Historisch Archief 1877-1940
,' ..Jt i ft., 'x.
* ^i f f «tï*?
*<* T J ' ^
HE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
schrok eft Sctraap het zwegen bewaarde, hetgeen ik heel verstandig vond.
J** TOlgd^ ««u langdurige pauze; de stilte werd slechts door het
pengekras n het straatgeraas gestoord en ik pende ijverig:
Met genoegen ontsloten wg aan UEd. geëerd schrijven coimossement
en_ factura over twintig vaten melasse en twee en veertig vatea suiker,
dir*«>r «B«. in h«t Mhip hde Jonge Pietw Hendrik", kapitein van der
Meer geladen jqjn."
«Hé, zeide ik onwillekeurig."
£Wat'm Je?» Troeg van Hnlfc.
He schrijf daar dat we twee en veertig vaten suiker krijgen", antwoordde
ik, dat is toch een alleraachtjge boel, niet waar?"
Och jongen, dat is niemendal en een boon in een brouwketel."
Aquarms , zeide Schaap ernstig, ,je hebt daar een woord gebruikt
dat mij hinderde."
siZoo", riep ik verbaasd, dat is meer dan ik weet!"
Ja, het woord almachtig in den zin waarin jij het gebruikte is onge
past: als je goede vrienden met mij wilt blijven, moet je oneerbiedige uit
drukkingen vermijden."
i)at doe ik ook om hem plezier te doen" fluisterde Berg mij toe, hij
is zoon patente kerel dat je bij hem de fijnheid maar door de vingëra
moet kijken."
?Hat verdere gedeelte van den morgen ging nogal rustig voorbij en ik
Kreeg slechts drie (tandjes, hetgeen, naar Berg beweerde, voor een be
ginner nogal schikte; zelfs knorde Verheide geweldig over het feit dat
L eeu £ru"nPJe tabak in den mond stak en ik moest er zooveel over
hooren, dat ik mij voornam om van die gewoonte, die zeker nogal
onbebbtMjk was, voor altijd afstand te doen. Daarna bromde miju oudste
«hef, omdat ik niet jukt gecopiëerd had.
Dat woord schrijft men niet met ch maar met g", zeide hij.
_M»ar dat heb ik op school geleerd, mijnheer", antwoordde ik, dat
is.IÜMiwe spelling.
'?WO heMwn met al dat nieuwe hier niets te maken", sprak mijn chef,
»» volgen nier de onde goede gewoonten en ik sta er op dat je je daar
aan onderwerpt, begrepen?"
Best mflaiwer!"* * '
was dit voorval achter den rug of de heer Verheide riep
K -Aqnanns, kom eens hier, wat heb je daar uitgevoerd?"
n keek mij aan alsof bij mij wilde opeten.
.. heb niets gedaan, mgnheer", stotterde ik die volkomen onschuldig
iraand* t* algti.
Ȥeb je niet een spejd op den grond gegooid?"
U, die ?Pel?, zeide ik minachtend.
Raap op .schreeuwde hu, denk je dat zulke roekeloosheden hier
geoorloota zijn? Heb je nooit gehoord, mannetje, dat het oprapen van een
speld eens oorzaak was, dat iemand een machtig minister is geworden?"
Jawel , antwoordde ik met jeugdige vrijmoedigheid, dat is een heele
onde ui die van Colbert verteld wordt"
Sakkerloot, wat werd de boekhouder boos; van Colbert weet ik nieta
ar beet h§mg *öe, maar ik weet wel dat jij een onbeschofte kwajongen
bent rut nlt naar Je plaats."
Zoo is hij heel dikwijls", vertélde Berg zachtkens, trek het je maar
met aan; a propos, het is half een en tijd om koffie te drinken: ik zal je
ondsrricht geven in da edele kunst om koffie te zetten, of ben je daar al
mede vertrouwd?"
«Ik neb het nog nooit gedaan."
Na het leert makkelijk genoeg," zeide mijn confrère en hij nam mij
mede naar een tafeltje, waarop inmiddels door eene dienstbode het
koffiegeiei was nedergezet.
Er wa« gedurende ons twaalf uurtje niet veel animo, want mijnheer
Verbeide was nog boos en hij verweet mij, dat ik van koffie-zetten pre
cies zooveel verstond als zgn kat van sigarenmaken.
