Historisch Archief 1877-1940
N°. 435.
DE AMSTERDAMMER
A°.
1885WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
uitgever»: ELLEBMAN, HABM8 A Oo,
Kantoor: Singel 211.
Hoofd-Agenten i te Batavi», G. KOLFF & Co.
Zondag 25 October.
Abonnement per S/m. f 1.?. fr. p. p. f 1.15.
Afzonderlijke Nummers a«n de Kiosken verkrijgbaar i B 0.10,
Advertentiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . » 0.20,
tusBchen den tekst per regel .?.>.?o At)
INHOUD:
BUITENLAND. Warme Kadetjes. Ben Zaterdagavond-praatje, XOVin, door
AquiriuB. Uit bet Haagje LUI, door Pasquino. Kunst: Het tooneel te Am
sterdam, door Alb. Tb. Het tooneel t» Rotterdam. (Ingezonden). Oskar
Blumcntnal'a nieuw drama. Muziek in de Hoofdstad, beoordeeld door H. C.
f. D. Ton-toon-stelling Arti, afgeluisterde gesprekken, I, door Alb. Th. Wat
de Mnnttoren vertelde, door A. F. uit België. Uit Parijs, XLI, door A. B.
Letterkunde: Faal Margucritte, een proeve van Naturalistische kritiek II.
In Memoriam, door A. Flament. De Dochter, een ontboezeming in Pantoenvorm,
door P. t1. Gedroomd, door P. W. Lovendaal. Voorby, door P. W. Loveudaal.
Inhoud van Tijdschriften. Nieuwe Uitgaven in Nederland.?Militaire Za
ken: Eet) pleidooi Voor verouderde beginselen, door Cambreaux, (slat).
Schaakspel. Feuilleton: Tusschen do graven, naar het Noorsch van L. Dilling,
(slot). uit Ouïda's jongsten bundel, III. NIEUWS VAN DE WEEK. Brie
venbus. Faillissementen. Overzicht van de Effectenmarist. To huur.
Advertentiën. .
De groote politieke redevoeringen zijn in Engeland nog
steeds aan de orde van den dag. Op de merkwaardige rede,
onlangs door Lord Salisbury uitgesproken, en waarvan wij in ons
vorig overzicht de hoofdstrekking hebben medegedeeld, zijn sedert
een aantal andere gevolgd, die op de verhouding tusschen de
verschillende liberale en conservatieve fractien, en hare vermoede
lijke groepeering bij de aanstaande verkiezingen in November,
een eigenaardig licht werpen. Toch blijft elke poging, ovn met
eenige zekerheid den uitslag te voorspellen van den grooten en
gewichtigen strijd, die in de volgende maand zal worden gestreden,
weinig meer dan a leap in the dark. Hoogst moeielijk, zoo niet
. onmogelijk is Jwt, ,ie zeggaa?welke de ui t werking,, zal zijn
van eene vermeerdering van het aantal kiezers met ongeveer tvyee
millioen, die tot dusver allen van de uitoefening van het kies
recht waren verstoken. De tijd zal het moeten leeren, in welke
richting deze hun invloed zullen laten gelden.
Dal de liberale parlij, door de handige poging van Lord Salis
bury om den heer Gladstone de hoofdpunten van diens pro
gramma te ontfutselen en tot het zijne te maken, op bedenkelijke
wijze werd bedreigd, zal men zich herinneren. De heer
Ghamberlain heeft thans, in eene dezer dagen gehouden politieke rede, eene
concessie gedaan, waardoor dat gevaar voor een deel zal worden
weggenomen. De leider der radicalen heeft namelijk verklaard,
dat naar zijne meening de quaestie der scheiding van Kerk en
Staat nog niet door het eerstvolgend Parlement zou kunnen wor
den ter hand genomen. Deze concessie aan de rechterzijde der
liberalen zal eene nauwere aaneensluiting van de verschillende
tractien der liberale party mogelijk maken; zij wordt beschouwd
als een gevolg van het bezoek, door den heer Chamberlain on
langs aan den heer Gladstone op diens landgoed Hawarden gebracht.
De Engelsche Regeering heeft veel kans, om weder in een
oorlog gewikkeld te worden. Het gouvernement van Britsch-Indi
heeft zich nl. gemengd in een geschil tusschen de Engelsche
Bombay-Burmah-Trading-Association en de Birmaansche regeering.
Volgens de bestaande contracten moeten dergelijke geschillen wor
den onderworpen aan eene gemengde rechtbank; koning Thebau
en de autoriteiten te Mandalay gaven dit echter niet toe, waarop
de Britsche regeering arbitrage voorstelde. Op dit voorstel nu
heeft koning Thebau geantwoord met eene nota, die de Engelsche
regeering als beleedigend beschouwt en haar aanleiding heeft ge
geven tot het zenden van een ultimatum aan den Birmaanschen
potentaat, waaraan deze binnen 4 dagen na de ontvangst gevolg
zal moeten geven.
De sterkte der Engelsche expeditie is reeds vastgesteld en zal
8000 man bedragen. Dat het conflict tusschen Engeland en koning
Thebau op eene annexatie van Birma zal uilloopen, is hoogst
waarschijnlijk. Reeds tweemalen (in 1825 en 1852) heeft Enge
land zich met Birmaansch grondgebied verrijkt, zoodat dit land
thans geheel van de zee is afgesloten. Doch ook het bezit van
het overblijvende deel heeft voor Engeland groote waarde, daar
het een slagboom vormt tusschen Britscli-lndie en het Ghineesche
Rijk. Nu Frankrijk zijne bezittingen zóó heeft uitgebreid, dat het
onmiddellijk aan China grenst, zoekt Engeland de gelegenheid, om
zijn Indisch spoorwegnet tot in het Hemelsche Rijk te verlengen.
