Historisch Archief 1877-1940
r /
h
l
'i
DE AMSTERDAMMER
A°. 1885.
WEEKBLAD VOOK
Verschijnt eiken Zaterdagavond.
tit5*Tem.- ELLtfBMAN, HABH8 & O O.
Kantoor: Singel 211.
Boofd-Agentea: te Batavia, G, KOLFP ft Ho,
Zondag 6 December.
Abonnement por 3/m f 1.?. fr. p. p. f 1.15.
Ai'zonderiijke Klimmers aan de Kiosken verkrijgbaar a 0.10.
Adverteatiën van 1?5 regels f 1.10, elke regel meer . 0.20.
v tueschen den tekst per regel . . . . . » o O
INHOUD:
BUITENLAND. BINNENLAND. Warme Kadetjes, Een
Zaterdagavondftraa^e, ClI, door Aquarjue. uit het Oaagja LVIII, door Pasquino. Kans t:
Het tooneel te Amsierdam, door A. Th. Harmonie en Melodie II, door E. D. P.
~ tt België, door M. A. uit Pavjjg, XL Vu, door A. B. Letterkunde:
Francoi» Cppée: Leg Jaoobite». Uit het leven, (slot), door Frans Nelsclier.
Les moeara et la oaricature en Allemagne, en Autriche en Suisse. Aveo prél'aoe de
CnampaenrV, beoordeeld door r. Middelbaar Onderwijs-vragen, V.
NapoleonCyclus, door Dr. L. Simons, beoordeeld door Searamouche, XXXIX. Sonnet op
de eonnetten-manie. Berich en en Mededeelingen. Inhoud van Tijdaehriften.
Nienwe Uitgaven. Militaire Zaken: De toepassing der straf op het
misbruik *tó wapenen, door V. Z. Feuilleton: Vader en Zoon, (slot), naar
kei ZttM&olt vaüBrnet Ahl n. Schaakspel. Hoe eene Amerikaanscbe stad
onUUut M 7»rga»t. .*- NI£ S VAN DB WEEK. Overzicht van de
Effectenmarkt. FnUUeswnentea. Veiling van Vaste Goederen. To hnur. Adver»
tentiën.
De verkiezingen in Engeland vorderen langzaam, maar zeker.
Ofschoon tiet eindresultaat eerst over eenige dagen bekend kan
zijn, valt nu reeds met zekerheid te zeggen, dat de groote
liberal« meerderheid, die in 1880 uit de stembus kwam, is verdwe
nen. Alles wat de liberalen nog kunnen hopen, is, zooveel zetels
te veroveren, dat de conservatieven zonder de hulp der
Parnellisten geena meerderheid kunnen vormen. Deze hoop heeft, nnar
het zich thans laat aanzien, veel kans verwezenlijkt te worden;
by het «luiten van dit overzicht waren gekozen: 262 liberalen,
211 conservatieven «n 52 Parnellisten.
Intusschen is het .de vraag, wat in de gegeven omstandigheden
?wenscbelijker zou zijn: een toestand, waarbij de beide grooie
partyen oag»v«er in getalsterkte gelijkstaan, terwijl de Ieren den
doorslag kunnen geven, of eene onbetwiste meerderheid van e
conservatieven alleen. Sommige liberale organen zouden aan het
eevste de voorkeur geven, omdat men dan zeker zou zijn, dat de
lereohe quaestie ernstig ter hand werd genomen en met afdoende
middelen eene poging zou worden gedaan, om haar tot eene be
vredigende oplossing te brengen.
De verslagenheid, die zich in de organen der liberale partij
uitspreekt, is natuurlijk zeer groot en begint zelfs hier en daar
tot bitterheid ovar te slaan. Aan onderlinge verwijlingen ontbreekt
het niet, en het zijn vooral de «scheurmakers», zooals de heer
Chamberlain en diens radicale geestverwanten, wien op heftigen
toon hun gemis aan taktiek wordt verweten, en die in de eerste
plaats voor den noodlottigen loop der zaken aansprakelijk worden
gesteld.
Het is echter zeer de vraag, of alleen de verdeeldheid der libe
ralen, gepaard met de nauwe aaneensluiting der Ieren en conser
vatieven, den doorslag heelt gegeven. Er zijn ongetwijfeld nog
verscheidene andere factoren in het spel geweesi, die aan het echec
der liberale partij zulk een onverwachten omvang hebben gegeven.
Wij behoeven slechts te wijzen op de behendige takliek der Tories,
om de quaeetie der scheiding van kerk en staat op den voorgrond
te schuiven, en in het algemeen op de machtige conservatieve
strooming, die zich bijna overal elders op liet vaste land van
Eu ra pa met onmiskenbare duidelijkheid openbaart.
De expeditie tegen Birma is deze week met de onderwerping
van Koning Thebau en de overgave der hoofdstad Mandalay in
hoofdzaak geëindigd; het geheele Birmaansche leger heeft
zieh, «onder noemanswaardigen tegenstand, aan de Engelschen
overgegeven. Het moet erkend worden, dat ook deze gunstige
uitslag. voor Lord Salisbury op een zeer gelukkig tijdstip is ge
komen. De vergelijking tusschen het snelle en voorspoedige ver
loop van deze campagne met het rampzalig gesukkel in Egypte
en Soedan, dat reeds zoovele menschenlevens en schatten gelds
heeft gekost, ligt voor de hand. Billijk is deze vergelijking wel
is waar niet, want de Soedan-expeditie had met veel grooter
moeielijkheden te kampen, doch het groote publiek houdt daar
geen rekening mede en beoordeelt een veldtocht enkel naar den
uitslag.
w
M *
In Frankrijk blijft de Tonkin-quaestie aan de orde van den dag.