Zijn broers hebben een sigaren-winkel" mompelde Berg.
Je heb de kostelijke koffio verknoeid", bromde de boekhouder.
-Die wordt door agn broers geleverd, die ook in koffie en suiker han
delen; wij betalen de koffie aeker vijf centen per half kilo te duur," fluis
terde mij a neyenman.
Ik was blijde toen ik weder op mijn kruk zat en nog blijder toen ik
BBg dat Verheide zich kleedde om heen te gaan.
fTtvt l" woïiïrt liJt liiJ «*!*«.. _,»_ _.r i_ _ ? j j_
Nu
.
!" zeide hij bij wijze van afscheidsgroet en toen verdween
gaat hu het middag-eten gebruiken" doceerde Berg.
HO heeft pas koffie-gedronken!"
En HO heeft pas koffie-gedro
Jawel : maar dat is nu eenmaal zoo zijne gewoonte, het ia
oud-Amsterdamsoh, weet je, om voor beurs-tijd te eten ; o, die ouwe paai is zoo'n kwibus;
maar kom, de patroons zjjn ook weg, laten wij nu in het vertrek van de
bazen er ons gemak eens van nemen."
Aqnarins moet de brieven naar de post brengen," opperde van Huik.
't Is waar ook," sprak Berg. Ziedaar jongeheer, breng eens als de
maan die vijf missives weg, ea kom dan terug om je schoenen-bak te
balen."
'Mijn schoenen-bak?"
fowel, dat zal je straks wel zie», rep je nu maar."
i» liep op eea ttrafje met de brieven naar het postkantoor.
(Slot volgt).
TWEE SOUPERS BIJ RACHEL.
Van de Conft&sions van Arsène Houssaye, Benige weken geleden door
ons aangekondigd, zjjn thans twee dealen verschenen, en deze week ver'
schyneo de twee volgende. Eene curieuse episode, waarin men een dozijn
namen viadt. die in Frankrijks letterkundige geschiedenis beroemd gebleven
zijn, vormt hoofdstuk X: Een souper by Kachel . Arsène Houssaye haalt
eerst de Confessions van Alfred du Musset aan en het souper bij Kachel,
door dezen geschilderd.
Het was in den nacht van 29 op 30 Mei 1839, in de Passage V
roDodftt. Rachel had hare meid" naar het Theatre FrjuQaia gestuurd, om
er de sieraden te halen, die zij vergeten had, en ging dus zelf naar de
keuken, met ai de schalksche bekoorlijkheid van eene gamine, zonder er
bet trotsche van haar patricisch profiel bij te verliezen. Het souper kwam.
Het was wat onsamenhangend; maar Rachel vertelde, dat het er bij
hare moeder nog heel anders uitzag. Daar was men niet alleen kookster,
maar ook waschvrouw. Dat alles ia den tijd, voor den slaap bestemd,
want overdag zong men op straat, om het noodige te verdienen.
Alfred de Musset vroeg of zij toen ook, als de keukenmeiden, een stuiver
op den franc te veel berekende. Rachel antwoordde : Neen ; maar toch
heb ik eens een maand lang dagelijks twee stuivers gestolen; dat maakte
aria francs l" En wat hebt ge wel met die drie francs uitgevoerd,
mejuffer ?" vroeg Alfred de Musset op strengen toon. Zij heeft er Mo
lière voor gekocht", zeide moeder Félix. Ja", voegde Rachel er bij,
maar ik heb later alles bekend". Alfred de Musset keek naav Rachela
fijne, blanke handen, echte prinsessenhanden", en kon er de waschvrouw
niet in herkennen.
Daarna wordt Sarah Fülix beknord, die zich niet als eene prinses
gedroeg; dien morgeu nog heeft zij Parijs rondgezworven, maar op
voor8pvM.k van Rachel heeft moeder Félix haar toch tot het souper toege
laten. Als we na punch maakten," zeide Rachel; Rose, geef eens kirsch !"
De meid bracht de tlesch, maar zij heeft zich vergist en brengt absintb,
Alfred de Musset houdt terstond zijn glaa op. ? Is absinth lekker?"
vraagt Rachel. Afschuwelijk", antwoordt de Musset. Waarom
drinkt ge het dan?"