En wanneer zulk eene behoefte zich dringend doet gevoelen, zal
het tegenspartelen van den zwakken Aziatischen vorst weinig baten.
In net corps diplomatique bij het Engelsche hof is in de
afgeloopen week eene niet onbelangrijke wijziging gebracht. In de
iplaats namelijk van graaf Munster, die jaren lang den post van
Duitsch gezant te Londen heeft waargenomen, doch thans naar
Parijs is overgeplaatst om de vacature van vorst Hohenlohe (be
noemd tot stadhouder van Elzas-Lolharingen) aan te vullen, is
benoemd graaf Hatzfeldt, tot dusver staats-secretaris bij [het minis
terie van buitenlandsche zaken te Berlijn.
***
De uitslag der herstemmingen voor de Fransche Kamer van
Afgevaardigden, die na het chee, door de republiek pp 4 Octo
ber geledan, met zooveel spanning werd tegemoet gezien, is thans
in zijn geheel bekend. Het eendrachtig optreden der verschillende
republikeinsche fractien, die elkaar bij de eerste stemming met
zooveel felheid bestreden, heeft tengevolge gehad dat de triomf
der reactionairen (imperialisten, royalisten en clericalen) zich bij
de herstemming niet herhaald heeft. Zij verkregen niet meer dan 26
zetels; al de overigen vielen aan de republikeinen ten deel. De
republikeinsche meerderheid in de nieuwe Kamer zal dientengevolge
382 stemmen tellen, waaronder 232 opportunisten (gematigden)
en 150 radicalen. De conservatieve minderheid zal bestaan uit
202 leden, zoodat de gematigd republikeinsche parlij, niettegen
staande den aanwas der beide uiterste partijen (conservatievenen
radicalen) die ten koste van haar geschiedde, toch nog de sterkste
partij zal uitmaken. Wanneer nu maar onder de 150 radicale
afgevaardigden een voldoend aantal bezadigde lieden kan worden
gevonden, dan zal het de republikeinsche partij, met de bij de
stembus van 4 October opgedane ervaring, niet moeilijk vallen
eene behoorlijke regeeringsmeerderheid] samen te stellen.
Van de leden van het ministerie-Brisson zijn alleen de heeren
Legrand en Hervé-Mangon niet herkozen; zij hebben dienten
gevolge hun ontslag aangevraagd en verkregen. Den l On Novem
ber a. s-_ zal de aiaec,_b4eenkonien tot het onderzoek van de
geloofsbrieven der nieuwgekozen leden, terwijl waarschijnlijk den
22sten December het congres (de vereenigde zitting van Kamer
en Senaat) tot de periodieke verkiezing van een president der
Republiek zal overgaan. De heer Grévy heeft zich voor eene her
nieuwing van dit gewichtig mandaat beschikbaar gesteld.
*
* *
Het Carolinen-geschil tusschen Duitschland en Spanje is sedert
eenigen tijd een stadium van stilstand ingetreden. Wel verneemt
men van tijd tot tijd, dat deze aangelegenheid nog voortdurend
het onderwerp uitmaakt van gedachtenwisselingen tusschen de ka
binetten van Berlijn en Madrid, doch het schijnt dat de ccherpte
van het conflict, hetwelk in den aanvang zulk een dreigend ka
rakter droeg, grootendeels is weggenomen. Met de bemiddeling
des Pausen, die, zooals men weet, met wederzijdsch goedvinden
van partijen is ingeroepen en door Leo XIII werd aanvaard, is
men nog weinig verder gekomen. Al te veel gewicht zal men
dan ook aan deze tusschenkomst bezwaarlijk kunnen hechten,
daar geen van beide partijen gehouden zal zijn, om zooals
bij arbitrage het geval is zich aan het oordeel van den be
middelaar te onderwerpen.
De Brunswijksche troonquaestie is sedert eenige dagen eene
belangrijke schrede nader tot hare oplossing gekomen. De Land
dag heeft namelijk, op voorstel van den regentschapsraad met
algemeene stemmen tot regent van het groothertogdom benoemd
prins Albrecht van Pruisen, den zoon van wijlen prinses Marianne
der Nederlanden.
* . 8
De bekende inconstitutioneele houding, waarin het Deensche
ministerie-Estrup reeds jaren achtereen, in lijnrechten strijd met
den wil van de groote meerderheid der Volksvertegenwoordiging,
volhardt, gaf jl. Woensdag te Kopenhagen aanleiding tot een be
treurenswaardig feit. Een 19jarig typograaf, Rasmussen genaamd,
heeft een aanslag beproefd op het leven van den minister-president
Estrup. De poging is echter mislukt; van de twee
revolverschoten, die op den minister werden gelost, stuitte het eerste
door een zonderling toeval af, terwijl het tweede zijn doel geheel
miste. De dader, die onmiddellijk in hechtenis werd genomen,
verklaarde uitsluitend door politieke beweegredenen en in het
belang der vrijheid, tot deze misdaad te zijn gebracht.
De toestand op het Balkan-schiereiland blijft nog steeds van
hoogst ernstigen aard. Eene uitbarsting van de nationale hartstoch
ten, vooral in Serviëen Griekenland, kan elk oogenblik worden
verwacht. Inmiddels hebben de beraadslagingen van de gezanten
der groote mogendheden, die reeds weken achtereen te
Constan