Historisch Archief 1877-1940
53"7v"
(r. A
438.
A°. 1885.
?*'
{.
DE AMSTERDAMMER
WlIKBLAD VOOR NEDERLAND.
eiken Zaterdagavond.
JBÜ»?«I1? SI^EBMAN, HAHM8 A O o.
Kantoor: Singel 211.
Hoofd-Agenten: te Batavi», 0. EOLFP & to.
Zondag 15 November.
Abonnement per 3/m f 1.?. fr. p. p. f 1.18.
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar a » 0.10.
Advertentiën van 1?5 regels f 1.1Q, elke regel meer . . 0.20.
tusscben den tekst per regel ...... 0.10
INHOUD:
BUITENLAND. BINNENLAND. Uit het Haagje LV, door Paaquino.
Kaoit: Bei toorieM te Jun«terd»m, door Alb. Tb. Hot tooneel te Botterdam,
door K. H. Ton-toon-stelling Arti, IV, door Alb. Th. Uit Eolyiü, door H. A.
r-4pt ?»($?. 9&W, 4oor A. 8, -T- Letterkunde: Moderne Frolileme, van
Zduard von Hartmann I, geoordeeld door H. J. F. Balzae eu bot Geld (Slot),
4»flr A, ,Co*j>l»»dt. gen doitscbe Zola. Oscar Weiton, door Scaramonche
JXXV{.-^Eep beeld v*n '| verleden, door A. B. Jr. Do Kranen, door Pol de Mout.
)e Nederiand6oh,8 Boekenmarkt. Een Nederlandecho Akademie. Inhoud
tan TtyJscnrlften. Nlenwe Uitgaven. Militaire Zaken: Schutterij of
gén Schutterij? door Cambreaux. Ovemoht van Militaire artikelen in de
BagfcUden. -- Bibliearaphi». - Feuilleton: De Tweoliog (slot), eene eohets door
Frans. Schaakspel. NIEUWS VAN DE WJ3EK. Faillissementen.
Overafel* ,V«ft £? Sft«i«ttiarfct. Ta buur. -. A4vfirfceBtiën,
B U I T E W X A W B.
De parlementaire welsprekendheid in Engeland heeft zich ge
durende de taaiste dagen wederom in meer dan ne belangrijke
redevoering lucht gegeven. Oe laatste week vóór de algeineene
verkiezingen is aangebroken, ,zoodat schier elk staatsman van
beteekenis zich geroepen gevoelt om, voor de zooveelsle maal, zijne
ddakbeeldw ovév de groote politieke vraagstukken uiteen te zet
ten ca téor <te kiezers bloot te leggen. Behoudens enkele
gewichtige aUzanderiogen, wordt in deze speeches weipj^ of geen
-itpfll»' 9jtfa*Wfö*? z'Ja grootendeels herhalingen van'T^tgeen
reeds vroeger word gesproken.
0« toespraak, (foor Lord Salisbury dezer dagen in Victoria -Halt
gehouden; -behMkt ongetwijfeld tot de genoemde uitzonderingen
op het algemeen karakter dezer redevoeringen. De premier heeft
namelijk, in . eene uitvoerige optie, zijne meening geopenbaard
over de groole quaeslie van handelspolitiek: free trade of fair
trade, en bij deze gelegenheid menigeen verrast velen ook
verontrust met de aanprijzing van het protectionistisch
beginsd. Lor4Salisbufy heeft openhjk gebroken met de traditiën van
het vrijhandel&lelsel, en onder de bodriegelijke en verleidelijke
leuze van fair trade aan den vrijen handel den oorlog verklaard.
Welke Overwegingen hém tot deze merkwaardige frontverandering
hebben geleld, kan niet met juistheid worden gezegd. i Velen echter
beschpuwea baar niel als de uiting eener oprechte, op overtuiging
steunende bekeering, doch veeleer als eene speculatie op de stem van
zoo menig Engeisch burger, hij zij das industrieel, handelsman of
grondbezitter, die onder den indruk van de malaise in bijna alle
takken van nijverheid, is gaan twijfelen aan de juistheid
dervrijhandelstheoriea, welke Engeland sedert 1840 in praktijk heeft
gebracht. ? ,
\Ya,t Lord. Salisbury onder fair trade verstaat, zijn volgens hem
geefie beschermende rechten, doch en hierin schuilt het bedt
egelijke der leuze enkel retorsie-maatregelen. Sluit eene nabu
rige mogendheid hare grenzen voor Engeland's producten, dan
behoort Engeland met gelijke munt te betalen. Zulk een maatre
gel is geene bescherming van inlandsche producten, doch slechts
een middel, om zich zelven recht te verschaffen. Op deze wijze
redeneert men, doch verliest geheel uit het oog dat het voor den
verbruiker volmaakt onverschillig is, met welk motief de artikelen,
die hij dagelijks noodig heeft, kunstmatig duurder worden gemaakt.
6e heer Gladstone heeft deze week zijn verkiezingstocht naar
Midlothian aanvaard. De wakkere grijsaard, die zichten taak heeft
gesteld de verdeelde elementen der groole liberale partij tot elkaar
te brengen en het liberale beginsel bij de aanstaande verkie
zingen tot de overwinning te voeren, heeft ook nu weder merk
waardige proeven gegeven van zijne onverzwakte geestkracht en
zijne onbedwingbare energie. Na eene betrekkelijk korte reis, door
tal van kleine redevoeringen op de verschillende stations
algebrokeja, kwam hg eindelijk te Edinburg aan, waar hij in eene
uitvoerige toespraak uiteenzette wat in de gegeven omstandigheden
vo« de liberale partij plicht was; Men moest onderscheid maken,
zeide hij o. a., tusschcn hervormingen, welke onmiddelijk en
dringend noodzakelijk zijn, en zulke welke men veilig tot eene
meer of minder verwijderde toekomst kon uitstellen. Hij betwistte
het recht van de Iractiön, om aan hare persoonlijke opvattingen
en wenschcn een grooter gewicht toe te schrijven, dan aan de
hoofdbeginselen omtrent welke de gansche liberale partij het eens
is. Hij bleef echter in gebreke aan te toonen, 'hoe zulk eene clas
sificatie van hervormingen en beginselen zonder willekeur kan
worden gemaakt.
Ten opzichte van Ierland zeide de heer Gladstone, dat men in
het nieuwe Parlement rekening zou moeten houden met eene
aanmerkelijk, versterkte nationalistische partij, die voor Ierland
volledige plaatselijke autonomie zou eischen. Daarom was het
te hopen, dat de liberalen, die ongetwijfeld dezen eisch met wel
willendheid zouden overwegen, eene meerderheid in het Parlement
zouden uitmaken. De liberalen toch zouden geneigd zijn, aan de
billijke wenschen der Ieren gehoor te geven, voor zoover deze
niet in strijd waren met de eenheid van het Rijk en met het gezag
van het nationale Parlement.
Dat deze verklaring van den heer Gladstone uitmunt door
duidelijkheid, zal niemand durven beweren. De heer jParnell
blijft dan jook niet ten onrechte aandringen op eene ondubbel
zinnige formuleering van den aard der autonomie, die de toekom
stige Engelsche regeering bereid zou zijn aan Ierland toe te staan.
lït ftieuwB Parlement zal, zóó bericht men, tegen de eerste
week van Januari worden bijeengeroepen, en dan onmiddellijk
voor eenigen tijd worden verdaagd. Hoe lang deze verdaging zal
duren, zal afhangen van de samenstelling der partijen. Wordt er
eene liberale meerderheid verkozen, dan zullen de ministers dade
lijk hun ontslag indienen, en het nieuwe ministerie zal gedurende
de verdaging worden gevormd; komt er eene conservatieve meer
derheid, dan zal het Kabinet-Salisbury het reces slechts zoolang
laten duren, als voor het opstellen van het programma voor de
zitting noodig is. Indien eindelijk de beide partijen in getalsterkte
ongeveer gelijk staan, zal het ministerie aanblijven, totdat dit bij
het stellen van een quaestie van vertrouwen verslagen wordt.
Aan het ultimatum aan Koning Thebau van Birma is geen ge
volg gegeven, zoodat de Engelsche regeering voldoende aanleiding
heeft gevonden, om bataillons over de grenzen te laten trekken,
m. a. w. tot de annexatie van Birma over te gaan.
* * *
De Fransche Kamer van Afgevaardigden heeft j!. Dinsdag hare
zittingen geopend en gedurende de daarop volgende dagen de gebrui
kelijke aanvangswerkzaamheden afgedaan. Er werden, ter vervan
ging van de beide niet herkozen leden van het Kabinet, twee
nieuwe ministers benoemd: Gomol voor landbouw, en Dautresme
voor handel.
De réunion plénière van de leden der republikeinsche partij
heeft Woeasdagavond plaats gehad. Het schijnt dat eene toenade
ring tusschen Gambettisten en radicalen, op verschillende punten,
is tot stand gekomen; overigens moet echter deze bijeenkomst
tamelijk negatieve resultaten hebben opgeleverd.
De staat van zaken in onkin blijft nog voortdurend ongunstig;
ook schijnen de berichten, voor zooverre zij van regeeringswege
worden openbaar gemaakt, weinig geloof te verdienen. Het ver
zoek der regeering aan generaal de Gourcy, om te melden welken
invloed naar zijne meening de overwinning bij Than-Moi op den
loop der opcraün zou hebben, is zoo onduidelijk beantwoord, dat
de regeering, in plaats van de dépêche openbaar te maken, den gene
raal verzocht heeft, haar door een omstandig rapport toe te lichten.
Veel goeds voorspelt dit niet; in verscheidene bladen kan men
reeds het bericht vinden, dat generaal de Gourcy is teruggeroe
pen. fficieele mededeeüngen dienaangaande zijn echter tot dusver
niet ontvangen.
w *
Het' resultaat van de verkiezingen voor den Pruisischen
Landdas;, reeds in ons laatste overzicht kortelijk medegedeeld, leverde