Rachel ia vrooljjk als een kind en steekt de kirsch aan. Dit gaf een tint
van rijkdom en vroolijkheid in de armoedige kamer. Na de punch
vettrokkeu de gasten. Rachel bleef alleen met den dichter; de moeder viel
in slaap in haar stoel. Het gesprek verandert van toon en wordt enkel
litterair. Rachel heeft Phèdre nog niet gespeeld, maar gaat bet iastud,eei'eii.
Zij leest het voor.
Alfred de Musset schrijft verder:
Zij leest eerst met eentonige stem, als eene litanie; langzamerhand
wordt zij meer bezield, hare stem wordt fluisterend. Plotseling schitteren
hare oogen; Racine's geest doet haar gelaat stralen; zij verbleekt ec
bloost, ik zag haar nooit op het tooneel 200 schoon. De vermoeienis, het
late uur, de Koortsachtige gloed harer wangen onder de groote muts did
haar klein fijn gezicht omgaf, dit alles gaf eene stille onbeschrijflijke
bekoorlijkheid aan het tooneel; hare schitterende oogen, mij raadplegend
over dit ot dat ver?, niet een half kinderlijken glimlach; daarbij de
slapende moeder, de tafel in verwarring, de walmende vetkaars, dit vormde
een schilderij van Rembrandt, .eene bladzijde van Wilhelm Meister, of
eane herinnering uit het kunstenaarsleven, die nüj nooit ontgaan zal.
Toen kwam de vader t'huis, hij zeide zijne dochter eenige grove, meer
dan grove woorden, om haar te bevelen, naar bed te gaau.
Het is te erg", zeide zij, ik zal een vuurslag koopen, en alleen in
mgn bed hardop gaan zitten lezen." Twee groote tranen rolden over
hare wangen. Ik vertrok vol bewondering, eerbied en aandoening"
Het verhaal van Arsène Houssaye speelt twaalf jaar later. De moeder
is dood; Rachel woont in een fraai huis in het mooie gedeelte van Parijs ?
later is het afgebroken om plaats te maken voor de nieuwe opera. '
Het is twaalf uur, het uur van het souper. Een geïmproviseerd
souper, door den beroemden Chevet geleverd. Wg komen allen uit het
Theatre Franjais, de een in een huurkoets, de ander in equipage. Een
prins kwam het eerst, met Rachel mede, in een kleinen coupé, het ge
schenk van een anderen prins, getrokken door twee prachtige Engelscha
paarden, het geschenk van een gezant. Rachel gaf veel aan de armen
maar nam ook alles aan van de rijken.
De prins had ook wel een paar lakeien mogen meebrengen, want voor
da bediening werd niet veel beter gezorgd dan twaalf jaar vroeger De
oude Rose is er nog, zij zorgt voor alles met ijver en toewijding: maar
zij heeft geen honderd handen, en als er dus genoodizden zün, moeten
deze een beetje helpen.
Dezen avond waren er twaalf gasten, geïmproviseerd meegenomen, om
het succes van Rachel in Lady Tartuffe. het drama van Mme de Girardin
te vieren. Zij zelve was maar half tevreden; er was veel lof en een teugje'
champagne noodig ? om haar eenige slecht geslaagde tooneelen te doen
vergeten.
Mme de Girardin was ook van de partij, en haar man, die nog slechts
een goed kameraad van haar was; voorts Théophile Gautier, Jules Jamin,
Paul de Saint Victor, Albéric Second, Fiorentino, Arsène Houssaye, be
nevens een zekere prinses Rhéa, van buitengewone schoonheid, en dia
door Rachel aan Mme de Girardin gepresenteerd wordt als eene prinses
plus trange qit'étrangère.'"
De Girardin voegde zich bij deze prinses; men schaarde zich rond de
tafel. Het tafellaken was door Rachels zuster geborduurd met haar
naamcijfer en een lauwerkrans; de tinnen lepels van vroeger zjjn ver
vangen door prachtig geciseleerd zilver en kristal, schitterend verlicht
en door fraaie spiegels teruggekaatst.
Men begon over Lady lartuffe te spreken, maar zou wel wenschen
dat Molière er bij geweest was, om eens aan Mme de Girardin t> zeggen,
waarom haar stuk, ofschoon zeker geen alledaagsche arbeid, toch niet in
allen deele geslaagd is.
