Hb. 423 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. U IL I T A I R E Z A K E N. STALEN PROJECTIELEN VAN NEDERLATSDSCH FABRICAAT. ? IHet il van algemeene bekendheid hoe, bij de steeds klimmende eischen, die men aan goede vnurmonden stelt, de aandacht aangaande geschutuowtructie in da laatste jaren niet alleen gericht was op vorm en inrich ting, maar vooral ook op de metanlsoort der kanonnen en mortieren. Het voorheen gebezigde gietijzer werd meer en meer op den achtergrond gedrongen dóór het staal; het gewone brons, niettegenstaande zijne voor treffelijke eigenschappen, vervangen door gehard of samengeperst brons. Men ziet dan ook in de laatste jaren alleen de beide metaalsooiten gietstaal en staalbrons als geschutnjgtaal bezigen. De groote kanonnen-fabrikaat Krupp had tot voor weinige jaren als 't ware het monopolie van de vervaardiging van gietstalen kanonnen. Alleen door hem kon worden beschikt over eene inrichting van zoodanigcn omvang, dat bij vermocht daarin voorwerpen van aanzienlijk ge wicht uit gietstaal vau zeer goede hoedanigheid te vervaardigen. Overal waar men, zoowel in de particuliere als ia de militaire nijver heid, buitengewoon zware stalen' deelen behoefde, was men als het ware genoodzaakt zich tot den grooten leverancier te wenden. . De wy'ze, waarop in déKruppsche werkplaatsen uitnemend fabricaat word verkregen, berustte voor een groot deel op het bezigen van zeer «uivere ertsen, nagenoeg vrij van pliosphor en zwavel; deze ertsen kwam«n hoofdzakelijk uit Spanje. Voorts op het gebruik van een zeer groot aantal kroes-smeltovens en ten slotte op het hameren met stoomhamers van zeer groote capaciteit. Deze kostbare en zware stoomhamers, waaronder er waren van 30000 KGK gewicht, dienden het staalblok onder bepaalde temperatuur met gewel dige kracht tot in h»t binnenste samen te persen, om daardoor aan het metaal die homogeniteit, die bijzondere ligging der moleculen mede te deelen, waarvan de voortreffelijke eigenschappen voor een groot deel afhankelijk zijn. (1) Het gebruik van stoomhamers brengt echter groote nadeelen met zich en wel in hoofdzaak: groote kostbaarheid en de moeilijkheid om het hameren van een groot blok op de juiste temperatuur in alle deelen te doen plaats hebben. Menig blok, waaraan reeds veel arbeid en kosten waren besteed, bleek bij verdere bewerking gebreken te bezitten, die het voor het beoogde doel ongeschikt maakten; soms ook kwamen die gebreken eerst bij het gebruik van bet afgewerkte voorwerp zelf aan het licht. Het plotseling springen van stalen vuurmonden kan dan ook voor een gosd deel aan die onzichtbare gebreken worden toegeschreven; nog dezer dagen vermeldden de dagbladen een dergelijk geval, voorgekomen bij het Fransche veldgeschut. Het kan wel geene verwondering wekken, dat nu eenmaal het mid del was gevonden om groote stukken staal van goede hoedanigheid te verkrijgen mqt ijver gezocht werd naar eene methode, waarbij de kostbare bewerking met den stoomhamer kan worden vermeden, uit hoofde der daaraan verbonden nadeelen. Als in zoovele zaken is bet ook hier Frankrijk geweest, dat den goeden weg heeft aangewezen. In 1878 trok op de Parijsche tentoonstelling eene belangrijke verzameling van staalfabrica at de aandacht. De Compagnie des Fonderies et Forges de Terre Noire stelde ten toon eene uitgebreide reeks monsters van ertsen, staalsoorten en hoogovenproducten, met eene belangrijke verzameling van uitkomsten der buig-, rek- en tfra&proeven. De daarbij verkregen etaalsoorten waren verkregen eonder hamering. Verband houdende met zekere eischen van gieting, hadden bier de chemische samenstelling