLAD voos NEDERLAND.
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
Uitgeven: ELLEBMAN, HABM3 ft Oo.
Kantoor: Singel 211.
Hoofd-Aeenten: te Batavia, G. EOLFF & Co.
Zondag 28 Juni.
Abonnement per 3/m f l.?. fr. p. p. f 1.15.
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar a . 0.10.
Advertentiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . . 0.20.
o tusschen den tekst per regel 0.40
i N a o ui>i
BUITENLAND. BINNENLAND. Onze Bladen.?Warme Kadetjes, een
Zaterdag-avondpraatje, LXXXII, door Aquarius. Uit bet Haagje, XXXVIr, door Paaquino.
Xunèt; Pogingen om «te kunst te populariseeren". Uit Parijs, XXVI, door
A. B. Letterkunde: De jonge Naturalisten. Van eene Sultane en andere
gedichten, beoordeeld door A)b. Tb. Een onuitgegeven hoofdstuk van Ponson da
Terrail. Een gezellig avondje te Amsterdam in 1684, (Slot), door G. van Ehijn.
Frantz van Peteghem, beoordeeld door Boaramouche, (XXII). Het Jloortje en de
Heer 7. van der Gons, door P. C. M. Jr. jonnet. ? Distjchen. Losse Bladen
Bit PjroieHor Cajinaris' Letterkundig Receptenboek. Inhoud van Tijdschriften.
Vleave Uitgaven. Militaire Zake n: Grieven onder bet Korps Igenieurs der
Kon. KML Marine, door X- Schaakspel. Feuilleton: Ceear, een acbets uit
bet leven, door Justus van Maurik Jc.fSlot). NIEUWS VAN DE WEEK. Faillisse
menten. Overzicht van de Effectenmarkt, door 8. Veilingen van Vaste
Goederen. Te huur. Advertentiëo.
B P l T E UT JL A KT P.
De vorming van het nieuwe Engelsche kabinet ging niet zoo
voorspoedig, ais zich in het begin der afgeloopen week liet aan
zien. Onze lezers zullen zich herinneren, dat Lord Salisbury zich
bereid had verklaard de regeeringstaak te aanvaarden, op voor
waarde dat de heer Gladstone, als leider der liberale parlij, de
verzekering zou. geven, het nieuwe Kabinet geene noodelooze
raoeielijkheden in den weg te zullen leggen.
Deze voorwaarde, onmisbaar als zij is voor de levensvatbaar
heid van een «onservatiei ministerie, dat geen steun kan vinden
bij de groote meerderheid der volksvertegenwoordiging, was de
eenige oorzaak van de vertraging en den langen duur der onder
handelingen. Nu eens heette het, dat Lord Salisbury pertinent
'zou weigeren 'de regeering over te nemen, indien de verlangde
waarborgen van de tegenpartij mochten uitblijven; zelfs zou de
leider der Tories zich niet tevreden stellen met algemeene toezeg
gingen, maar verlangde hij duidelijke en positieve verzekeringen.
Dan weer liep het gerucht, dat Salisbury onvoorwaardelijk de re
geering zou aanvaarden en het Parlement zou ontbinden, om, altijd
"vötgefts de oude kieswet, een beroep te doea op het Engelsche volk,
of het inJiberalen .dan .wel ia conservatieven geest geregeerd wenscht
ie. worden. Lord Salisbury heeft op deze taktiek zelfs gezin
speeld, toen hij aan het Hoogerhuis verzocht, de definitieve stem
ming over de wet tot herziening van de indeeling der kiesdistric
ten eenige dagen te willen uitstellen, omdat na die stemming
geen* ontbinding van het Parlement meer kon plaats hebben vóór
November.
Eene derde mogelijkheid, die vooral door de liberale pers werd
uitgestrooid en zells begroet werd als do eenige oplossing der
? crisis, was de reconstructie van het kabinet-Gladstoae.