Men zal zich herinneren, dat de Kamer eene commissie van >>3
leden heeft benoemd, om over de credietaanvraag der regeering
rapport uit te brengen, en dat de groote meerderheid dezer
commissie voor het denkbeeld eener ontruiming niet gunstig gezind
is, Hét kabinet-Brisson volhardt thans bij zijn besluit, om van
de ontruiming van Tonkin, die zij niet wil voorstellen, eene
quaestie van vertrouwen te maken.
Het zyn vooral de radicalen, die met onvermoeiden ijver op de
ontruiming aandringen, niet alleen om van den drukkenden last
dezer expeditie ontslagen te worden en hunne uitdrukkelijke be
loften, aan de kiezers gedaan, te vervullen, maar ook om tegen
de opportunisten het wapen in handen te krijgen dat alle offers,
aan de Tonkin-expeditie gebracht, tot niets hebben geleid.
Merkwaardigerwijze schijnt het echter, dat de meerderheid der
Kamer zich bij de opvatting der regeering zal aansluiten en de ont
ruiming van Tonkin, als in strijd met de eer en de belangen van
Frankrijk, zal verwerpen. De conservatieve partij zal in dezen den
doorslag geven en het kabinet-Brisson voor een anders
onvermijdelijken val behoeden.
Van regeeringswege worden inmiddels alle hef'boomen in be
weging gesteld, om het denkbeeld eener ontruiming in een on
gunstig daglicht te stellen. 0. a. werd deze week eene dépêche
openbaar gemaakt van- generaal de Gourcy, waarin deze beweerde
een telegram aan het. ofiicieele dagblad van Annam te hebben
onderschept, waaruit bleek dat eeu besluit tot ontruiming het
sein zou geven tot een uilgebreiden opstand en eene algemeene
slachting in Annam en Tonkin. Het is niet onwaarschijnlijk,
dat dit telegram door de regeering zelve geïnspireerd werd en
de reis van Parijs naar Tonkin heen en terug heeft gemaakt.
*
* *
De Duitsche Rijksdag heeft in de afgeloopen week verscheidene
belangwekkende ziltingen gehouden. Nadat in het laatst der
voorgaande week de voorstellen tot wedei invoering van het hooger
beroep in strafzaken, en tot verleening van schadevergoeding aan
personen, die onschuldig preventieve hechtenis of gevangenis
hebben ondergaan, beide in handen eener commissie waren
gesteld, kwam j.l. Zaterdag de interpellatie-Reichensperger, over
de toelating van katholieke zendelingen in de koloniën, aan de
orde. Naar aanleiding hiervan ontspon zich eene discussie tusschen
de heeren von ismarck en Windthorst, waarbij de laatste den
«Kulturkampf» in zijn geheelen omvang weder ter sprake bracht
en aan de politiek der regeering op den meest beslisten toon den
oorlog verklaarde. Omgekeerd kwam de rijkskanselier voor den
dag met de verklaring dat de beginselen, waardoor het Centrum
zich bij hare houding tegenover de regeering liet leiden, hem
onvereenigbaar waren gebleken met het bestaan van den
Pruisischen staat en het Duitsche rijk, zoodat hij van verdere mede
werking met deze partij moest afzien.
In de zitting van Dinsdag daaraanvolgende, bij de behandeling
der interpellatie over de talrijke uitzettingen ????>n vreemdelingen
in de oostelijke provinciën van Pruissen, wen. ie parlementaire
tweestrijd tusschen de beide redenaars voortgezet en handhaaf
den zoowel de regeering als het Centrum Hun wederzijdsch
standpunt. Met het oog op deze spanning wordt het van verschillende
zijden waarschijnlijk geacht, dat de regeering die den steun van het
Centrum bij de tegenwoordige samenstelling van den Rijksdag niet
kan ontberen voornemens is dit lichaam te ontbinden en een be
roep te doen op de natie. In dat geval zal zij beproeven om langs dezen
weg, evenals in den Landdag geschiedde, de conservatieve en
nationaalliberale elementen te vei'sierken, en. uit de combinatie dezer beide
partijen eene regeeringsmeerderheid samen te stellen, onafhanke
lijk van den steun van het Centrum.
*
* *
Het stoffelijk overschot van koning Alfonso van Spanje werd deze
week in het Escuriaal bijgezet. De koningin-weduwe Maria
Christina heeft als regentes den eed op de constitutie afgelegd en
het bewind aanvaard.
De Carolinen-quaeslie is thans definitief opgelost; het protocol,
waarbij de Spaanschc souvereiniteit wordt erkend, doch aan
Duitschland verschillende handelsvoordelen worden toegestaan, is
dezer dagen door den keizer van Duitschland onderteekend en
naar Madrid overgebracht. Ook Engeland heoft, als blijk van
belangstelling, aangeboden, zich er terstond ea op dezelfde
voorwearden bij aan te sluiten.
Ernstige ongeregeldheden zijn tot dusver nog niet voorgekomen;
het schijnt dat de tijding van koning Alfomo's dood de Carlisten,
heeft overvallen, voordat zij met hunne toebereidselen tot versto
ring der orde gereed waren. De leiders der partij, waarvan de
meerderheid tot den geestelijken stand beiicou, verkeeren daaren
boven sterk onder den indruk van de welwillendheid, door den
Paus jegens de monarchale regeering in Spanje en de koningin
regentes aan den dag gelegd. De Garlistische pers stelt zich voor