en de wijze van vervaardiging, gevolgd door fcekera nabewerking (eonder hamer) tot resultaten geleid, die algemeen de bewondering van deskundigen mochten opwekken. De daarbij verkregen metaalsoorten boden eigenschappen aan, overeen komende met die van goed gehamerd staal; in sommige opzichten werd dit laatste zelfs door het nieuwe metaal overtroffen. Kanonnen en projectielen, daaruit vervaardigd, werden door de Franscha Marine beproefd en leverden zeer goede uitkomsten op. Hoewel het destyds aan enkelen gelukte eenig staal te verkrijgen, dicht en gaaf en even vast en taai zoo niet meer als goed gehamerd Staal, zoo is eerst bovengenoemde Fransche firma er in geslaagd, na kost baar en wetenschappelijk onderzoek, den systematischen weg te vinden voor de vervaardiging op groote schaal, zoodat de voortbrenging van dit staal op vaste en wetenscbappelijke gronden berust. Die gronden zyn evenwel volstrekt niet eenvoudig maar samengesteld, ofschoon de toepassing in den regel niet ingewikkeld is. Zooals reeds werd opgemerkt, berust de fabricage vooral op de schei kundige samenstelling en op zekere nabewerking, waarbij echter behamering niet voorkomt. Voor men het beoogde doel mqcbt bereiken, is de samenstelling van bijzondere legeeringen noodig geweest, wier vorming op zichzelf reeds eigenaardige moeielijkheden opleverde, o. a. ferro-siUcium, mangaan, ferro-mangaan, ferro-siïicium enz. De slotsom der vinding was, dat het fabricaat onder zorgvuldige inachtneming van omstandigheden beter is dan goed gehamerd staal en bovendien goedJcooper; verdere proefnemingen bewezen, dat de chemische samenstelling (in den ruimsten zin opgevat) van het metaal alle physische eigenschappen daarvan beheerscht, alzoo: draagvermogen, buigzaam heid, rekbaarheid enz. Naar aanleiding der proeven in Terre. Noire genomen, werden, o. a. in Zweden eenige vunrmonden uit dit metaal vervaardigd en beproefd. Daarbij kwam eene belangrijke eigenschap aan het licht, die tot nog toe bij het gietstaal ook bij dat van Krupp wordt gemist, n.l. dat het langu den nienwon weg verkregen metaal niet zoo onderhevig is aan plotseling springen, maar bij een te grooten gasdrnk rekt en scheurt. Hier treedt alzoo de eigenschap op, die het gewone brons destijds zoo uitnemend geschikt maakte voor geschutmetaul, n.l. dat het waarschmvt alvorens te springen. Men vindt vermeld, dat de uitkomsten der geweldproeven, waaraan eenige vuurmonden in Zweden werden onderworpen, alles overtreffen wat men tot nog toe in deze richting had gezien. Zoo werd b. v. uit een vuurmond van 12 cM. een projectiel van 15.3 K.G. met eene lading van 3.4 K. G. geschoten, waarbij eene aanvankelijke snelheid vau 495 M. werd bereikt. De gasspanning in de ziel bedroeg 1890 atmosfeeren, zonder eenige verwijding der ladingsruimte. Gedurende 800 schoten, waarbij do lading 3.5 K. G. bleef en het projectielgewicht tot 16.7 K. Gr. werd opgevoerd, had onder een gasdruk van 1900 tot 2130 atmosfeeren eene verwijding op de middellijn der laöing.-ruimte plaats van 0.25 m.M., veroorzaakt door da groote buigzaamheid en week heid van het materiaal. Na die 800 Echoten \vas evenwel de zetting vaa het metaal tot staan gekomen. Bij de verdere beproeving, ook met ver zwaarde lading, werd geene verdere verwijding meer waargenomen, ter wijl ook geen verplaatsing der overgangskegels noch uitbranding voor kwam, alhoewel de gasspanning het aanzienlijke cijfer van 3220 atmos feeren bereikte. Het kanon is later uiteengebaraten, doordat het projectiel uit bijzondere oorzaken in de ziel iugestuikt geraakte, bij welke gele genheid eene gasspanning van 5500 atmosfeeren werd