Janin zeide: Iedereen zal toch het nieuwe drama willen zien, De
heer de Villemain zeide mij zelf, bij de vijfde acte, dat Lady Tartuffs
de comedie van alle talenten is. Bossuet heeft gezegd, dat de Tartufl'en
de wereld, maar niet God beetnemen; welnu, als zij het publiek maar
pakken." Ik had niet gedacht," zeide Théophile autier, hier
Boasuet te zien verschijnen." Van Janin kunt ge alles verwachten," zeida
Paul de Saint-Viotor straks komt de Ilias."
Janin, die het half verstaan had, riep: zeker, als ik Rachel den dolk
en den beker en den sluier zie verlaten, denk ik aan Achilles zonder zijn
wapenen; maar Rachel's wapenen zijn niet in handen van den vijand, ea
na Lady Tartuffe zullen wij haar JShèdre zien spelen".
Rachel, die goedaardig was, sprak er van, twee vroegere treurspelen
vaii Mme de Girardin, Judüh en (Jléopdtre, weer op te nemen. Zij speelde
nog Zövenentwintig maal Lady Tartvffe, zouder ooit met het stuk en zich
zelve tevreden te zijn.
Het gesprek nam spoedig eene andere wending. Rose bracht een
koude wildpastei, en een pütéde foie gras; alles was koud. ook de ham
en de chaud-froid van patrijzen. Rose had geen vuur willen aanleggen.
Er was ook een zekere Jules Lecomte, die aan de hoven evengoed
bekend was als bij de tooneelprinsessen. Girardin zeide plotseling tot
hem: Soupeerdet ge ook die wijze bg Mavie-Louise?"?Ja ongeveer;
ecu ueuu uuuesi yaau. JLU gy soupeeraec aan leis-a-ieie f IK be
studeerde de vrouw in de keizerin." En zeg nu, wat Marie-Louise
in u waardeerde, den geestigen man of den tenor." Ik maak mij geen
illusiën; sedert Mario hield zij alleen van de tenoren."
Welnu," zeide Rachel, als ik u ooit tot ceremoniemeester benoem,
zal het niet zijn, om te aiagen." De prins deed opmerken, dat alle huizea
der groote wereld door een tenor of een baryton beheerscht werden.
Théophile Gautier deed een uitval tegen de tenoren en allen die onder
het voorwendsel van muziek, alleen geraas maakten.
Gij moogt wel zwijgen", zeide Mme de Girardin, in den tijd toen
ge op Julia Grisi verliefd waart, zoudt ge op haar wenken in een nachte
gaal veranderd zijn". - Alle vrouwen" zeide de prins, laten zich met
liedjes vangen". Dat geldt niet voor Mlle Rachel of voor mij", zeid
Mme de Girardin. Natuurlijk niet, gij laat u niet vangen; gij vangt
celf met uwe liedjes". Paul de Saint Victor zeide niets daarover; hij
maakte het hof aau Rachels jongste zuster, die het meest op haar geleek.
Plotseling kwam een rumoerig persoon binnen, een gewezen huzaar,
toen een groot beeldhouwer, die zien nog overal gedroeg als in de kazerne
of in het atelier. Hemel", zeide Rose, er zal niets overblijven, om
morgen mede te ontbijten." Een dertiende!1' riep Théophile Gautier
uit en wierp eenige korrels zout over zijn schouders.
Jawel", zeide de nieuw aangekomene met eene pieperige etem, die
bij zijne reusachtige gestalte afstak, ik ben de beeldhouwer Clésiuger.
Men houdt geen feest, of ik behoor er bij, als mijne vrouw er niet bij is.
Gij kent mijue vrouw? Allerliefst, en een engel als hare moeder er uiet
is, want hare moeder is George Sand. Wordt hier niet gedronken ? Of
zijn de sleutels van den kelder weg, zoo>ls onlangs?"
Rachel lachte en keerde zich tot hem: Kom hier bij mij zitten, geniale
dwaas. De sleutels van den kelder raken alleen weg als gij er bij zijt ?
wilt gij een stukje eten?" - Ik wil compleet soupeeren en er zijn no<*'
slechts korstjes van pasteien over. Wat een tafel! Denkt ge dat ik mij
met marmerkruimels voed? Ach, verheven Rachel, ik wil u als muze