Historisch Archief 1877-1940
N». 440.
DE AMSTERDAMMER
WEEKBLAD VOOR 'J
A°. 1885.
.ar
. V
i
c
f
f
*
1
f"
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
Uitgevers; ELLBRMAN, HAKM8 & O o.
Kantoor: Singel 211.
Hoofd-Agenten: te Batavia, G. KOLFF & <Co,
Zondag 29 November.
Abonnement per 3/m. . . , , . . . ? 1.?. fr. p. p. f 1.15,
Afzonderlijke Nummers aan de Kiosken verkrijgbaar a 0.10.
Advertentien van 1?5 regela f 1.10, elke regel meer . . 0.20.
tusschen den tekst per regel . . , , . o 40
t N n o u D:
BUITENLAND, BINNENLAND. Warme Kadetjes, Een
ZaterdagavondPraatje, Cl, door Aquavius. Uit het Haasje LVII, door Pasquino. Kunst:
Het toonïcl te Amslordam, door A. Th. Ten-loou-stelling Internationale
Kunstvereeniging.?Uit Parijs, XLVI, door A. B. Letterkunde: Twee
Damesromans, door Corncliue. Bunan: Le Prêtro do Nemi. Uit liet loven, I, door
rans Netsclior. Nederlandsche Novellen. Jonathan, Waarheid en Dronmon.
Met», een verhaal door Williolmina Brink. Julia, een verhaal van Sicilië, door
Gnido, beoordeeld door Scararnoache, XXXVIII. Nemea, door Louis Couperus.
Chloë, door Louis Couperus. Berichten en Mededeeliugen. Inhoud van Tijd
schriften. Hieuwe Uitgaven. Militaire Zaken: 'Wetenschappelijke bijeen
komsten voor onderofficieren, II,. door B. Feuilleton: Valer en Zoon, II,
naar het Zweedsch van Erna» Ahlgrcn. Schaakspel. NIEUWS VAN DE WEEK.
Brievenbus. Overzicht van de Effectenmarkt. Veiling van Vaste Goederen.
Te haai'. Advertentita.
B U E T E M IL A
Jl. Dinsdag zijn de algemeene verkiezingen in Engeland begon
nen; zij zullen tol 5 of 6 December worden voorgezet, zoodat
de uitslog eene SU Nicolaas-surprise zal zijn.
Men zal bezwaarlijk kunnen beweren, dat het bij deze verkie
zingen, op wier belangrijkheid voor geheel Europa wij reeds her
haaldelijk gelegenheid hadden te wijzen, aan de noodige voorbe
reiding heeft ontbroken. De droom van verkiezings-redevoenngen
was zóó overvloedig, en de standpunten der verschillende
partijen zijn zoo dikwijls door meer of minder welspre
kende monden [uiteengezet en nader toegelicht, dat heB
Engelsche volk met een zeker gevoel van verademing den 24en
November, den dag waarop de groote strijd een aanvang zou
nemen, heeft zien aanbreken. Nog aan den vooravond heelt Lord
Salisbury het niet overbodig geacht, al ware het slechts pour
acquit de comtience, eene laatste poging te doen, om de kan
sen der liberalen zooveel mogelijk te benadeelen. In een open
brief verklaarde de Premier, daf, ondanks de geruststellende ver
zekeringen van den heer Gladstone, scheiding van kerk en staat
een der eerste maatregelen zou zijn, die de liberale partij, indien
het haar mocht gelukken aan het roer te komen, zou nemen.
Dat de kansen voor de Engelsche liberalen in den laatsten tijd,
en niet het minst na de uitnoodiging van den heer Parnell aan
de lerschgezinde kiezers om bij voorkeur op de conservatieve
candidaten te stemmen, steeds ongunstiger waren geworden, hebben
wij in de laatste weken reeds herhaaldelijk trachten aan te toonen.
De uitkomsten der verkiezingen, voorzoover zij op dit oogenblik
bekend zijn, wijzen echter op eene omkeering in de openbare
neening, die de verwachtingen der conservatieven nog overtreft.
Het is waar, dat nog slechts een klein gedeelte van den
verkiezingsarbeid is afgeloopen, maar tot op zekere hoogte kan men
deze resultaten als maatstaf nemen voor hetgeen nog volgen moei.
Zoo heeft o.a. in het district Birmingham, dat bekend staat als
een bolwerk van het liberalisme, de heer John Bright, een der
veteranen van de liberale partij, met eene meerderheid van slechts
700 stemmen den conservatieven candidaat Lord Randolph Churchill
verslagen. Zulk eene overwinning geeft stof tot nadenken. Andere
districten, zoodls b.v. Carnbridge, waar bij vorige verkiezingen zich
de wisseling der openbare neening steeds met groote getrouwheid
heeft afgespiegeld, hebben thans een conservatief naar het Parle
ment gezonden. Ook dit is een feit van ingrijpende beteekenis,
dat voor de liberale zaak weinig goeds voorspelt.
