De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1885 15 november pagina 10

15 november 1885 – pagina 10

Dit is een ingescande tekst.

10 DE AMSTERDAMM/ER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Nó. En trots het ruw geweld, is 'tof een ijzren keten Hun beiden houdt omkneld! Maar kunnen zij zich meten Met dien verwoeden hoop ? Reeds mindert beider kracht! Reeds grijnst hun de afgrond aan! Het meisje fluistert zacht Den ouden man in 't oor: Mijn vader, kon 'k mij dooden!" Nadat die wanhoopskreet haar lippen was ontvloden, Smeekt de oude stamelend: Gij allen, gunt me n heet Verlaat ons slechts een wijl. en voert mijn kind dan mee! Laat mij een oogenblik met haar alleen! Ontvluchten Vermogen wij u niet; gij hebt dua niets te duchten. 'k Wil met haar bidden, 'k wil haar zeegnen, en ik zweer Bij wat mij dierbaar is, mijn zaligheid, mijn eer, Dan bied 'k geen tegenstand, dan zal 'k u niet weerstreven. . . . 'k Zweer bij den ngen God! DAn zal 'k haar overgeven!" Gij hoort het, mannen? Komt, wij houden ginds de wacht! Gewis vlecht haar die Jood een bruidskrans voor deez' nacht. Uw wensch geschiede, Jood! Maar 'k raad u niet te talmen! Bid met versnelden pas; wij schenken u de csalmen!" Een luid gelach beloont den krijgsman 't spottend woord, En 't ruw gespuis verlaat het somber toevluchtsoord. Nauw zijn zij weer alleen, of 't meisje richt hare oogen In wanhoop naar omhoog. Hoe nu, heb 'k mij bedrogen?" Dus vraagt de grijsaard, spreek, mijn kind, vreest gij <ïeu dood'r' Hem vreezen? . . . Ach! Dat mij de Heer een wapen .bood, ,,'k Benam mij 't leven . . . neen, de dood doet mij niet vreezen!" ? Mijn dierbaar kind! de naam des Heeren zij geprezen! Ik zegen u voor 't laatst! . . . Hier, neem deez' dolk, en'ga Tot moeder mij thans voor ... uw vader volgt u dra! ... De grijsaard bidt en wacht. Een'eed bindt hem aan 't leven; '? Hij woer bij frrels God. ... hij zal zijn dochter geven. Ginds is men 't wachten moe. Met luid getier betreedt. Het volk de plek thans weer. Zijt ge eindelijk gereed Met uw gebeden?" klinkt de stem des onverlaten. De grijsaard antwoordt niet; kalm biedt hij den gehaten, Den ben), zijn zielloos kind. Een kreet ontsnapt hnn mond! Uit aller oog straalt woede en toorn! , t Gevloekte hond!" Zoo brullen ze is 't uw werk? Zoo sterf dan duizend dooden, . En voer uw dochter mede in 't vagevuur der Joden!" ....... Des grijsaards oog verglaast; zijn adem vliedt reeds heen Nog lispt'hij: Isrel hoort! De Heer, uw God, is n!'! A. B. Jr. DE KRANEN. Daar zeilt gij dus, m lange, blanke reien, «ij trouwe kranen, naar het Zuiden weder. Hoog uit de ruimte daalt uw droevig schreien; met bloedig goud siert de avondzon uw' veder. t 't Is, of ge al 't heil des Zomers op uw' veder daar henen voerde! Uw melancholisch schreien, een' roepstem is 't: Nu keert de boettijd weder! Logt af het kleed der vreugd, o maagdenreien! Geen bloempracht meer, die huppelende reien ter aerde strooien! Slenst zij eens--niot weder herbloeit de roos!??Hoort, raven krassen, schreien! De nare nacht rolt aan op zwarte veder!..." O schenkt mij, kranen, leent me uw' snelle veder! Ik wil, op aerd, mijn' laatste tranen schreien! Naar hooger wil ik, naar mijn' Oorsprong weder, waar 't Wezten heerscht op duizend geestenreien ! , . , . Pol de Mont. DE NEDERLANDSCHE BOEKENMARKT. Het Vlaamsehe weekblad Flandria, waarvan de tot heden uitgekomen elf nummers de bewijzen dragen van eene zorgvolle, ijverige redactie, die met juist inzicht hare stof kieat en over goede relatiën beschikt, bevat deze week eene statistiek van de Nederlandsche boekenmarkt in vergelijking met die van Frankrijk, Engeland, Duitschland en België, welke onze lezers met belangstelling zullen.doorloopen. Voor Belgiëen Frankrijk ia het gemakkelijk het gio'oaal