Eindelijk werd Woensdag, in Hooger- en Lagerhuis, de
mededeeling gedaan dat Lord Salisbury zich bereid verklaarde de teu
gels van het bewind over te nemen. Er was een compromis tot
stand gekomen, waarbij, zooals later bleek, de heer Gladsione wel
is waar had geweigerd om ^gespecificeerde toezeggingen" te doen,
doch ten slplte toch > gespecificeerde verzekeringen" badgegeven.
De nuance ia lijn, en de praktijk der naaste toekomst zal moeten
leeren, in hoeverre de heer Gladstone en zijne partij zich door deze
verklaring gebonden achten. In elk geval 'is thans een einde ge
komen aan den demissionairen toestand der Engelsche regeering-,
een tóestand waarvan de nadeelige invloed, ? vooral met het oog
op de vele onopgeloste vraagstukken van buitenlandsche politiek,
zich meer en meer deed gevoelen. Uitdrukkelijk werd dan ook door
Lord Salisbury verzekerd, dat hij vooral door de overweging van de
nadeden, die uit het voortduren der crisis voor den slaat zouden
kunnen voortvloeien, met eenparige toestemming zijner collega's
de regeeringstaak had aanvaard.
De vervanging van het liberaal kabinet?Gladstone door een
conservatief kabinet?Salisbury is dus een voldongen feit. De .
plechtigheid van het .overhandigen der zegels door de aftredende
ministers aan de Koningin, waarna deze ze weder aan de nieuwe
titularissen in handen stelt, heeft volgens oud gebruik reeds plaats
gehad. De samenstelling van het nieuwe kabinet, waarvan ons
vorig overzicht slechts eene onvolledige en sedert nog hier en
daar gewijzigde opgave bevat, is thans de volgende:
Voorzitter van den ministerraad, tevens minister van
buitenlandsche zaken: Lord Salisbury; Eerste Lord van de schatkist:
Lord Iddesleigh (Sir Stafford Northcote); minister van financiën en
leider van de conservatieve partij in het Lagerhuis: Sir Michaöl
Hicks-Beach; Lord Kanselier: Sir Hardinge Giffard; president van
den Privy Council: Lord Granbrook; geheim zegelbewaarder: Lord
Harrowby; minister van binnenlandsche zaken: Siriüchard Cross;
van koloniën: kolonel Stanley; vao oorlog: de heer Smith; voor Indië:
Lord Ftandolph Churchill; van marine: Lord George Hamilton; pre
sident van den Local Government Board: de heer Balfour; minister van
koophandel: de hertog van Richmond; vice-president van den Privy
Council: de heer Stanhope; Lord Luitenant van Ierland: Lord
Carnarvoa; Lord Kanselier van Ierland: de heer Gibson. Voorts:
opper-secretaris voor Ierland: Sir W. Hart Dyke; hoofd van het departement
voor openbare werken: de heer Plunket; kanselier van het her
togdom Lancaster: de heer Chaplin.
Met uitzondering van Lord Harrowby, Lord Randolph ChurchilH
en de heeren Plunket en Chaplin, zijn alle nieuwe titularissen
werkzaam geweest in het ministerie-Beaconsfield.
Het wetsontwerp betreffende de herziening van de indeeling
der kiesdistricten is, na door het Hoogerhuis te zijn goedgekeurd,
Donderdag door de Koningin bekrachtigd. Hooger en Lagerhuis
zijn daarop uiteengegaan, om tegen 6 Juli a. s. de werkzaamheden
met de nieuwe regeering aan te vangen.
In het Afghaansche vraagstuk is in de afgeloopen week geenerlei
verandering gekomen.