geconstateerd. Het kanon, dat van ongeveer gelijke constructie was als daKruppsche, kon onmogelijk tegen dien ongehoorden druk bestand zijn. De eigenlijke binnenkern bleef daarbij in haar geheel, doch had de aanzienlijke uitrek king van 1.6 m.M. op de middolliju der ladingsruimte ondergaan. Uit een kanon van 8.4 cM. kaliber, van constructie als die van Krnpp, werden 2153 schoten gedaan, waarbij de lading van 1.5 tot 2.2 KG. en het projectiel ge wicht van G.7 tot 26.8 KG. opklom. Hiervan werden 20COsclioten met reglementaire lading gedaan, terwijl eerst gedurenée de geweldproeven, bij het 2080e schot eene meetbare vergrooting der ladingsruimte voorkwam. Bij het 2154e schot, waavbij eene lading van 2.2 KG, met een projectiel gewicht vau 26.8 KG. werd aangewend, steeg de gasdruk tot 5130 atmosi'eeren; de vuurmond werd onbruikbaar door een scheur in den mantel, die van de voorzijde van het wiggat uitging en zich tot even voorbij de tappen uitstrekte. De stalen kern was volkomen onbeschadigd, maar de middellijn der ladingsruimte was in horizontale richting 4,35 mM., in verticalo richting 3,51 mM. uitgerekt. Zooverre bekend is, kwam zulk eene groote taaiheid bij stalen kanonnen nooit voor en heeft zich een stalen kanon bij geweldproeven nooit aldus gedragen. Dergelijke uitkomsten waren alleen bij bronzen of smeedijzeren vuurmonden waargenomen. Als groote bijzonderheid ia deze vnurmond dan ook in do verzameling van het artillerie-museum to Stockholm opgelegd geworden. De Zweedsche Marine heeft met een kanon van 12 cM., waarvan de kern uit dit metaal vervaardigd was, met ladingen van 7,25 tot 7.75 KG. en een projectiel van 22 KG., een negentigtal schoten gedaan, waarbij de gasdruk 2800 atmosfeeren bedroeg, zonder dat zich eenige heschadiging of verwijding der ladingsruimte voordeed. Deze uitkomsten ziju grootendeels aan officieele opgaven ontleend en leidden ds Zweedsche Artillerie en Marine tot het besluit, dat het gefcchutmetaal, langs den nieuwen weg verkregen, in alle opzichten aan de eiEchen van zeer goed geschutmetaal beantwoordt. Wat de kosten betreit, is hier bij te voegen, dat een kanon van 17,5 cM. uit de Kruppsche fabriek 18,500 Zweedsche kronen, uit het nieuwe metaal vervaardigd 14000 kronen kost (2) B. (Slot volgt.) (1) Het uitgebreide staalwerk van Creuzot in het Fransche depar tement Loire et Saöne gelegen bezit thans een stoomhamer, die den hierboven geiaelden der iirma Krupp overtreft en liet ontzagvsrekkend gewicht heeft van 80000 KG. Do uitgebreidheid van het werk is niet minder reusachtig. Creuzot werkt met 15000 personen en 13000 paardekrachten stoomarbeid, en bezigt 27 locomotieven en 1500 wagens. De bezittingen der fabriek om vatten 1150 hectaren oppervlakte. (2) In Nederlandsche munt respectievelijk f 12210 en f 9240. F E U I I. I, E T O N. De Wolf in de Schaapsvacht. NOVELLE van OOTTFRXEO Eene dergelijke toestand is allernoodlottigst voor een diplomaat, die eenige eerzucht gevoelt, en het is ook zeer wel mogelijk dat die zeer nadeelig op zijne carrière werkt en zelfs al zijne gansche vooruitzichten in gevaar brengt. Zijn onmiddellijke chef was zieke lijk en buitendien een vrij onbeduidend mensen, en men had aan Warwitz juist bij deze ambassade eene betrekking bezorgd, om hem gelegenheid te geven zich te onderscheiden. Maar al de waar nemingen die hij meende op te doen over ons land en onze ver houdingen, konden in de gegevene omstandigheden niet anders dan verkeerd wezen, en ook was het reeds eenige weken voorge komen, dat in zijne rapporten aan den Minister iets was inge slopen van die ellendige natel ijkheden en vervolging, waaraan 'hij