getal dor bookeu te kenaen, doch door de omslachtige wijze, fraarop de bookeu in oaderafilee'ingen zijn gerangschikt; is het bijna onmogelijk een overzicht van en aard te geven. Voor Duitscbland en Engeland behoefden we slecht» over te schrijven. Wat Nederland 2elf betreft, het is naar onze meenicg zeer te betreuren, dat de heer Brinkman in zijne bekende naamlijst van boekwerken, de boeken in de syste matische verdeeling ;>aar weteaechsppeu niet van een volgnummer hoeft voorzien ; dan ware het opmaken van eene statistiek, hetgeen toch voor oen byfkhandel ook sijn belang-heeft, zeer gemakkelijk; misschien dat. indien uit blad heru' onder de oogen komt, hij on2en wenk ia overweging 211! nemen. En mi, wat de getallen betreft, men zal zien, en wij .waren over dien uitslag ze.lv» verbaasd, dat Nederland, voor het aantal boeken, verreweg de eerste plaats bekleedt onder de meest beschaafdo volken por millioen inwoners gerekend. Dan verwonderd^ ons hot booge cijfer van Frankrijk. Wat Belgiëbetreft, hier neemt men in de Bibliograpiiit. de Eelgi^ne (uitgave van Mancéaux, te Brussel), ook de boeken, die afkomstig zijn van Belgische schrijvers, maar die" in den vreemde zijn uitgegeven, onder de Belgische boekenlijst op;, men gaat zelfs verder, men neemt boeken in de Belgische .boekenlijst op, die op Belgiëbetrekking hebben, en men is op dat punt zoo ver gegaan, dat wij onder die ra.briek. vonden: deFrangche vertaling van het nieuwe Nederlandsche Wetboek van Strafrecht door den heer Wiutgens, advocaat en bureeloverste bg het ministerie van oorlog te 's Gravenhage; die vertaling is te Parijs uitgegeven; de heer Wintgens behoort tot eene oude Haagsche familie, dus loch de persoon des schrijvers, noch het onderwerp staan io eenig verband tot België; bestaat voor do opstellers van de Bibliographie de schei ding tnsscuen Noord en Zuid soms niet, dos te beter. De bevolkingscijfers namen we uit den Almanach de Gotha voor het jaar 1885. In Frankrijk en Belgiëvormen de tijdschriften (revues) eene afzonderlijke afdeeling; in Nederiaud, Duitsehland en Engeland, worden alleen de tijdschriften van algsmeehen inhoud ondor eene bijzondere rubriek gebracht, zooals b.v. de Gids, de Recue Ars Deur Moiides, die op een bepaald vak betrekking hebbon, worden in dat vak medegeteld. België: Bevolking in 1882: 5,655,197 (Almanack de Gotlii' 1885.) Aantal boeken in 1S84 . . . . . I4Ö5 Aantal tijdschrifteD in 188i .... 181 . 1C4? , . overgenomen uit de BlbJiograpJiie ie la Bclgigue (uitgave vau het huïe Manceanx te Brussel.) Frankrijk: Bevolking in 18S1: 37,072,048 (AlmiiKach Af'GoHin 1885.J Aantal boeken in 1S83 ..... 13701 Aantal tijdschriften ...... . 8Ï3 . . ~1452'<T ' overgenomen uit Bilttographie de Ja France, Journal Gf.niral de l'iyiprlmerie et <Z» la librairie. (1SU3). . .'..'. i DuitschUnd: Bevolking 4^,234,001 (18SO). U?m««ttc& de, GotJiil 1,885). - . Aantal boeken 10C07 (1884) ? overgenomen uit tke Pubüsfiei-s Circular, die het overnam nit das BSysenblatt f*r de» BiieMiantltl. Engeland (1SS1). Bevolking 35,241,482. (Almanacft fa GotJia 1885). ' Aantal boeken 0373 (1884) ' " \ ' overgenomen uit the PiMislters Circular 1883. (Journal of the Stntittical Society 1885. Maart). Noord-Nederland. Bevolking in 1882: 4,225,065 (Almanarh de Gotha 188*?. Aantal boeken in 1S84: 2158. . ? Naar eene statistiek en opgemaakt uit Brinkman's Naamlijst van hoeken. Ter millioen inwocera heeft België204, Frankrijk 380, Daitachland 333, Engeland 184 en Nederland 514 boeken. Volgens het aantal boeken ia de rangorde deze : Nederland l, Frapkryk 2, Duitschland 3, Belgiï4, Engeland 5, zoodat Nederland jneer dan 100 boekeu meer par millioen inwor.ore telt dan Frankrijk of Duitachland. Een verwijt, den Noord-Nederlau'Jschcn boekhandel dikwijls naar het hoofd