***
De Fransche Kamer van Afgevaardigden werd deze week in
kennis gesteld met den inhoud van het veelbesproken
vredestractaat lusschen Frankrijk en China. De algemeene indruk is vrij
gunstig; veel politieke voordeelen heeft Frankrijk wel is waar niet
behaald, doch op commercieel gebied zijn door China eenige niet
onbelangrijke concessiën gedaan. Het is nu maar de vraag, hoe
lang de zonen van het Ilemelsche rijk het zullen goedvinden,
hunne verplichtingen na te komen, en of niet binnen betrekkelijk
korten tijd omstandigheden, van hunnen goeden (!) wil onafhan
kelijk, tusschen beide zullen treden, die dit voor Frankrijk zoo
kostbare werk des vredes weder ongedaan kunnen maken.
De recruteeringswet, die de Kamer reeds lang bezig hield, is
met 350 tegen 8il stemmen definitief aangenomen. Ook werd
het wetsontwerp van den minister Sidi Carnot goedgekeurd, waar
bij de Regeering gemachtigd wordt tot uitgifte van obligaliën ten
bedrage van 416 millioen francs* om de kosten van den bouw
,van scholen en den aanleg van wegen te dekken. Bij
dezegele' genheid werd de financieele politiek van de laatste jaren aan
eene scherpe critiek onderworpen; het waren vooral de leden
Daynaud en Amagat, die de Regeering verweten, op schromelijke
wijze 's lands gelden verkwist en schoonsch ij tiende begrootingen
opgemaakt te hebben.
De voorbereidende werkzaamheden voor de aanstaande verkie
zingen hebben sedert eenigen tijd een aanvang genomen. Het
meest werd deze week de aandacht getrokkenuet door manifest der
uiterste linkerzijde, dat in eene vergadering van 115 radicale afgevaar
digden werd opgesteld en daarna openbaargemaakt. Het oordeel der
pers over dit document is zeer uiteenloopend en getuigt, naar gelang
van de bron waaruit het voortspruit, van meerdere of mindere
waardeering. De hoofdpunten zijn: veroordeeling der koloniale
politiek, rechtstreeksche keuze van den Senaat door het volk,
inkomstenbelasting en andere financieele hervormingen, verkorting
van den militairen diensttijd tot drie jaren, scheiding van Kerk
en Staat en handelsvrijheid.
In eene bijeenkomst van de bureau* der republikeinsche mid
dengroepen werd besloten, uit de verschillende fractiön een ge
meenschappelijk kiescomitésamen te stellen.
Moeielijk valt het te voorspellen, of en in hoeverre de
antirepublikeinsche partijen bij de aanstaande verkiezingen zullen win
nen. In elk geval was voor haar de uitslag van de verkiezing
voor een lid van den Senaat in het departement Ille-et-Vilaine,
waarbij de royalist Veron met eene geringe meerderheid werd
gekozen en de republikeinsche candidaat de vlag moest strijken,
al bijzonder verrassend en heeft in het kamp der republikeinen een
hoogst ongunstigen en ontmoedigenden indruk teweeggebracht.
Indien deze uitslag, in een district dat sedert 1879 steeds repu
blikeinsche afgevaardigden naar den Senaat zond, beschouwd mag
worden als het gevolg van eene zekere kentering der openbare
meening in Frankrijk, dan voorspelt hij aan de republikeinsche
partij weinig goeds van de algemeene verkiezingen, die weldra voor
de deur staan.
De publicatie van eene reeks brieven, door den onlangs in China
overleden admiraal Courbet aan zijne vrienden geschreven, heeft
veel sensatie veroorzaakt. Voor de aanhangers van Ferry, wiens
ondoordachte politiek daarin op eene treffende wijze wordt ver
oordeeld, zijn deze brieven, met het oog op de aanstaande ver
kiezingen, op zijn zachtst gesproken zeer onaangenaam, omdat zij
gevoelige waarheden bevatten, die bezwaarlijk weerlegd kunnen
worden. Voor de aanhangers der monarchie daarentegen bevatten
zij een aantal hoogst welkome gegevens, om de republikeinscho