Bij het sluiten van dit overzicht was de uitslag van *229 ver
kiezingen bekend; daarvan waren 111 in liberalen, 108 in con
servatieven en 10 in Parneliistischcn geest uitgevallen. De liberale
meerderheid is dus in deze groep van 229 leden, waarvan 118
tot de vereenigde conservatieven en Parnellisten behooren, niet
meer te vinden, maar van meer beteekenis is nog het feit, dat
op dit getal een derde van het geheele aantal de conser
vatieven reeds een dertigtal zetels wonnen. De eenige hoop voor
de liberalen ligt nu nog hierin, dat de kiezers der
plattelandsdislricten. (counties), die voor het grootste gedeelte nog niet hebben
gestemd, de meerderheid zullen doen overslaan naar de partij,
aan welke zij het stemrecht te danken hebben.
Uit Birma zijn in de laatste dagen geene nadere berichten van
ecnig belang ontvangen. Algemeen neemt men aan, dat de En
gelsche troepen de hoofdstad Mandalay reeds hebben bereikt, doch
dat de gebrekkige telegrafische gemeenschap en overwegingen van
strategischcn aard generaal Prendergast noodzaken, het geduld
zijner landgenooten eeriige dagen op de proef te stellen. Ernstigen
tegenstand verwacht men overigens niet, daar de stad zoo goed
als onversterkt is. Reeds heeft Lord Dufferin, de onderkoning van
Britsch-lndie,naar men zegt de noodige schikkingen gemaakt, om met
het bestuur van het te veroveren gewest onmiddellijk gereed te zijn.
In het Fransche Parlement is liet Tonkin-vraagstuk weder ster
ker dan ooit op den voorgrond getreden en eene ernstige bedrei
ging geworden voor het kabinet-Brisson. Dezer dagen werd
namelijk aan de leden der Kamer het wetsontwerp rondgedeeld,
strekkende om eene som van 79 millioen, voor Tonkin en
Madagascar bestemd, van het dienstjaar 1885 op 1 886 over te brengen.
Het belangrijke hierbij is een zeer volledig overzicht van de
sommen, welke in 1885 de operatiën in het verre Oosten hebben
gekost. Het totaal der kredieten bedroeg (in ronde cijfers) 243
railUoen,. waarvan nog 113 millfoen francs beschikbaar zijn. Hoe
wel het dienstjaar 1885 nog niet is afgeloopen, zegt het rapport,
kan men met vrij groote zekerheid berekenen, dat het onderhoud
van het expeditiekorps over 1885 het budget van oorlog met 45
millioen bezwaren zal. Het aantal manschappen, dat op het oogen
blik in Tonkin wordt onderhouden, bedraagt (in ronde cijfers)
ongeveer 35,000, waarbij 900 a 1000 officieren.
Het door de regeering aangevraagde krediet, waarmede zij zoo
ondubbelzinnig mogelijk te kennen geeft dat vooralsnog niet tot
ontruiming van Tonkin, en in het algemeen niet tot staking [der
expédilions lointaines zal worden overgegaan, zal binnenkort in de
Kamer tot een strijd op leven en dood voor het Kabinet-Brisson
aanleiding geven. De benoeming der commissie van Kamerleden,
die over het wetsontwerp rapport zal moeten uitbrengen, voorspelt
het kabinet weinig goeds. Onder de 33 leden toch dier commissie
bevinden zich niet meer dan een dozijn, die willen dat Frankrijk
zich in do verkregen positiën in Tonkin en Annam zal handhaven.
Dit ongunstige resultaat heeft de regeering te danken aan de
samenwerking van de radicalen en de rechterzijde, een verschijn
sel dat hare verwachtingen, sedert het echec van de republikeinsche
partij bij de stembus van 4 October, op de treurigste wijze logenstraft.
De Spaansche monarchie heeft in de afgeloopen week een ge
voelig en wellicht onherstelbaar verlies geleden. Koning Alfonso
XII is, weinige dagen vóór de voltooiing van zijn 28e levensjaar,
plotseling overleden. Welke gevolgen dit sterfgeval voor de toej
komst van het koningschap in Spanje na zich zal slepen, valt
moeielijk rnet zekerheid te zeggen ; in eik geval zijn de vooruit
zichten der monarchie, in een land dat sedert lange jaren ten
prooi is aan partijschappen en waar het conslitutionalisme nog
geen wortel heeft geschoten, verre van bemoedigend.
De koningin-weduwe Maria Ghristina is als regentes opgetreden
van haar dochtertje,- de vijfjarige prinses Maria de las Mercedes,
die rechtens haren vader opvolgt, daar de Salische wet in 1830
in Spanje werd afgeschaft. De regentes heeft een liberaal mini
sterie benoemd, en daarmede deed zij slechts, wat ongetwijfeld
door koning Alfonso binnen korten tijd zou gedaan zijn, indien
hij in het leven ware gebleven. Het behoud van het meer en
meer gehate conservatieve minjslerie zou ia de
tegenwoor
4*