geworpen, dat de in Soord-Soder'.and uitgekomen boeken meestal uit verfeKOgen bestonden, heeft ons ook dit doen onder zoekeu. Onder de 2158 boeken in Nederland uitgekomen, in 1884, waren 108 vertalingen, namelijk 62 romans, 16 kiiiderboekjes en J 4 tooneslstakliuu, (volgens Brinknmu's naamlijst, die we boek voor boek hebben nagegaan.j Verder moet men nog in het oog houden, dat de meeste akademische proefschriften, vooral degene, die niet in den handel kwamen, niet in Br'mkmans boekenlijst zija opgenomen, evenmin kleine godsdienstige traciaatjea en kerkelijke geschriften, die we b.v. in Frankrijk en Belgiëonder de rubriek theologie" wel aantroffen. En nu ons besluit: Men ziet in de voorafgaande cijfers, dat, op ieder gebitd, Noord-Nederland de eerste plaats bekleedt, in verhouding van zijne bevolking. En zoo zien we dan bewaarheid, wat we in ons vorig numjaer reeds opmerkten, dat, op het gebied van wetenschap en letteren, Nederland zich niot met oaeor op het oude standpunt heeft gehandhaafd, al ia het niet meer geheel en al het eerste der boekenlandf-n, zooals op het laatst der zeventiende eeuw." De redactie van Flandria sluit met de aansporing, tot de Belgen ger.'cht, het Nederlandsch, dat de heer Eogier een jargtu i'iutile noemde, op de rechte waar je te schatten, en in de aaneensluiting hunne kracht te zieken. EEN NEDEULANDSCHE AKADEMIE. Na de pogingen, door het Belgisoh ministerie in het werk gesteld, om zich met de Nederlandsche te verstaan omtrent het oprichten eener NeJeriacdsche Akadesia", niet hebben mogen alagen, neemt het Belgisch genootschap De Distel de zaak ter hand. Het heeft zich van de medewerking van het Willem-fands eabet Daeitjs-fond* verzekerd.en den volgende oproep" doen rondgaan: : Brussel, den 23 October 1885. Geachte Taallroerlei; Meer dan eens werd de vraag geopperd, of eone Nederlandsche akademie niet veel zou bijdragen tot den groei en tten bloei onzer kunst, taal- en letterkunde. Voor velen luidt het antwoord onvoorwaardelijk: Ja, Het staatsbestuur knoopte onlangs, op grond van die beweging*, onderhandelingen aan met de Noord-Nederlandsche regeering. De uitslag beantwoordde echter niet aan de pogingen; de voorstellen onzer ministers vonden geen ingang bij hunne Hollandsche kollega'a Wie nu daarvan de schuld te dragen hobbe, blijve onbeslist. Evenwel zijn de vroegere voorstanders der bedoelde gedachte daarom niet minder overtuigd van hare degelijkheid; zij meenen dat, al slaagde ook het hoogere bestuur ntet, het pogen geenszins moet gestaakt worJen. Hetgesn de hoogambtelijko heeren niet wisten ten goede te brengen, zal mogelijk, door de vereende krachten van 't Vlaamache volk geloodst, in veilige haven landen. Immers, zeggen velen: Eenheid van taal, vereenvoudiging dor spelling en bovenal, nauwer aansluiting op taal-en kunstgebied bij onze broeders uit Noord-Nederland, liggen al te innig in de wenschen van elk oprechten Vlaming, dan dat allen niet hand aan hand zouden gaan, om zooveel nuttigs, op 't gebied van den geest, t« bewerkstelligen. Ook buiten zuiver taal-en letterkundige belangen, kunnen en zullen alle Vlamingen hst groot gewicht der sticbtii'g eoner akademie beseffen: Immers, il U korps, samengesteld uit de meest gevierde, de bekwaamste schrijvers, kunstenaars en stileerden van alle staatkundige partij, zal een plechtige en onverniellsare vertegen woordiging van onze vaak miskende taalrechten daarstellen; 't zal de eerste ofncieele en tevens ontzageischende afvaardiging vnn den ganschen Viaümschen lanfla zijn, die met kracht en klem, namens het verdrukte volk, zal kunnen spreken, zelïs tot de hoiigstgeplaatate gezagvoerders in den staat. Hoeat nu het ongeval willen, dat het treffen eener overeenkomst met N

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl